Για την πολιτική κατάσταση και την κατάσταση στο χώρο της Παιδείας
* Θα έχουμε πολύ δουλειά το καλοκαίρι, όχι μόνο με την αναθεώρηση του Συντάγματος... αλλά και με άλλα θέματα, όπως η Παιδεία...
Είναι πολλά τα προβλήματα που έχουν ανοίξει, που έχουν χρονίσει, χωρίς να λυθούν στην ώρα τους και με τον σωστό τρόπο. Είναι και καινούργια προβλήματα που έρχονται από τις επιλογές της κυβέρνησης και φορτώνονται στην κοινωνία. Είναι μια περίοδος γενικής ρευστότητας και απροσδιοριστίας, που στο πολιτικό πεδίο θα εκδηλώνεται με τριβές, εντάσεις και πιέσεις.
* Και με εκλογολογία;...
Και με εκλογολογία, παρότι τα εκλογολογικά σενάρια έχουν αποπροσανατολιστικό χαρακτήρα. Δεν νομίζω ότι βρισκόμαστε σε περίοδο πρόωρων εκλογών. Βρισκόμαστε όμως έτσι κι αλλιώς στην πορεία για τις εκλογές που θα γίνουν από το φθινόπωρο του 2007 και μετά.
* Θα συμφωνείτε όμως ότι όχι μόνο από την ήσσονα αντιπολίτευση, όπως ο ΣΥΝ, αλλά και από την αξιωματική αντιπολίτευση στην παρούσα συγκυρία η κυβέρνηση δεν αισθάνεται μεγάλη πίεση, μολονότι τα θέματα που έχουν ανοίξει είναι από την φύση τους πιεστικά...
Είναι σωστό αυτό. Η κυβέρνηση εισπράττει την ίδια ώρα που παραμένει αδρανής ή την ίδια ώρα που προκαλεί την κοινωνία με πιέσεις καθημερινές, τόσο στον εισοδηματικό τομέα όσο και στον τομέα των πραγματικών προβλημάτων. Η κυβέρνηση ενδιαφέρεται για τις εντυπώσεις. Η πολιτική της δεν εμπνέει ούτε συναίνεση ούτε αισιοδοξία για το μέλλον. Παρά ταύτα, η δυσφορία που υπάρχει στον κόσμο, η αποδοκιμασία που γίνεται πολλές φορές σε τομείς της κυβερνητικής πολιτικής και η οργή που πολλές φορές εκδηλώνεται επίσης για τη διάψευση που προκαλεί η κυβέρνηση με τις επιλογές της, που είναι εντελώς διαφορετικές από τις προεκλογικές της διακηρύξεις, όλα αυτά δεν μεταφράζονται σε ενίσχυση της αντιπολίτευσης.
* Τι φταίει γι αυτό;...
Νομίζω ότι είναι μια γενικότερη περίοδος πολιτικής κρίσης. Μέσα στον πυρήνα της πολιτικής κρίσης λειτουργεί η κρίση των κομμάτων. Τα κόμματα δεν είναι έξω από την κρίση. Όταν η κυβέρνηση διαχειρίζεται επικοινωνιακά την αδιέξοδη πολιτική της και κερδίζει, τα κόμματα που την αντιπολιτεύονται διαχειρίζονται τα εσωτερικά τους προβλήματα και βγάζουν προς τα έξω μία εικόνα που δεν πείθει. ΄Ετσι λοιπόν έχουμε μια κυβέρνηση που δεν πείθει και έχουμε επίσης μια αξιωματική αντιπολίτευση που δεν πείθει κι αυτή. Ενισχύεται το φαινόμενο, ενισχύεται η τάση είτε της αδιαφορίας, είτε της απόρριψης, είτε και της ευκαιριακής εκτόνωσης της δυσφορίας.
* Μπορεί αυτή η κρίση των κομμάτων να παραγάγει πολιτικά γεγονότα στο ορατό μέλλον;...
Όχι, δεν νομίζω. Νομίζω ότι θα πάμε έτσι μέχρι τις επόμενες εκλογές. Δυστυχώς η αίσθηση που υπάρχει στην κοινή γνώμη είναι ότι το πολιτικό μας σύστημα δεν έχει ορθοποδήσει. Θα έλεγα ότι σέρνεται. Όλοι οι πολίτες βλέπουν κάθε μέρα χαοτικές κινήσεις ενός πολιτικού συστήματος που δεν πιστεύει ούτε στον εαυτό του, που δεν εκτιμά ούτε τον εαυτό του. Μετά τις εκλογές, ανάλογα με τα αποτελέσματα που θα προκύψουν, νομίζω ότι θα γίνουν κάποιες διεργασίες, θα συντελεστούν διεργασίες έτσι κι αλλιώς.
Ενώ στο πολιτικό σκηνικό όλα τα πράγματα καλύπτονται από τις εσωκομματικές διαδικασίες, διεργασίες, διαφωνίες και αντιπαραθέσεις, στη βάση της κοινωνίας συντελούνται προωθημένες αλλαγές. Δηλαδή αλλάζει η ελληνική κοινωνία με τρόπο γρηγορότερο απ΄ αυτόν με τον οποίον λειτουργεί το πολιτικό σύστημα.
* Μου κάνει εντύπωση ότι αυτή η ανάλυση προέρχεται από έναν άνθρωπο που έχει πρωταγωνιστική λειτουργία μέσα σ΄ αυτό το σύστημα... Μπορώ να πω ότι σε ακραία μορφή έχει κι ένα στοιχείο αυτοκριτικής, έτσι;...
Έπρεπε να έχει αλλάξει αυτό το πολιτικό σύστημα. Νωρίτερα δεν το πέτυχαν οι πολιτικές δυνάμεις και αυτοεγκλωβίστηκαν.
* Επειδή συζητήθηκε τελευταία, να σας ρωτήσω, ΠΑΣΟΚ και Συνασπισμός μπορούν να έχουν κάποιο διάλογο επ΄ αυτού;...
Στις καινούργιες συνθήκες που υπάρχουν νομίζω ότι και κοινή δράση μπορεί να υπάρξει ανάμεσα στους πολίτες που έχουν επιλέξει ΠΑΣΟΚ και στους πολίτες που έχουν επιλέξει Συνασπισμό ως πολιτική τοποθέτηση. Μπορεί να υπάρξει επίσης και διάλογος για μεγάλα προβλήματα μπροστά στα οποία η ελληνική κοινωνία αισθάνεται αμήχανη ή ανήμπορη ή το πολιτικό μας σύστημα αισθάνεται την ανάγκη να αναδιαμορφώσει τους συσχετισμούς του. Είναι ανάγκη λοιπόν και κοινή δράση να υπάρξει και διάλογος να υπάρξει και κυρίως -αυτό ισχύει περισσότερο για τον ΣΥΝ- πρέπει να ανοίξει ένας μεγάλος διάλογος με τους νέους πολίτες. Είναι πάνω από το 35% του εκλογικού σώματος, πάνω από το 40% του εκλογικού σώματος είναι νέοι πολίτες, νέοι εκλογείς, αυτοί που με την συμμετοχή τους θα κληθούν να αποφασίσουν αύριο στις δημοτικές, νομαρχιακές εκλογές και μεθαύριο στις εθνικές εκλογές.
* Αυτοί οι άνθρωποι ζητούν σε μεγάλο βαθμό αλλαγή.. Εκφράζεται με το πραγματικό, το ζωντανό κίνημα γύρω από την Παιδεία αυτές τις μέρες, την εκπαιδευτική κίνηση που έχει μια πραγματική κοινωνική απήχηση... Όμως όλοι ζητάνε μεταρρύθμιση κι όταν τίθεται θέμα μεταρρύθμισης, αναθεώρησης του άρθρου 16, για παράδειγμα, αμέσως ορθώνεται ένα μέτωπο αντίδρασης σ΄ αυτό...
Δεν είναι μέτωπο αντίδρασης. Είναι μία έκφραση διαμαρτυρίας. Πρώτον, διότι για μια ακόμη φορά στα θέματα της Παιδείας γίνεται ένα παιχνίδι κυβερνητικής υποκρισίας. Και, δεύτερον, είναι μία έκφραση αντίστασης σε μεθόδους οι οποίες επιχειρούν έναν περιορισμό του δημοσίου χώρου της κοινωνικής ευθύνης του κράτους. Η Παιδεία είναι δημόσιος χώρος κοινωνικής ευθύνης του κράτους. Εκεί λοιπόν είναι που κατά το Σύνταγμα έχει την πρώτιστη υποχρέωση η κυβέρνηση να εξασφαλίζει τις εγγυήσεις και τις προϋποθέσεις για εκπαίδευση όλων με ίσες ευκαιρίες και για εγγυήσεις αξιοπρεπούς διαβίωσης και ανάπτυξης της προσωπικότητας όλων. Εκεί λοιπόν είναι που οι πολίτες εκφράζουν αυτό το διπλό αίσθημα, μιας οργής για τη συνεχιζόμενη υποκρισία και μιας έντασης για τον επιχειρούμενο παραπέρα ακρωτηριασμό της δημόσιας Παιδείας.
Δεν έλειψε Υπουργός από το Υπουργείο Παιδείας, μέσα σε οποιαδήποτε κυβέρνηση από την μεταπολίτευση και μετά, που να μην εξήγγειλε μια μεταρρύθμιση στα μέτρα του...
* Παράγουμε περισσότερες μεταρρυθμίσεις απ΄ όσες καταναλώνουμε...
Οι μεταρρυθμίσεις των μεταρρυθμίσεων, έτσι όπως εξαγγέλλονται, ουσιαστικά οδηγούν: Πρώτον, στην αποδυνάμωση του περιεχομένου που πρέπει να έχει κάθε διαρθρωτική αλλαγή. Δεύτερον, στη δυσφήμιση του όρου προς την κοινωνία. Και, τρίτον, στην ανάπτυξη μιας έντονης καχυποψίας και πολιτικής διαφωνίας όταν είναι ορατό ότι ο όρος μεταρρύθμιση χρησιμοποιείται ως ψευδεπίγραφος όρος για να προωθηθούν πολιτικές σκοπιμότητες.
Να το πω απλά. Βλέπει ο φοιτητής, η μάνα του, ο πατέρας του, ο περίγυρός του, όλοι μας βλέπουμε ότι το χάλι που υπάρχει σήμερα στην ελληνική Παιδεία, στο ελληνικό Πανεπιστήμιο και το ελληνικό σχολειό δεν θα διορθωθεί όταν αύριο θα γίνει κάποιο κέντρο μη κερδοσκοπικό ή κάποιο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο. Κι επίσης βλέπουμε όλοι ότι αυτά που έχουν συντελεστεί εντός του Πανεπιστημίου έχουν μία γενεσιουργό αιτία, τον παραγοντισμό των κυβερνήσεων και τις συναλλαγές που επιδιώκουν οι κεντρικές διοικητικές δομές εντός του Πανεπιστημίου. Για το πώς θα εκλεγούν καθηγητές, για το πού θα δοθούν μελέτες� για το πώς θα δοθούν αξιώματα...
* Πιστεύετε ότι η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση που προώθηση, έτσι όπως προώθησε η κυρία Γιαννάκου, σήμερα έχει τύχη πολιτικά;...
Δεν νομίζω ότι μπορεί να προχωρήσει, διότι, εκτός των άλλων, είναι κραυγαλέα η απόσταση που χωρίζει αυτά που λέει η κυρία Γιαννάκου με την έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης. Η υποχρηματοδότηση της Παιδείας είναι η κύρια αιτία που παράγει τα προβλήματα. Και εν πάση περιπτώσει, θα πρέπει να καταλάβει η κα Γιαννάκου ότι, όταν μιλάει για θέματα Παιδείας, δεν μπορεί να μιλάει ούτε με αυταρχισμό, ούτε με αυταρέσκεια, ούτε με μεθοδολογίες επιβολής και επίκλησης βίας.
* Πώς σας φάνηκε η απόφαση για παράταση της ολομέλειας της Βουλής;...
Είναι μια επινόηση που γίνεται χωρίς αντικείμενο. Επίσης είναι και μια ομολογία της αδυναμίας του πολιτικού συστήματος. Το πολιτικό σύστημα πρέπει να λειτουργεί έτσι ώστε να μην χρονίζουν οι οποιεσδήποτε εκκρεμότητες. Οι έρευνες για τυχόν προβλήματα να τελειώνουν με τρόπο ουσιαστικό και να μην αγκιστρώνονται λειτουργίες όλων των θεσμών σε εκκρεμότητες που προκύπτουν από έλλειψη λειτουργικής ετοιμότητας.
Αυτή τη στιγμή καθόμαστε όλο το καλοκαίρι και δεν εκδίδεται το διάταγμα, διότι, λέει, «αν εκδοθεί το διάταγμα διάλυσης της Βουλής, θα συντελεστεί παραγραφή». Αυτό δεν είναι μία εσωτερική αδυναμία του πολιτικού συστήματος; Και δεν δηλητηριάζει το κλίμα αυτή η αναμονή εν ονόματι τυχόν στοιχείων τα οποία διερευνώνται με τρόπο από τον οποίον κανείς μέχρι στιγμής δεν έχει απτά στοιχεία.
Τα ζητήματα αυτά που σχετίζονται με τη διαφθορά, τα ζητήματα που σχετίζονται με την αναζήτηση ευθυνών είναι ζητήματα που, δυστυχώς, δεν αντιμετωπίζονται με επάρκεια και με αξιοπιστία από πλευράς λειτουργίας των θεσμών. Το έχουμε ζήσει. Από το 1990 και μετά η πολιτική ζωή του τόπου είναι καθηλωμένη σε όλη αυτή την ανακύκλωση αλληλοκατηγοριών που πάνε κι έρχονται όπως τα κύματα της θάλασσας, ανάλογα με το ποιος είναι στην κυβέρνηση.