Μπροστά στο 4ο Συνέδριο του Κόμματος, τα μέλη της Π.Γ. Σπύρος Λυκούδης και Γιάννης Μπαλάφας, και τα μέλη της Κ.Π.Ε. Κώστας Ζάμπας, Δημήτρης Ζαραφίδης, Ντόρα Θεοδωροπούλου, Χρήστος Παλαιολόγος, Νίκος Συρμαλένιος, συνέταξαν το παρακάτω κείμενο:
Με το κείμενο αυτό υποστηρίζουμε την πρωτοβουλία ανασυγκρότησης σε νέες βάσεις του χώρου του κόμματός μας που συσπειρώθηκε στα προηγούμενα συνέδρια γύρω από το ψηφοδέλτιο της «Παρέμβασης». Αυτός ο χώρος γεννήθηκε από την ανάγκη της στήριξης των βασικών πολιτικών και φυσιογνωμιστικών χαρακτηριστικών του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ σε συνδυασμό με την εξασφάλιση της απαραίτητης πολιτικής ισορροπίας, της ενότητας και της αποτελεσματικότητας στο κόμμα.
Για χρόνια αυτή η συσπείρωση ανταποκρίθηκε σε αυτές τις ανάγκες και αποδείχθηκε εξαιρετικά χρήσιμη.
Τα 2-3 τελευταία χρόνια, σε μια περίοδο όπου ο ΣΥΝ με πλειοψηφίες των οργάνων του, αναδιατάσσει τις πολιτικές του προς μια ορισμένη κατεύθυνση και επιχειρεί αυτό που αποκλήθηκε από τους εμπνευστές της «αριστερή» στροφή, ο «χώρος» μας δεν λειτουργεί ως παραγωγός πολιτικής ιδεών και παρεμβάσεων, αδυνατεί να εξισορροπήσει καταστάσεις και παρακολουθεί τη γραμμή που χαράσσεται, χωρίς συλλογικό προβληματισμό.
Η περίοδος χαρακτηρίζεται από προσωπικές απόψεις και στάσεις στελεχών μας, διαφορετικές μεταξύ τους αλλά σε κάθε περίπτωση χωρίς δημιουργική συνεννόηση και παρέμβαση.
Στο πλαίσιο αυτού του κειμένου δεν μπορεί να γίνει, ούτε και χρειάζεται, αναζήτηση ευθυνών.
'Αλλωστε όλοι παροικούμε την Ιερουσαλήμ.
Αυτό που χρειάζεται σήμερα είναι ένα νέο ξεκίνημα με το βλέμμα στραμμένο μπροστά.
Το παρελθόν μας διαμόρφωσε ευτυχώς ως ρεύμα ιδεών, ως «χώρο». Δεν αποφύγαμε δυστυχώς την κρίση και τις αποστάσεις. Το μέλλον όμως μας ξαναχρειάζεται. Μας χρειάζεται όσους περπατήσαμε μαζί στο παρελθόν και όλους όσοι σήμερα συμμερίζονται τις ίδιες πολιτικές αγωνίες και απόψεις.
>> Η ίδρυση του ενιαίου ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ στα �91-�92 ήταν ένα σημαντικό και ιστορικά δικαιωμένο εγχείρημα. Σε συνθήκες κατάρρευσης ενός ολόκληρου συστήματος ιδεών και αξιών, εκτιμήσαμε ότι ο κύκλος του (τριτοδιεθνιστικού) κομμουνιστικού κινήματος έκλεισε οριστικά και ότι η υπαρκτή σοσιαλδημοκρατία έχει χάσει την παραδοσιακή μεταρρυθμιστική της πνοή.
Αποφασίσαμε να συνδιαμορφώσουμε μια σύγχρονη Αριστερά στην Ελλάδα που να υπερβαίνει και τις δύο αυτές εκδοχές της Αριστεράς.
Μιλήσαμε για επιλογή αδιαπραγμάτευτη, επιλογή μακράς πνοής. Το εγχείρημα ήταν δύσκολο, πρωτότυπο και ελκυστικό.
>> Η σύγχρονη Αριστερά που εκπροσωπεί ο ΣΥΝ είχε από την αφετηρία της ως στρατηγική επιδίωξη την υπέρβαση της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής τάξης πραγμάτων και το πέρασμα σε μια δημοκρατική και σοσιαλιστική οργάνωση της κοινωνίας, σε ένα σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία, σε ένα δημοκρατικό σοσιαλισμό.
Ο δημοκρατικός σοσιαλισμός ως στρατηγικός στόχος, ως όραμα και δημιουργική ουτοπία αποτελούσε και αποτελεί την ιδεολογικοπολιτική και αξιακή ταυτότητα της σύγχρονης Αριστεράς.
Στην αντίληψή μας για το σοσιαλισμό συμπυκνώνονται, με σύγχρονους όρους και μεταφρασμένα σε συγκεκριμένες θέσεις, τα μεγάλα προτάγματα:
* Η ελευθερία και η δημοκρατία, χωρίς επιθετικούς προσδιορισμούς και περιορισμούς, τα δικαιώματα, ο πλουραλισμός.
* Η ειρήνη, η εναντίωση στον πόλεμο.
* Η ισότητα, η αλληλεγγύη, τα κοινωνικά δικαιώματα. Οι συνειδητές δημοκρατικές ρυθμίσεις - με βαθύ ριζοσπαστικό και νεωτερικό χαρακτήρα- που ελέγχουν και αμβλύνουν τις τάσεις της αγοράς προς την κοινωνική διαφοροποίηση.
* Η γυναικεία χειραφέτηση, η πολιτιστική αναγέννηση.
* Η αυτοσυντηρούμενη ανάπτυξη, η οικολογική προτεραιότητα.
* Ο νέος διεθνισμός, τα νέα κοινωνικά κινήματα, ο αριστερός ευρωπαϊσμός, ο αγώνας για μια εναλλακτική παγκοσμιοποίηση.
>> Στην αντίληψη του ΣΥΝ για το σοσιαλισμό με ελευθερία και δημοκρατία στηρίχτηκε η αναγνώρισή του ως του κύριου φορέα της ανανεωτικής Αριστεράς, της Αριστεράς της διαρκούς ανανέωσης στη χώρα μας. Δεν πρόκειται για νοσταλγία, αλλά για σημερινό και αυριανό στοιχείο της ταυτότητας του κόμματος και κεντρικό φυσιογνωμιστικό χαρακτηριστικό.
Κι αυτό γιατί η ανανέωση της Αριστεράς συνιστά διαχρονικό πρόταγμα στο χώρο της Αριστεράς, που ανιχνεύεται πριν το 1940 και φτάνει μέχρι σήμερα. Και στον ΣΥΝ. Με μέτωπο πάντα στο δογματισμό. Με πίστη στην ολόπλευρη ανθρώπινη χειραφέτηση.
>> Η πορεία προς την δημοκρατική- σοσιαλιστική οργάνωση της κοινωνίας δεν είναι υποχρεωτική. Είναι επιλογή της σύγχρονης Αριστεράς ανάμεσα στις πολλαπλές δυνατότητες που αναδεικνύονται στην υπάρχουσα κοινωνική πραγματικότητα.
Ο δημοκρατικός σοσιαλισμός, ως εφαρμογή συγκεκριμένου προγράμματος μέτρων και στόχων, προϋποθέτει τη δημοκρατική- πλειοψηφική νομιμοποίησή του, μέσα από διαδικασίες καθολικών ψηφοφοριών.
>> Για τη δική μας Αριστερά η προώθηση της δημοκρατικής- σοσιαλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας συναρτάται με τη θεσμοθέτηση μιας δημοκρατίας ριζοσπαστικής, δημοκρατίας της ελευθερίας και της ισότητας.
Αυτή η ριζοσπαστική δημοκρατία εμπεριέχει την επέκταση και εμβάθυνση της δημοκρατικής επανάστασης που ξεκίνησε πριν από 200 χρόνια, δεν φέρνει μια εντελώς νέα πολιτική μορφή κοινωνίας, όπως ευαγγελίζεται η κλασσική ιδέα της επανάστασης, αλλά διευρύνει τη δημοκρατική παράδοση της νεωτερικότητας σε ολοένα και περισσότερες περιοχές της ζωής.
Στον αιώνα που πέρασε η επαναστατική πτέρυγα της Αριστεράς,μετά την πρώτη εκρηκτική της πνοή, μπήκε σε ένα δρόμο χωρίς διέξοδο και οδηγήθηκε σε τραγικές καταρρεύσεις ενώ η μεταρρυθμιστική πλευρά κέρδισε και την πολιτική πρωτοβουλία και την ηγεμονία.
Στον σημερινό κόσμο, η ηγεμονία αυτού του μεταρρυθμισμού τελείωσε.
Η παγκοσμιοποιημένη νέα διάσταση των οικονομικών και πολιτικών διαδικασιών και η δύση του Κράτους- Έθνους έχουν αλλάξει ριζικά τα δεδομένα.
Η Αριστερά, η δικιά μας αντιδογματική Αριστερά, είναι μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις αλλά και μπροστά στις μεγάλες ιστορικές ευκαιρίες.
Είναι λάθος να ερμηνεύει την εκρηκτικότητα των νέων κινημάτων με παλιά αναλυτικά εργαλεία και να θεωρεί αριστερή την αυτοεκτόπισή της από τις κεντρικές πολιτικές διαδικασίες και είναι επίσης λάθος να θεωρεί ότι ο αριστερός μεταρρυθμισμός εξαντλείται στον στόχο της συμμετοχής της στην άσκηση της εξουσίας, περίπου σε έναν άμετρο κυβερνητισμό.
Η δικιά μας ανανεωτική αριστερά είναι ριζοσπαστική γιατί έχει στο DNA της το κόκκινο σπέρμα της ανατροπής και είναι μεταρρυθμιστική, όχι γιατί είναι μετριοπαθής και συμβιβαστική, αλλά γιατί ο μεταρρυθμισμός της είναι εργαλείο «κριτικής» του σημερινού κόσμου, με την έννοια που οι κλασσικοί μας δίδαξαν, δηλαδή, με την έννοια εκείνου που δεν περιορίζεται μόνο να περιγράψει την πραγματικότητα αλλά λέγει και με ποιον και πως θα την αλλάξει.
Θέλουμε λοιπόν τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, το κόμμα μας, με το πολιτικό του στίγμα να ακουμπάει σε δύο παραδοχές - επιταγές:
Στην επιταγή της εποχής για μια Αριστερά με στέρεες και μόνιμες σχέσεις και βάσεις στα κοινωνικά κινήματα - το εργατικό, το οικολογικό εναλλακτικό (δεν μπορούμε σήμερα να αισθανόμαστε αριστεροί χωρίς αγωνία για το περιβάλλον), το αντιρατσιστικό, το αντιεθνικιστικό, τα κινήματα ειρήνης, τα δίκτυα πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, τα κινήματα κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, τα κινήματα αμφισβήτησης του επιθετικού καπιταλισμού, σε εθνικό- ευρωπαϊκό - διεθνές επίπεδο.
Και ταυτόχρονα, μια Αριστερά που αμφισβητεί το δικομματικό σύστημα και θεωρεί στόχο στρατηγικής προτεραιότητας την αλλαγή του.
Μια αριστερά που θα παλέψει για προοδευτική αναγέννηση της χώρας εκεί, που οι άλλοι παταγωδώς απέτυχαν, για την αλλαγή του τρόπου οργάνωσης του κράτους και των περιφερειακών δομών, για την αλλαγή του μοντέλου διακυβέρνησης.
Μια αριστερά δηλαδή που έχει πολιτικό σχέδιο, και εναλλακτική πρόταση εξουσίας και στοχεύει σε μια μεταφιλελεύθερη πολιτική και διακυβέρνηση.
>> Το κόμμα μας οφείλει να διατυπώσει με σαφήνεια και να προβάλλει στο λαό το πολιτικό του σχέδιο, για την προώθηση του στρατηγικού του στόχου, δηλαδή την δημοκρατική- σοσιαλιστική οργάνωση της κοινωνίας. Το πολιτικό σχέδιο στρατηγικού χαρακτήρα, που εκφράζει μια σύγχρονη Αριστερά, δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην αντίσταση στα «κακώς κείμενα» και σε επιμέρους εναλλακτικές προτάσεις και θέσεις, χωρίς βεβαίως να υποτιμά κανείς τις δύο αυτές πλευρές. Ένα αριστερό πολιτικό σχέδιο έχει, σήμερα, άποψη για τη συνολική πορεία της χώρας. Κι αυτό ως ευθεία έκφραση μιας κουλτούρας ενδιαφέροντος για την εξέλιξη της κοινωνίας και για την διεύθυνση των κοινωνικών δρώμενων, που χαρακτηρίζει όλα τα σύγχρονα - ανανεωτικά αριστερά εγχειρήματα.
Ο ΣΥΝ οφείλει να απευθυνθεί στους πολίτες και να τονίσει ότι ένας άλλος δρόμος είναι εφικτός, μια άλλη προγραμματική πρόταση είναι αναγκαία, μια πολιτική αντινεοφιλελεύθερη πρόταση, μια πρόταση ανοικτή στη δημοκρατική - σοσιαλιστική αναγέννηση της πατρίδας μας, σε μια ενωμένη κοινωνική φιλειρηνική Ευρώπη.
Να τονίσει ότι θα παλέψει, με πραγματικούς όμως όρους, για την υπέρβαση του κατακερματισμού των δυνάμεών της Αριστεράς. Και θα συμβάλλει στην ενίσχυση των δυνάμεων που θα αγωνιστούν για τις προοδευτικές μορφές και το κοινωνικό περιεχόμενο των ριζικών και εκτεταμένων διαρθρωτικών αλλαγών και για την συγκρότηση της νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας.
Και πρέπει να επιμείνουμε στην προβολή αυτού του πολιτικού σχεδίου μας, παρά τις προφανείς δυσκολίες υλοποίησής του εξαιτίας των πολιτικών του ΠΑΣΟΚ, των θέσεων και της στάσης του ΚΚΕ, της κατάστασης στον υπόλοιπο αριστερό χώρο, των σημερινών συσχετισμών, του εκλογικού νόμου κ.λπ.
Να επιμείνουμε γιατί μόνο αυτό το στρατηγικό σχέδιο αμφισβητεί έμπρακτα την διαιώνιση της κυριαρχίας του δικομματισμού και του νεοφιλελευθερισμού.
Το διάστημα που μεσολάβησε από το προηγούμενο Συνέδριο μέχρι σήμερα το χαρακτηρίζει μια συνεχής αγχώδης προσπάθεια απόδειξης, επιβεβαίωσης και αποτύπωσης του λεγόμενου «αριστερού προφίλ» του κόμματος.
Η διαπίστωση της ύπαρξης εντός του κόμματος δυνάμεων ιδιαιτέρως ευάλωτων στην «εξ αριστερών» κριτική δεν είναι καινούργια. Είναι δε και απολύτως ερμηνεύσιμη.
Η διαμόρφωση όμως μετά το 2001 πλειοψηφίας που θα υλοποιούσε την δια αλμάτων υποτιθέμενη «αριστεροποίηση» του κόμματος δεν ήταν ούτε προβλέψιμη ούτε αναμενόμενη.
Ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες όπως ο Διάλογος και η κοινή δράση με διάσπαρτες κινήσεις της ευρύτερης Αριστεράς και ακόμα περισσότερο η συμβολή μας στη διαμόρφωση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ με τα γνωστά θετικά αποτελέσματα χρησιμοποιήθηκαν για τα αδιέξοδα «αριστερά» άλματα που ακολούθησαν.
Αναφερόμαστε στο μονομερή προσανατολισμό στην πολιτική συμμαχία με συγκεκριμένες πολιτικές συλλογικότητες, την δημιουργία (στα χαρτιά, φυσικά) της «Πρωτοβουλίας για τη συσπείρωση της Αριστεράς», τη συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ, και τον χαρακτηρισμό του με έμφαση, ως στρατηγικού χαρακτήρα επιλογή και προοπτική.
Η στρατηγική αυτή θεμελιώθηκε στην άποψη ότι μπορούσαμε να εκφράσουμε με τις συγκεκριμένες συμμαχίες και την δι� αυτών επιδιωκόμενη «μεγάλη αριστερή παράταξη» τον νέο ριζοσπαστισμό της κοινωνίας σε αντικατάσταση παρωχημένων όπως ελέχθη στρατηγικών άλλων εποχών, που εκφράζανε την ξεπερασμένη πλέον ανανεωτική Αριστερά.
Οι απόψεις αυτές αποδείχθηκαν λαθεμένες. Δεν περπάτησαν στη ζωή. Δεν επιβεβαίωσαν την προαναγγελθείσα μεγάλη δυναμική. Δεν οδήγησαν ή δεν έφεραν πιο κοντά την «ενότητα της Αριστεράς».
Εκφράζανε ένα ακραίο βολονταρισμό, μια πολιτική υποτίμηση της διαλεκτικής του «μαζί και χώρια», μια μαξιμαλιστική στόχευση που αποδείχθηκε πολύ μικρή με την πρώτη δοκιμασία.
Όλα αυτά βεβαίως αν σταθούμε στο έδαφος της πολιτικής προσέγγισης και αγνοήσουμε - και σωστά - τους ψιθύρους για τακτικές εκλογικίστικες κινήσεις.
Εκτιμώντας, μετά 13-14 χρόνια, το εγχείρημα του ΣΥΝ, το πρώτο που πρέπει να πούμε είναι ότι ο ΣΥΝ στάθηκε όρθιος, παρά τις συγχύσεις, παρά τις επιδράσεις στις γραμμές μας, παρά συμπεριφορές που μας ταύτιζαν πότε με το ΠΑΣΟΚ και πότε με το ΚΚΕ.
'Αντεξε για τρία χρόνια (�93-�96) χωρίς κοινοβουλευτική εκπροσώπηση και έδωσε από τότε με επιτυχία τέσσερις εκλογικές μάχες για τη Βουλή και την Ευρωβουλή, είχε επιτυχίες στις Δημοτικές και Νομαρχιακές εκλογές, είχε και έχει σημαντική παρουσία στο συνδικαλιστικό κίνημα και στους κοινωνικούς φορείς, συμμετείχε ενεργά στα κοινωνικά κινήματα εναντίον του πολέμου και της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
Αυτά δεν είναι λίγα με δεδομένες τις συνθήκες μέσα στις οποίες κινείται. Δεν αρκούν βεβαίως για να δώσουν το αίσθημα πολιτικής ασφάλειας που χρειάζεται το κόμμα μας για να χαράξει με τόλμη τους προσανατολισμούς του, αλλά πιστεύουμε πως αυτή την πολιτική ασφάλεια δεν πρόκειται να την αποκτήσουμε ποτέ με επιτόπια βηματάκια.
Η περίοδος που έρχεται φέρνει μεγάλες προκλήσεις και ο ΣΥΝ πρέπει να προετοιμαστεί ολόπλευρα για αντίστοιχα ανοίγματα στο κοινωνικό επίπεδο.
Απαραίτητη οπωσδήποτε προϋπόθεση η ολόπλευρη ενίσχυση της διακριτής φυσιογνωμίας και παρουσίας του.
Οι πολιτικές του πρωτοβουλίες πρέπει να κινηθούν προς κάθε κατεύθυνση. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο κοινωνικό ΠΑΣΟΚ, στον κόσμο δηλαδή που κινείται στο χώρο που καλύπτει ακόμη το ΠΑΣΟΚ, αλλά αντιδρά, αντιστέκεται και προβληματίζεται.
Με ενδιαφέρον οπωσδήποτε και για τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς με τις οποίες συνεργαστήκαμε, χωρίς όμως αυταπάτες, χωρίς βολονταρισμούς και υπέρμετρες επενδύσεις.
Απαιτείται συνολικά σχέδιο, επιμονή και�υπομονή.
Και ας συνειδητοποιήσουμε ότι όσο είναι ορθό ότι η διαλεκτική των εξελίξεων δεν μπορεί να επιταχυνθεί επειδή το θέλουμε, άλλο τόσο είναι ορθό ότι η ίδια αυτή διαλεκτική μπορεί να επιφυλάσσει εκπλήξεις και «απρόβλεπτες» αλλαγές στο πολιτικό τοπίο, τις οποίες οφείλει το κόμμα να είναι σε θέση να αξιοποιήσει προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Ο ΣΥΝ, ως τμήμα της ευρύτερης πολύμορφης Αριστεράς, ως συνιδρυτική δύναμη στην δημιουργία του Ευρωπαϊκού Κόμματος της Αριστεράς είναι παρών. Δύναμη Αριστερή, δημοκρατική - σοσιαλιστική - ανανεωτική. Με ενδιαφέρον για την κοινωνία. Με σταθερό ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Με οργανικό στοιχείο την οικολογική διάσταση, με συμμετοχή και σεβασμό στα κινήματα.
Εκφράζονται όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά στο βαθμό που θέλουμε; Η απάντηση είναι αρνητική.
Όμως να μείνουμε στο ότι το εγχείρημα αντέχει. Συνεχίζεται και θα συνεχιστεί.
Κι αυτό γιατί- πάνω απ' όλα- είναι ένα υπαρκτό αυθεντικό ρεύμα ιδεών, αξιών, πολιτικών προτάσεων που έρχεται από μακριά, που το γεννάει και το αναπαράγει η ίδια η κοινωνικοπολιτική διαλεκτική.
Και γιατί υπάρχει ο κόσμος, οι άνθρωποι, όλοι εμείς και χιλιάδες άλλοι που τους αντιπροσωπεύει, το στηρίζουν, το ενισχύουν.
Στην πορεία προς το Συνέδριο μας θα συζητήσουμε τα πάντα.
Θα κρίνουμε επιλογές, πρωτοβουλίες, και τις ταλαιπωρημένες πολιτικές μας λειτουργίες.. Μέσα δε από τις θέσεις για το Συνέδριο, θα συζητήσουμε τη στρατηγική και τη φυσιογνωμία του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, με στόχο - ελπίζουμε από όλες τις πλευρές- την πλήρη αποσαφήνιση του προσανατολισμού του.
Οι αμφισημίες περίσσεψαν. Οι συγχύσεις περίσσεψαν.
Εμείς, ο δημοκρατικός αριστερός χώρος του ΣΥΝ καταθέτουμε σήμερα ή καλύτερα υπενθυμίζουμε το βασικό μας στίγμα.
Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ οφείλει να οργανώσει ένα ανοικτό δημιουργικό δημοκρατικό Συνέδριο.
Το κόμμα μας είναι υποχρεωμένο να βγει από το Συνέδριό του με αρραγή ενότητα αλλά και σαφή κατεύθυνση. Εμείς θα συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις σε μια τέτοια εξέλιξη.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS