Α) Βρισκόμαστε σε μια εποχή που ο ακραίος νεοφιλελευθερισμός έχει οδηγήσει στην κυριαρχία των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και η πολιτική εξουσία έχει χάσει την όποια αυτονομία διέθετε. Η αυτοδιοίκηση μέσα σε αυτά τα πλαίσια βρίσκεται σε κρίση. Ακούμε καθημερινά καταγγελίες για διαφθορά των αυτοδιοικητικών θεσμών, αλλά κυρίως υπάρχει η αίσθηση στους πολίτες, ότι όπως λειτουργεί σήμερα η αυτοδιοίκηση, δεν απαντάει στα προβλήματα του απλού ανθρώπου και λειτουργεί ερήμην του.
Εμείς δεν θεωρούμε όμως ότι πρέπει να αλλάξουν τα πράγματα συνολικά στην κοινωνία, για να έχει νόημα η συμμετοχή και ο αγώνας στην αυτοδιοίκηση.
Αντίθετα θεωρούμε ότι πρέπει και αξίζει να αγωνιστούμε σήμερα για να αναγεννηθεί η αυτοδιοίκηση ως λαϊκός θεσμός και να καταστεί φορέας ουσιαστικής δημοκρατίας και διαφάνειας. Το σύνθημά μας είναι «Δημοκρατία και διαφάνεια παντού». Προβάλλουμε την άποψη ότι χρειάζεται ένα συνολικό δημοκρατικό σχέδιο για τη διαφάνεια και τον εκδημοκρατισμό των θεσμών και την αναβάθμιση των αιρετών οργάνων της αυτοδιοίκησης, καθώς και τη δημιουργία χώρου για μορφές άμεσης δημοκρατίας, για την ενίσχυση του λαϊκού και κοινωνικού ελέγχου και τη συμμετοχή των πολιτών και των φορέων. Πιστεύουμε ότι η Ν.Α. πρέπει να ασκεί ουσιαστικό συντονιστικό ρόλο, συνεργαζόμενη με την Τ.Α. και τους φορείς του Νομού της, να αφουγκράζεται καλύτερα τον κόσμο, να οργανώνει συναντήσεις με τους φορείς και τους πολίτες, ώστε να τους κάνει συμμέτοχους στον εντοπισμό των προβλημάτων, στις προτεινόμενες λύσεις και στη διεκδίκησή τους.
Αλλά και να εξασφαλίζει την ποιότητα της καθημερινής ζωής των πολιτών με την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στο συντομότερο δυνατό χρόνο.
Αγωνιζόμαστε και διεκδικούμε ισχυρότερη Ν.Α. με αυξημένες αρμοδιότητες και πόρους και ολοκλήρωση της αποκέντρωσης με τη δημιουργία και αιρετής περιφέρειας. Θέλουμε μια Ν.Α. ανοιχτή και ανατροφοδοτούμενη από την κοινωνία, εγγυητή των κοινωνικών αγαθών και της δημοκρατικής έκφρασης, υποκινητή της κοινωνικής διεκδίκησης, αντίστασης και συμμετοχής, συντονιστή της αναπτυξιακής διαδικασίας, όχι μόνο στο πεδίο της οικονομίας, αλλά και της κοινωνικής ευημερίας, της προόδου και του πολιτισμού. Για μια ανάπτυξη δηλαδή που θα απαντάει σε 3 παράλληλα κριτήρια: α) του ευρύτερου κοινωνικού οφέλους, β) της βελτίωσης της ζωής, ιδιαίτερα των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων και γ) της αειφορίας.
Αυτή είναι η δική μας εναλλακτική πρόταση για την αναγέννηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης.
Β) Βαδίζουμε στις επόμενες εκλογές μέσα σε ένα νέο πλαίσιο για τη Ν.Α.
* Ρυθμίσεις για τα οικονομικά των Ν.Α.
* Εκλογικός Νόμος με το περιβόητο 42%.
* Δημιουργία πέντε Υπερπεριφερειών και σύσταση 13 Αναπτυξιακών Οργανισμών με μορφή Α.Ε. καθώς και 13 Ανωνύμων Εταιρειών Έργων Υποδομής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού.
* Μείωση του Π.Δ.Ε.
* Κατανομή Δ΄ Κ.Π.Σ.
Κάτω από την πίεση όλων των Ν.Σ. και της ΕΝΑΕ η κυβέρνηση της Ν.Δ. έκανε ένα μικρό και δειλό θετικό βήμα στα οικονομικά. Αποσύνδεσε τα προνοιακά επιδόματα και θεσμοθέτησε δύο πόρους, για τη χρηματοδότηση της Ν.Α. Το 2% του ΦΠΑ και το 10% από τα τέλη κυκλοφορίας. Είναι ένα μικρό βήμα, ανεπαρκέστατο όμως, διότι τα χρήματα που πήρε το 2005 κάθε Ν.Α. από την κυβέρνηση, είναι μόλις 3.531.363 ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να κατασκευάσει 10 km επαρχιακής οδοποιίας.
Από την άλλη όμως έχουμε δύο σοβαρότατες αρνητικές εξελίξεις:
1) Νέο εκλογικό Νόμο, ο οποίος χειροτερεύει το ήδη αντιδημοκρατικό εκλογικό σύστημα ακόμη περισσότερο αφού χαρίζει το 60% των εδρών σε όποιον συγκεντρώσει το 42% των ψήφων!!! Τα επιχειρήματα που προβάλλει η Ν.Δ. είναι «πολιτικώς ανέντιμα». Διότι το 42% νοθεύει τη λαϊκή βούληση, περιορίζει τη δημοκρατική νομιμοποίηση του νομάρχη και του δημάρχου, επιτείνει τον κομματισμό στην Αυτοδιοίκηση και οξύνει τη δικομματική πόλωση.
Και βέβαια η στάση του ΠΑΣΟΚ είναι υποκριτική. Διότι προετοίμασε το έδαφος ο τελευταίος υπουργός ΥΠΕΣΔΑ του ΠΑΣΟΚ για το 42%. Και κυρίως διότι το ΠΑΣΟΚ 20 χρόνια δεν καθιέρωσε την Απλή Αναλογική. Η οποία είναι το μόνο δημοκρατικό εκλογικό σύστημα, με το οποίο πρέπει να γίνονται εκλογές στην Αυτοδιοίκηση και όχι μόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στην ομιλία του στο τελευταίο Συνέδριο της ΕΝΑΕ το Δεκέμβριο του 2005 δεν έκανε καμία αναφορά για την Απλή Αναλογική.
Είναι γνωστό ότι εμείς καταγγείλαμε έντονα από την πρώτη στιγμή το «42%» και ζητήσαμε την εφαρμογή της απλής αναλογικής στις εκλογές της Αυτοδιοίκησης (ανακοίνωση της Π.Γ., του τμήματος Αυτοδιοίκησης, παρέμβαση στη Βουλή. Αλλά και η παράταξή μας στην ΕΝΑΕ ζήτησε να ληφθεί απόφαση για το θέμα αυτό. Όμως οι άλλες παρατάξεις αρνήθηκαν να φέρουν το θέμα στο συνέδριο).
2) Το δεύτερο μέγα θέμα είναι η δημιουργία των 5 Υπερπεριφερειών και των 13 Ανωνύμων Εταιριών. Πρόκειται για πολύ σοβαρή αρνητική εξέλιξη. Οι υπερπεριφέρειες θα είναι αρμόδιες για τη διαχείριση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της ανάπτυξης, της διαχείρισης του Δ΄ ΚΠΣ αλλά και για το ετήσιο ΠΔΕ.
Με αυτό τον τρόπο μπαίνει υπό ασφυκτικό κυβερνητικό έλεγχο η Αυτοδιοίκηση και στον 1ο και στον 2ο βαθμό. Δημιουργείται μια απίστευτη γραφειοκρατία 5 βαθμών Δήμος - Νομαρχία - Περιφέρεια - Υπερπεριφέρεια - Κυβέρνηση.
Η δημιουργία των Υπερπεριφερειών έχει ως στόχο να μειωθούν τα χρήματα που δικαιούνται να πάρουν από το Δ΄ ΚΠΣ οι λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες της χώρας που είναι στο στόχο 1. Συνεπώς ούτε το Δ΄ ΚΠΣ θα υπηρετήσει το στόχο της σύγκλισης των περιφερειών. Και η δημιουργία των ΑΕ σημαίνει ιδιωτικοποίηση του δημοσίου συμφέροντος. Ιδιωτικοποιούν με αυτόν τον τρόπο την ανάπτυξη και τις λειτουργίες της Αυτοδιοίκησης.
