Η δημιουργία του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ (WSF), στις αρχές του νέου αιώνα και η δημιουργία περιφερειακών φόρουμ σε διάφορες περιοχές και χώρες, αποτέλεσε σημαντικό βήμα ανάπτυξης του ριζοσπαστικού κινήματος κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Στην ουσία πρόκειται για απόπειρα αναζήτησης νέων δρόμων αμφισβήτησης και ανατροπής της κυριαρχίας του πολυεθνικού κεφαλαίου και των συντηρητικών δυνάμεων σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Η πολυμορφία και πολυχρωμία των κινημάτων που περιλαμβάνονται στις γραμμές του Φόρουμ, αντανακλούν το εύρος των κοινωνικών δυνάμεων που αντιτίθενται στο νεοφιλελευθερισμό και στα κέντρα οικονομικής δύναμης και πολιτικής εξουσίας. Το σύνθημα «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη - ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός», εκπέμπει όχι μόνο αμφισβήτηση στις κυρίαρχες καπιταλιστικές σχέσεις, όσο και την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού με ελευθερία, οικονομική, κοινωνική και πολιτική δημοκρατία.
Η αναγκαιότητα
Με βάση τα παραπάνω, η διαδικασία συγκρότησης του «Μεσογειακού Κοινωνικού Φόρουμ» (Med-SF), δεν αποτελεί μιμητισμό ή μόδα, αλλά εκφράζει την ανάγκη ανάπτυξης αντίστασης και διαμαρτυρίας, ευρύτερων κοινωνικών δυνάμεων και κινημάτων των χωρών της Μεσογείου, στις νεοφιλελεύθερες επιλογές που εξυπηρετούν την ιμπεριαλιστική στρατηγική των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, καθώς και τις διαδικασίες περιφερειακής ολοκλήρωσης και της λεγόμενης «ευρω-μεσογειακής οικονομικής συνεργασίας». Ο γενικότερος προσανατολισμός του Med-SF, κινείται στη «λογική» του Ευρωπαϊκού (ESF) και του Παγκόσμιου Φόρουμ (WSF), έχοντας ως κύρια αιχμή την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού και την ανάδειξη ενός εναλλακτικού δρόμου συμβίωσης, των χωρών και λαών της Μεσογείου, με ειρήνη, ασφάλεια, δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη, βιώσιμη ανάπτυξη, ισότιμη και επωφελή συνεργασία, κά.
Η μεγάλη προσφορά του Med-SF βρίσκεται ακριβώς στο ότι, γιατί πρώτη φορά και σε τέτοια έκταση, επιχειρείται μια προσέγγιση διαφορετικών κοινωνικών οργανώσεων, στην αναζήτηση λύσεων σε κοινά προβλήματα και στην επιδίωξη κοινής δράσης σε πάνω από 30 χώρες από τρεις ηπείρους, με σύνθετα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά προβλήματα, έντονες γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις, πολεμικές συγκρούσεις, διαφορετικούς πολιτισμούς, γλώσσες, θρησκείες, κά. Η προσέγγιση των πολύμορφων κινημάτων, η δικτύωση τους, η συστηματική επικοινωνία και ενημέρωση, η επιδίωξη ενιαίας δράσης, για αποτροπή νεοφιλελεύθερων και αντιδραστικών επιλογών, σε εθνική και μεσογειακή κλίμακα, είναι το ελπιδοφόρο στοιχείο που φέρνει η συγκρότηση του.
Ένα βήμα πριν
Ωστόσο στην πορεία συγκρότησης του Μεσογειακού Φόρουμ, υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες, απόρροια των ιδιαίτερων προβλημάτων, χωρών και κινημάτων της περιοχής. Παρά τις δυσκολίες, η διαδικασία προχωρεί σταθερά, θέτοντας στο κέντρο της προσοχής, την ανάδειξη εκείνων των ζητημάτων, που η επίλυση τους ενδιαφέρει ζωτικά όλους τους λαούς της μεσογειακής λεκάνης και ταυτόχρονα διευκολύνει την κοινή δράση κοινωνικών οργανώσεων, κατά πολιτικών που συστηματικά προωθούν συντηρητικές δυνάμεις, ισχυρά οικονομικά συμφέροντα και ιμπεριαλιστικές χώρες.
Στα πλαίσια αυτά, η επικείμενη συνάντηση της προπαρασκευαστικής επιτροπής του Med-SF στην Κωνσταντινούπολη, στις 14-17 Απρίλη 2005, θα παίξει σημαντικό ρόλο, στην πραγματοποίηση του Μεσογειακού Φόρουμ στη Βαρκελώνη, στις 16-19 Ιουνίου 2005. Οι ειδικότερες θεματικές συζητήσεις, εναλλακτικές προτάσεις και κοινές δράσεις, που θα εξεταστούν, αρθρώνονται σε εννέα άξονες:
α) ζητήματα δημοκρατίας και πολιτικών δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών, συγκαλυμμένες και ανοικτές μορφές καταπάτησης τους, ζητήματα διακρίσεων, ρατσισμού, κοινωνικού αποκλεισμού, θρησκευτικού φουνταμεταλισμού, κά.
β) στρατιωτικές συγκρούσεις, μιλιταρισμός, το ζήτημα της ειρήνης, οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις των ΗΠΑ στην περιοχή, στρατιωτικές βάσεις και πυρηνικά, η ανάγκη επίλυσης στων συγκρούσεων με συνομιλίες (Παλαιστίνη, Ιράκ, Βαλκάνια), η μετατροπή της Μεσογείου σε ζώνη ειρήνης, κά,
γ) οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα, νεοφιλελεύθερες πολιτικές ιδιωτικοποιήσεων, ελαστικοποίησης εργασιακών σχέσεων, αποδιάρθρωσης κοινωνικών υπηρεσιών (υγείας, παιδείας, ασφάλισης, πρόνοιας), περιοριστικές πολιτικές μισθών-συντάξεων, συνδικαλιστικές ελευθερίες, συγκέντρωση μέσων μαζικής ενημέρωσης, κά,
δ) διαμεσογειακή οικονομική συνεργασία, ελεύθερη ζώνη εμπορικών ανταλλαγών, εμπόριο πνευματικών δικαιωμάτων και φαρμακοβιομηχανίες, ανισότιμες σχέσεις μεσογειακού «βορρά» και αναπτυσσομένου «νότου», πολιτικές ΠΟΕ, ΔΝΤ και ΠΤ, κά,
ε) γυναίκες της Μεσογείου, παραδοσιακές και νέες μορφές άνισης μεταχείρισης, εκμετάλλευσης, βίας, κοινωνικών διακρίσεων, το γυναικείο κίνημα στη μάχη για ειρήνη, δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη, κά,
στ) μετανάστες, αιτίες και συνέπειες, αποκλεισμός και διακρίσεις, μεταναστευτική πολιτική, αναγνώριση δικαιωμάτων ισότητας, σεβασμός ασύλου, κά,
ζ) πολιτισμός και πολιτιστική διαφορετικότητα, γλώσσας, θρησκείας, παραδόσεων, κά,
η) βιώσιμη ανάπτυξη και περιβάλλον, μόλυνση μεσογειακής λεκάνης, υπεραλίευση και βιοποικιλότητα, πετρέλαιο και εναλλακτικές μορφές ενέργειας, πολιτική ιδιωτικοποίησης νερού, κά,
θ) αυτοδυναμία τροφίμων και μεταλλαγμένα, θεμελιώδη δικαιώματα αγροτών, αγροτική μεταρρύθμιση, κα.
Οι συζητήσεις στα πλαίσια των θεματικών, θα γίνουν είτε με μορφή ευρύτερων συσκέψεων (conferences), σεμιναρίων (seminars), εργαστηρίων (workshops), ενώ παράλληλα υπάρχει δυνατότητα διοργάνωσης ανεξάρτητων συζητήσεων, με πρωτοβουλία κοινωνικών οργανώσεων που συμμετέχουν. Σημαντικό ρόλο στην πορεία διοργάνωσης του Μεσογειακού Φόρουμ, εκτός από τη «Διεθνή Συντονιστική Επιτροπή» (ICG), παίζουν οι ειδικές επιτροπές στήριξης (οργανωτική, προγράμματος, διεύρυνσης, οικονομικής διαχείρισης-logistics, μεταφράσεων-babel, κά).
Καινοτόμο στοιχείο στη δράση γενικά του Κοινωνικού Φόρουμ, είναι ο τρόπος διοργάνωσης των συναντήσεων. Συζήτηση όχι μόνο στα προβλήματα και στις εναλλακτικές προτάσεις, αλλά και χάραξη κατευθύνσεων ενιαίας κινηματικής δράσης. Έτσι στη συνάντηση της προπαρασκευαστικής στην Κωνσταντινούπολη, προβλέπεται το πρωί της πρώτης μέρας, ενημέρωση-απολογισμός και γενική συζήτηση, χωρισμός στη συνέχεια σε επιτροπές (θεματικές και στήριξης), την επομένη συζήτηση επί των πορισμάτων-προτάσεων των επιτροπών, διεξοδικότερη συζήτηση επί ειδικών θεμάτων και τέλος την τρίτη μέρα, κατευθύνσεις επί μελλοντικών δράσεων, σε σχέση με τη διοργάνωση της Βαρκελώνης, όσο αλλά και σε σχέση με άλλες ενέργειες. Η αναβαθμισμένη κατά συνέπεια συμμετοχή του Ε.Κ.Φ. και άλλων κοινωνικών οργανώσεων (εργατικών, αγροτικών, επιστημονικών, περιβαλλοντικών, αυτοδιοίκησης, γυναικών, νεολαίας, κά) στη συνάντηση της Κωνσταντινούπολης και πολύ περισσότερο στη Βαρκελώνη, αποκτά ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα και για πολλές γειτονικές χώρες, αν λάβουμε υπ' όψιν ότι επιχειρείται προώθηση επιλογών που είναι σε βάρος του ελληνικού και άλλων λαών της ευρύτερης περιοχής. Παράλληλα η επιτυχής διοργάνωση του 1ου Μεσογειακού Φόρουμ, θα επιδράσει θετικά στην επιτυχή διοργάνωση του 4ου Ευρωπαϊκού Φόρουμ στην Αθήνα τον επόμενο χρόνο, όπως και η διαδικασία προετοιμασίας του τελευταίου, θα διευκολύνει μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη του πρώτου.
(*) από το Συντονιστικό του Ε.Κ.Φ. για το Med-SF