«Παγκόσμιο απαρτχάιντ» είχε χαρακτηρίσει την εξάπλωση της φτώχειας ο Πρόεδρος της Ν. Αφρικής Τάμπο Μπέκι, μιλώντας σε παγκόσμια διάσκεψη του ΟΗΕ στο Γιοχάνεσμπουργκ το 2002. Η έκφραση δεν ηχεί καθόλου υπερβολική, ύστερα και από όσα αποκάλυψαν ο τυφώνας «Κατρίνα» στη Ν. Ορλεάνη πρόσφατα και τώρα οι εξεγέρσεις μεταναστών στη Γαλλία. Όχι απλά «τρίτος», αλλά «τέταρτος κόσμος» της Ευρώπης είναι πολλές κοινότητες μεταναστών.
Κάνουν τραγικό λάθος οι κυβερνώντες της Γαλλίας με το να αντιμετωπίζουν τις εξεγέρσεις των σύγχρονων «αθλίων» του Παρισιού και άλλων πόλεων ως ζήτημα «νόμου και τάξης». Επιστρατεύοντας τον αυταρχισμό και την καταστολή, κάθε άλλο παρά απαντούν στις αιτίες της συμπυκνωμένης οργής των εξεγερμένων. Αιτίες που έχουν σχέση με την «γκετοποίηση» και περιθωριοποίηση των μεταναστευτικών κοινοτήτων, την ανεργία που τις μαστίζει και την ανασφάλεια που τις κυκλώνει μέσα στο γενικότερο κλίμα ανασφάλειας που ζουν όλες οι κοινωνίες της Ευρώπης.
Τα προβλήματα αυτά δεν είναι μονοσήμαντα, αλλά έχουν πολλές πηγές: από την αποτυχία των μεταναστευτικών πολιτικών και τη συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας ως τις προσβολές προς το Ισλάμ από τους «ηρακλείς» της «χριστιανικής» Δύσης και τις παρενέργειες από τον πόλεμο και τη συνεχιζόμενη σφαγή στο Ιράκ.
Το διεθνές μεταναστευτικό ρεύμα έχει πάρει πρωτοφανείς διαστάσεις και δεν πρόκειται να ανακοπεί. Η Έκθεση του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη ανάπτυξη 2004 αναφέρει ότι οι μετανάστες στον κόσμο έφθασαν τα 175 εκατομμύρια το 2000 από 76 εκατομμύρια το 1960 και 154 το 1990.
Την ίδια ώρα όλο το κυρίαρχο σύστημα αντιλήψεων γύρω από τη μετανάστευση νοσεί. Οι κοινωνίες δεν αποκτούν κουλτούρα συνύπαρξης όταν η μετανάστευση αντιμετωπίζεται ως «μπαμπούλας», όταν οι ίδιοι οι κρατούντες καλλιεργούν τη ξενοφοβία και το ρατσισμό, όταν οι εξεγερμένοι μετανάστες αποκαλούνται «αποβράσματα» από επίσημα χείλη (Σαρκοζί) και επιλέγονται πολιτικές «πυγμής» αντί του διαλόγου για την αντιμετώπισή τους.
Περισσότερο από κάθε προηγούμενη φορά δεν μπορούν να σταθούν πολιτικές αφομοίωσης των μεταναστών. Η ίδια η παγκοσμιοποίηση και η συνακόλουθη έκρηξη των μέσων επικοινωνίας επιτρέπουν στους μετανάστες να διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με τις χώρες προέλευσής τους. Συνεπώς, μόνο η ένταξη με όρους πολυπολιτισμικότητας μπορεί να αποτελέσει τη βάση για σύγχρονες μεταναστευτικές πολιτικές.
Από την οργισμένη εξέγερση των σύγχρονων «αθλίων» του Παρισιού βγαίνει κι ένα γενικότερο μήνυμα ότι η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει. Ειδικότερα η Ε.Ε., στην οποία αναλογεί σχεδόν το 30% του παγκόσμιου πλούτου και μόλις το 7% του πληθυσμού της γης, δεν μπορεί να συνεχίσει μία πορεία που δημιουργεί δεκάδες εκατομμυρίων κοινωνικά αποκλεισμένων και ανέργων, διαλύοντας την κοινωνική συνοχή. Ο στόχος για μια κοινωνική Ευρώπη είναι επίκαιρος όσο ποτέ πριν.
Οι δονήσεις από τους κλυδωνισμούς της Γαλλικής κοινωνίας γίνονται αισθητές και στη χώρα μας. Το γεγονός ότι βρίσκεται σε άλλη φάση, καθώς η μαζική εισροή μεταναστών είναι φαινόμενο της μετά το 1990 περιόδου, δεν σημαίνει ότι δεν θα αντιμετωπίσουμε παρόμοια προβλήματα στο μέλλον. Και η απάντηση βέβαια, δεν είναι να πούμε «έξω οι ξένοι» (όπως ζητεί η ακροδεξιά, λαϊκίζοντας και κινδυνολογώντας κατά τα πρότυπα του Λεπέν στη Γαλλία), αλλά να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε πολιτικές πραγματικής ένταξης των μεταναστών στη βάση της πλήρους αναγνώρισης των δικαιωμάτων τους που απορρέουν από την Οικουμενική Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και από διεθνείς και ευρωπαϊκές συμβάσεις.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ελλάδα υπήρξε χώρα εξαγωγής μεταναστών επί πολλές δεκαετίες και ότι Έλληνες της διασποράς - από την Αυστραλία ως τη Σουηδία και από τις ΗΠΑ ως τη Ν. Αφρική - αγωνίστηκαν και πέτυχαν (νωρίτερα ή και πρόσφατα) δικαιώματα που θα ήταν αδιανόητο να αρνηθούμε για τους μετανάστες στη χώρα μας.
Επομένως, πρέπει να εγκαταλειφθούν οι αντιμεταναστευτικές κυβερνητικές πολιτικές και ταυτόχρονα η μάχη για την ένταξη των μεταναστών να δοθεί συστηματικά στο κοινωνικό επίπεδο, όπου οι φορείς της Αυτοδιοίκησης πρέπει και μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο. Στην κατεύθυνση αυτή, η κίνηση �SOS Ρατσισμός� και η Κίνηση Πολιτών κατά του Ρατσισμού έχουν προτείνει, ήδη από το 2002, έναν «Αντιρατσιστικό Χάρτη της Αυτοδιοίκησης», πρόταση που επανέρχεται στο προσκήνιο με την κρίση στη Γαλλία και στην πορεία προς τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου 2005.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι οικονομολόγος - διεθνολόγος και μέλος της Π.Γ. του ΣΥΝ.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS