Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
Τιμάμε σήμερα την μνήμη του Γεωργίου Ράλλη, που ήταν ένα από τα πρωταγωνιστικά στελέχη στην πολιτική ζωή τον τελευταίο μισό αιώνα. Ήταν πάντα στην άλλη όχθη από την Αριστερά, δυναμικό και δραστήριο στέλεχος στο χώρο των αντιπάλων μας και στις δύο φάσεις της πολιτικής του σταδιοδρομίας, πριν και μετά τη δικτατορία.
Η πρώτη φάση μάλιστα πριν τη δικτατορία ήταν εξαιρετικά σκληρή. Ξεκίνησε με την αιματηρή σύγκρουση του εμφύλιου πολέμου και συνεχίστηκε με την παρουσία στη χώρα μας ενός σκληρού καθεστώτος που χαρακτηρίζονταν από την υποτέλεια στις Ηνωμένες Πολιτείες, την ασυδοσία της μοναρχίας, την έλλειψη δημοκρατικών ελευθεριών, τις διώξεις σε χιλιάδες αγωνιστές της αντίστασης και του σοσιαλισμού.
Εκείνη την εποχή ο Γεώργιος Ράλλης ήταν σε κορυφαίες κυβερνητικές θέσεις. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 υπήρξε Υπουργός Δημόσιας Τάξης και Εσωτερικών, όταν στη Θεσσαλονίκη δολοφούνταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης, όταν οι δυνάμεις της τάξης, αντί να προστατεύουν τον βουλευτή της Αριστεράς, είχαν διαπλακεί και καθοδηγούνταν από το ακροδεξιό παρακράτος και ανέδειξαν από μέσα τους, τους ίδιους ηθικούς αυτουργούς της δολοφονίας, χωρίς φυσικά σε προσωπικό επίπεδο να υπάρχει καμία ευθύνη του τότε υπουργού Δημόσιας Τάξης.
Την ημέρα του πραξικοπήματος το ΄67 υπήρξε πάλι Υπουργός Δημόσιας Τάξης, όταν ως συνέπεια της αντικομμουνιστικής πολιτικής της τότε κυβέρνησης και των συντηρητικών δυνάμεων, οι μηχανισμοί των Ενόπλων Δυνάμεων και της δημόσιας τάξης αυτονομούνταν από την πολιτική εξουσία και οδηγούσαν στη σκοτεινή επταετή περίοδο.
Ήταν σκληρός αντίπαλος της Αριστεράς ο Γεώργιος Ράλλης. Ένα σημείο καμπής στη σταδιοδρομία του ήταν η αποχώρησή του από την ΕΡΕ το 1958, η οποία έγινε γιατί εκτιμούσε ότι η αλλαγή του εκλογικού συστήματος από πλειοψηφικό θα λειτουργούσε σε όφελος της Ενωμένης τότε μέσα από την ΕΔΑ Αριστεράς. Η τοποθέτησή του, πιστεύω, ότι πολιτικά ήταν λάθος. Η πρόβλεψή του όμως ήταν σωστή και επιβεβαιώθηκε με την ανάδειξη της ΕΔΑ τότε ως Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, με εβδομήντα οκτώ βουλευτές.
Η αντιπαλότητα αυτή συνεχίστηκε και στη δεύτερη φάση μετά από τη δικτατορία με τους νέους μεταπολιτευτικούς όρους, ιδιαίτερα όταν είχε κεντρικό ρόλο ως Πρωθυπουργός την περίοδο 1980-1981. Ως Πρωθυπουργός προχώρησε στην επανένταξη της Ελλάδας στο στρατιωτικό ΝΑΤΟ, κάτι το οποίο οδήγησε σε μεγαλύτερη υλοποίηση του «ανήκομεν εις τη Δύση», το οποίο εμείς θεωρούσαμε και θεωρούμε καταστροφικό για τη χώρα μας.
Με ιδιαίτερα σκληρούς τρόπους κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης τότε της Νέας Δημοκρατίας αντιμετωπίστηκε το εργατικό και το νεολαιίστικο κίνημα. Είναι δύσκολο όσοι ήμασταν νέοι τότε να ξεχάσουμε την αιματηρή καταστολή της διαδήλωσης στις 17 Νοεμβρίου του 1980 για την επέτειο του Πολυτεχνείου από την επίθεση της αστυνομίας.
Ο Γεώργιος Ράλλης υπήρξε ένας συνεχής, σκληρός, επίμονος αντίπαλος της Αριστεράς. Και όμως δεν μπορούμε να μην αναδείξουμε ορισμένα σημεία της προσωπικότητάς του και της πολιτικής του, που έχουμε ιδιαίτερα εκτιμήσει. Και αυτό δεν το κάνουμε ως άσκηση για κάποιον πολιτικό που έφυγε, αλλά γιατί νομίζω ότι είναι σημαντικό στο παρόν και στις πιο σκληρές στιγμές πολιτικής και προσωπικής αντιπαράθεσης να μην διαμορφώσουμε μια μηδενιστική άποψη για τον αντίπαλό μας.
Το πρώτο στοιχείο, που θέλουμε ιδιαίτερα να εκτιμήσουμε, είναι η ειλικρίνεια και η ευθύτητά του, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά μετά το θάνατο του Γεωργίου Ράλλη ο Λεωνίδας Κύρκος. Είναι ένα χαρακτηριστικό που μπορεί φαινομενικά να μην βοηθάει την ίδια την εξέλιξη ενός πολιτικού και την επιβίωσή του-και δεν βοήθησε τον Γεώργιο Ράλλη-αλλά και ένα χαρακτηριστικό το οποίο μπορεί να είναι αντίθετο στην παράταξη την οποία υπηρετεί και έτσι πρέπει να συνέβη και στην περίπτωσή του. Είναι, όμως, μια σημαντική συμβολή στην πολιτική ζωή, δίνοντας αντισώματα στη νοσηρότητα που δημιουργεί πολλές φορές το κλίμα υποκρισίας, συνωμοσίας και διγλωσσίας.
Το δεύτερο στοιχείο, που θέλουμε ιδιαίτερα να εκτιμήσουμε, είναι η δυνατότητά του να έρθει σε ρήξεις με τις παραδόσεις και τις αδράνειες του χώρου από τον οποίο προέρχονταν. Αυτό εκφράστηκε ιδιαίτερα στη συμβολή του για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας, δίνοντας τέλος σε μια μεγάλη διαμάχη που διαπερνούσε όλο τον περασμένο αιώνα, όλη την πνευματική, κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας μας και παίρνοντας μια θέση, η οποία ήταν αντίθετη με τη θέση την οποία μαχητικά είχε υπερασπιστεί η παράταξή του. Και μαζί είχαμε την καθιέρωση της εννιάχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, που και αυτό αποτελεί μια σημαντική για την εποχή της δημοκρατική μεταρρύθμιση.
Ας προσθέσουμε εδώ, επίσης, τη συμβολή του στην ανάπτυξη των σχέσεων με τη Σοβιετική Ένωση. Το 1978 υπήρξε ο πρώτος Υπουργός Εξωτερικών που επισκέφθηκε επίσημα την τότε Σοβιετική Ένωση.
Το τρίτο στοιχείο που θέλουμε ιδιαίτερα να εκτιμήσουμε, είναι η μεγάλη διαδρομή που έκανε στις πεποιθήσεις του, από την αυταρχική στην πλουραλιστική δημοκρατία. Εδώ ο Γεώργιος Ράλλης είχε μια μοναδική προσωπική συμβολή, συμβολή που είχε σχέση και με τη στάση που πήρε η παράταξή του που αντιμετώπιζε διλήμματα, γιατί υπήρξε ο πρωθυπουργός της ήττας της Νέας Δημοκρατίας το 1981 και της νίκης του ΠΑΣΟΚ, ενός ΠΑΣΟΚ με ριζοσπαστικές και προωθημένες τότε διακηρύξεις απέναντι στις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ.
Μπορούμε να πούμε, επομένως, ότι υπήρξε ο θεμελιωτής μιας παράδοσης που ελπίζουμε να είναι εδραιωμένη για την ομαλή διαδοχή των πολιτικών δυνάμεων στη διακυβέρνηση της χώρας, όχι μόνο όταν υπάρχει προσέγγιση και σύγκλιση αυτών των δυνάμεων, αλλά και όταν εμφανίζεται ή εμφανιστεί το ενδεχόμενο ανάδειξης κυβερνήσεων με ριζοσπαστικά διαφορετικές θέσεις.
Τέλος, θέλω να αναφερθώ με ευκαιρία τον Γεώργιο Ράλλη και στο εξής: Σε κάθε πολιτικό, μεγάλο ή μικρό, δίπλα από την πολιτική του παρουσία, που καταγράφεται στη συνείδηση της κοινωνίας και των πολιτών, υπάρχει ο εσωτερικός κόσμος. Δεν είναι ο πολιτικός, και μάλιστα αυτός που είχε αναλάβει ηγετικά καθήκοντα, μόνο στο άγαλμα πάνω, με το ξίφος απέναντι στους αντιπάλους, τον συνοδεύει και μια προσωπική εσωτερική διαδρομή. Υπάρχει ένα πολύ εύγλωττο σημείο από τον Παύλο στην επιστολή τη δεύτερη προς Κορινθίους που λέει «Έξωθεν μάχαι, έσωθεν φόβοι».
Αναφέρομαι στον Γεώργιο Ράλλη, γιατί ο ίδιος αναφερόταν σε αυτό. Προερχόταν από μια από τις παραδοσιακές και σημαντικές πολιτικές οικογένειες, με πολλούς πρωθυπουργούς στους προπάτορές του, αλλά ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία με ένα σημαντικό φορτίο για τη γνώμη τουλάχιστον ενός σημαντικού μέρους της κοινωνίας, σχετικά με το όνομά του και με το ρόλο του πατέρα του, ο οποίος είχε υπάρξει πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής το 1943.
Πιστεύουμε ότι την ίδια στιγμή ο Γεώργιος Ράλλης έδωσε μια μεγάλη προσωπική μάχη, και ξαναλέω ότι αναφέρομαι εδώ, γιατί ο ίδιος αναφερόταν θαρραλέα σε αυτό το θέμα. Και μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι, μέσα από την πορεία και τα μακρά δύσκολα χρόνια στις ελληνικές περιπέτειες της τελευταίας δεκαετίας, ο Γεώργιος Ράλλης, ένας επιφανής πολιτικός του συντηρητικού χώρου πέτυχε τελικά να συνδέσει το όνομά του και το όνομα της οικογένειάς του με μια θετική συμβολή στην υπόθεση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, κάτι που πιστεύω ότι ήταν ιδιαίτερα μεγάλο για τον ίδιο, αλλά και ιδιαίτερα σημαντικό για την κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Ευχαριστώ πολύ.
Το Γραφείο Τύπου του Συνασπισμού