Skip to main content.
30/05/2006

Τι είναι και τι θέλει το Κοινωνικό Φόρουμ. 'Αρθρο του Γιάννη Τόλιου, από το Συντονιστικό του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ, «Εκτός Υπηρεσίας», Μάιος-Ιούνιος 2006

Το Κοινωνικό Φόρουμ αποτελεί μια από τις βασικότερες μορφές έκφρασης και οργάνωσης του κινήματος κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Δεν αποτελεί πολιτική οργάνωση, παρ' ότι έχει πολιτικά χαρακτηριστικά. Αποτελεί χώρο συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων, αγωνιστικών εμπειριών, ενός πολύχρωμου φάσματος οργανώσεων και κινημάτων που αντιτίθενται στον νεοφιλελευθερισμό, δηλαδή στην κυρίαρχη πολιτική έκφραση του σύγχρονου καπιταλισμού. Δεν αποτελεί πολιτικό φεστιβάλ παρ' ότι έχει τέτοια χαρακτηριστικά, αλλά χώρος πολιτικού προβληματισμού και κριτικής στις ασκούμενες πολιτικές και επεξεργασίας εναλλακτικών προτάσεων στη νεοφιλελεύθερη πολιτική. Δεν αποτελεί τέλος μια ακόμα μορφή κοινωνικής οργάνωσης, αλλά διαδικασία συντονισμού και δικτύωσης κοινωνικών κινημάτων και ανάπτυξης κοινών δράσεων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Γι� αυτό και αποκαλείται «το κίνημα των κινημάτων». Ο τρόπος οργάνωσης του Φόρουμ, εμπεριέχει μια σημαντική καινοτομία. Εξασφαλίζει τη συμμετοχή διαφορετικών οργανώσεων και κινημάτων, συνεύρεση και ανταλλαγή εμπειριών μέσα από διοργάνωση συνδιασκέψεων, συνελεύσεων, σεμιναρίων και εργαστηρίων, πραγματοποίηση πολιτιστικών εκδηλώσεων, θεματικών χώρων, κα. καθώς και πραγματοποίηση μεγάλης διαδήλωσης που κλείνει τις εργασίες του, καθώς και συνέλευση των κινημάτων που αποφασίζονται οι μελλοντικές δράσεις.

Οι θεματικές συζητήσεις στα πλαίσια του Φόρουμ, ποικίλουν ανάλογα με το χρόνο και χώρο πραγματοποίησης. Ωστόσο ορισμένες θεματικές έχουν μονιμότερο χαρακτήρα. Για παράδειγμα στα πλαίσια του 4ου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. υπήρξαν δέκα έξι θεματικοί άξονες, μεταξύ αυτών η αντίσταση στον πόλεμο, στην ευρωπαϊκή πολιτική, στα πολιτικά δικαιώματα, στη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική, στα εργασιακά, την υγεία, παιδεία, αγροτική πολιτική, μεταλλαγμένα, ρατσισμό, τις γυναίκες, τους μετανάστες, στα προβλήματα των πόλεων, την καταστροφή του περιβάλλοντος, κά. Πεποίθηση των δυνάμεων του Φόρουμ είναι ότι ο κόσμος που ζούμε δεν είναι ο μόνος δυνατός, αλλά ότι υπάρχει εναλλακτική πολιτική. Αυτό είναι και το βασικό σύνθημα «Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη». Οι αποφάσεις στις συνελεύσεις του Φόρουμ λαμβάνονται με συναίνεση και όχι με πλειοψηφία. Αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές μετά από επίπονες διαδικασίες και διαβουλεύσεις, οι συμμετέχοντες καταλήγουν στον κοινό παρανομαστή, στον οποίο όλες οι πλευρές αναγνωρίζουν τον εαυτό τους. Την επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων κινημάτων εξασφαλίζει το εθελοντικό δίκτυο μεταφραστών "babels" και το μεταφραστικό σύστημα Alis.

Η ιστορία του Κοινωνικού Φόρουμ ξεκινά το Δεκέμβριο του 1999 στις διαδηλώσεις στο Σιάτλ των ΗΠΑ κατά του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ενός από τους βασικούς πυλώνες της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Σε συνέχεια πραγματοποιείται στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας το Γενάρη του 2001 το 1ο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ σε μια προσπάθεια συνάντησης και συντονισμού όλων των οργανώσεων σε διεθνές επίπεδο. Στο 2ο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ (Φλεβάρης του 2002 στο Πόρτο Αλέγκρε), αποφασίζεται η δημιουργία Κοινωνικών Φόρουμ κατά ήπειρο, ενώ το Γενάρη 2004 πραγματοποιείται το 3ο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στη Βομβάη της Ινδίας. Το Νοέμβρη του 2002 πραγματοποιείται το 1ο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ στη Φλωρεντία. Οι εργασίες του κλείνουν με μια μεγαλειώδη αντιπολεμική διαδήλωση ενός εκατομμυρίου ανθρώπων. Στη διάρκειά του αποφασίζεται να γίνει η 15η Φλεβάρη 2003 πανευρωπαϊκή μέρα δράσης ενάντια στην εισβολή στο Ιράκ, η οποία μετατρέπεται τελικά σε παγκόσμια μέρα δράσης, με δεκαπέντε και πάνω εκατομμύρια διαδηλωτές σε όλο τον κόσμο. Η πορεία του Ευρωπαϊκού Φόρουμ συνεχίζεται στο Παρίσι το 2003, το Λονδίνο το 2004 και στην Αθήνα το 2006.

Το 4ο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ στην Αθήνα, στις 4-7 το Μάη 2006 που πραγματοποιήθηκε στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις «μπάσκετ-ξιφασκίας», συμμετείχαν πάνω από 10.000 ακτιβιστές του αντιπαγκοσμιοποιοητικού κινήματος, από όλη την Ευρώπη και από την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και Μ. Ανατολής. Όλη η Αθήνα, στη διάρκεια της μεγάλης διαδήλωσης 100.000 ατόμων, έγινε πρωτεύουσα της αντίστασης κατά του νεοφιλελευθερισμού, του πολέμου, του ρατσισμού, των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και σημείο αναφοράς της ελπίδας για έναν διαφορετικό κόσμο. Έναν κόσμο της ειρήνης, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας και για τους περισσότερους της σοσιαλιστικής προοπτικής. Έναν κόσμο χωρίς πολέμους και ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, χωρίς πείνα και εξαθλίωση, χωρίς εκμετάλλευση, φτώχεια και ανεργία, χωρίς καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, χωρίς ξενοφοβία, ρατσισμό και παντός είδους διακρίσεις. Το Μάη του 2006 η Αθήνα έγινε το σταυροδρόμι της αντίστασης και της αλληλεγγύης όλων των καταπιεσμένων της γης, ενός πολύχρωμου φάσματος κοινωνικών δυνάμεων που είναι αντίθετοι στο νεοφιλελευθερισμό. Γι' αυτό και οι δυνάμεις του κατεστημένου προσπαθούν με διάφορους τρόπους να μειώσουν την ακτινοβολία του (παραπληροφόρηση, χλευασμός, κα.), ενώ ορισμένες δυνάμεις, στο χώρο της αριστεράς, στο όνομα της «καθαρότητας» «καταγγέλλουν», επειδή δεν μπορούν να το ελέγξουν. Ωστόσο το Κοινωνικό Φόρουμ στην Αθήνα έδειξε ότι τα μηνύματα του έχουν ευρύτερη απήχηση και αυτό δημιουργεί μια ελπιδοφόρο προοπτική, στην απόκρουση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής.