27 Νοεμβρίου 2001
Ομιλία του Προέδρου του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου Νίκου Α.Κωνσταντόπουλου
στην προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή με θέμα:
Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν και η θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης
Η περίοδος που ζούμε κυριαρχείται από ραγδαίες μεταβολές και ξεχωριστές αντιφάσεις.
Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μιαν πραγματικότητα στρατηγικών ανατροπών.
Αυτή η πραγματικότητα, που μας περικλείει και μας αφορά όλους, έρχεται από την ιστορία, αλλά και δημιουργεί ιστορία. Είναι μια περίοδος, από αυτές, που καταγράφονται ως μοναδικές στην πορεία της ανθρωπότητας.
Η διπλή εικόνα του 21ου αιώνα, από το ξεκίνημά του, ήδη, έχει τρομακτική ένταση:
Από τη μια ο εφιάλτης της τρομοκρατίας και η παράνοια του πολέμου.
Από την άλλη η κλωνοποίηση ανθρώπινου εμβρύου για θεραπευτική εξασφάλιση βλαστοκυττάρων.
Τα αντιφατικά βήματα ενός ελκυστικού, αλλά και επίφοβου αιώνα. Τα μεγάλα γεγονότα και τα μεγάλα προβλήματα, σε μιαν εποχή, όπου δεν υπάρχουν βεβαιότητες και συνταγές.
Ο κίνδυνος είναι να γίνει ο κόσμος αιχμάλωτος του φόβου. Ο ζόφος επαπειλείται, εάν η ανθρωπότητα διαμελιστεί από τους ολετήρες της βίας. Η αγωνία πλεονάζει μήπως οι φανταστικές επιστημονικές, τεχνολογικές και ηλεκτρονικές κατακτήσεις, εξακολουθήσουν να μην εξασφαλίζουν ευημερία και δημοκρατία για όλους, ειρήνη και σταθερότητα, για τον κόσμο, δικαιοσύνη και ασφάλεια για τις κοινωνίες και τους ανθρώπους.
Τί συμβαίνει, λοιπόν, στον κόσμο; Τί αλλάζει στην καθημερινότητα της ζωής μας; Προς τα πού θα τραβήξουν και τί θα έχουν μέσα τους οι εξελίξεις, που προκύπτουν με πρωτοφανή για την ιστορία ρυθμό;
Σε τέτοιες οριακές καταστάσεις είναι που κρίνεται η διορατική δυνατότητα κρατών και κοινωνιών, κυβερνήσεων και πολιτών να στοχαστούν δημιουργικά για την προοπτική τους, να δημιουργήσουν γεγονότα αντί να προσαρμοστούν παθητικά στα δεδομένα, να εμπνευστούν ιδέες και να τολμήσουν πρωτοβουλίες, αντί να διεκπεραιώσουν τους κατεστημένους συμβιβασμούς.
Με αυτές τις γενικότερες σκέψεις ο ΣΥΝ πήρε την πρωτοβουλία να ζητήσει, την 1 Νοεμβρίου 2001, τη σημερινή συζήτηση, γιατί εκτιμάμε ότι η τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου και η πολεμική εκστρατεία εναντίον του Αφγανιστάν, οι προοπτικές επέκτασης του πολέμου και οι κίνδυνοι συρρίκνωσης των δημοκρατικών εγγυήσεων προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών στο όνομα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, διαμορφώνουν νέο διεθνές περιβάλλον και νέες συνθήκες ζωής για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Τη συζήτηση αυτή έπρεπε να την έχει προκαλέσει με δική της πρωτοβουλία η κυβέρνηση. Για να ενημερώσει υπεύθυνα και να ακούσει προσεκτικά. Για να συνεκτιμήσει τις απόψεις της εθνικής αντιπροσωπείας, των πολιτικών, πνευματικών και κοινωνικών δυνάμεων της χώρας.
Το ότι δεν το θέλησε η
κυβέρνηση, να επισπεύσει αυτό το συλλογικό
προβληματισμό, δεν είναι τυχαίο:
Η κυβέρνηση υποτιμά το ρόλο της Βουλής.
Αντιμετωπίζει την κοινοβουλευτική
διαδικασία ως μονοσήμαντη κομματική
αντιδικία. Διακατέχεται η κυβέρνηση από ένα
επικίνδυνο και εντυπωσιακό αίσθημα
αυτάρκειας κι αυθεντίας. Περιφρονεί και
μηδενίζει την άποψη των άλλων κομμάτων.
Θεωρεί ότι κάθε διαφορετική άποψη της
αμφισβητεί τον αέρα του παντογνώστη, με τον
οποίο πορεύεται.
Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά, που η κυβέρνηση θέλει να χειρίζεται με εσωστρεφή και κλειστό τρόπο κρίσιμα θέματα, που αφορούν στο μέλλον της χώρας.
Η ελληνική κυβέρνηση διαβουλεύεται με το ΝΑΤΟ, με τις ΗΠΑ, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Υπογράφει συμφωνίες, αναλαμβάνει δεσμεύσεις, αποφασίζει αποστολή ελληνικών στρατευμάτων εκτός συνόρων, συναινεί για την υποβάθμιση των δημοκρατικών εγγυήσεων έναντι των αντιτρομοκρατικών απαιτήσεων συμπράττει στις αποφάσεις των Υπουργών Δικαιοσύνης, Δημόσιας Τάξης και Αμυνας, για την Ευρωαστυνομία, τον Ευρωστρατό, το Ευρωπαϊκό ένταλμα αυτόματης σύλληψης, έκδοσης και παράδοσης και ημεδαπών, τον ανιστόρητο κι αντιεπιστημονικό ορισμό της τρομοκρατίας και την κωδικοποίηση πράξεων που την υλοποιούν κι ενεργειών που την υποστηρίζουν ή την ενθαρρύνουν.
Την ίδια ώρα δεν διαβουλεύεται με τα άλλα κόμματα, δεν ενστερνίζεται τις ανησυχίες κι αντιρρήσεις διαπρεπών ελλήνων επιστημόνων, δεν συνυπολογίζει τη δημοκρατική ευαισθησία της ελληνικής κοινωνίας, δεν συγκρατείται ούτε από τις σαφείς ρήτρες του Συντάγματος, που είναι νέο, αλλά έχει την παραδοσιακή μεταχείριση των εκάστοτε κυβερνώντων.
Η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά:
Η δική μας πρόθεση δεν είναι η άσκηση απλής κριτικής στους κυβερνητικούς χειρισμούς. Και αυτό θα το κάνουμε, αλλά χωρίς να παραγνωρίζουμε ότι το ζητούμενο είναι άλλο.
Το μείζον ζήτημα είναι να συνειδητοποιήσουμε όλοι, να συνειδητοποιήσουμε ως χώρα, τη διαμορφούμενη σύνθετη διεθνής πραγματικότητα να αντιληφθούμε την δυναμική των εξελίξεων, τα πραγματικά διλήμματα που αυτή η δυναμική θέτει και πάνω από όλα να διακρίνουμε τα όρια εντός των οποίων καλείται να κινηθεί η χώρα μας, αλλά και να καταστρώσουμε την εθνική μας στρατηγική.
Σήμερα δεν έχει νόημα να εκτιμήσουμε την εξέλιξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Δεν υπάρχει κανείς που να αμφέβαλλε εξ αρχής για την κατάληξη αυτών των επιχειρήσεων. Ο πόλεμος έγινε, οι Ταλιμπάν κατέρρευσαν, αλλά ο κόσμος δεν μπήκε σε περίοδο σταθερότητας κι ασφάλειας. Διακηρύσσεται η επέκταση του πολέμου, η αντιτρομοκρατική εκστρατεία διαρκείας, η ψύχωση της ανασφάλειας παραλύει τις κοινωνίες, οι επικοινωνιακοί μηχανισμοί κατεργάζονται την παγκόσμια κοινή γνώμη, ώστε πρόθυμα να παραιτηθεί από τις ελευθερίες της και να δεχτεί παραβιάσεις των δικαιωμάτων, στο όνομα της εκστρατείας κατά της τρομοκρατίας.
Σήμερα έχει νόημα να εξετάσουμε τι σηματοδοτούν τόσο το τρομοκρατικό κτύπημα όσο και οι διεθνείς εξελίξεις, που σημειώνονται με αφετηρία και αφορμή το κτύπημα αυτό. Η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας γίνεται κύριο θέμα της διεθνούς πολιτικής. Η διεθνής διπλωματία γίνεται μονοδιάστατη, αφού η πρωτοφανής σύμπραξη κατά της τρομοκρατίας δεν είναι σε θέση να λύσει ούτε ένα από τα μεγάλα διεθνή, περιφερειακά ή τοπικά προβλήματα.
Απ'αυτή την σκοπιά τρία είναι τα μεγάλα θέματα κατά τη δική μας άποψη:
α) Το νέο πλαίσιο της διεθνούς συνύπαρξης, οι συλλογικές δομές και οι θεσμικές λειτουργίες των νέων συσχετισμών, η νέα αντίληψη διεθνούς δικαίου, που θα ενισχύει το σύστημα συλλογικής ασφάλειας.
β) Η θέση και η προοπτική της Ευρώπης εντός αυτού του πλαισίου, ως αυτόνομης πολιτικής οντότητας και στρατηγικής παρουσίας.
γ) Το μέλλον των ανοιχτών - δημοκρατικών κοινωνιών και ο σαφής κίνδυνος, που τις απειλεί.
Γύρω από αυτά τα μεγάλα προβλήματα πρέπει να συζητήσουμε, να ανταλλάξουμε απόψεις και να διαμορφώσουμε ως χώρα πολιτική.
Το νέο πλαίσιο της διεθνούς διακυβέρνησης
Η μεγάλη διεθνής συμμαχία που συγκροτήθηκε υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, προκειμένου να φέρει σε πέρας τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, είναι το νέο στοιχείο στην παγκόσμια πραγματικότητα που διαμορφώθηκε μετά το τρομοκρατικό κτύπημα στην Ν. Υόρκη. Ακόμα και το ΝΑΤΟ περιθωριοποιήθηκε, η Ευρωπαϊκή Ενωση, παρά τις όποιες διστακτικότητες, χειραγωγήθηκε και ο ΟΗΕ ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο των ιστορικών συμβόλων.
Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν αυτή η συμμαχία θα αποτελέσει την αρχή για την διαμόρφωση ενός νέου συστήματος συλλογικής ασφάλειας στον σύγχρονο κόσμο. Αυτό το νέο σύστημα διεθνούς ασφάλειας θέλει ένα συλλογικό Οργανισμό της Διεθνούς Κοινότητας, που θα εκφράζει τους νέους συσχετισμούς και θα διαμορφώσει σαφείς και δεσμευτικούς κανόνες διεθνούς δικαίου.
Διαφορετικά, η συμμαχία κατά της τρομοκρατίας θα γίνει νέα ιερή συμμαχία διαχείρισης του μεταδιπολικού κόσμου, υπό την αυτοκρατορική ηγεσία των ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ, όπως προκύπτει από όλες τις δηλώσεις του κ. Μπους αλλά και από την μέχρι σήμερα πρακτική τους, στο διάστημα μετά την 11η Σεπτεμβρίου, επιδιώκουν να κυβερνήσουν ανεξέλεγκτα όλον τον κόσμο, επιβάλλοντας την θέλησή τους και τα συμφέροντά τους σε όλα τα σημεία του πλανήτη.
Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας θα είναι για το ορατό μέλλον το βασικό όχημα προώθησης των επιλογών τους.
Βλέπουν τη νέα διεθνή συμμαχία στον ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα.
Η προετοιμασία του εδάφους για νέες επεμβάσεις και σε άλλες χώρες μετά το Αφγανιστάν είναι η μεγαλύτερη και πειστικότερη απόδειξη ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν να μετατρέψουν την Συμμαχία κατά της Τρομοκρατίας σε μηχανισμό διεθνούς επιτήρησης.
Βεβαίως η Αμερικανική ισχύς σε όλα τα επίπεδα είναι τέτοια που μπορεί να επιβάλλει αυτούς τους σχεδιασμούς.
Όμως αυτή η προοπτική είναι μια προοπτική ζοφερή για τον κόσμο.
Η υλοποίηση αυτής της αντίληψης θα πολλαπλασιάσει τις εντάσεις, την αναρχία στις διεθνείς σχέσεις και θα τροφοδοτήσει κάθε είδους φανατισμούς και φονταμενταλισμούς, ιδιαίτερα στις φτωχές χώρες.
Πέρα από τους σκοταδισμούς και τη βαρβαρότητα της τρομοκρατίας, πέρα από τα θεοκρατικά και μυστικιστικά κηρύγματα, υπάρχει η διάχυτη αδικία και φτώχεια, η προκλητική εκμετάλλευση και υποκρισία, που προκαλούν απελπισία και αγανάκτηση, ένταση κι αναφλέξεις.
Η διεθνής αστυνόμευση και η επιβολή των αντιλήψεων και των συμφερόντων των ισχυρών αναπτυγμένων χωρών στις αδύναμες και φτωχές χώρες του πλανήτη θα οξύνει όλες τις αντιθέσεις και θα διαμορφώσει τους όρους για μια προοπτική απρόβλεπτων εξελίξεων.
Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι από τη σημερινή διεθνή πραγματικότητα επωφελείται το οργανωμένο έγκλημα. Δεν είναι συμπτωματικό ότι διασταυρώνονται τα πελώρια δίκτυα εμπορίου όπλων, χημικών και πυρηνικών, τσιγάρων και ναρκωτικών, λαθρομεταναστών, γυναικών. Είναι αντιθέτως αποκαλυπτικό, ότι οι μαφίες του οργανωμένου εγκλήματος, πολλές φορές διαπλέκονται με τις μαφίες των μυστικών υπηρεσιών και της τρομοκρατίας.
Αυτά, λοιπόν, που εμφανίζονται ως ασύμμετρες απειλές, για την αντιμετώπιση των οποίων χρειάζονται δήθεν πολεμικές εκστρατείες, έκτακτες νομοθεσίες, πολυδάπανες επεμβάσεις ελέγχου κι εκμετάλλευσης, δεν είναι παρά τα αποτελέσματα μιας διεθνούς πραγματικότητας, που δεν παράγει, σταθερότητα κι ασφάλεια ούτε ανάπτυξη με δημοκρατία και δικαιοσύνη για όλους.
Είναι χαρακτηριστικά όσα, ο JEFFREY SACHS, καθηγητής Οικονομικών και Κέντρου Διεθνούς Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου του Χάρβαντ, λέει:
"Ο σημερινός κόσμος δεν προσφέρει ευημερία σε όλους. Περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παλεύουν καθημερινά για την επιβίωσή τους και πολλοί δεν τα καταφέρνουν...
Εκατομμύρια φτωχοί άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο επειδή στερούνται των απολύτως αναγκαίων μέσων για να διατηρηθούν στη ζωή. Οι μεγαλύτερες και πιο τρομοκρατικές απώλειες είναι αυτές που είναι αποτέλεσμα των προλήψιμων και θεραπευόμενων ασθενειών, όπως η ιλαρά, οι αναπνευστικές λοιμώξεις, η ελονοσία, η φυματίωση και το AIDS.
Στις πιο φτωχές χώρες, οι ετήσιες δαπάνες υγείας φθάνουν περίπου στα 11 δολάρια κατά κεφαλήν κατ'έτος, ενώ απαιτούνται τουλάχιστον 33 δολάρια κατά κεφαλήν κατ'έτος για να παρασχεθούν οι ελάχιστες υπηρεσίες υγείας...
...Ενώ χρειάζονται περίπου 25 δισεκατομμύρια δολάρια, οι πλούσιες χώρες συνεισφέρουν μόνο 6 δισεκατομμύρια. Η Επιτροπή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας υπολόγισε ότι περίπου 8 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο θα είχαν σωθεί από μια συντονισμένη και επαρκώς χρηματοδοτούμενη προσπάθεια βοήθειάς τους...
...Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν, εδώ και πολλά χρόνια καταλάβει ότι οι ασθένειες και η φτώχεια συμβάλλουν στην "αποτυχία του κράτους" στις φτωχές χώρες. Πρόκειται για τον τεχνικό όρο που περιγράφει την πολιτική κατάρρευση, τις επαναστάσεις, τους εμφυλίους πολέμους, την κρατικά χρηματοδοτούμενη τρομοκρατία και τα πραξικοπήματα. Όταν συμβαίνουν "αποτυχίες του κράτους", συνοδεύονται πολύ συχνά από πολυδάπανες στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Οι πλούσιες χώρες φαίνεται ότι παρεμβαίνουν μόνο όταν είναι πολύ αργά, ενώ θα μπορούσαν να εργάζονται σοβαρά για την αποτροπή των κρίσεων και της κατάρρευσης στα αρχικά στάδια της αποσταθεροποίησης...".
Μια τέτοια προοπτική πρέπει να ματαιωθεί όσο κι αν αυτό σήμερα ακούγεται ρομαντικό και ανεδαφικό.
Η ίδια η σημερινή κρίση αποδεικνύει ότι η μόνη λύση στα σύγχρονα προβλήματα του μεταδιπολικού κόσμου είναι μια πολυκεντρική οργάνωση που θα θέσει στο κέντρο της προσοχής της την αντιμετώπιση των μεγάλων σύγχρονων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, που θα αλλάξει τις σχέσεις ανάμεσα στις αναπτυγμένες και τις φτωχές χώρες και θα διαμορφώσει ανθεκτικούς κανόνες δημοκρατικών και ειρηνικών διαδικασιών επίλυσης και διαφορών.
Βεβαίως μια τέτοια αντιμετώπιση του προβλήματος της παγκόσμιας διακυβέρνησης σήμερα έχει ως αφετηριακό σημείο της την αμφισβήτηση κάθε λογικής πλανηταρχίας των ΗΠΑ και κάθε φιλοδοξία αυτοκρατορικού ρόλου.
Θα μου πείτε και τι μπορεί να κάνει μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα για όλα αυτά.
Πολλά είναι η απάντηση.
Κατ'αρχήν το θέμα είναι εάν
συμφωνούμε σε μια τέτοια αντίληψη και εάν
θέλουμε να εργαστούμε προς αυτήν την
κατεύθυνση ή εάν φοβισμένοι από τις
εξελίξεις δεν τολμούμε να αρθρώσουμε καν
ένα διαφορετικό από τον κυρίαρχο σήμερα
λόγο.
Κι εδώ δεν μιλάμε μόνο για τους
διπλωματικούς χειρισμούς.
Μιλάμε και για τον ρόλο των κοινωνιών, για
τον ρόλο των ΜΜΕ, των διανοουμένων, των
κινημάτων των κομμάτων.
Και πρέπει να πω ότι πάνω από όλα αυτό που μας ανησυχεί είναι η σιωπή γύρω από τα θέματα αυτά. Μια σιωπή που μετατρέπεται σε μιθριδατισμό των κοινωνιών και σε ρινοκερίτιδα των κυβερνητικών συστημάτων.
Οφείλει η κυβέρνηση μια
σαφή απάντηση. Σε κάθε πόλεμο που θα γίνεται
θα λέτε ναι ; Θα πάνε Έλληνες στρατιώτες στο
Αφγανιστάν, πόσοι, πώς και γιατί;
Η ανθρωπιστική βοήθεια πώς προωθήθηκε και
με ποιους φορείς;
Στη συνέχεια και προς απάντηση του ερωτήματος τι μπορεί να κάνει μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα έρχεται το δεύτερο μεγάλο θέμα που θέλω να θίξω.
Το θέμα της Ε.Ε. του ρόλου και των προοπτικών της.
Η θέση και η προοπτική της Ευρώπης
Για την Ελλάδα από στρατηγική σκοπιά το μείζον πρόβλημα είναι οι επιπτώσεις των σημερινών παγκόσμιων εξελίξεων στην πορεία της Ε.Ε. Και εδώ δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι καθόλου θετικά.
Η Ε.Ε. για μια ακόμα φορά μετά την κρίση στα Βαλκάνια και τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία κατέγραψε την απουσία της από τη διεθνή σκηνή και τις διεθνείς εξελίξεις.
Σήμερα φαίνεται ότι ο πόλεμος στα Βαλκάνια επηρέασε μονόπλευρα τις σχέσεις Ε.Ε. και ΗΠΑ, ενίσχυσε τους ανταγωνισμούς στο εσωτερικό της Ε.Ε., δεν προώθησε τη σταθερότητα στη Ν.Α. Ευρώπη ούτε, βεβαίως, έκανε ισχυρότερη την Ελλάδα στα Βαλκάνια.
Οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες είναι παρούσες, η κάθε μια για τον εαυτό της. Όμως η Ε.Ε. απουσιάζει και προφανώς απουσιάζει και η έννοια του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος και της κοινής Ευρωπαϊκής στρατηγικής.
Ο πόλεμος κατά της
τρομοκρατίας που διεξάγει η υπό τον κ. Μπους
διεθνής συμμαχία πλήττει καίρια την
προοπτική της Ευρωπαϊκής ενοποίησης και
κυρίως πλήττει καίρια ότι διαφορετικό
σηματοδοτεί στην μεταδιπολική διεθνή
πραγματικότητα η προοπτική της πολιτικής
ενοποίησης της Ευρώπης.
Η Ευρωπαϊκή ενότητα θρυμματίστηκε μετά την
11η Σεπτεμβρίου και η πίεση για πλήρη
ευθυγράμμιση και εξάρτηση από τις ΗΠΑ, διά
της μεθόδου των επιλεκτικών συμμαχιών,
αυξήθηκε στο έπακρο.
Οι χωριστές συσκέψεις των
μεγάλων χωρών της Ε.Ε. δεν πρέπει να
υποτιμηθούν από κανέναν.
Ο πραγματικός κίνδυνος δεν είναι η
δημιουργία διευθυντηρίου.
Ο πραγματικός κίνδυνος είναι η
επανεμφάνιση στο προσκήνιο των ενδοευρωπαïκών
ανταγωνισμών ισχύος. Δηλαδή η αντιπαλότητα
μεταξύ των ισχυρών ευρωπαϊκών χωρών.
Γιατί τέτοιου είδους ενδοευρωπαϊκές
αναμετρήσεις θα υπονομεύσουν τη βάση
συγκρότησης της Ενωμένης Ευρώπης.
Βεβαίως δεν μιλάω για
διάλυση της Ε.Ε.
Μιλώ όμως για τον σαφή κίνδυνο να ανακοπεί η
διαδικασία πολιτικής ενοποίησης και να
παραμείνει η Ε.Ε. απλά ένας ενιαίος
οικονομικός χώρος.
Και εδώ θέλω να σταθώ σύντομα στο θέμα του ευρωπαϊκού στρατού.
Ο Ευρωπαϊκός στρατός έχει νόημα μόνον ως εργαλείο για την στήριξη κοινής Εξωτερικής και Αμυντικής πολιτικής.
Όμως Κοινή Εξωτερική και Αμυντική Πολιτική δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς την πολιτική ενοποίηση. Χωρίς την ύπαρξη κοινών Ευρωπαϊκών συμφερόντων, χωρίς την ύπαρξη ενιαίας πολιτικής βούλησης, χωρίς τα πολιτικά όργανα που θα αποτελούν φορείς αυτής της βούλησης.
Ενας ευρωπαϊκός στρατιωτικός μηχανισμός χωρίς την ύπαρξη πολιτικής ευρωπαϊκής ηγεσίας θα μετατραπεί πολύ σύντομα σε έναν στρατιωτικό μηχανισμό στην υπηρεσία των αμερικανικών πολιτικών και στρατιωτικών επιλογών.
Υπ'αυτήν την έννοια η στιγμή που αποφασίζεται η δημιουργία του ευρωστρατού είναι και η στιγμή για να τεθούν και οι πολιτικές προϋποθέσεις που συνοδεύουν τη δημιουργία του.
Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις οφείλουν να αντιμετωπίσουν τη δυσλειτουργία του συστήματος συλλογικής ασφάλειας, που εκδηλώνεται έντονα μετά τον πόλεμο στη Βοσνία.
Ενισχύεται η μονομερής χρήση βίας στις διεθνείς σχέσεις είτε με την ωμή παράκαμψη του Συμβουλίου Ασφαλείας είτε με την διαστρέβλωση των αρμοδιοτήτων του, ώστε να εξασφαλίζεται η εν λευκώ εξουσιοδότηση σε κράτη ή οργανισμούς (ΝΑΤΟ) για χρήση βίας.
Είναι απαραίτητο, επομένως, η Ε.Ε. να αγωνιστεί για να υιοθετηθούν μέθοδοι αποτελεσματικής παρέμβασης του Οργανισμού στις διεθνείς κρίσεις. Να αποδοκιμάζει ρητά τη μονομερή χρήση βίας και να μη συνεργεί, χωρίς έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας ή σχετικών ψηφισμάτων της Γεν. Συν. Να ζητεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας να μην απεμπολεί το ρόλο του, που απορρέει από το Χάρτη του ΟΗΕ, και να μην περιορίζεται στην εκ των υστέρων ανάμειξη, για την ομαλοποίηση της κατάστασης, όπως στο Αφγανιστάν. Να μην γίνεται "εν λευκώ εξουσιοδότηση" ούτε να εφαρμόζονται διαφορετικά κριτήρια σε διάφορες περιπτώσεις. Να αξιώνει ανά πάσα στιγμή πολιτικό έλεγχο στη διαχείριση της κρίσης από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Να προωθήσει τον εκδημοκρατισμό του συστήματος διεθνούς ασφαλείας, ώστε να μην εκφράζει τα πολιτικά συμφέροντα ενός Διευθυντηρίου, αλλά να αντανακλά την πραγματική βούληση της διεθνούς κοινότητας. Να εξασφαλίσει την αποτελεσματική συγκρότηση και λειτουργία των ειρηνευτικών δυνάμεων των Ηνωμένων Εθνών, τόσο για την διατήρηση όσο και για την οικοδόμηση της ειρήνης.
Και για να κλείσω αυτό το
κεφάλαιο:
Η σύνοδος των Βρυξελλών θα αποτελέσει την
ουσιαστική αφετηρία μιας νέας
διακυβερνητικής μετά το φιάσκο (όπως
ονομάστηκε) της Νίκαιας.
Στη διαδικασία αυτής της Διακυβερνητικής θα κριθεί το μέλλον της Ευρώπης.
Η διεύρυνση είναι η μια πλευρά, αλλά κατά την γνώμη μου δεν είναι η κρισιμότερη.
Η κρισιμότερη είναι η πλευρά της πολιτικής ενοποίησης. Και ως προς αυτήν η διεύρυνση μπορεί να εξελιχθεί και σε διαδικασία επ'αόριστον αναβολής της.
Γι'αυτό και η ελληνική πολιτική πρέπει να αναζητήσει μια χρυσή τομή ανάμεσα στην σαφή εθνική προτεραιότητα της ένταξης της Κύπρου και στην προώθηση του συνολικού ευρωπαϊκού συμφέροντος που είναι η πολιτική ενοποίηση.
Για όλα αυτά η κυβέρνηση δεν αισθάνεται την ανάγκη σοβαρής συζήτησης με τα κόμματα.
Ο κ. Πρωθυπουργός θα πάει στις Βρυξέλλες χωρίς να διαβουλευτεί με κανέναν όπως άλλωστε κάνει πάντα.
Η Ευρωπαϊκή υπόθεση είναι πολύ σοβαρή για να τη διαχειριστούν οι κυβερνήσεις ερήμην των κοινωνιών και των πολιτών της Ευρώπης.
Αυτό το συμπέρασμα θάπρεπε να το έχουν βγάλει οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εδώ και καιρό.
Όμως τώρα τα πράγματα είναι πιο πολύ σοβαρά.
Και έρχομαι στο τρίτο και τελευταίο θέμα. Στο πρόβλημα της Δημοκρατίας και των κινδύνων που την απειλούν.
Ο κίνδυνος για τις ανοιχτές δημοκρατικές κοινωνίες
Το τρίτο μεγάλο θέμα που πρέπει να συζητήσουμε εξετάζοντας τις μετά την 11η Σεπτεμβρίου εξελίξεις είναι οι επιπτώσεις που ο κατά Μπους πόλεμος κατά της τρομοκρατίας θα έχει στην λειτουργία των Δυτικών Δημοκρατιών. Η προοπτική συρρίκνωσης των δημοκρατικών εγγυήσεων προστασίας δικαιωμάτων κι ελευθεριών, δικαιολογημένα προκαλεί ανησυχία. Η αντίδραση σε μια τέτοια προοπτική είναι επιβεβλημένη, είναι υγιής κι έχει ιστορική δυναμική.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται είναι επικίνδυνη.
Οι Ελληνες πολίτες, οι Ευρωπαίοι, οι πολίτες όλου του κόσμου, βλέπουν να συντελούνται ταυτόχρονα:
Το θεώρημα της μιας υπερδύναμης, που θα δρά μονομερώς εκτός θεσμών της διεθνούς κοινότητας, το δόγμα της νέας τάξης του πλανητάρχη, που θα αμφισβητεί την αρχιτεκτονική του διεθνούς δικαίου ως δομής ειρηνικής συνύπαρξης δεν παράγουν σταθερότητα, με ειρήνη κι ασφάλεια.
Το ιδεολόγημα και η μυθολογία της παγκόσμιας αγοράς και των υπερεξουσιών του ανταγωνισμού, έναντι των δημοσίων αγαθών και των δημοκρατικών ρυθμίσεων, δεν δημιουργούν ισόρροπη ανάπτυξη με δίκαιη κατανομή βαρών και ωφελημάτων, περιβαλλοντική ευαισθησία κι ανθρώπινη αλληλεγγύη.
Ετσι και το δόγμα των αναγκαίων περιορισμών της δημοκρατίας με σκοπό δήθεν την εξάρθρωση της τρομοκρατίας, δεν εξασφαλίζουν το δικαίωμα και τις προϋποθέσεις για κοινωνίες με ανθρώπινο πρόσωπο, δεν κατοχυρώνουν την πολιτισμική αξία να είναι όλοι άνθρωποι και να αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι.
Τα ριζικά γεγονότα της τρομοκρατικής επίθεσης και της πολεμικής εκστρατείας συγκλόνισαν τις υπάρχουσες διεθνείς καταστάσεις, αλλά και τους κατεστημένους τρόπους σκέψεις, σε βαθμό τέτοιο που υπάρχει κίνδυνος να ανατραπούν κατακτημένες προτεραιότητες αξιών πολιτισμού.
Η ανάγκη να υπάρξουν μέτρα κατά της τρομοκρατίας και να υπάρξει δικαιοσύνη, οδηγούν σε αντιδημοκρατικές δοξασίες, που ανατρέπουν το νομικό πλαίσιο και τις θεσμικές λειτουργίες της δημοκρατίας.
Δικαιοσύνη δεν είναι το λιντσάρισμα του δράστη εγκληματικής ενέργειας. Σεβασμός της ανθρώπινης ζωής και επιβολή του διεθνούς δικαίου, δεν είναι ο σαρωτικός πόλεμος. Στη θεοκρατία της τρομοκρατίας, δεν αντιπαρατάσσεται η θεοδικία των επιδρομών. Στη θέση του Οικουμενικού Χάρτη για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν πρέπει να βάλουν τα κράτη του 21ου αιώνα τα εγχειρίδια του Καλού αντιτρομοκράτη-εξολοθρευτή.
Όπως δεν υπάρχουν ανθρωπιστικοί πόλεμοι, έτσι δεν υπάρχουν και χρήσιμα για απόσπαση ομολογιών βασανιστήρια. Όπως δεν υπάρχουν καλά στρατοδικεία, έτσι δεν υπάρχουν καλοί αυταρχισμοί για την Δημοκρατία.
Η ανάγκη αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, δεν μπορεί να οδηγεί σε μέτρα που αλλοιώνουν τη βασική λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Η αποδυνάμωση των εστιών που γεννοβολούν τα αυγά του φιδιού των φονταμενταλισμών, των ρατσισμών, των φανατισμών, των σωβινισμών και των αυταρχισμών είναι κεντρικό ζήτημα μιας πολιτικής κατά της τρομοκρατίας.
Για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας δεν είναι νοητό να οδηγηθούμε σε ένα κόσμο έντρομο, έτοιμο να δεχτεί κάθε παραίτηση από κάθε δικαίωμα ελέγχου των εξουσιών και προστασίας της ανθρώπινης υπόστασης, με ανάπηρη την ειρήνη, αγκυλωμένη τη δημοκρατία, ακρωτηριασμένη την ελευθερία.
Ο δημόσιος βίος δεν μπορεί να γίνει περίκλειστο φρούριο, περιχαρακωμένο από έκτακτες νομοθεσίες, ειδικούς μηχανισμούς και θεσμούς, που αδρανοποιούν τις κοινωνίες, αφυδατώνουν τις ιδέες και αιχμαλωτίζουν τους πολίτες στο καθεστώς του γενικευμένου ελέγχου και της καθολικής υποψίας.
Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνονται αποφάσεις και σχεδιάζονται μεταβολές, με το θεώρημα ότι η ανάγκη για ασφάλεια είναι πιο πρωταρχική από τις βασικές αρχές της Δημοκρατίας. Τέτοιες μεταβολές οδηγούν "σε αιώνες προγενέστερους από αυτούς με τους οποίους ταυτίστηκε η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία".
Ο κωδικός ορισμός της τρομοκρατίας και η λίστα των στόχων και των αδικημάτων θα συμπληρωθεί από τον Μαύρο Πίνακα των ύποπτων χωρών, των επικίνδυνων οργανώσεων, των ανεπιθύμητων προσώπων.
Θα αναβιώσει ο Index της Ιερής Εξέτασης.
Οι αντιτρομοκρατικοί νόμοι θα οδηγήσουν στις χειρότερες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών, θα καθυποτάξουν την κοινωνική και πολιτική διαμαρτυρία, θα αλλοτριώσουν τη λειτουργία της δικαιοσύνης και των ανοιχτών θεσμών συμμετοχής κι ελέγχου στις κοινωνίες των πολιτών, θα διαμορφώσουν πλαίσια πολιτικής επιρροής, επέμβασης και κρίσης, από την διαχείριση των αντιτρομοκρατικών πληροφοριών από τις ποικιλώνυμες μυστικές υπηρεσίες.
Τα αντιτρομοκρατικά πακέτα των ΗΠΑ και της Ε.Ε. είναι έτοιμα.
Νομικοί, δικαστές, συγγραφείς, καθηγητές, πολιτικοί, συνταγματολόγοι, διεθνολόγοι, κοινωνικά στελέχη, πολιτικά κόμματα, νέα κινήματα, ενώσεις πολιτών, διαμαρτύρονται κι αγωνίζονται να αποτρέψουν αυτήν την εφιαλτική προοτπική.
Στις 13 Νοεμβρίου 2001 εβδομήντα στελέχη της Ευρωπαϊκής κουλτούρας διατύπωσαν την έκκλησή τους:
"Στην πραγματικότητα αυτή η ενοποιημένη αντιτρομοκρατική νομοθεσία μπορεί να γίνει μια πραγματική μηχανή πολέμου ενάντια στα βασικά δημοκρατικά δικαιώματα και ενάντια σε εκείνους που για διάφορους λόγους θα βρεθούν "σε αντίθεση" με ένα όλο και πιο "παγκοσμιοποιημένο" και άδικο οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό σύστημα".
Η Ελληνική κυβέρνηση με
ποιόν είναι;
Η Ελληνική κυβέρνηση εδώ πρέπει με σαφήνεια
να αντισταθεί. Εάν αντισταθεί θα έχει την
στήριξη όλου του πολιτικού κόσμου.
Δεν είναι όμως αυτή η προετοιμασία της και η πρόθεσή της.
Οι πιέσεις που ασκούνται με όπλο την εγχώρια τρομοκρατία πρέπει να αποκρουστούν και τόσο στην Σύνοδο των Υπουργών όσο και στην Σύνοδο Κορυφής να μην συναινέσουμε σε αποφάσεις που θα αναιρούν κρίσιμες πλευρές λειτουργίας της Δημοκρατίας.
Η Ελληνική Κυβέρνηση οφείλει να ξεκαθαρίσει την θέση της.
Εμείς λέμε ότι αυτή η
πολιτική είναι επιζήμια.
Θα βρεθεί αντιμέτωπη με επικίνδυνες
εξελίξεις.
Καλούμε τους πολίτες να ενισχύσουν το
κίνημα εναντίον του πολέμου, υπέρ της
ειρήνης, για την προστασία των δημοκρατικών
εγγυήσεων.
Για να έχει ο 21ος αιώνας ανθρώπινο πρόσωπο.
Σημεία από τη δευτερολογία του Προέδρου του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου Νίκου Α.Κωνσταντόπουλου στη συζήτηση της Βουλής στις 27/11/2001 με θέμα: "Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν και οι θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης"
"...Τι πρέπει να κάνει η Κυβέρνηση. Αντί να προσυπογράφει όσα οι εμπειρογνώμονες έχουνε επινοήσει και έχουνε τεχνουργήσει να αντισταθεί και να αξιοποιήσει και διαφοροποιήσεις και άλλων κυβερνήσεων, να αξιοποιήσει τις ενστάσεις των επιστημόνων, των δικαστών, των νομικών, των συνταγματολόγων, των δημοσιολόγων, να μην προχωρήσει στην υπογραφή και την επικύρωση χωρίς τη συζήτηση από τα αντίστοιχα εθνικά κοινοβούλια, να φέρει το θέμα στο Ευρωκοινοβούλιο αξιοποιώντας πρωτοβουλίες ευρωβουλευτών όλων των κομμάτων που συμφωνούν σ αυτήν την πορεία..."
"Δεν υπάρχει εκβιαστικό δίλημμα με το θεώρημα ότι η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της τρομοκρατίας προϋποθέτει περιορισμούς των δημοκρατικών εγγυήσεων. Είναι λυμένα αυτά. Είναι λυμένα. Κύριε Πρωθυπουργέ δεν έχει αυστηρή νομοθεσία το Ηνωμένο Βασίλειο για την τρομοκρατία, εξουθενωτική. Δεν αυστηρή νομοθεσία για την τρομοκρατία η Ισπανία; Εξοντωτική. Δεν έχει αυστηρή νομοθεσία για την τρομοκρατία η Γερμανία; Αδυσώπητη. Δεν έχει αυστηρή νομοθεσία για την τρομοκρατία η Γαλλία. Ασφυκτική, για την αποτελεσματικότητα και την αξιοποίηση των πληροφοριών. Το παραπάνω είναι το κερασάκι που ξεκίνησε με την απόφαση μετά τα γεγονότα, στο Γκέτεμποργκ, όταν με εισήγηση του Σουηδού Υπουργού αποφασίστηκε η δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού καταστολής για την αντιμετώπιση των κοινωνικών κινημάτων και όλων εκείνων των κοινωνικών διαμαρτυριών σε κάθε ευρωπαϊκή σύνοδο ή σύνοδο κορφής.
Τελειώνω με μία ακόμα παρατήρηση. Μεθαύριο θα πάτε στις Βρυξέλλες. Για τα θέματα της οικονομικής πολιτικής τι θα υποστηρίξει η Κυβέρνηση; Θα υποστηρίξει το αίτημα για την καθιέρωση του φόρου Tobin; Θα υποστηρίξει το αίτημα για αναθεώρηση του συμφώνου σταθερότητας έως και την κατάργησή του; Θα υποστηρίξει πολιτικές για κοινωνικά μέτρα αντιμετώπισης των αιτιών που παράγουν εντάσεις και λειτουργούν ως μήτρες της πολυπλόκαμης και σκοτεινής τρομοκρατίας στην οποία κύριε Πρωθυπουργέ, το ξέρετε και το ξέρουμε όλοι, στην οποία πολυπλόκαμη τρομοκρατία συνυπάρχουν οι μαφίες του οργανωμένου εγκλήματος, οι μαφίες των μυστικών υπηρεσιών και οι μαφίες των τυφλών φανατικών ή αν θέλετε όλων εκείνων οι οποίοι έχουν ως οργανωμένη επιχειρησιακή δραστηριότητα την οργανωμένη τρομοκρατική δραστηριότητα.
Θα πείτε ναι στο φόρο Tobin, γιατί η άποψη ότι η καθυστέρηση η οικονομική οφείλεται στο τρομοκρατικό κτύπημα είναι εξωραϊσμός. Ξέρετε πάρα πολύ καλά ότι δεν είναι έτσι. Αρα λοιπόν εμείς σας λέμε τι να κάνετε κι αυτό δε σημαίνει η Ελλάδα στην απομόνωση. Δεν σημαίνει η Ελλάδα μόνη. Σημαίνει η Ελλάδα στο όνομα των νέων συνθηκών να ενεργοποιηθεί και να σταθεροποιηθεί. Μεθαύριο έρχεται ο Πούτιν στην Ελλάδα, η συνάντηση ΗΠΑ-Ρωσίας, ΝΑΤΟ-Ρωσίας είναι άλλο πράγμα από την ανάγκη οικοδόμησης νέων δομών συλλογικής ασφάλειας. Έχετε πρωτοβουλίες; Έχετε καταθέσει στις συνόδους της Ευρωπαϊκής κορφής αντίθετες απόψεις και ενστάσεις ή πηγαίνετε εκ προοιμίου με την άποψη «τι να κάνουμε»; Αν πάτε με το τι να κάνουμε τότε θα μείνετε στο μονόδρομο. Επιτρέψτε μας να μην εγκλωβιζόμαστε σ αυτόν τον μονόδρομο".
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS