19 Φεβρουαρίου 2001
Ομιλία του
Νίκου Κωνσταντόπουλου
στην εκδήλωση του Συνασπισμού με θέμα:
"Δικαιολογείται η συντηρητική αναδίπλωση με την ψήφιση ενός νέου τρομονόμου;"
To oργανωμένο έγκλημα, οι νέες μορφές και δράσεις της εγκληματικότητας συνδέονται άρρηκτα με τις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, με τις διεθνείς μεταβολές και τη διάχυση των μηχανισμών διαφθοράς.
Οι συντελούμενες εξελίξεις και διεργασίες επηρεάζουν και ακρωτηριάζουν βασικές πλευρές του κλασικού συνταγματικού κράτους, με τις κατακτημένες δημοκρατικές και κοινωνικές δομές.
Η παγκοσμιοποίηση της αγοράς, με τη νέα ιδεολογία μιας οικονομικής νομοτέλειας, περιορίζει και αποσυνθέτει το κοινωνικό κράτος.
Στις συνθήκες αυτής της παγκοσμιοποίησης, παγκοσμιοποιούνται και οι δρόμοι, οι μηχανισμοί και οι μορφές της νέας εγκληματικότητας.
Τέλος, μέσα στις ίδιες συνθήκες, γίνονται διαρκώς ισχυρότεροι και πιο σύνθετοι οι μηχανισμοί της εξωθεσμικής εξουσίας, που παραμένουν εκτός ελέγχου και διατηρούν υπό την εκμετάλλευσή τους την οικονομική και πολιτική ζωή.
Σε όλες τις χώρες υπάρχει ένα σοβαρό θεσμικό πρόβλημα, που είναι πρόβλημα πραγματικής εξουσίας. Αφού στις σημερινές συνθήκες, τόσο οι δομές, όσο και οι μορφές εξουσίας αλλάζουν.
Το πρόβλημα είναι ότι περιορίζεται και περιθωριοποιείται ο δημόσιος χώρος της πολιτικής, η κοινωνική της νομιμοποίηση και η θεσμική της αξιοπιστία.
Μοχλοί πίεσης γι αυτή την στρέβλωση κι εκτροπή είναι, από τη μια πλευρά τα διαπλεκόμενα εξωθεσμικά κέντρα και από τα ην άλλη οι ενδοκρατικοί μηχανισμοί συλλογής, επεξεργασίας κι αξιοποίησης προσωπικών δεδομένων, του ατομικού και κοινωνικού βίου.
Το φαινόμενο διόγκωσης αυτών των εξωθεσμικών κέντρων και των ενδοκρατικών μηχανισμών, απαιτεί διεύρυνση της διαφάνειας και του ελέγχου, επιβάλλει ενίσχυση των δημοκρατικών εγγυήσεων προστασίας των δικαιωμάτων, παραδοσιακών αλλά και σύγχρονων.
Οι πρακτικές εφαρμογές των νέων τεχνολογιών στον τομέα του ιδιωτικού και δημόσιου βίου, της πολιτικής και κοινωνικής δράσης, της ανθρώπινης ύπαρξης και σκέψης, μπορεί να είναι εφιαλτικές και διαλυτικές για τους πολίτες, για τους θεσμούς, για τις κοινωνίες.
Η σχέση δικαίου και πολιτικής, δημοκρατικών εγγυήσεων και κρατικών μηχανισμών, προσδιορίζει τον πραγματικό συνταγματικό χαρακτήρα μιας πολιτείας και διαμορφώνει την ουσιαστική στάση κοινωνίας και πολιτείας, πολίτη και κράτους έναντι αλλήλων.
Η τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα, οι νέες μορφές εγκληματικότητας χρησιμοποιούνται, σαφώς ή εμμέσως, ως πίεση για πολιτικές επιλογές συντηρητικής ή αντιδραστική αναδίπλωσης.
Ασκείται πολύπλευρη πίεση, για πολιτικές και νομοθετικές επιλογές αντιδημοκρατικές, απόρρητες, ανεξέλεγκτες, με το επιχείρημα ότι οι δημοκρατικές εγγυήσεις προστασίας είναι "εμπόδιο" και "κίνδυνος", "ιδεοληψία" ή "πολυτέλεια".
Οι νέες ανάγκες ασφάλειας και προστασίας δεν θα απαντηθούν με έκτακτη νομοθεσία, πέραν των ορίων της δημοκρατικής νομιμότητας και εναντίον της.
Ιστορικά και πολιτικά κάθε έκτακτη νομοθεσία, που επιβλήθηκε με το επιχείρημα της κρατικής σκοπιμότητας ή της λεγόμενης "προληπτικής καταστολής", υπήρξε πολιτικά και κοινωνικά επιζήμια και οδήγησε σε παραχαράξεις, περιγραφές και παραβιάσεις βασικών δομικών στοιχείων του κράτους δικαίου.
Η αξιοπιστία κι αποτελεσματικότητα της πολιτικής, δεν είναι υπόθεση αντιδημοκρατικής νομοθεσίας.
Η εξελισσόμενη περί δικαίου και δικαιωμάτων συνείδηση, η εξελισσόμενη αναζήτηση της διευρυμένης δημοκρατίας των δικαιωμάτων και της διαφάνειας, επιβάλλει συνταγματικά και θεσμικά αντίβαρα, ώστε να ελέγχεται το κράτος και τα εξωθεσμικά κέντρα, επιβάλλει συνταγματικά και θεσμικά αντισταθμίσματα, ώστε να προστατεύεται ο πολίτης και τα δεδομένα της ζωής του.
Αντισταθμίσματα πολιτικά και θεσμικά, δηλαδή συνταγματικές και νομοθετικές εγγυήσεις, χρειάζονται. Όχι ακρωτηριασμοί και συρρικνώσεις των εγγυήσεων σεβασμού και προστασίας, όχι διόγκωση των μηχανισμών σκοπιμότητας.
Οι νόμοι είναι επαρκείς. Έλλειμμα εφαρμογής τους υπάρχει. Οι δρόμοι της νέας εγκληματικότητας τους περνάνε και από τις τρύπες της διαφθοράς και διάβρωσης των μηχανισμών της πολιτείας.
Η νέα εγκληματικότητα σήμερα είναι στενά συνδεδεμένη με νέες μορφές αδίστακτου πλουτισμού, παραγωγής βρώμικου χρήματος, αποσταθεροποιητικών πιέσεων και ξεπλύμματος ύποπτων συμφερόντων.
Η παροχή προστασίας, οι οργανωμένες ληστείες, τα συμβόλαια θανάτου, η εκμετάλλευση προσώπων, τα ναρκωτικά, το εμπόριο όπλων, τα οικονομικά εγκλήματα σύγχρονου ανταγωνισμού, εκβιάσεων, απάτης και κερδοσκοπίας, η τρομοκρατική δράση για προώθηση ποικίλων στόχων, δείχνουν ότι η διαφθορά, η διάβρωση και η εγκληματικότητα, είναι δομικά στοιχεία των σημερινών συνθηκών.
Η αντιμετώπιση της νέας εγκληματικότητας, του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας, είναι υπόθεση συνολικής και σχεδιασμένης πολιτικής, η υλοποίηση της οποίας αφορά το κράτος και την κοινωνία, τη δικαιοσύνη και την αστυνομία, τα ΜΜΕ και τον πολίτη.
Η αντιμετώπιση της νέας εγκληματικότητας, του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας δεν είναι υπόθεση έκτακτης κι αντιδημοκρατικής νομοθεσίας. Μια τέτοια νομοθεσία θα ενισχύσει τα στεγανά, θα μεγαλώσει τη διαφθορά, θα δημιουργήσει κινδύνους κοινωνικής αποσύνθεσης και πολιτικής αποσταθεροποίησης.
Το ισχύον νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος είναι πλήρες. Καλύπτει σαφώς, τόσο τις ανάγκες για την καταπολέμηση των ενεργειών τρομοκρατίας όσο και τη διασφάλιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και των ελευθεριών, στα πλαίσια μιας σύγχρονης δημοκρατικής αντίληψης, ριζικά διαφορετικής και αντίθετης με μορφές και φαινόμενα αστυνομικού και αυταρχικού κράτους.
Υπήρξαν και υπάρχουν σοβαρές πολιτικές πιέσεις προς την κυβέρνηση, από την αξιωματική αντιπολίτευση και από διεθνείς παράγοντες, για την αλλαγή και τη ριζική αναθεώρηση του ισχύοντος νομικού πλαισίου, στο όνομα της αποτελεσματικής αντιμετώπισης των φαινομένων τρομοκρατίας.
Εμείς, ως ΣΥΝ, εγκαίρως και επανειλημμένως έχουμε εκφράσει την σταθερή μας πεποίθηση για την επάρκεια του ισχύοντος νομικού πλαισίου. Την αντίθεσή μας στην κατάργηση των μικτών δικαστηρίων, την χρησιμοποίηση της μεθόδου DNA χωρίς την θέληση των υπόπτων, την ειδική νομοθεσία, που αλλάζει τις ισχύουσες δικονομικές εγγυήσεις για υπόπτους και ενεχομένους σε εγκληματικές πράξεις. Δεν πρέπει να υποτιμηθεί η αξία των ανάλογων θέσεων, που έχουν λάβει τα όργανα που εκπροσωπούν το σύνολο σχεδόν του νομικού κόσμου της χώρας. Οι σοβαρές ενστάσεις, που οδήγησαν έγκριτους καθηγητές και νομικούς στην αποχώρησή τους από τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή του Υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως επίσης και οι σαφείς πρόσφατες δηλώσεις κορυφαίων πολιτικών και πολιτειακών παραγόντων.
Υπάρχει περιθώριο και δυνατότητα μιας ψύχραιμης συζήτησης τόσο για το ζήτημα του νομικού πλαισίου που έχει ανακύψει, όσο και για τη διερεύνηση και διαλεύκανση αυτής της ατέλειωτης σειράς των φαινομένων τρομοκρατικής βίας μέσα σε μια κοινωνία που έχει διαμορφώσει, πλέον, ισχυρά αντισώματα και στην οποία βρίσκουν πια μηδενικές συναινέσεις και ανοχές αυτές οι ενέργειες.
Είναι σαφές ότι στόχος των σκοτεινών κύκλων, για τους οποίους δεν κάνουμε αστυνομικές ερμηνείες, αλλά εκτιμούμε ότι συνδέονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ή έχουν έχουν ενδεχομένως διαβρωθεί και από ποικίλα κέντρα, ήταν και είναι να τεθούν σε ομηρία οι δημοκρατικές εξελίξεις, να επηρεαστεί η καθημερινότητα των πολιτών και να αυταρχικοποιηθεί περαιτέρω και η σχέση του κράτους προς τους πολίτες.
Εμείς, η σύγχρονη δημοκρατική Αριστερά, είμασταν και είμαστε πάντοτε από την ιδεολογία και την πολιτική μας πρακτική, από τη στάση ζωής και τα πρότυπα, που προβάλουμε στην κοινωνία, ριζικά αντίθετοι και πολέμιοι των πράξεων τρομοκρατίας και τυφλής βίας. Και ταυτοχρόνως υπερασπιστήκαμε και υπερασπιζόμαστε όλους τους πολίτες, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, υπέστησαν αβάσιμες διώξεις και ταλαιπωρίες, για να καλυφθεί η αναποτελεσματικότητα π ου έχουν επιδείξει οι διωκτικές αρχές στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων.
Εν όψει και της προετοιμασίας για τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων, έχουν ενταθεί και θα ενταθούν και στο μέλλον οι πιέσεις, που κατατείνουν στη γενικευμένη αστυνόμευση των πολιτών, με κίνδυνο να οδηγήσουν σε φαινόμενα τρομοϋστερίας και στην όλο και μεγαλύτερη εμπλοκή ξένων αστυνομικών υπηρεσιών είτε για την καθοδήγηση των ερευνών, υπό το πρόσχημα της συνεργασίας με την ελληνική αστυνομία, είτε για την ανάληψη του συνολικού πακέτου ασφάλειας της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων, με αδρή, βεβαίως, αμοιβή.
Επαναλαμβάνουμε τη θέση μας, ότι η καταπολέμηση και εξάρθρωση αυτών των σκοτεινών μηχανισμών από τις αστυνομικές και διωκτικές αρχές υποβοηθείται ουσιαστικά μόνο από την ηθική, πολιτική και κοινωνική ασφυκτική απομόνωση των ενεργειών τους. Από την απομυθοποίηση των όποιων προσχηματικών στόχων, που εμπεριέχουν οι κατά καιρούς προκηρύξεις τους. Από τη λειτουργία της δημοκρατίας και την εμβάθυνση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Από την αντίσταση στην ενοχοποίηση και την ομηρία στην οποία επιχειρούν να θέσουν τη δημοκρατία μας με τις συγκεκριμένες τους ενέργειες.
Αυτά που σχεδιάζονται, φαίνεται ότι αποτελούν δεσμεύσεις, έναντι των ΗΠΑ. Έχει ομολογηθεί. Επίσης, έχει επισημανθεί, με τεκμηριωμένο τρόπο, ότι αλλοιώνουν την ουσία και τις δομές του δικαιϊκού μας συστήματος, του κράτους δικαίου, που πρέπει να εξελίσσεται και να διευρύνεται.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS