«Σας ευχαριστούμε όλους θερμά για την παρουσία σας και ιδιαίτερα τους διακεκριμένους επιστήμονες και διπλωμάτες που συμμετέχουν ως εισηγητές στη σημαντική αυτή εκδήλωση του κόμματός μας.
Η Βαλκανική εξακολουθεί να αποτελεί περιοχή «υψηλού κινδύνου» κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα Δυτικά Βαλκάνια.
Ανοικτές παραμένουν οι περισσότερες πληγές από τη διάλυση και τους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας, με αποκορύφωμα τον παράνομο και βάρβαρο πόλεμο του ΝΑΤΟ το 1999. Δυστυχώς, στη Γιουγκοσλαβική τραγωδία βρήκαν την έκφρασή τους σ΄ένα καταστροφικό μίγμα η επιδίωξη της μόνης, μετά το 1991, υπερδύναμης για την λεγόμενη «νέα παγκόσμια τάξη», η αδυναμία αλλά και η συνενοχή της Ευρώπης, μαζί με τα εθνικιστικά μίση και τον εγκληματικό μεγαλοϊδεατισμό ντόπιων ηγεσιών.
Θυμόμαστε όλοι ότι ο πόλεμος αυτός είχε παρουσιαστεί από τους εμπνευστές του σαν «ανθρωπιστικός» πόλεμος για το Κόσοβο. Στην πραγματικότητα, όμως, το σωστό χαρακτηρισμό τον είχε κάνει ο μεγάλος Λατινοαμερικάνος συγγραφέας Γκαρσία Μαρκές, λέγοντας ότι «με το Κόσοβο ο Κλίντον βρήκε την πολιτική κληρονομιά που θέλει να αφήσει πίσω του: το αυτοκρατορικό αμερικανικό μοντέλο». Κληρονομιά που, δυστυχώς, συνεχίζει με ακόμη μεγαλύτερη ένταση ο Πρόεδρος Μπους, με τους πολέμους του «κατά της τρομοκρατίας» και «υπέρ της δημοκρατίας», τους οποίους διεξάγει στο ευρύτερο γεωπολιτικό σταυροδρόμι της Μ. Ανατολής.
Οι εξελίξεις μετά τον πόλεμο του 1999 δικαίωσαν όσους είχαμε αντιταχθεί και είχαμε κινητοποιηθεί εναντίον του στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Επιβεβαίωσαν για μια ακόμα φορά τη θέση ότι ο πόλεμος δεν λύνει αλλά πολλαπλασιάζει και περιπλέκει τα προβλήματα.
Πέρα από τις χιλιάδες θύματα και τις καταστροφές που άφησε πίσω του, ο πόλεμος τροφοδότησε και ενίσχυσε τους εθνικισμούς. Κάτω από τη μύτη της Νατοϊκής στρατιωτικής παρουσίας, τις εθνικές εκκαθαρίσεις του καθεστώτος Μιλόσεβιτς τις διαδέχτηκαν εκείνες των εξτρεμιστών Κοσοβάρων εναντίον των Σέρβων, των Τσιγγάνων και άλλων μειονοτήτων του Κοσσυφοπεδίου, με αποτέλεσμα περίπου 300 χιλιάδες νέους πρόσφυγες. Οι συνθήκες στο Κόσοβο σήμερα εξακολουθούν να μην είναι συνθήκες ειρήνης, αλλά ανασφάλειας, ανομίας, βίας ακόμα και τρόμου. Οι επικίνδυνες και αιματηρές παρενέργειες επεκτάθηκαν στη Σερβική περιοχή του Πρέσεβο και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, της οποίας απειλήθηκε η ίδια η υπόσταση το 2001.
Παρότι πέρασαν έξι χρόνια, το Ψήφισμα 1244 που ενέκρινε στις 10 Ιουνίου 1999 το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και με το οποίο τερματίστηκαν οι Νατοϊκοί βομβαρδισμοί και αποσύρθηκε ο Γιουγκοσλαβικός στρατός από το Κόσοβο, δεν έχει εφαρμοστεί στα βασικότερα σημεία του. Ωστόσο, αυτό που χαρακτηρίζει την έντονη διεθνή κινητικότητα, που σημειώνεται από την αρχή του 2005, δεν είναι η εφαρμογή του Ψηφίσματος, αλλά η πλήρης απομάκρυνση από αυτό με την επιδίωξη, κυρίως από την πλευρά των ΗΠΑ, της ανεξαρτητοποίησης του Κοσυφοπεδίου. Κι είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι στα σενάρια αυτά φέρεται ότι εμπλέκεται και η χώρα μας.