Η δημιουργία των πέντε Υπερπεριφερειών καθώς και των 13 Ανωνύμων Εταιρειών υπονομεύει και υποβαθμίζει πλήρως το ρόλο της Αυτοδιοίκησης, αφού υποβαθμίζει ακόμη περισσότερο τις ελάχιστες δυνατότητες που έχουν σήμερα τα εκλεγμένα όργανα της Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης να προγραμματίζουν τα αναγκαία έργα και δράσεις για τον τόπο τους. Αυτό σημαίνει ληξιαρχική πράξη θανάτου της Αυτοδιοίκησης ως αναπτυξιακού θεσμού. Είναι συνεπώς κεντρικό θέμα δημοκρατίας αφού «χτυπάει» τον ίδιο τον πυρήνα του θεσμού της Αυτοδιοίκησης. Είναι τερατογένεση. Αντί της διεύρυνσης της δημοκρατίας και της επαναφοράς του δημοκρατικού προγραμματισμού και της ενίσχυσης του ρόλου της Αυτοδιοίκησης, περνάμε στους μάνατζερ και στους τεχνοκράτες. Αυτή όμως η λογική είναι με τη λογική του κ. Σημίτη και έχει αποτύχει τόσα χρόνια, όπως αποδεικνύεται από τις εξελίξεις στην απορροφητικότητα του Γ΄ ΚΠΣ. Πρέπει συνεπώς να εντείνουμε τον αγώνα για να μην γίνουν οι Υπερπεριφέρειες. Και να προβάλλουμε έντονα τη θέση μας ώστε μαζί με τις εκλογές για τα Νομαρχιακά Συμβούλια και τους Νομάρχες να εκλέξουμε και το Περιφερειακό Συμβούλιο και τον Περιφερειάρχη.
Γι� αυτή την αρνητική εξέλιξη για την Αυτοδιοίκηση είναι μεγάλες οι ευθύνες της Ν.Δ.. Μεγάλες όμως είναι και οι ευθύνες του ΠΑΣΟΚ το οποίο δεν θέλησε να υιοθετήσει την πολυβάθμια αυτοδιοίκηση, στην συνταγματική αναθεώρηση του 2001, ώστε να έχουμε ως χώρα και αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.
Η παράταξή μας στη ΕΝΑΕ αγωνίστηκε έντονα για να πάρει θέση το τακτικό συνέδριο της ΕΝΑΕ που συγκλήθηκε το Δεκέμβρη του 2005 για όλα αυτά. Είναι όμως αποκαλυπτική η στάση των δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ στην ΕΝΑΕ, οι οποίοι δεν δέχθηκαν να συζητηθούν ως κεντρικά ζητήματα τα θέματα αυτά, αλλά το μόνο που έγινε είναι να υπάρχουν ως παράγραφοι στον απολογισμό του Δ.Σ.!!! Το μόνο θέμα που διασώθηκε είναι για τα οικονομικά των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, όπου υπήρχε η σημαντική εισήγηση του Γιώργου Κατσανεβάκη.
Εμείς τονίσαμε ότι το 11ο Τακτικό Συνέδριο της ΕΝΑΕ συνέρχεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή για το μέλλον και την προοπτική του θεσμού της Ν.Α. Δέκα μήνες πριν τις νέες Νομαρχιακές εκλογές υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις, οι οποίες αλλάζουν και ανατρέπουν πολλά δεδομένα.
Τονίσαμε ότι θα έπρεπε λοιπόν αυτά τα μεγάλα θέματα μαζί με τα οικονομικά να ήταν τα κύρια που θα απασχολούσαν το τακτικό συνέδριο της ΕΝΑΕ και καταγγείλαμε ότι η μη συζήτησή τους σημαίνει υποτίμηση, δικομματική σκοπιμότητα και υποκρισία.
Και βέβαια, την αντίθεσή μας στις Υπερπεριφέρειες και τις Α.Ε. πρέπει να τη συνδέσουμε για να είναι η απάντησή μας ολοκληρωμένη, με την απαίτηση να υλοποιηθεί η απόφαση του 10ου συνεδρίου της ΕΝΑΕ και του εκτάκτου συνεδρίου των Χανίων τα οποία αποφάσισαν ότι: "η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση είναι ο αδιαπραγμάτευτος εκφραστής του β΄ βαθμού Αυτοδιοίκησης. Η ανάγκη όμως για Περιφερειακό προγραμματισμό επιβάλλει μαζί με την εκλογή των Νομαρχιακών Συμβουλίων και των Νομαρχών να γίνουν εκλογές και των Περιφερειακών Συμβουλίων, μέσα από τα ψηφοδέλτια των Νομαρχιακών εκλογών και εκλογή αιρετού προέδρου του Π.Σ., ο οποίος θα ασκεί όλες τις συντονιστικές αναπτυξιακές και προγραμματικές αρμοδιότητες των σημερινών Γ.Γ. οι οποίοι ως εκπρόσωποι του κεντρικού κράτους θα περιοριστούν στο να προΐστανται των αποκεντρωμένων υπηρεσιών του" (απόφαση 10ου Συνεδρίου) και φυσικά "τη θεσμοθετημένη συμμετοχή της Ν.Α. στο σχεδιασμό του Δ΄ Κ.Π.Σ." (απόφαση πάλι του 10ου Συνεδρίου).
Ο προγραμματισμός και τα ζητήματα περιφερειακής αναπτυξιακής πολιτικής θα είναι στην αποκλειστική ευθύνη του νέου αυτού περιφερειακού συμβουλίου.
Πρέπει να εκτιμήσουμε σήμερα ότι παρ� ότι ψηφίστηκαν ομόφωνα οι αποφάσεις του 10ου Συνεδρίου κάτω από πίεση της δικής μας παράταξης και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Γιώργου Κατσανεβάκη, ουσιαστικά ξεχάστηκαν στην πράξη. Δεν έγινε δηλαδή καμία προσπάθεια ουσιαστική να πιεστεί η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει και το αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο (παρ� ότι στο προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ αναφέρεται, όπως τόνισε στην εισήγησή του στο τελευταίο συνέδριο της ΕΝΑΕ ο Γιώργος Κατσανεβάκης).
Υπενθυμίζω ότι στα πλαίσια της ΕΝΑΕ έγινε το Δεκέμβρη του 2004 ειδική συζήτηση - συνέδριο στο οποίο όπως αναλυτικά θα εξηγήσουμε πιο κάτω οι δυνάμεις του ΣΥΝ έθεσαν το πλαίσιο για το Β΄ βαθμό και οι της Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν οπότε η θέση της ΕΝΑΕ είναι ομόφωνη. Το ΠΑΣΟΚ κινούμενο σε διαφορετική κατεύθυνση αρχικά, αναγκάστηκε σε πλήρη αναδίπλωση.
Η απόφαση λέει ότι:
Ο Β' βαθμός Αυτοδιοίκησης (κατά το Σύνταγμα) είναι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Η περιφέρεια συγκροτείται ως προέκταση των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων.
Προτείναμε και αποφάσισε το συνέδριο η Περιφέρεια και το Π.Σ. να συγκροτηθεί από τα κάτω. Δηλαδή η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση είναι ο εκφραστής της αυτοδιοίκησης Β' βαθμού και οι Περιφέρειες είναι έκφραση των Νομαρχιών και τα Περιφερειακά Συμβούλια έκφραση των Νομαρχιακών Συμβουλίων.
Είναι φανερό ότι σήμερα η πρόταση αυτή είναι η μόνη που στριμώχνει την κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ και οδηγεί στην κατάργηση του διορισμένου Περιφερειάρχη.
Για την υπερνομαρχία Αθηνών Πειραιώς κατέληξε το συνέδριο στην εξής θέση: «Η ενιαία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αθηνών Πειραιώς να ενισχυθεί με πόρους, προσωπικό και αρμοδιότητες και να εκχωρηθούν σε αυτή όλες οι μητροπολιτικές λειτουργίες που σήμερα ασκούνται από την Περιφέρεια, τα υπουργεία και διάφορους οργανισμούς».
Αφετηρία αυτής της πρότασής μας, η οποία έγινε και απόφαση και των Συνεδρίων της ΕΝΑΕ είναι ότι:
α) Η συγκρότηση από τα κάτω προς τα πάνω είναι πιο δημοκρατική και πιο αυτοδιοικητική. Συνεπώς ταυτίζεται με τη φιλοσοφία της Αριστεράς.
β) Η δημιουργία της περιφερειακής συνείδησης θα γίνει πιο ομαλά.
γ) Είναι πρόταση και ρεαλιστική και επιθετική που στριμώχνει την κυβέρνηση και το κυριότερο είναι άμεσα εφαρμόσιμη.
Οι βασικοί λόγοι της πρότασής μας είναι:
1. Η αντίληψη του νομού είναι βαθιά ριζωμένη στη συνείδηση των πολιτών ως γεωγραφικός χώρος άσκησης διοίκησης και προγραμματισμού, ως εκλογική περιφέρεια, ως χώρος με κοινά ιστορικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά.
Το οδικό δίκτυο, οι μεταφορές, οι δημόσιες υποδομές, τα κοινωφελή δίκτυα, οι κτιριακές και άλλες εγκαταστάσεις σχεδιάζονται και συντηρούνται εδώ και δεκαετίες με σαφή προσανατολισμό προς τη νομαρχιακή πρωτεύουσα που αποτελεί διοικητικό, οικονομικό και οικιστικό κέντρο.
2. Το 80% και πλέον του πλήθους των έργων της χώρας έχουν χωρική εμβέλεια τη νομαρχία. Λιγότερο από το 20% που θεωρούνται ως "περιφερειακά" στην πράξη είναι -τα περισσότερα- διανομαρχιακά. Με βάση λοιπόν την παραδεδεγμένη από όλους μας αρχή της εγγύτητας (ή επικουρικότητας ή τεκμήριο της αρμοδιότητας) και την αρχή του δημοκρατικού προγραμματισμού, όλα τα έργα του νομού πρέπει να σχεδιάζονται, να ιεραρχούνται, να εκτελούνται και να συντηρούνται με την αποκλειστική ευθύνη της νομαρχίας, πλην ορισμένων που έχουν χωρική εμβέλεια τα όρια του δήμου ή της κοινότητας.
3. Επακόλουθο της προηγούμενης διαπίστωσης είναι η εξόφθαλμη αναγκαιότητα να υπάρξει επιτέλους ο ενιαίος φορέας εκτέλεσης όλων των έργων του νομού, ενταγμένος στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Η αναχρονιστική εικόνα των πολλών υπηρεσιών του Δημοσίου Τομέα που εκτελούν τα δημόσια έργα πρέπει να σταματήσει.
4. Η σκέψη για επιλογή της περιφέρειας ως πεδίου εφαρμογής της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης. Θα οδηγήσει στον περιορισμό των κοινοτικών κονδυλίων που προορίζονται για έργα σε επίπεδο Νομού και η διάθεσή τους μόνο σε περιφερειακό επίπεδο. Επιπλέον δεν αντιμετωπίζονται οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες που υπάρχουν σήμερα, αλλά αντίθετα θα οξυνθούν.
5. Με την αναγόρευση της περιφέρειας σε δεύτερο βαθμό και την κατάργηση των Νομαρχιακών Συμβουλίων ενδυναμώνονται οι κομματικοί μηχανισμοί και ο δικομματισμός καθώς η αναγνωρισιμότητα των πολιτικών προσώπων είναι ελάχιστη και αυτό σημαίνει επιβολή λύσεων που θα προτείνουν τα επιτελεία του δικομματισμού.
6. Επιπλέον η πολιτική εξουσία απομακρύνεται από τον πολίτη και δεν διαθέτει πλέον χαρακτηριστικά αυτοδιοίκησης, ούτε στηρίζεται σε ενδιάμεσους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.
7. Και βέβαια η κατάργηση των νομαρχιών διαπλέκεται με το όλο πολιτικό σύστημα αφού τα κόμματα και το εκλογικό σύστημα έχουν ως βάση τους νομούς από τους οποίους εκλέγονται οι βουλευτές. 'Αρα θα υπάρξουν ευρύτερες παρενέργειες.
Επιπλέον όλοι οι φορείς (Εργατικά Κέντρα, ΝΤΔΥ, ΕΛΜΕ), είναι αρθρωμένοι κατά νόμο, άρα η Ν.Α. αντιστοιχίζεται με όλους τους πολιτικούς, κοινωνικούς και συνδικαλιστικούς φορείς οι οποίοι μπορούν να την ελέγχουν και να παρεμβαίνουν πιο εύκολα.
Αλλά και ο τοπικός Τύπος είναι κατά νομούς. Και προφανώς η ανάδειξη των προβλημάτων και ο έλεγχος της τοπικής εξουσίας από τον Τύπο είναι σημαντικό στοιχείο.
8. Η καθιέρωση περιφερειακής αυτοδιοίκησης μετατρέποντας τους νομούς σε "διαμερίσματα" της Περιφέρειας θα οξύνει και ενδοπεριφερειακές αντιθέσεις, διότι από τον πίνακα της απογραφής του 2001 προκύπτει ότι, σε 5 περιφέρειες (Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Ιονίων Νήσων, Αττικής, Βορείου Αιγαίου) ο νομός της έδρας της, έχει ποσοστό πληθυσμού μεγαλύτερο του 50% του συνόλου της, σε άλλες 3 περιφέρειες (Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδος, Κρήτης) ο νομός της έδρας, έχει ποσοστό μεγαλύτερο του 43% του συνόλου της. Και φυσικά με τους γνωστούς τοπικισμούς πλειοψηφία στο Π.Σ. θα είναι από το μεγάλο νομό άρα θα αναπτυχθούν φυγόκεντρες τάσεις.
9. Η "περιφερειομανία" καταδεικνύει ένα ανιστόρητο προοδευτισμό, ο οποίος θέλει να μεταφέρει δογματικά τα "ευρωπαϊκά" πρότυπα κάποιων χωρών της Ευρώπης.
10. Η γεωμορφολογία της Ελλάδας, καθώς και η έλλειψη ακόμη βασικών υποδομών δεν επιτρέπει τη δογματική μεταφορά των αυτοδιοικητικών θεσμών σε χώρες με πεδιάδες τεράστιες, διότι θα δυσκολέψει την εξυπηρέτηση του πολίτη, αλλά και την ίδια τη σύγκλιση και εντός των Περιφερειών.
Γ) Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι προχωράει στη δημιουργία των υπερπεριφερειών για το καλό της Αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας και της χώρας. «Για να έχουμε μεγάλη απορροφητικότητα» λέει.
Απέναντι σε αυτή την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης οφείλουμε να απαντήσουμε ότι:
1) Το πρόβλημα με τα Κ.Π.Σ. δεν είναι μόνο η απορροφητικότητα, αλλά κυρίως το ότι αντί να έχουμε ένα εθνικό σχέδιο που να συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε. καταλήξαμε ως χώρα στο αντίστροφο σε έναν κατάλογο έργων και δράσεων που είναι επιλέξιμα από την Ε.Ε.
2) Αυτό δε σημαίνει ότι υποτιμούμε το θέμα της απορροφητικότητας. Αντίθετα για μας το θέμα της απορροφητικότητας είναι μεγάλο και πρέπει να αναδείξουμε τις τεράστιες ευθύνες της σημερινής κυβέρνησης, όπως και των προηγούμενων, οι οποίοι με την πρακτική τους και με την καταστροφική επιλογή της ανάληψης των Ολυμπιακών Αγώνων, βρίσκονται σε αδυναμία να απορροφήσουν τα χρήματα του Γ΄ ΚΠΣ. Είναι γνωστό ότι σε 3 χρόνια πρέπει να απορροφηθούν υπερδιπλάσια χρήματα για το σύνολο της χώρας. Για να συμβεί αυτό εκτός των άλλων αιτιών πρέπει i) η κυβέρνηση να καταβάλει την εθνική συμμετοχή, η οποία ανέρχεται στα 7 δισ. ευρώ, πράγμα αμφίβολο γιατί βλέπουμε να μειώνεται το ΠΔΕ αντί να αυξάνεται, ii) να γίνει ένταση των προσπαθειών μέχρι 31-12-2006 ώστε να ενταχθούν στο Γ΄ ΚΠΣ όσα έργα είναι έτοιμα μελετητικά, να δημοπρατηθούν οι αναγκαίες μελέτες κυρίως για τα έργα οδοποιίας και για τις υποδομές της αγροτικής οικονομίας, καθώς και δράσεις για την προώθηση των αγροτικών προϊόντων, του τουρισμού και του πολιτισμού και του αθλητισμού.
3) Ότι πρέπει να υπάρχει αυξημένο Π.Δ.Ε. Όμως η κυβέρνηση μείωσε το Π.Δ.Ε. κατά 250 εκ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι. Απέφυγαν όμως, όπως τονίσαμε στο συνέδριο της ΕΝΑΕ οι δύο μεγάλες παρατάξεις να μιλήσουν γι� αυτό. Πώς θα έχουμε περιφερειακή ανάπτυξη με μειωμένο Π.Δ.Ε.;
4) Ότι οι ευρωπαϊκοί πόροι του Δ΄ ΚΠΣ θα πρέπει να λειτουργούν προσθετικά προς τους εθνικούς. Και όχι οι ευρωπαϊκοί πόροι να υποκαθιστούν απλά τους εθνικούς όπως συμβαίνει μέχρι τώρα. Τέτοια όμως κατεύθυνση δεν υπάρχει από την κυβέρνηση ούτε υπήρχε από τις προηγούμενες του ΠΑΣΟΚ. Εκείνο που συνεχίζεται είναι η συρρίκνωση του ΠΔΕ.
5) Πρέπει να γίνει μια καταγραφή όλων των ημιτελών έργων και όλων των συνεχιζόμενων δράσεων, καθώς και μια αποτίμηση του κόστους συνέχισης και ολοκλήρωσής τους, ώστε να γνωρίζουν τα Ν.Σ. τι μέρος των πόρων θα πάει στην ολοκλήρωση των υφιστάμενων έργων και τι περισσεύει για νέα έργα.
6) Μαζί με το σχέδιο για το Δ΄ ΚΠΣ, για τη περίοδο 2007-2013, πρέπει να διεκδικήσουμε όπως είπα ήδη ένα συνολικότερο σχέδιο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στο οποίο το Δ΄ ΚΠΣ θα εντάσσεται και το οποίο θα υπηρετεί.
7) Επίσης πρέπει να διεκδικήσουμε ένα αντίστοιχο πολυετές πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Κι αυτό είναι κρίσιμο, ιδίως μετά την ψήφιση του νόμου για τις λεγόμενες ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα). Ο κίνδυνος που υπάρχει, δηλαδή, είναι ο ρόλος του ΠΔΕ να εκφυλιστεί στην κάλυψη μόνο των ενοικίων ή των δόσεων που θα πληρώνει το κράτος στους ιδιώτες που θα αναλαμβάνουν έργα μέσω αυτών των συμπράξεων.
8) Και το κυριότερο στο οποίο οφείλουν να απαντήσουν και η σημερινή κυβέρνηση και οι προηγούμενες είναι γιατί μετά από 3 κοινοτικά πλαίσια δεν υπάρχει σύγκλιση; Γιατί υπάρχουν τεράστιες περιφερειακές ανισότητες και σοβαρότατα προβλήματα σε όλους τους Νομούς;
Για όλα αυτά υπάρχουν υπεύθυνοι. Είναι α) ο ανεπαρκής κοινοτικός προϋπολογισμός, β) οι νεοφιλελεύθερες κυβερνητικές πολιτικές, γ) η ανυπαρξία περιφερειακής πολιτικής που να έχει στόχο τη σύγκλιση και την κοινωνική συνοχή, δ) η καταστροφική επιλογή των Ολυμπιακών αγώνων, η οποία αποτέλεσε την «ταφόπλακα» για την ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας και ε) η έλλειψη χωροταξικού και παραγωγικού σχεδιασμού.
Βέβαια η κυβέρνηση, αλλά και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είναι ευχαριστημένοι από τα 20,1 δισ. ευρώ του Δ΄ ΚΠΣ, όπως φάνηκε από τις δηλώσεις τους, μετά την απόφαση της Ε.Ε. για το Δ΄ ΚΠΣ.
Συνεπώς απαιτείται μια ριζική αλλαγή στην ακολουθούμενη πολιτική κεντρικά και τοπικά και ριζική αλλαγή των συσχετισμών. Χρειάζεται ένα διαφορετικό μοντέλο για μια οικονομικά, κοινωνικά και οικολογικά βιώσιμη ανάπτυξη. Ένα παραγωγικό και κοινωνικό σχέδιο ανάπτυξης, που θα κατευθύνει την οικονομία σε νέες δυναμικές εξειδικεύσεις, με στόχο την πλήρη απασχόληση και τη μείωση των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων.
Συμπέρασμα
α) Το Δ΄ ΚΠΣ δεν διαμορφώνεται από τα κάτω, όπως προσπαθούν να μας πείσουν και με κριτήριο την περιφερειακή σύγκλιση, αλλά διαμορφώνεται από τα πάνω. Φυσικά αυτό δεν αφορά μόνο τη σημερινή κυβέρνηση, αλλά και τις προηγούμενες του ΠΑΣΟΚ που διαχειρίστηκαν τα 3 ΚΠΣ.
β) Επιβεβαιώθηκε στις αρχές Ιουνίου με την τελευταία εγκύκλιο του ΥΠΕΘΟ, η πρόθεση της κυβέρνησης να περικόψει κονδύλια από τις 8 λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες της χώρας και να παρακρατήσει σημαντικό μέρος των κονδυλίων που αναλογούν σε όλες τις περιφέρειες στα τομεακά προγράμματα των Υπουργείων, ώστε να τα διαθέτει όπως θέλει. Διαψεύδονται με αυτόν τον τρόπο οι δηλώσεις του πρωθυπουργού και του κ. Αλογοσκούφη ότι δήθεν «το 80% των χρημάτων του Δ΄ ΚΠΣ θα πάει στα περιφερειακά προγράμματα με στόχο τη σύγκλιση». Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα με την περιφέρεια Πελοποννήσου, η οποία με βάση την τελευταία εγκύκλιο του ΥΠΕΘΟ θα πάρει το 3,56% από το ΕΤΠΑ, ενώ στο Γ΄ ΚΠΣ είχε πάρει το 6,35%. Με αυτόν τον τρόπο όμως δεν επιτυγχάνεται σύγκλιση των περιφερειών αλλά απόκλιση. Και επιπλέον η κατανομή των περιφερειακών προγραμμάτων θα γίνει από τις υπό δημιουργία Υπερπεριφέρειες. Η όλη διαδικασία δεν είναι δημοκρατικός προγραμματισμός, αλλά κοροϊδία. Αφού και αυτή η κυβέρνηση, δεν θεσμοθέτησε αποφασιστικό και ουσιαστικό ρόλο για την αυτοδιοίκηση στη διαδικασία σύνταξης της Δ΄ προγραμματικής περιόδου (όπως φυσικά και οι προηγούμενες για το Β΄ και Γ΄ ΚΠΣ). Τον αποφασιστικό ρόλο θα τον έχει, όπως είναι γνωστό, ο Περιφερειάρχης και ο «Υπερπεριφερειάρχης». Η αυτοδιοίκηση απλώς θα καταθέσει προτάσεις για να έχει την ψευδαίσθηση της συμμετοχής. Δηλαδή το θεσμικό «εργαλείο» της περιφερειακής ανάπτυξης θα εξακολουθήσει να βρίσκεται στα χέρια του αθηνοκεντρικού κράτους μέσω του διορισμένου Περιφερειάρχη. Η Περιφέρεια θα εξακολουθήσει να είναι εξάρτημα της κρατικής μηχανής.
γ) Δεν έχουμε καμία θεσμική μεταβολή στην κατεύθυνση της αποκέντρωσης με αυτοδιοίκηση αφού δεν υιοθετήθηκε η θέση της ΕΝΑΕ, ώστε μαζί με την εκλογή του ΝΣ και του Νομάρχη να είχαμε εκλεγμένο Περιφερειακό Συμβούλιο με αιρετό πρόεδρο.
Είναι προφανές ότι μόνο με ισχυρή Νομαρχιακή και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση μπορεί να υπάρξει ισχυρή φωνή από την Περιφέρεια η οποία να κλονίσει το αθηνοκεντρικό κράτος.
*ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΕΤΡΑΚΟΣ<, Μέλος της Κ.Π.Ε. και της Γραμματείας του τμήματος Αυτοδιοίκησης
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS