Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση και τη δυνατότητα να απευθυνθώ σε όλους εσάς, τους αντιπροσώπους στο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.
Έχω συναίσθηση ότι εκπροσωπώ το μικρότερο κοινοβουλευτικό κόμμα και ότι απευθύνομαι σε μέλη ενός από τα δύο μεγάλα κοινοβουλευτικά κόμματα, που μέχρι πριν από ένα χρόνο είχε τη διακυβέρνηση του τόπου.
Στον ίδιο χώρο έγινε πριν δύο μήνες το δικό μας Συνέδριο. Με την ίδια ειλικρίνεια που απευθύνθηκα στους δικούς μου συντρόφους, θα ήθελα να απευθυνθώ και σε σας.
Συνήθως, οι χαιρετισμοί των κομμάτων σε τέτοιες περιστάσεις αποτελούν μια σύντομη παρένθεση στη σκληρή αντιπαράθεση ανάμεσά μας, ακούγονται λόγια τυπικότητας ή αβροφροσύνης. Προτιμώ να μιλήσω με ευθύτητα, να μην πω εδώ άλλα λόγια, και άλλα αμέσως μετά, βγαίνοντας έξω από αυτό το γήπεδο. Είμαι πεπεισμένος ότι το ίδιο ακριβώς θέλετε και εσείς.
Πολύ σύντομα, λοιπόν, θα ήθελα να σας εκφράσω πέντε απλές σκέψεις μου.
Πρώτον: Ζούμε σε μια εποχή που οι ακραίες νεοφιλελεύθερες, αντιδραστικές, φιλοπόλεμες δυνάμεις του καπιταλισμού κυριαρχούν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Δεν μπορούμε να συμφιλιωθούμε με το βασίλειο του τρόμου που δημιούργησε η αμερικανική κατοχή και επέμβαση στο Ιράκ, με τα μεσαιωνικά βασανιστήρια και τα πρωτοφανή σεξουαλικά μαρτύρια στο Γουαντάναμο και το Αμπού Γκράιμπ.
Δεν μπορούμε να δεχθούμε παθητικά και με σιωπή τη νέα καταιγίδα που ετοιμάζεται στα Βαλκάνια που πριν λίγα χρόνια τα έσπερναν με βόμβες οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, προκαλώντας περισσότερο μίσος και αίμα ανάμεσα στις εθνότητες.
Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια στα εκατομμύρια νεκρά παιδιά στην Αφρική και σε ολόκληρο τον Τρίτο Κόσμο από το AIDS - επειδή δεν κυκλοφορούν τα φάρμακα των μεγάλων πολυεθνικών -, από την πείνα, και τη φτώχεια.
Δεν μπορούμε να μένουμε ήσυχοι όταν αυτούς τους μήνες οι άνεργοι στη Γαλλία του κ. Σιράκ πέρασαν το 10%, στη Γερμανία του κ. Σρέντερ πέρασαν τους αριθμούς της εποχής της ανόδου του Χίτλερ.
Μπορούμε να αισθανόμαστε για όλα αυτά οδύνη και αγανάκτηση. Όχι, όμως, απελπισία, αίσθημα παραίτησης. Ούτε υποχρέωση να οριοθετούμε τις πολιτικές μας μέσα στη ζώνη που επιτρέπουν το ΝΑΤΟ, η Ε.Ε., η Ε.Ε.Τ.
Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός. Η δράση της ριζοσπαστικής Αριστεράς σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, εθνικό επίπεδο μπορεί να φέρει καρπούς. Ο σοσιαλισμός, με δημοκρατία και ελευθερία, δεν είναι για τα βιβλία της ιστορίας, μπορούμε να αγωνισθούμε με αυτοπεποίθηση για αυτόν. Ο Ούγκο Τσάβες και ο Ταμπάρε Βάσκες δεν είναι ήρωες μυθιστορημάτων του Μάρκες, είναι ριζοσπάστες αριστεροί Πρόεδροι λατινοαμερικανικών δημοκρατιών. Το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ είναι μια πραγματικότητα, ένα πρωτοφανές εγχείρημα, είναι η παγκοσμιοποίηση της Αριστεράς, των κινημάτων, της οικολογίας.
Μπορούμε να αντισταθούμε. Μπορούμε να κρατήσουμε ζωντανή τη συνείδησή μας και να μην τη θυσιάσουμε σε ένα προσαρμοστικό πραγματισμό. Μπορούμε να φέρουμε ριζοσπαστικές αλλαγές.
Δεύτερον: Η χώρα μας, με την κυβέρνηση της Ν.Δ., προχωράει προς μια βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση. Έρχεται η άνοιξη και στον ορίζοντα προβάλλει ένας κοινωνικός χειμώνας.
Η ανεργία, ως επιδημία, χτυπάει τη μια μετά την άλλη οικογένεια, νέους και μεγάλους, γυναίκες και άνδρες, ειδικευμένους και ανειδίκευτους, απόφοιτους γυμνασίων και κατόχους διδακτορικών.
Στην Ελλάδα του 2005, ένας στους 5 κατοίκους είναι φτωχός. Ένας στους 10 έχει ημερήσιο εισόδημα κάτω από 8 ευρώ.
Ο ΟΟΣΑ κατατάσσει την Ελλάδα τρίτη μεταξύ των μελών του με κριτήριο την ανισότητα, δίπλα στην Τουρκία, σε θέση χειρότερη και από τις ΗΠΑ του κ. Μπους.
Αυτή η πορεία, προς την συντηρητικοποίηση της πολιτικής, αλλά και της κοινωνίας, πρέπει να αναστραφεί. Και αυτό είναι δυνατόν.
Κατά τη γνώμη μας, αυτό δεν μπορεί να γίνει και δεν έχει γίνει με την εναλλαγή απλώς κομμάτων στη διακυβέρνηση της χώρας, αφήνοντας άθικτο το ασφυκτικό πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο που παρεμποδίζει και παραλύει κάθε εγχείρημα για μεγάλες αλλαγές. Χρειάζονται τομές στον συσχετισμό των δυνάμεων, στο ρόλο των κινημάτων, στο θεσμικό πλαίσιο. Χρειάζεται να ξεπερασθεί στο σύστημα του δικομματισμού.
Ο δικομματισμός πλήττει, βέβαια, ιδιαίτερα την Αριστερά. Παρεμποδίζει πρώτα απ όλα την άνθηση της δημοκρατίας. Παράλληλα, παγιδεύει και παγώνει κάθε προσπάθεια για ρήξη, για αλλαγή, όπου και αν παρουσιάζεται αυτή, ακόμη και στα μεγάλα κόμματα.
Το ξεπέρασμά του θα είναι απελευθερωτικό όχι μόνο για μας, αλλά για όλους, για την πολιτική ζωή, για τη χώρα.
Τρίτον: Με το Συνέδριό μας θέσαμε ως κεντρικό μας στόχο τη συνεργασία των δυνάμεων της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Ήδη έχουμε κάνει συγκεκριμένα βήματα. Ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς ανασυγκροτείται. Η δράση του γονιμοποιείται στην καθημερινή επαφή με τους πολίτες και με τα μεγάλα προβλήματά τους.
Ο προηγούμενος αιώνας παρέδωσε τρία μεγάλα ρεύματα ιδεών στην πολιτική ζωή της χώρας. Η ριζοσπαστική Αριστερά έχει τη δική της ιστορία, με τις μεγάλες προσφορές και τα μεγάλα λάθη, με το δικό της παρελθόν, παρόν και μέλλον, σε μια εποχή μάλιστα που απαιτούνται επείγουσες ρήξεις και σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό και σε παγκόσμιο επίπεδο, για να ανατείλει πάλι η ελπίδα.
Δεν ετεροκαθοριζόμαστε ως συμπληρωματική δύναμη κανενός. Αν κατά καιρούς είχε δημιουργηθεί αυτή η εντύπωση, δεν ζητάμε ευθύνες από κανέναν. Μόνο από τον εαυτό μας. Ήρθε πια, όμως, η στιγμή η εντύπωση αυτή να διαλυθεί. Έτσι, θα υπάρξει ένα πιο υγιές πλαίσιο και στις μεταξύ μας σχέσεις. Με μεγαλύτερο βάθος και απαλλαγή από εφήμερες εκλογικές σκοπιμότητες. Χωρίς φοβίες, καχυποψίες και ιδιοτέλειες, κομματικές ή προσωπικές. Με ειλικρίνεια.
Τέταρτον: Πριν δύο μήνες, στο Συνέδριό μας, ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πρότεινε τη δημιουργία ενός «φόρουμ προβληματισμού και διαλόγου», «σε μόνιμη βάση», εφ όλης σχεδόν της ύλης, ανάμεσα «στο ΠΑΣΟΚ, τον Συνασπισμό, άλλες ενδιαφερόμενες δυνάμεις». Κάτι τέτοιο, νομίζω θα προϋπέθετε βήματα προς μια συνολική πολιτική σύγκλιση. Αυτά δεν υπάρχουν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πολιτικές δυνάμεις πρέπει να κτίσουν γύρω τους υψηλά τείχη, να κλεισθεί η καθεμία μέσα στο δικό της κάστρο.
Ο διάλογος αποτελεί ζωτική ανάγκη, είναι στοιχείο για την ανάπτυξή μας. Ποτέ δεν χάνεις από αυτόν. Είναι αμοιβαία επωφελής. Δεν σας κρύβω, για παράδειγμα, ότι στην πολύχρονη προσπάθεια του Συνασπισμού για τον χωρισμό εκκλησίας και κράτους, ένα από τα πρόσωπα που μας έχει εμπνεύσει είναι ο αείμνηστος Αντώνης Τρίτσης.
Όπως εσείς, όπως κάθε κόμμα, έχουμε και εμείς τους μεγάλους στόχους μας.
Πρώτα από όλα για τη μάχη ενάντια στην ανεργία. Για το 35ωρο. Για την εξασφάλιση επιδόματος ανεργίας στο 80% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη και επί τέσσερα χρόνια.
Για τη στήριξη του δημόσιου και αναπτυξιακού χαρακτήρα των κοινωφελών επιχειρήσεων.
Για τη βαθιά ανασυγκρότηση της Παιδείας μας, ώστε να ανταποκρίνεται στο υψηλό τεχνολογικό επίπεδο της εποχής μας, να γίνει πραγματικά, και όχι μόνο κατ όνομα, δωρεάν, να αποκρουσθούν οι προσπάθειες για την ιδιωτικοποίησή της.
Για την απεμπλοκή της χώρας μας από τις τυχοδιωκτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ με την απαγόρευση χρήσης της βάσης της Σούδας και την απομάκρυνσή της.
Για την κατάργηση του Συμφώνου Σταθερότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εξαναγκάζει τις κυβερνήσεις σε ασφυκτικές δημοσιονομικές πολιτικές, και τη μετατροπή του σε Σύμφωνο Απασχόλησης και Ανάπτυξης.
Για την καθιέρωση της απλής αναλογικής.
Για να μην παραμείνει η Ελλάδα «Τηλεοπτική Δημοκρατία», αλλά να έχει τη δύναμη να επιβάλλει σε μεγάλα συμφέροντα τη «Δημοκρατία στην Τηλεόραση».
Δεν ξεχνάμε τις μέρες που βρεθήκαμε με πολλούς από εσάς, μαζί, στον δρόμο, για τον πόλεμο στο Ιράκ ή για το ασφαλιστικό.
Ελπίζω να ξαναβρεθούμε μαζί σε μια σειρά στόχους για την ειρήνη, την ανεξαρτησία, την κοινωνική πρόοδο, την ανεκτικότητα.
Πέμπτον: Θα ήθελα να κλείσω με ένα περιστατικό. Την περασμένη Κυριακή το πρωί, διάβασα τη συνέντευξη ενός από τα ηγετικά σας στελέχη σε εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας. Σε ερώτηση σχετικά με τη στάση του Συνασπισμού στην πρόταση του ΠΑΣΟΚ για διάλογο, απάντησε: «Θεωρώ ότι ο Πρόεδρος του Συνασπισμού δεν έχει ξεπεράσει την παλιά κομμουνιστική αναφορά του και ο σκοπός του είναι να παρασύρει τον ΣΥΝ όσο πιο κοντά στο ΚΚΕ. Θεωρώ ότι ο ΣΥΝ οδεύει ταχύτατα προς την περιθωριοποίησή του. Αν ο Πρόεδρός του συνεχίσει να κάνει αυτά που κάνει, δεν θα υπάρχει ΣΥΝ στην επόμενη Βουλή».
Με ενόχλησε. Όπως ενοχλούν τον καθένα οι απειλές. Μέχρι το βράδυ, που πήγα να φάω στο σπίτι ενός συντρόφου του Συνασπισμού που είχε παράλληλη εξέλιξη με εμένα μέσα στην Αριστερά και ήμασταν πρόσφατα μαζί στο Πόρτο Αλέγκρε. Μέσα στο σαλόνι του είχε ένα τεράστιο παπαγάλο, που είχε φέρει νεοσσό από την Αργεντινή το 1980. Μου είπε να τον ρωτήσω τι κόμμα είναι. «Πεπίτο, τι κόμμα είσαι;», ρώτησα. «ΚΚΕ», απαντάει. Κοίταξα τον σύντροφό μου με απορία. «Πρώτον», μου λέει, «κανείς παπαγάλος δεν μπορεί να απαντήσει: Συνασπισμός της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας. Δεύτερο και κυριότερο, όταν μάθει κάτι ένας παπαγάλος μέχρι δύο ετών, δεν το αλλάζει στα 120 χρόνια που ζει».
Όλοι εμείς δεν είμαστε παπαγάλοι. Είμαστε άνθρωποι.
Ας κρατήσουμε ζωντανές τις μεγάλες αξίες του σοσιαλισμού, της ισότητας, της αλληλεγγύης, της ελευθερίας. Και ας ρίξουμε τα στερεότυπα και τις δεσμεύσεις σε μια εποχή που αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Εύχομαι κάθε επιτυχία στο Συνέδριό σας.