Ενδεχόμενη αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, δηλαδή αλλαγή των συνόρων, θα έχει πολλαπλές αρνητικές συνέπειες. Θα αποτελέσει ένα ακόμα βήμα στο δρόμο του κατακερματισμού των Βαλκανίων. Φοβούμαστε ότι θα λειτουργήσει αποσταθεροποιητικά για τη Σερβία-Μαυροβούνιο και την ΠΓΔΜ, αλλά και μέσα στην ίδια την Αλβανία. Θα αποτελέσει αρνητικό προηγούμενο για πολλά διεθνή προβλήματα, μερικά από τα οποία υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή μας. Δεν είναι αντιφατικό την ώρα που διακηρύσσεται -και σωστά, κατά τη γνώμη μας- ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων, όπως και όλης της Βαλκανικής, είναι στην Ενωμένη Ευρώπη όπου τα σύνορα καταργούνται, να επιδιώκεται η δημιουργία νέων συνόρων;
Η χώρα μας καλείται να αξιοποιήσει τα διδάγματα από τις αποτυχίες και τα αδιέξοδα, όπου είχε οδηγηθεί η Βαλκανική πολιτική της στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, όταν οι ελληνικές κυβερνήσεις κινήθηκαν χωρίς σχέδιο και εθνική στρατηγική, ακινητοποιώντας τις δυνατότητες της χώρας μας να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο υπέρ της ειρήνης και της διαβαλκανικής συνεργασίας. Αντί να υποστηρίξουν την ιδέα ενός «Βαλκανικού Ελσίνκι», που είχε προτείνει ο ΣΥΝ από το 1991, πριμοδότησαν τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, δηλαδή την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στα προβλήματα ασφάλειας της περιοχής. Φλέρταραν με ιδέες που δεν ενώνουν αλλά διαιρούν, όπως οι «άξονες» και το «ορθόδοξο τόξο». Η αξιοπιστία της χώρας μας δέχτηκε πλήγμα και από το γεγονός ότι δεν έγινε πράξη ούτε το πολυδιαφημισμένο «Ελληνικό Σχέδιο για την Ανασυγκρότηση των Βαλκανίων».
Πέρα από την ιδιότητά της ως χώρα-μέλος της Ε.Ε., η Ελλάδα είναι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη διετία 2005-2006 και από την 1η Μαΐου 2005 αναλαμβάνει την Προεδρία της Διαβαλκανικής Συνεργασίας. Από όλες αυτές τις θέσεις πρέπει να υποστηρίξει την εφαρμογή της διεθνούς νομιμότητας για το Κόσοβο και τη μη μονομερή λύση του προβλήματος.
Η απεμπλοκή, το ταχύτερο δυνατό, από τη διαφορά με την ΠΓΔΜ για το όνομα θα ευνοήσει τον Βαλκανικό ρόλο της χώρας μας και ελπίζουμε οι συνομιλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη στο πλαίσιο του ΟΗΕ να ευοδωθούν.
Πιστεύουμε ότι η Διαβαλκανική Συνεργασία πρέπει να αναπτυχθεί πολυδιάστατα, να αποκτήσει μόνιμους θεσμούς. Είναι ευκαιρία αυτό να επιδιωχθεί πιο επίμονα τώρα που η αποτυχία του περιβόητου Συμφώνου Σταθερότητας είναι πια γεγονός. Δεν πρέπει να καθυστερήσει άλλο η οικονομική βοήθεια που είχε υποσχεθεί η χώρα μας στο πλαίσιο του Ελληνικού Σχεδίου για την Ανασυγκρότηση των Βαλκανίων.
Την αξία και χρησιμότητα της διαβαλκανικής συνεργασίας δεν μειώνει και δεν αναιρεί η ευρωπαϊκή προοπτική των Βαλκανικών χωρών. Με δεδομένο ότι 2007 εντάσσονται την Ε.Ε. η Βουλγαρία και η Ρουμανία, με την Κροατία σε προχωρημένο στάδιο της ενταξιακής της πορείας και πιθανότατη την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας τον Οκτώβριο, η κίνηση στην κατεύθυνση αυτή γίνεται πιο ισχυρή Ωστόσο, θέλουμε να επισημάνουμε ότι με τα προβλήματα που έχει σήμερα η Ε.Ε. των «25» και το νεοφιλελεύθερο δρόμο που ακολουθεί, δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες ότι η Ευρωπαϊκή πορεία να λειτουργήσει ως αυτόματος πιλότος για τη φύση των μεγάλων προβλημάτων της περιοχής. Ανοίγει, όμως, αυτή η πορεία πεδία κοινής δράσης των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων των Βαλκανίων με την Ευρωπαϊκή Αριστερά και προς αυτή την κατεύθυνση καλούμαστε να εργαστούμε.
Ο ΣΥΝ έχει έναν πολύ αξιόλογο απολογισμό στη βαλκανική του πολιτική. Πρωτοπόρησε σε ιδέες, πήρε ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες στο παρελθόν. Θα συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο.
Σταθερός μας στόχος είναι να προβάλούμε τη δική μας αντίληψη για την ανάπτυξη της διαβαλκανικής συνεργασίας σ΄όλους τους τομείς. Να επεξεργαστούμε ένα εναλλακτικό σχέδιο για την κοινή ασφάλεια την ανάπτυξη των Βαλκανίων. Να προωθήσουμε έναν Οικολογικό Χάρτη για την περιοχή.
Τέλος, θέλουμε οι βαλκανικές κοινωνίες και τα κινήματά τους να δώσουν ένα ισχυρό «παρών» στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ που θα φιλοξενηθεί στη χώρα μας το 2006.»
Ζάππειο, 04/04/2005