23/12/2005

Ανανεωτικής Αριστεράς εγκώμιο. 'Αρθρο του Γιάννη Μπαλάφα στην ΑΥΓΗ.

Μπορούμε σήμερα να μιλάμε για ανανεωτική Αριστερά; Ποια πρακτική αξία έχει η συζήτηση που πυροδοτήθηκε το τελευταίο διάστημα;

Κατά τη γνώμη μου, σήμερα και αύριο, η αναφορά μας στην πολιτική ανανεωτική Αριστερά δε γίνεται μόνο για τις πολύ σημαντικές ιστορικές της διαστάσεις, αλλά, κυρίως, για την ταύτισή της με μια Αριστερά της διαρκούς ανανέωσης, μια διαρκώς ανανεούμενη Αριστερά.

Αυτό, όχι μόνο δεν σημαίνει υποτίμηση των αιτίων και των επιπτώσεων της διάσπασης του �68 και της μεγάλης παρακαταθήκης του ευρωκομμουνισμού, αντίθετα αναδείχνει τη διαχρονικότητα της ανανεωτικής Αριστεράς, ως ένα διακριτό πολιτικοϊδεολογικό ρεύμα της ευρύτερης Αριστεράς.

Το ανανεωτικό ρεύμα ανιχνεύεται προπολεμικά, εκδηλώνεται την τραγική και ηρωική δεκαετία του �40, εκφράζεται πιο ανοιχτά τα χρόνια της ΕΔΑ.

Με την ιστορική διάσπαση του �68 το ανανεωτικό ρεύμα, για πρώτη φορά, διαμορφώνει συνολική πλατφόρμα και οργανώνεται σε κομματικό φορέα, το ΚΚΕ εσωτερικού.

Υπάρχει και συνέχεια. Στο ΚΚΕ της δεκαετίας του �80 και στη διάσπαση του �91. Φτάνουμε έτσι στον ΣΥΝ που διαγράφει τη σχεδόν 15ετή ανανεωτική του τροχιά. Γιατί, παρά τις υποχωρήσεις των τελευταίων χρόνων, το Κόμμα μας εξακολουθεί να αναγνωρίζεται ως ο κύριος κομματικός εκφραστής της ανανεωτικής Αριστεράς.

Στην πορεία διαμόρφωσης του ανανεωτικού ρεύματος, ιδιαίτερα στη διάσπαση του �68, τα κύρια διακυβεύματα ήταν η αντιπαράθεση με τα στερεότυπα του σταλινικού κόμματος και η ριζική άρνηση του μοντέλου του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Πώς, όμως, μεταφράζονται όλα αυτά στις σημερινές συνθήκες; Τί χαρακτηρίζει και διαφοροποιεί την ανανεωτική Αριστερά από άλλες εκδοχές της Αριστεράς; Τί εμπνέει τους αριστερούς της ανανέωσης, παλαιότερους και νεότερους;

Υποστηρίζω ότι η διακριτή ιδεολογικοπολιτική και αξιακή ταυτότητα της σύγχρονης ανανεωτικής Αριστεράς είναι ο στρατηγικός της στόχος, το όραμά της, δηλαδή ο σοσιαλισμός με ελευθερία και δημοκρατία, ο δημοκρατικός σοσιαλισμός.

Από αυτή τη φυσιογνωμία και το σοσιαλιστικό όραμα της ανανεωτικής Αριστεράς πηγάζει διαχρονικά η εναντίωση στον πολύμορφο δογματισμό και στο σημερινό ΚΚΕ, και συνεχίζεται η πάλη για την ολόπλευρη ανθρώπινη χειραφέτηση. Αυτή είναι η σύγχρονη ανανεωτική Αριστερά, η δική μας Αριστερά.

Αυτή η Αριστερά αμφισβητήθηκε τα τελευταία χρόνια στον ΣΥΝ. Κυρίως από όσους, εντός και εκτός ΣΥΝ, προώθησαν τη συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ ως στρατηγική επιλογή. Υποστήριξαν ότι η ανανεωτική Αριστερά τελείωσε, ότι η ανανέωση δεν έχει λόγο ύπαρξης και ότι μια «ριζοσπαστική» αριστερά πήρε τη θέση της.

Η κατεύθυνση αυτή εντάθηκε μετά το 4ο Συνέδριο. Με τις αποφάσεις για μια απροσδιόριστη αναζωογόνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με την «άδεια καρέκλα δίπλα μας» που περιμένει το ΚΚΕ, με την επιδίωξη μιας ασαφούς και αφελούς «ενότητας» όλης της Αριστεράς, με την ουσιαστική αμφισβήτηση του αυτόνομου ρόλου του Κόμματός μας (με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα το Δήμο Αθηναίων, την πανελλαδική σύσκεψη - συνδιάσκεψη «όλης της ριζοσπαστικής αριστεράς» την προσεχή άνοιξη, τις πρόσφατες ανησυχητικές σκέψεις για το μέλλον της «Αυγής»).

Η υποστήριξη του αυτόνομου ρόλου του ΣΥΝ ως του κύριου κομματικού φορέα της σύγχρονης ανανεωτικής Αριστεράς, της Αριστεράς της διαρκούς ανανέωσης, δεν σημαίνει αντίθεση σε συμμαχίες, διάλογο, κοινές δράσεις.

'Αλλο, όμως, συμμαχίες και συνεργασίες και άλλο απορρόφηση, αναίρεση της διακριτότητας της ανανεωτικής Αριστεράς, διολίσθηση ιδεολογική προς άλλες εκδοχές της Αριστεράς, άμβλυνση του μετώπου προς το ΚΚΕ σαν να μην υπήρξε ούτε το �68, ούτε το �91.

Από θέσεις αριστερές ανανεωτικές είμαστε, εξαρχής, αντίθετοι με αυτές τις κατευθύνσεις, όπως εναντιωθήκαμε παλαιότερα σε λογικές και πρακτικές ενσωμάτωσης στη σοσιαλδημοκρατία.

Η ανανεωτική Αριστερά, οι ανανεωτικές ιδέες είναι κοινή κληρονομιά όλων μας. Σήμερα είναι σε υποχώρηση. Γι αυτό, ακριβώς, απαιτείται αποφασιστική υπεράσπιση και ενίσχυση της ανανέωσης.

Ο χώρος της ανανεωτικής Αριστεράς, μαζί και ο ΣΥΝ, «είναι σε θέση να ενεργοποιήσει μια νέα δυναμική, αν επιμείνει στην ιστορικότητά του και στην αυτονομία του»(1) Γιατί είναι ένα υπαρκτό ρεύμα ιδεών, αξιών, πολιτικών προτάσεων που έρχεται από μακρυά, που το γεννάει και το αναπαράγει η ίδια η κοινωνικοπολιτική διαλεκτική και γιατί «...οι παλαιοί και οι νεότατοι της ανανεωτικής Αριστεράς έχουμε να ανανεώσουμε τη μεγάλη υπόθεση και τη μεγάλη υπόσχεση»(2).

(1) «Πολίτης». Τεύχος 138, Νοέμβριος 2005. Από άρθρο του Γιάννη Παπαθεοδώρου.

(2) «Αυγή». Ενθέματα - 21/12/2003. Από άρθρο του Αγγελου Ελεφάντη.