02/07/2000

Ομιλία του Ν.Κωνσταντόπουλου - Συνόψιση των εργασιών του 3ου Συνεδρίου του Συνασπισμού, 02/07/2000

Ολοκληρώνουμε τις εργασίες του 3^ου Τακτικού μας Συνεδρίου. Τις τρεις αυτές ημέρες υπήρξε ένας εξαιρετικά γόνιμος διάλογος, ένας νηφάλιος διάλογος πάνω σε πολύ σοβαρά ζητήματα. Ο ΣΥΝ, τα μέλη του, οι αντιπρόσωποι των οργανώσεών του απέδειξαν ότι είναι κόμμα δημοκρατικό, ότι είναι κόμμα διαλόγου και σύνθεσης, ένα κόμμα που μπροστά στις δυσκολίες ενεργοποιεί την ευθύνη και την αποφασιστικότητα. Με ευθύνη και αποφασιστικότητα θα προχωρήσουμε για τη συνέχεια, την ανανέωση και την προοπτική του εγχειρήματος της δημοκρατικής Αριστεράς, των δικαιωμάτων, των κινημάτων και της οικολογίας.

Το συνέδριό μας απέδειξε ότι η πραγματική εικόνα μας δεν έχει καμιά σχέση με την εικόνα που προβάλλεται προς τα έξω. Αυτή η εικόνα μας αδικεί, μας ενοχλεί. Να πάψουμε λοιπόν όλοι μας και όλες μας να προσφέρουμε το υλικό για να φτιάχνεται αυτή η στρεβλή εικόνα.

Ακόμη κι αν εμείς οι ίδιοι την θέλουμε για τον εαυτό μας, δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να την χρεώνουμε ως εικόνα της δημοκρατικής αριστεράς, των κινημάτων και της οικολογίας. Και πολύ περισσότερο δεν έχουμε ως ηγεσία, ως στελέχη το δικαίωμα να χρεώνουμε αυτή την εικόνα σε όλους εσάς που δίνετε τον καθημερινό εκλογικό, πολιτικό και κοινωνικό αγώνα.

Μέσα σε αυτή την αίθουσα ακούστηκαν απόψεις, διασταυρώθηκαν επιχειρήματα σ' ένα κλίμα και σ' ένα επίπεδο που θα το ζήλευαν άλλες πολιτικές δυνάμεις. Και δεν κάνω αυτή τη διαπίστωση για να ανταλλάξουμε μεταξύ μας αυτάρεσκα σχόλια. Αυτή η διαπίστωση έχει αξία στο βαθμό που μπορούμε και πρέπει να την αξιοποιήσουμε πολιτικά. Κοινή η θέληση όλων των μελών του συνεδρίου, ως κοινή βοή, να τελειώσουμε με όλα αυτά που μας κοστίζουν, να τελειώνουμε με όλα αυτά που αντί να προωθούν μια καθαρή εικόνα, μας γελοιογραφούν ή μας παραμορφώνουν - κι αυτό είναι άδικο.

Αποδείχτηκε ότι η επιλογή να προχωρήσουμε στο συνέδριο ήταν σωστή. Ήταν σωστή η επιλογή να δοθεί σε όλους και σε όλες σας τους αντιπροσώπους, ως εκφραστές της συλλογικής συνείδησης και θέλησης του κόμματος, το δικαίωμα και η εξουσία εκτίμησης των πολιτικών προβλημάτων στην περίοδο μετά το κακό εκλογικό αποτέλεσμα. Και λειτούργησε το συνέδριό μας. Λειτούργησε μ' αυτά τα ποιοτικά και πολιτικά χαρακτηριστικά που όλοι όσοι μας παρακολουθούν διαπιστώνουν και καταγράφουν. Όλες και όλοι, ο Συνασπισμός στο σύνολό του, όλοι μας αποδείξαμε την ωριμότητα και την αποφασιστικότητα του κόμματος να προχωρήσουμε μπροστά, την απαίτηση του κόμματος να αποφύγουμε τον στρουθοκαμηλισμό αλλά και να αποκρούσουμε αποφασιστικά εκφυλιστικά φαινόμενα. Διαψεύσαμε όλες και όλοι τις θρηνωδίες και τις κινδυνολογίες για λογαριασμό μας, δώσαμε υπεύθυνη απάντηση στις σκωπτικές ευφυολογίες και στις προφητείες σε βάρος μας. Ο ΣΥΝ, όλες, όλοι, τα μέλη μας, οι φίλοι μας δεν το βάζει κάτω. Η δημοκρατική αριστερά των κινημάτων και της οικολογίας επιμένει να οραματίζεται, επιμένει να διεκδικεί, επιμένει να δημιουργεί, για να είναι η δύναμη της αναζωογόνησης της πολιτικής ζωής και της αλλαγής του πολιτικού σκηνικού.

Δεν δουλέψαμε κι ούτε ποτέ θα το κάνουμε με την νοοτροπία των τεχνητών ομοφωνιών. Είναι αστείο να επιδιώξουμε κάτι τέτοιο. Δεν δουλέψαμε και δεν θα το κάνουμε ποτέ με την πρακτική των τεχνητών διαφωνιών. Είναι επιζήμιο και εκφυλιστικό εάν ποτέ περάσει από το μυαλό μας κάτι τέτοιο. Δουλέψαμε και στο συνέδριο αυτό με τον ανοιχτό διάλογο, τη γόνιμη διασταύρωση των επιχειρημάτων και τη δημιουργική σύνθεση απόψεων.

Η παρουσία των πολιτικών κομμάτων στην έναρξη του συνεδρίου μας και κυρίως ο ουσιαστικός πολιτικός διάλογος που έγινε από το βήμα του συνεδρίου μας, η εκτεταμένη παρουσίαση των εργασιών του συνεδρίου μας από το σύνολο του Τύπου και των ΜΜΕ αποδεικνύουν ότι ο ΣΥΝ είναι πολιτική δύναμη που εκ των πραγμάτων κατέχει κρίσιμη θέση στην πολιτική ζωή του τόπου σήμερα. Αποδεικνύουν επίσης ότι οι εξελίξεις μπορεί να επιφυλάξουν στον ΣΥΝ δυνατότητες και ευκαιρίες πολύ σημαντικών και αποτελεσματικών παρεμβάσεων. Είναι η περίοδος που διανύουμε περίοδος εξελίξεων. Ο θρίαμβος του δικομματισμού στις εκλογές δεν σημαίνει και θρίαμβο του πολιτικού συστήματος. Και η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και η ηγεσία της Ν.Δ. διαπιστώνουν επιτέλους αυτό που αποτελεί περιεχόμενο της εκτίμησης του απλού πολίτη: ότι αυτό το πολιτικό σύστημα έχει φτάσει στα όριά του, ότι χρειάζεται ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές και το κρίσιμο ερώτημα είναι, με ποιο τρόπο, σε ποιο πλαίσιο, από ποιες δυνάμεις και με ποιο περιεχόμενο και στόχευση αυτές οι απαιτούμενες ριζικές και διαρθρωτικές αλλαγές.

Έχουμε πει την άποψή μας. Ως κόμμα της Αριστεράς, της δημοκρατικής αριστεράς, των κινημάτων και δικαιωμάτων και της οικολογίας, προωθούμε ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα κρατικής οργάνωσης και πολιτικής διεύθυνσης της χώρας και της κοινωνίας, αλλαγή των συσχετισμών, νέα κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία για να αλλάξουν οι πολιτικές που εφαρμόζονται. Αυτές, λοιπόν, τις διαρθρωτικές αλλαγές έχουμε πει ότι δεν θα τις επικαθορίσουν οι εξωθεσμικοί μηχανισμοί, οι μηχανισμοί σκοπιμοτήτων, οι διαπλοκές και οι συναλλαγές πολιτικο-οικονομικών σκοπιμοτήτων. Δεν πρέπει αυτές τις αλλαγές να τις φέρουν στα μέτρα τους οι ηγεμονισμοί των αυτοδυναμιών της δικομματικής εναλλαγής και πόλωσης. Εμείς ζητάμε τη νέα κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία, που θα αποτελέσει εγγύηση και στήριγμα αυτών των αλλαγών, για να αλλάξουν οι πολιτικές που εφαρμόζονται , για να αναζωογονηθεί η πολιτική ζωή του τόπου, για να απελευθερωθεί ο δημιουργικός, κοινωνικός και πολιτικός δυναμισμός που σήμερα χρειάζεται ο τόπος στις νέες συνθήκες. Μέσα λοιπόν σ' αυτή τη νέα περίοδο εύστοχα έχει επισημανθεί και δεν πρέπει εμείς να το παραβλέπουμε, ότι η Αριστερά, η δημοκρατική αριστερά των κινημάτων, των δικαιωμάτων και της οικολογίας δεν έχει χάσει και δεν πρόκειται να χάσει την πολιτική της σημασία, δεν έχει χάσει και δεν πρόκειται να χάσει την στρατηγική πολιτική της αξία, δεν έχει χάσει και δεν πρόκειται να χάσει τη δυναμική της για την αμφισβήτηση των σημερινών κατεστημένων συσχετισμών, για την αμφισβήτηση των σημερινών δομών αλλά και για την πρόταση του εναλλακτικού τρόπου διάρθρωσης και λειτουργίας του πολιτικού συστήματος, του κρατικού μοντέλου, του κυβερνητικού μοντέλου.

Είναι περιεχόμενο της πολιτικής μας η δημοκρατία του πλουραλισμού και όχι η δημοκρατία της τυποποίησης. Είναι περιεχόμενο της πρότασής μας η δημοκρατία της πολιτικής αξιοπιστίας κι όχι η δημοκρατία του πολιτικού ευτελισμού. Είναι περιεχόμενο της πρότασής μας η δημοκρατία των συνθέσεων και όχι των δικομματικών ή διπολικών φασόν.

Ο Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, μιλώντας προχθές από το βήμα του συνεδρίου, διατύπωσε ενδιαφέρουσες απόψεις. Βεβαίως δεν είναι η πρώτη φορά που διατυπώνονται αυτές οι απόψεις. Είθισται είτε στα συνέδρια του ΣΥΝ ή σε προεκλογικές και μετεκλογικές περιόδους να δρομολογούνται ξανά και ξανά ενδιαφέρουσες απόψεις. Η πρώτη αντίδραση λοιπόν που επιβάλλεται είναι να αναρωτηθώ ευλόγως: ποιός εμποδίζει αυτές τις ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις να μετασχηματιστούν σε πολιτική πράξη; Δεν είναι ο ΣΥΝ αυτός που εμποδίζει να αλλάξει διαρθρωτικά το πολιτικό σύστημα. Δεν είναι ο ΣΥΝ που δεν θέλει αυτές τις αλλαγές. Και πολύ περισσότερο δεν είναι ο ΣΥΝ στην κυβέρνηση με αυτοδύναμη πλειοψηφία που δεν τις αποφασίζει. Εμείς και τις θέλουμε και δεν τις εμποδίζουμε και θα αγωνιζόμαστε με προτεραιότητα για αυτές τις αλλαγές.

Η εκτίμηση ότι το σημερινό πολιτικό σύστημα έχει αγγίξει τα όριά του και η ιδέα για την ανάγκη διαμόρφωσης μιας νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας είναι κεντρικό στοιχείο, από τα κεντρικά θεμελιακά στοιχεία της πολιτικής μας, της λογικής μας, της νοοτροπίας μας. Της πρακτικής μας, της θεωρίας μας, και της στρατηγικής μας. Δεν το ανακαλύπτουμε τώρα. Απεναντίας και τώρα και χθες και αύριο θα επιμένουμε για αυτόν τον στόχο. Στο όνομα λοιπόν αυτής της πολιτικής μας και στις εκλογές της 9^ης Απριλίου ζητήσαμε την ψήφο του ελληνικού λαού με αυτή μας την πρόταση. Και σ' αυτή μας την πρόταση η ηγεσία της κυβερνητικής πλειοψηφίας, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ αντιτάχθηκε με έμφαση. Με έμφαση αλλά και με απόλυτη σαφήνεια, έχοντας μιαν άλλη οπτική. Εάν οι απόψεις του κ. Σκανδαλίδη σημαίνουν ότι μετεκλογικά το ΠΑΣΟΚ προβληματίζεται και από το ενδεχόμενο αλλαγής της στρατηγικής του, τότε ο ΣΥΝ είναι ο τελευταίος που θα αρνιόταν να εκτιμήσει τη σημασία μιας τέτοιας αλλαγής. Δεν αμφισβητώ ούτε προθέσεις ούτε την ειλικρίνεια κανενός, πολύ περισσότερο ανθρώπων όπως ο κ. Σκανδαλίδης. Όμως η απόσταση ανάμεσα στα λόγια και στα έργα και η διγλωσσία είναι ένα φαινόμενο που δυστυχώς συνοδεύει την πολιτική και εκλογική πρακτική του ΠΑΣΟΚ από την ίδρυσή του έως και σήμερα, καθ' όλη τη διαδρομή του. Γι αυτό λοιπόν λέμε, ήρεμα, με σαφήνεια και με ευθύνη -και επιτρέψτε μου να πω και με πολιτική ευπρέπεια- όλα έχουν τη σημασία τους, αλλά για μας το κριτήριο αξιολόγησης είναι το πρόγραμμά μας, οι θέσεις μας και οι πράξεις μας. Η πολιτική κρίνεται στην πράξη. Πολύ περισσότερο όταν είναι κυβερνητική πολιτική.

Και σε ό,τι αφορά το ΠΑΣΟΚ το κριτήριό μας είναι η συγκεκριμένη κυβερνητική πολιτική, οι συγκεκριμένες κυβερνητικές πολιτικές συμπεριφορές. Ετσι λοιπόν εκείνο το οποίο εμείς από την πλευρά μας καταγράφουμε είναι ότι με αυτό το κριτήριο και επιδιώκουμε να προωθούμε τη δική μας πρόταση και αξιολογούμε και κρίνουμε τις συμπεριφορές και τις προτάσεις άλλων. Στοιχείο της πολιτικής μας είναι η αλλαγή του πολιτικού μοντέλου. Όχι η μετεξέλιξη του δικομματικού μοντέλου σε διπολικό μοντέλο, που θα λειτουργεί ως χωνευτήρι που θα χωνεύει, θα κονιορτοποιεί και θα διαλύει τα πάντα. Το περιεχόμενό της πρότασής μας είναι η δημοκρατία των συνθέσεων και όχι η δημοκρατία του δικομματικού ή του διπολικού φασόν.

Ο διάλογος ανάμεσα σ' ένα κόμμα που ασκεί εξουσία και σ' ένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν μπορεί να γίνεται στον αέρα. Δεν μπορεί δηλαδή να συζητάμε για το δέον γενέσθαι και την ίδια στιγμή ο ένας από τους δυό διαλεγόμενους να ασκεί πολιτική σε διαφορετική κατεύθυνση, με διαφορετικό περιεχόμενο, μετατρέποντας έτσι τον πολιτικό διάλογο σε μία γενική θεωρητικολογία, υπονομεύοντας και την αξιοπιστία αυτών των διαδικασιών, γιατί έτσι εμφανίζονται στα μάτια της κοινωνίας ως μία ακατάσχετη συνεργασιολογία. Ο πολιτικός διάλογος που είναι ανοιχτός γίνεται μπροστά στην κοινωνία, έχει αποδέκτη την ίδια την κοινωνία, γίνεται με στόχο και περιεχόμενο την αλλαγή των συγκεκριμένων και κραυγαλέα αποτυχημένων πολιτικών στην απασχόληση, την ανεργία, για το 35ωρο, για τη διαφάνεια και την αντιμετώπιση της διαπλοκής, για τη φορολογική μεταρρύθμιση, για την περιφερειακή συγκρότηση του κράτους, για τη διάκριση κράτους και εκκλησίας. Αν δεν γίνεται έτσι, τότε πραγματικά δεν έχει αντικείμενο.

Επιβάλλεται λοιπόν η στάση μας να είναι αυτή που απορρέει από το πρόγραμμά μας. Εμείς είμαστε κόμμα του διαλόγου. Δεν χρειάζονται εκκλήσεις για να ανοίξουμε ή να κλείσουμε πόρτες. Θέλουμε επί της ουσίας διάλογο και με την κοινωνία και με όλες τις πολιτικές δυνάμεις, προκειμένου στη βάση της δικής μας εναλλακτικής πρότασης να ζητήσουμε την ενίσχυσή μας από τον ελληνικό λαό για να έχουμε τη δυνατότητα να επηρεάσουμε τους συσχετισμούς, για να έχουμε τη δυνατότητα να δράσουμε διαρκώς προς την κατεύθυνση της διαφοροποίησης και των αλλαγών της πολιτικής που εφαρμόζεται.

Θα μου επιτρέψετε στο σημείο αυτό να κάνω μια μικρή παρέμβαση. Λυπάμαι που είμαι αναγκασμένος να κάνω αυτή την παρατήρηση, αλλά θα την κάνω: Η άρνηση της ηγεσίας του ΚΚΕ να δεχθεί την πρόσκλησή μας και να παραστεί στην έναρξη του συνεδρίου ήταν ένα φαινόμενο πολιτικού φανατισμού, που δυσκολεύομαι να πιστέψω, που δυσκολεύομαι να παραδεχτώ ότι υπάρχει σήμερα. Η λογική των αποκλεισμών δεν είναι η λογική του δημοκρατικού και κοινωνικού διαλόγου, δεν είναι η λογική της ιδεολογικής και πολιτικής προσπάθειας όλων των δυνάμεων. Εμείς δεν θα επιτρέψουμε να γυρίσουμε προς τα πίσω.

Και θα ήθελα να κάνω δημόσια μια αναγκαία διευκρίνιση. Να ζητήσω συγνώμη γιατί από τεχνικό λάθος, από παράλειψη, δεν προσκλήθηκε η Πολιτική Ανοιξη. Είναι δικό μας λάθος που δεν έπρεπε να συμβεί. Καλέσαμε όλα τα κόμματα και όλες τις κινήσεις που είναι ή ήταν μέσα στη Βουλή ή στην Ευρωβουλή ή είναι σχηματοποιημένες Κινήσεις πολιτικές μέχρι σήμερα δρώσες και ενεργές στην πολιτική πραγματικότητα του τόπου.

Από το σύνολο των παρατηρήσεων, των απόψεων, των επιχειρημάτων κατά τη διάρκεια του τριημέρου, αναπτύχθηκε ένας πλούσιος προβληματισμός. Ιδέες κατατέθηκαν καινούργιες και γόνιμες. Η νέα ηγεσία του κόμματος πρέπει να μελετήσει προσεκτικά αυτόν τον προβληματισμό, όχι απλώς να τον καταγράψουμε και να τον συζητήσουμε, αλλά να οργανώσουμε την αξιοποίησή του. Να βγάλουμε γραμμές δράσης, πλαίσια πρωτοβουλιών, να αναπτύξουμε καινούργιες παρεμβάσεις.

Θα ήθελα να αναφερθώ σε τέσσερα κεντρικά θέματα από αυτά που δέσποσαν.

Το πρώτο αναφέρεται στην ερμηνεία και την ανάλυση του εκλογικού αποτελέσματος.

Αναφέρθηκαν όλοι οι σύντροφοι, όλες οι συντρόφισσες, αναφέρθηκα κι εγώ στην αρχική εισήγησης. Νομίζω ότι στην τελική μας απόφαση πρέπει να περιέχεται ένα κεφάλαιο αποτίμησης του εκλογικού αποτελέσματος. Και θεωρώ ότι όλοι συμπίπτουμε σε ορισμένα βασικά σημεία.

Α) Το αποτέλεσμα ήταν ένα κακό αποτέλεσμα. Ήταν μια εκλογική αποτυχία. Δεν υπάρχουν μισόλογα, δεν υπάρχουν περιφράσεις, μην σκιαμαχούμε γύρω από αυτό. Και εκείνο που είναι το σημαντικό, το ότι δηλαδή μπήκαμε στη Βουλή, μπορούμε και πρέπει να το αξιοποιήσουμε, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι οι απώλειες ήταν μεγάλες, πρέπει να το αναγνωρίσουμε και να δούμε από δω και πέρα πώς αντιμετωπίζουμε αυτές τις εκλογικές απώλειες. Κακό το εκλογικό αποτέλεσμα, εκλογική ήττα, αλλά όχι πολιτική ήττα, όχι ήττα που οδηγεί τον ΣΥΝ σε διάλυση και σε προβλήματα υπαρξιακά. Ήττα που συσπειρώνει τον ΣΥΝ. Ήττα που δίνει στον ΣΥΝ τη δυνατότητα να προχωρήσει.

Β). Λειτούργησε αναμφισβήτητα το σκηνικό, η πόλωση, οι σκηνοθετημένες παραστάσεις, άλλοι εξωγενείς παράγοντες, τα πολλά χρήματα, η διαφήμιση. Όμως αυτοί είναι οι παράγοντες που επενέργησαν. Εμάς μας ενδιαφέρει να αναδείξουμε τις δικές μας αδυναμίες, τα δικά μας προβλήματα, να επισημάνουμε τα δικά μας λάθη και να διορθώσουμε αυτά τα λάθη. Και ο προβληματισμός είναι συμπληρωματικός. Όλες και όλοι κατέθεσαν συμπληρωματικές εκτιμήσεις και διαπιστώσεις. Το πρόβλημα δεν είναι οι αψιμαχία γύρω από τις διαπιστώσεις, αλλά η αξιοποίησή τους για να ξεπεράσουμε αυτές τις δυσκολίες.

Γ) Τα λάθη μας, οι αδυναμίες μας, οι ανεπάρκειές μας εντοπίζονται και στα θέματα φυσιογνωμίας και στα θέματα πολιτικής και στα θέματα δημόσιας εικόνας του κόμματος, όπως προανέφερα. Και σε όλα αυτά τα θέματα, πρέπει να υπάρξουν παρεμβάσεις και διορθώσεις. Μπήκαμε σε περίοδο ραγδαίων εξελίξεων Μην τρέχουν γύρω μας τα γεγονότα κι εμείς συνεχίζουμε την συζήτηση για το εκλογικό αποτέλεσμα νυν και αεί!! Διαμορφώνονται καινούργιες συνθήκες, να παρέμβουμε σ΄ αυτές, έχοντας στο μεταξύ δραστικά διορθώσει όλα αυτά τα οποία διαπιστώνουμε ότι μας δυσκολεύουν. Κι αυτό το θέμα των αλλαγών, των παρεμβάσεων και των διορθώσεων στη δόμηση του κόμματος, στην οργανωτική του ανάπτυξη και στην πολιτική του λειτουργία, αυτό το πλέγμα των αλλαγών και των διορθώσεων πρέπει να αποτυπωθεί στην κοινή θέληση των συνέδρων, στην πολιτική θέληση της νέας ηγεσίας και στις αποφάσεις του Συνεδρίου.

Δ) Κωδικοποιώντας την συνόψιση, θα ήθελα να αναφερθώ στην ευρωπαϊκή πολιτική του κόμματος. Είναι φανερό ότι η πολιτική μας για τα προβλήματα που σχετίζονται με την ευρωπαϊκή ενοποίηση έχει κεντρικό χαρακτήρα στη νέα περίοδο. Και για εμάς και για τις συνθήκες που διαμορφώνονται στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Προσπάθησα στην εισήγηση κατά την έναρξη του συνεδρίου μας να επεκτείνω τον μέχρι σήμερα προβληματισμό μας και σε νέα ζητήματα. Δεν ανακύκλωσα τα μέχρι σήμερα έτοιμα και υπάρχοντα στις απόψεις μας. Προσπάθησα να επεκτείνω τον προβληματισμό με σαφήνεια, έτσι ώστε από αυτόν τον προβληματισμό για τις καινούργιες συνθήκες να βγαίνουν σαφείς γραμμές πολιτικής παρουσίας, πορείας, παρέμβασης και δράσης.

Πιστεύω λοιπόν ότι μέσα απ' όλη την συζήτηση αποσαφηνίστηκαν ορισμένα σημεία. Θεωρεί ο ΣΥΝ ότι η προοπτική της χώρας μας είναι συνυφασμένη με την προοπτική των ευρωπαϊκών διαδικασιών ενοποίησης, με την πορεία και την αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η ένταξή μας στην ΟΝΕ είναι μια σημαντική και θετική εξέλιξη, όχι γιατί είναι ο αυτόματος πιλότος που θα πετύχει αμέσως ως δια μαγείας την μεγέθυνση της ανάπτυξης ή την προσδοκώμενη πραγματική σύγκλιση μέσα σε μία δεκαετία, αλλά γιατί διαμορφώνει αφετηρίες καλύτερες για την αντιμετώπιση ορισμένων προβλημάτων, διαμορφώνει πλαίσιο κοινής κοινωνικής και πολιτικής δράσης με άλλες δυνάμεις και κινήματα, με δυνάμεις της αριστεράς, διαμορφώνει δυνατότητες για να παλέψουμε κι εμείς, προκειμένου να αλλάξει η αρχιτεκτονική, το περιεχόμενο της πολιτικής, οι σταθεροί άξονες και οι στόχοι της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Το γεγονός ότι εξασφαλίστηκε η ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ με άνιση κατανομή των βαρών, με μεγιστοποίηση του κοινωνικού κόστους και χωρίς την εξασφάλιση της πραγματικής σύγκλισης, δεν το επισημαίνουμε για να κάνουμε κριτική παρελθοντολογίας, το επισημαίνουμε για να πούμε ότι δεν πρέπει μα συνεχίσουμε με την ίδια πολιτική εντός της ΟΝΕ. Γιατί εντός της ΟΝΕ με την ίδια πολιτική η πραγματική σύγκλιση δεν έρχεται το 2010, η κοινωνική αλληλεγγύη δεν εξασφαλίζεται και οι ανισορροπίες και οι διαφορετικές ταχύτητες παγιώνονται. Η ένταξη λοιπόν της χώρας στην ΟΝΕ δεν είναι πανάκεια ούτε άλλοθι. Αποτελεί σαφώς μια αφετηρία καλύτερη για να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα που έχουμε μπροστά μας και ως ελληνική κοινωνία αλλά και οι κοινωνίες των άλλων χωρών της Ευρώπης. ʼρα λοιπόν ο ΣΥΝ από τη δική του πλευρά πρέπει να αναλύσει τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η ένταξη, ώστε να παρέμβει αποτελεσματικά και αξιόπιστα στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, να αναζητήσει αλληλέγγυα πολιτική και κοινωνική δράση, να επεξεργαστεί στο θεωρητικό και το πολιτικό πεδίο νέες ιδέες και νέες προτάσεις.

Τέλος η ενεργοποίηση των διαδικασιών πολιτικής ενοποίησης είναι ένα πολιτικό πρόβλημα που το έχουμε κι εμείς μπροστά μας ως αριστερά των κοινωνικών κινημάτων και της οικολογίας, ως ελληνική κοινωνία, ως λαός, ως χώρα, όπως το έχουν και οι άλλες χώρες της Ευρώπης. Εμείς έχουμε άποψη υπέρ της πολιτικής ενοποίησης, υπέρ της συμμετοχής της Ελλάδας στις διαδικασίες που διαμορφώνουν και έχουμε προσδιορίσει με ποιους στόχους και με ποιες πολιτικές. Εκείνο λοιπόν το οποίο μας ενδιαφέρει είναι, όχι να συνθηματολογούμε, ναι ή όχι στην ενοποίηση, ομοσπονδία ή όχι ομοσπονδία. Εχουμε μιλήσει γι αυτά, έχουμε πει ενοποίηση, έχουμε πει ομοσπονδία, αλλά από δω και πέρα βγαίνουν τεράστια ζητήματα εναρμόνισης, εθνικών συνταγματικών πλαισίων με υπερεθνικά ευρωπαϊκά πλαίσια, εκχώρησης θεμάτων κυριαρχίας. Ζητήματα της μορφής και του περιεχομένου των πολιτικών θεσμών, του είδους και των αρχών της ομοσπονδίας, από πλευράς ισοτιμίας, διευρυμένης συνεργασίας και συμμετοχής όλων. Ζητήματα που δεν τα βάζουμε από ιδιοτροπία ή από πολιτικό εστετισμό. Στην αναθεώρηση του Συντάγματος, που αρχίζει από τον Οκτώβριο, δεν περιλαμβάνονται στην αναθεωρητέα ύλη τέτοιες θεσμικού χαρακτήρα προτάσεις. Και πρέπει εμείς να ανοίξουμε το θέμα. Πάμε σε μία πρόταση αναθεώρησης, ανώδυνη, άγευστη, ακίνδυνη, ανούσια, εμβαλωματική, που αφήνει απ' έξω τα μεγάλα ζητήματα για την Ελλάδα και για την πορεία της στο διεθνές περιβάλλον, στο πεδίο της θεσμικής και πολιτικής συγκρότησης της χώρας. Και η επόμενη αναθεώρηση με τις υπάρχουσες διαδικασίες πάει για μετά το 2020. Γι αυτό πρέπει να επιμείνουμε. Είναι φανερό ότι ανοίγει μία περίοδος νέων μεγάλων ζυμώσεων, μεγάλων συγκρούσεων, αντιφάσεων και αντιθέσεων και οφείλουμε ως ΣΥΝ να πάρουμε πρωτοβουλίες και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και στο πλαίσιο της ελληνικής κοινωνίας.

Το τρίτο θέμα στο οποίο θα ήθελα να αναφερθώ είναι το θέμα του ιδεολογικού κλίματος και της σημασίας και του ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν οι διανοούμενοι, οι πνευματικοί άνθρωποι, οι θεωρητικές επεξεργασίες, οι νέες ιδέες. Πάρα πολλοί σύντροφοι αναφέρθηκαν σ � αυτά με αφορμή το θέμα των ταυτοτήτων. Με αφορμή τα ευρωπαϊκά θέματα, με αφορμή τα θέματα της παγκοσμιοποίησης. Κι αναφέρθηκαν για να καταδείξουμε την ανάγκη να πάρουμε πρωτοβουλίες στο χώρο των ιδεών, στο χώρο των διανοουμένων, πρωτοβουλίες στο πεδίο της διακίνησης των προβληματισμών, των θεωρητικών επεξεργασιών. Είναι πάρα πολύ σοβαρό θέμα, είναι εξαιρετικής σημασίας να συνειδητοποιήσουμε αυτό το πρόβλημα για την ποιότητα της κοινωνικής και δημοκρατικής πορείας της χώρας. Νομίζω ότι η νέα ηγεσία του κόμματος βγαίνει χρεωμένη απ' αυτό το συνέδριο για να ασχοληθεί πολύ σοβαρά στο επίπεδο της συγκεκριμένης πολιτικής πρωτοβουλίας.

Επιτρέψτε μου δύο παρατηρήσεις από τα τρέχοντα γεγονότα:

Πρώτον: Η παραβολή ότι θεόπεμπτοι Μωυσήδες πάνε μπροστά για να τους ακολουθεί παθητικά η κοινωνία ως τυφλή μάζα

• αποτελεί και από θρησκευτική άποψη
• και από ιστορική άποψη, πρόκληση και οίηση
• Είναι ολέθριο σήμερα για τη νέα γενιά να της προβάλλουμε ως μοντέλο του κοινωνικού γίγνεσθαι την εικόνα της Γραφής ότι κάποιος προφήτης ανέβηκε στο όρος Σινά και πήρε την εντολή για να οδηγήσει στη Γη της Επαγγελίας τον λαό μας που πρέπει να ακολουθεί τον ποιμένα!!!

Δεύτερον: Η διαχωριστική και διχαστική αντιμετώπιση πολιτικών θεμάτων θεσμικής συγκρότησης της χώρας και εφαρμογής της νομιμότητας, με την επίκληση δυνάμεων του σκότους, που επιδιώκουν να πάρουν την ψυχή της πίστης και να καταστρέψουν την εθνική ταυτότητα, παίρνει επικίνδυνες κι εκρηκτικές διαστάσεις, όταν φτάνει μέχρι τα παιδιά μας της εφηβείας, τους μαθητές στο Γυμνάσιο και το Λύκειο.

Είδα στη συζήτηση της Βουλής των εφήβων να απασχολούν τα παιδιά. Έχουν ευθύνες οι πνευματικές, οι πολιτικές, οι κοινωνικές και θρησκευτικές ηγεσίες μιας χώρας όταν τις δικές τους αδυναμίες, τις δικές τους αντιπαλότητες, τη δική τους έλλειψη πολιτικής βούλησης για αδρή και συγκεκριμένη σύγχρονη θεσμική συγκρότηση του κράτους, τις κατεβάζουν μέχρι την ηλικία των 16 και 17 χρόνων και τις κάνουν πεδίο διχαστικής αντιπαράθεσης. Κι αυτό είναι μεγάλη ευθύνη της ηγεσίας της κυβέρνησης. Δεν ενδιαφέρει αν στο εσωτερικό της κυβερνητικής πλειοψηφίας υπάρχουν παραλλαγές απόψεων. Είναι θέμα ουσίας. Το θέμα της ταυτότητας είναι η κεφαλή της καρφίτσας. Τα όσα όμως παράπλευρα αναπτύσσονται και προσφέρονται στην κοινωνία ως ιδεολογικά, θεωρητικά και πολιτικά σχήματα, ως μοντέλα πολιτικής συμπεριφοράς είναι διαβρωτικά. Ευθύνη της κυβέρνησης να προχωρήσει, ευθύνη της Ν.Δ. να μην ακολουθεί αυτή την στάση. Ευθύνη της ηγεσία του ΚΚΕ να μην θητεύει εξακολουθητικά σ' αυτό τον εθνικοθρησκευτικό δογματισμό και ευθύνη άλλων δυνάμεων, όπως του ΔΗΚΚΙ, να μην νομίζουν ότι σε αυτά τα θέματα μπορεί να ανταποκριθεί κανείς με την τρέχουσα πολιτική, εσωτερική και κομματική συμπεριφορά.

Διαμορφώνονται για τον ΣΥΝ σ' αυτό το θέμα προϋποθέσεις να αναδειχθεί σε πρωτοπόρα κοινωνική και πνευματική δύναμη, σε πρωτοπόρα ιδεολογική και πολιτιστική δύναμη του τόπου και πρέπει να το κάνουμε. Και για την σωστή ενημέρωση του κόσμου αλλά και για την προώθηση και την ενίσχυση των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών.

Τέταρτο και τελευταίο το θέμα των συμμαχιών. Απασχόλησε το συνέδριό μας το θέμα της πολιτικής των συμμαχιών. Είναι περιεχόμενο της πολιτικής μας, όπως όλων των κομμάτων. Όλα τα κόμματα έχουν πολιτική συμμαχιών. Και όλα τα κόμματα έχουν πρόταση εξουσίας. Δεν θα αγοράσουμε τώρα από πουθενά και δεν θα πουλήσουμε σε κανέναν δήθεν ανακάλυψη αυτών των συγκεκριμένων θεμάτων. Δεν είμαστε χθεσινοί, δεν ξεκινήσαμε χθες, έχουμε πολιτική συμμαχιών και έχουμε και πρόταση για την εξουσία. Θέλω όμως να επισημάνω για μια ακόμη φορά την αποσαφήνιση αυτής της πρότασής μας. Ο ΣΥΝ πρέπει να ξεφύγει από την ανακύκλωση τη διαρκή ανακύκλωση, την κουραστική ανακύκλωση αυτού του θέματος. Έχουμε πολιτική συμμαχιών και πρόταση εξουσίας και για χθες και για σήμερα και για αύριο και στις συνθήκες του δικομματισμού και για τα ενδεχόμενα του διπολισμού, μέχρις ότου πραγματικά γίνουν οι αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές. Αλλάζουν τα πολιτικά δεδομένα και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται στατικά τα πράγματα. Δίνουμε βάρος στον δικό μας αυτοπροσδιορισμό. Δίνουμε βάρος στο πρόγραμμά μας, στις δικές μας προτάσεις για όλα τα θέματα, όχι με την αυταρέσκεια της αυτονομίας, ούτε με τη διαρκή γυμναστική μας για να επιβεβαιώσουμε την αυτοδυναμία μας. Είναι κατακτημένα ότι στο όνομα της αυτονομίας και της αυτοδυναμίας μας ότι διεκδικούμε μεγαλύτερη πολιτική, κοινωνική και εκλογική δύναμη για να προωθήσουμε την πολιτική μας πρόταση που αλλάζει τις δομές και τις πολιτικές της κρατούσας εξουσίας και να διαμορφώσουμε τους νέους συσχετισμούς ώστε ο άξονας της πολιτικής ζωής του τόπου να μετατοπιστεί προς τα αριστερά. Και σε διάλογο ανοιχτό και σε πρωτοβουλίες συγκεκριμένες είμαστε υποχρεωμένοι. Είναι προφανές λοιπόν ότι το πρόγραμμά μας και οι προτάσεις μας διατυπώνονται με ευθύνη και σοβαρότητα και είναι προτάσεις προγραμματικές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σήμερα αν θα υπήρχαν άλλοι πολιτικοί συσχετισμοί. Περιφερειακή αναδιάρθρωση του κράτους. Προγραμματικό στοιχείο συνδεδεμένο με την φυσιογνωμία μας. Νέοι θεσμοί διευρυμένης πολιτικής συμμετοχής και κοινωνικού ελέγχου σε κρίσιμους τομείς διαχείρισης των οικονομικών και των ανθρώπινων πόρων. Πολιτικές πραγματικής φορολογικής μεταρρύθμισης που θα στηρίξουν αντίστοιχες επιλογές αναδιανομής των εισοδημάτων και κριτήρια κοινωνικής δικαιοσύνης, αλληλεγγύης και διευρυμένης κοινωνικής προστασίας. Κοινωνικό κράτος καθολικής εφαρμογής που να μην οδηγεί στις επιλεκτικότητες οι οποίες διαρκώς διαμορφώνουν αποκλεισμούς. Θεσμική συγκρότηση του κράτους με τον χωρισμό του από την εκκλησία. Λειτουργία της διακυβέρνησης με όρους σύγχρονης δημοκρατίας που πρέπει να προβλεφθούν, κατά τη διάρκεια της αναθεώρησης του Συντάγματος. Πολλές φορές μας λένε, μα η μανία σας είναι ο εκλογικός νόμος. Ποιος το είπε αυτό; Ένα από τα στοιχεία είναι το εκλογικό σύστημα. Και είναι ένα από τα στοιχεία το εκλογικό σύστημα, όχι γιατί είμαστε εμείς αυτιστικοί σ' αυτό το θέμα. Αλλά γιατί το εκλογικό σύστημα και το φορολογικό σύστημα, μαζί με το συγκεντρωτικό κράτος χρησιμοποιούνται για να φτιάξουν τις σημερινές δομές εξουσίας, τα σημερινά στηρίγματα των κατεστημένων εξουσιών και τις σημερινές αδικίες και ανισότητες. Εάν δεν υπάρξει φορολογική μεταρρύθμιση, περιφερειακή ανασυγκρότηση του κράτους και ουσιαστικός δημοκρατικός πολιτικός έλεγχος δεν θα υπάρξουν στοιχεία κοινωνικής προστασίας και αν δεν αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας της Βουλής, της κυβέρνησης, της διοίκησης και του εκλογικού συστήματος δεν θα αλλάξουν οι συσχετισμοί. Είναι προφανές λοιπόν ότι το πρόγραμμα και οι προτάσεις μας έχουν έναν μόνιμο χαρακτήρα. Είναι η ανοιχτή πρόσκληση, η ανοιχτή πρόκληση ουσιαστικού διαλόγου προς όλους εκείνους που στην κοινωνία αλλά και στην πολιτική διαστρωμάτωση θέλουν αυτά τα χαρακτηριστικά για την ελληνική κοινωνία του 21^ου αιώνα, για το πολιτικό μας σύστημα.

Δεν καταλαβαίνω πραγματικά την εμμονή περαιτέρω σε αυτό το θέμα το οποίο είναι εξαντλητικά αποσαφηνισμένο. Δεν προσπερνάμε τίποτε. Δεν αφορίζουμε κανέναν. Δεν δαιμονολογούμε κανέναν, αλλά λέμε, μην παίζετε διαρκώς γύρω από αυτό το θέμα ένα παιχνίδι διαρκών προσεγγίσεων συνθηματολογικού χαρακτήρα όταν είσαστε κυβέρνηση και μπορείτε να αλλάξετε με πολύ συγκεκριμένα πράγματα αυτά τα οποία σήμερα επικρατούν. Με αυτή την έννοια, με αυτό το σκεπτικό, εγώ δεν καταλαβαίνω την περαιτέρω επιμονή σε αυτό που ειπώθηκε ως συμφιλίωση του Συνασπισμού με την εξουσία. Ο ΣΥΝ έχει πρόταση εξουσίας και θέλει να αλλάξει τους συσχετισμούς εξουσίας και θέλει να αλλάξει τις δομές εξουσίας. Η φυσιογνωμία μας προσδιορίζεται ως φυσιογνωμία κόμματος αριστερού των δικαιωμάτων, των κινημάτων και της οικολογίας, από αυτή την προτεραιότητα. Πρόταση εξουσίας για να αλλάξουν οι κατεστημένες δομές και πρακτικές. Πρόταση εξουσίας για να αλλάξουν οι υπάρχουσες πολιτικές και διαρκής αγώνας για να προωθηθούν κοινωνικά και πολιτικά αυτά τα στηρίγματα της δικής μας πρότασης. Ελέγχουμε λοιπόν σήμερα την κυβερνητική εξουσία ως αντιπολίτευση, ελέγχουμε την αξιωματική αντιπολίτευση, όπου χρειαστεί διατυπώνουμε και τη διαφωνία μας και τη σύγκρουσή μας και για όλα τα θέματα που ως αντιπολίτευση προγραμματική από θέσεις δημοκρατικής αριστεράς. Έχουμε εναλλακτικές προτάσεις αντιπροτείνουμε συγκεκριμένες λύσεις και προτάσεις. Βεβαίως χρειάζονται παραπέρα επεξεργασία, παραπέρα εμβάθυνση, παραπέρα τεκμηρίωση. Κι αυτή είναι η δουλειά της νέας ηγεσίας που πρέπει με τεκμηριωμένες και εφικτές προτάσεις για να κερδίζουμε σε αξιοπιστία στον κόσμο.

Όπου η λογική των προτάσεών μας ή έστω μέρος της λογικής των προτάσεών μας γίνεται αποδεκτή και γίνεται και πράξη, δεν έχουμε κανένα λόγο να μην το αναγνωρίσουμε. Αυτό δεν κάνουμε τώρα με τις ταυτότητες; Αυτό δεν κάναμε με το σχέδιο Καποδίστριας; Αυτό δεν κάνουμε για Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης; Αυτό δεν κάναμε για τα προβλήματα που σχετίζονται με την στήριξη του αγροτικού τομέα; Αυτό δεν κάναμε με τις προτάσεις μας για την εκπαιδευτική μας πολιτική; Με τις προτάσεις μας για την υγεία; Αυτό δεν κάναμε για τις προτάσεις μας στους Ολυμπιακούς Αγώνες; Αυτό δεν κάναμε με τις προτάσεις μας για κοινοβουλευτική Επιτροπή Παρακολούθησης και Διαχείρισης του Γ' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και στην προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων; Συγκεκριμένες προτάσεις στις οποίες θα επιμείνουμε και επί των οποίων θα ζητήσουμε και συντονισμό και διάλογο κι εκεί θα δοκιμάσουμε πραγματικά και την αξιοπιστία των δικών μας προτάσεων.

Δεν νομίζω λοιπόν ότι έχει νόημα να αναλωνόμαστε διαρκώς γύρω από το αν θα ανοίξουμε ή όχι διάλογο με το ΠΑΣΟΚ.

Τα ποιοτικά και πολιτικά στοιχεία που είχε η εναρκτήρια συνεδρίαση του συνεδρίου μας είναι αυτά τα στοιχεία να μπαίνουν από πλευράς ενημέρωσης σε δεύτερη μοίρα. Αυτά να αναδείξουμε ως κόμμα. Κι από κει και πέρα να μην αναλωνόμαστε. Και να ξεκαθαρίσουμε ότι ο διάλογος είναι ανοιχτός και διαρκής, επί της ουσίας για τις συγκεκριμένες πολιτικές και το περιεχόμενό τους. Το θέμα όμως είναι να συμφωνήσουμε σε κάτι πολύ βασικό. Εμείς κρίνουμε τα άλλα κόμματα με κριτήριο την πολιτική μας πρόταση, επιδιώκουμε την αλλαγή του σημερινού πολιτικού συστήματος, επιδιώκουμε την αλλαγή του σημερινού μοντέλου διακυβέρνησης. Στην προοπτική αλλαγής του πολιτικού συστήματος είμαστε ανοιχτοί και για διάλογο και για συντονισμό δράσεων. Και θέλουμε εκλογίκευση των σχέσεων μεταξύ των κομμάτων της ελληνικής πολιτικής ζωής στην κοινωνία του 2000, στο δρόμο για τον 21^ο αιώνα.

Εκείνο το οποίο δεν θέλουμε και στο οποίο έχουμε με ευπρέπεια, με σαφήνεια και επιτρέψτε μου να πω και με πολιτική καθαρότητα καταγράψει την θέση μας, δεν θέλουμε την αφομοίωσή μας στο υπάρχον μοντέλο κρατικής οργάνωσης και διακυβέρνησης της χώρας. Δεν θέλουμε την ενσωμάτωση. Θέλουμε τη δημιουργική παρέμβαση για να αλλάξουν αυτοί οι συσχετισμοί. Και θέλουμε αυτή τη δημιουργική παρέμβαση και στο πεδίο της κοινωνικής δράσης και στο πεδίο των πολιτικών πρωτοβουλιών και στο πεδίο του διαλόγου ανάμεσα στα κόμματα και στις πνευματικές και κοινωνικές δυνάμεις.

Ειπώθηκε επίσης και μία άποψη ακόμα, ότι θα μπορούσε να είναι η προοπτική του ΣΥΝ η πρόταση για ένα στρογγυλό τραπέζι της Αριστεράς, η πρόταση για έναν σταθερό συντονισμό με το Κομμουνιστικό Κόμμα και το ΔΗΚΚΙ που υπάρχουν σήμερα. Εμείς επιδιώκουμε η ευρύτερη Αριστερά να φύγει απ' αυτό το φάσμα της πολυδιάσπασης και κάναμε ένα βήμα αποφασιστικό και με τις προεκλογικές μας συνεργασίες. Με την πολιτική που ακολουθεί σήμερα το ΚΚΕ με τη συνολική του στάση πού μπορούμε να συμπράξουμε και δεν έχουμε σχέση. Και το λέμε πολύ απλά και καθαρά. Όπως δεν μπορούμε να συμπράξουμε και να νομιμοποιήσουμε την κυβερνητική πολιτική. Επίσης δεν μπορούμε να συμπράξουμε με απόψεις σαν αυτές που διατυπώθηκαν προσφάτως από το ΔΗΚΚΙ για ένα μέτωπο που θα αντιμετωπίσει τον εκδυτικισμό της χώρας, τον αφελληνισμό του λαού και της ελληνικής κοινωνίας. Δεν έχουμε στρατηγική και πολιτική τούτη την ώρα όσμωση ούτε καν συμφωνία. Είμαστε σε διαφορετικό προσανατολισμό.

Δεν έχουμε λοιπόν κανένα λόγο και δεν πρέπει με τίποτε να δώσουμε εντυπώσεις προς οποιαδήποτε κατεύθυνση η οποία νοθεύει την εικόνα. Και δεν νομίζω ότι πρέπει να προχωρήσουμε με αυτή τη στρατηγική. Η στρατηγική που απορρέει από τις συζητήσεις του συνεδρίου είναι εκείνη που βγάζει σαφείς γραμμές πάνω σε όσα προηγουμένως ανέπτυξα. Ότι στην πράξη μπορούμε να συμπέσουμε σε κάποια ζητήματα, είτε στα πλαίσια του μαζικού κινήματος, είτε στο πολιτικό επίπεδο, είτε στο κοινοβουλευτικό επίπεδο είναι δεδομένο. Και μπορούμε όπου υπάρχει τέτοια δυνατότητα να την αξιοποιήσουμε. Αλλά βεβαίως προϋπόθεση γι αυτό, για να δράσουν δυό άνθρωποι από κοινού είναι τουλάχιστον να μιλιούνται μεταξύ τους. Αρα λοιπόν θα πρέπει και η ηγεσία του ΚΚΕ να αντιληφθεί ότι ο ΣΥΝ δεν είναι διατεθειμένος να αποδέχεται προσβολές κι επίσης καθημερινές ύβρεις και συκοφαντίες από τον ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ. Δεν είναι διάλογος αυτός.

Πιστεύω ότι οι διαδικασίες του συνεδρίου απέδειξαν ότι στα μεγάλα ζητήματα της πολιτικής έχουν διαμορφωθεί μέσα στο κόμμα ευρύτατες συναινέσεις. Το κείμενο των θέσεων της ΚΠΕ αποτυπώνει αυτές τις συναινέσεις. Όχι ως σχήμα για να συνυπάρξουν. Αλλά ως πολιτική αφετηρία για σαφή γραμμή στην αντιμετώπιση των συγκεκριμένων προβλημάτων. Δεν είναι στις απόψεις μας ούτε οι καθαρές πλειοψηφίες ούτε οι καθαρές μειοψηφίες ούτε οι καθαρές ιδεολογίες ούτε οι καθαρές πολιτικές συνθηματολογίες. Να έχουμε σαφή γραμμή είναι αναγκαίο για να προχωρήσουμε από δω και πέρα. Γι αυτό λοιπόν και η έκκληση από το συνέδριο για τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση και στήριξη αυτού του κειμένου των θέσεων που θα μας δώσει τη δυνατότητα για πιο αποτελεσματική και ξεκάθαρη πολιτική.

Αυτό το τριήμερο συναντηθήκαμε εδώ και συναποφασίσαμε και δεσμευτήκαμε όλοι από κοινού να συνεχίσουμε το εγχείρημα του ΣΥΝ, της δημοκρατικής Αριστεράς, των δικαιωμάτων, των κινημάτων και της οικολογίας ως εγχείρημα μακράς πνοής κι όχι ευκαιριακής επιλογής, ως εγχείρημα που ξεκινάει από την συνείδησή μας, ως εγχείρημα που αντικρύζει την κοινωνία, ως εγχείρημα που συγκρούεται, ως εγχείρημα που δημιουργεί, ως εγχείρημα που επιτέλους δίνει καλύτερη πολιτική και κοινωνική αναγνώριση στους αγώνες, στις θυσίες, στον πόνο και την οδύνη εκείνων που θέλησαν μια δημοκρατική αριστερά, των κινημάτων, των δικαιωμάτων και της οικολογίας, εύρωστη, αξιόπιστη, δημιουργική, διακριτή, αποφασισμένη να δημιουργεί γεγονότα και όχι να σύρεται.

Δεσμευτήκαμε όλοι και συναποφασίσαμε να συγκρουστούμε με ότι μας έχει χρεώσει η ελληνική κοινωνία και όλοι γνωρίζουμε ποια είναι αυτά ως ελαττώματα. Δεσμευτήκαμε να συγκρουστούμε με αυτό που η κοινωνία μας λέει: διορθώστε το, γιατί δεν μπορώ να σας βλέπω έτσι. Αποφασίσαμε να συνεχίσουμε με ότι έχουμε σήμερα κατακτήσει, όχι για να κάτσουμε και να κλωσήσουμε, αλλά με ότι έχουμε κατακτήσει για να πάμε παραπέρα. Δεν κάνουμε βήμα πίσω. Θέλουμε να κάνουμε πολλά βήματα, ανοιχτά βήματα, σταθερά βήματα, προς τα μπροστά. Αυτό είναι η αισιοδοξία μας, αυτό είναι η δύναμή μας, αυτό είναι το στήριγμά μας.

Το 3^ο Συνέδριο είναι πραγματικότητα και ενισχύει την συσπείρωση, την αποφασιστικότητα και τον προβληματισμό όλων μας. Όλες μας και όλοι βγαίνουμε πλουσιότεροι και πιο αποφασισμένοι. Γι αυτό όλες και όλοι είμαστε αισιόδοξοι. Και θα παλέψουμε, αισιόδοξα και με αυτοπεποίθηση.

02/07/2000