22 Απριλίου 2002
Ομιλία του Προέδρου του Συνασπισμού Νίκου Κωνσταντόπουλου στην ανοιχτή κεντρική πολιτική εκδήλωση του Κόμματος στο "Παλλάς"
Φίλες και φίλοι,
Συντρόφισσες και σύντροφοι
Τα αποτελέσματα των
προεδρικών εκλογών στην Γαλλία αποτελούν
αναμφίβολα το μεγάλο γεγονός.
Δεν είναι το γεγονός της ημέρας. Θα
αποτελέσει γεγονός διαρκείας.
Σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο έχει απλωθεί ο κρότος από αυτό το εκρηκτικό αποτέλεσμα.
Ο ήχος είναι εκκωφαντικός. Σίγουρα θα τον ακούσουν όλοι και κανείς δεν μπορεί να παριστάνει ότι "πέρα βρέχει.
Πόσοι όμως θα σκύψουν να
αφουγκρασθούν τον υπόκωφο θόρυβο των
ρευμάτων που γέννησαν αυτήν την έκρηξη;
Πόσοι θα κατανοήσουν και θα ερμηνεύσουν
σωστά τις διαδικασίες που οδήγησαν στο
χθεσινό πολιτικό τράνταγμα ολόκληρης της
Ευρώπης;
Εμείς, σήμερα, θα πούμε απερίφραστα ότι αυτοί που δεν πρόκειται να καταλάβουν τίποτε, είναι όσοι θα σπεύσουν να αποκηρύξουν με αποστροφή όσα εκθείαζαν μέχρι χθες ως ιδανικό μονόδρομο για τον εκσυγχρονισμό του νεοφιλελευθερισμού. Επίσης, αυτοί που σίγουρα δεν θα καταλάβουν τίποτε, είναι όσοι αποπειραθούν να κερδοσκοπήσουν πολιτικά, με ένα θέμα που δεν προσφέρεται για πρόχειρα επικοινωνιακά παιχνίδια και για κούφιες γενικολογίες.
Συντρόφισσες και
σύντροφοι,
Το φαινόμενο της τεράστιας αποχής, η ήττα
του Ζοσπέν, η εκτίναξη του Λεπέν και ο
κατακερματισμός των δυνάμεων της Αριστεράς,
των κινημάτων και της οικολογίας, είναι οι
πολλαπλές όψεις της γαλλικής εκδοχής ενός
κεντρικού ευρωπαϊκού πολιτικού
προβλήματος.
Αλλες εκδοχές αυτού του ίδιου προβλήματος είδαμε στην Αυστρία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ολλανδία. Αλλες θα δούμε στην Γερμανία και την Ελλάδα.
Όμως μην έχουμε καμία
αμφιβολία.
Στο βάθος όλων αυτών υπάρχουν κοινές αιτίες
που ερμηνεύονται όχι με όρους συγκυρίας
αλλά με όρους ιστορικής φάσης. Ενα κεντρικό
ερώτημα, αναδεικνύεται μέσα από όλα αυτά.
Ερώτημα απλό, καθαρό και
για όλους εμάς συγκλονιστικό:
Μπορεί σήμερα η Ευρωπαϊκή Αριστερά - και
ποια Αριστερά - να αποτελέσει δύναμη που θα
διαμορφώσει μια ελπιδοφόρα προοπτική για
τους λαούς της Ευρώπης;
Πως θα τους εμπνεύσει και θα τους
κινητοποιήσει ξανά;
Η Ευρωπαϊκή Αριστερά μπορεί να περιμένει τις δημιουργικές εξελίξεις και τις προοδευτικές κατακτήσεις, από πολέμους, κλειστά συστήματα ιδεών, αυταρχικές δομές, συγκεντρωτικές εξουσίες, πολιτικούς δογματισμούς και ιδεολογισμούς, θρησκευτικούς φανατισμούς, σωβινισμούς και ρατσισμούς;
Η Ευρωπαϊκή Αριστερά, θα παραιτηθεί από τον αγώνα για μια νέα αντίληψη του Διεθνούς Δικαίου, με αξιόπιστη κι αποτελεσματική λειτουργία της διεθνούς κοινότητας; Θα πάψει να αγωνίζεται για κοινωνική πολιτική και διευρυμένη αντιπροσωπευτική δημοκρατία, με ανοιχτές κοινωνίες συνοχής και συμμετοχής, οικονομίες της αλληλεγγύης και θεσμούς διαφάνειας, προστασία της βιοποικιλότητας των οικοσυστημάτων και κατοχύρωση της πολυπολιτισμικότητας των λαών.
Συντρόφισσες και
σύντροφοι,
Σημείο αφετηρίας για την
σωστή ερμηνεία των διεθνών και μέσα σε
αυτές των ευρωπαϊκών εξελίξεων είναι η ορθή
κατανόηση του φαινομένου που έχει πια
καθιερωθεί να ονομάζεται παγκοσμιοποίηση.
Δεν είναι η ώρα τώρα να
μπούμε σε λεπτομερείς εννοιολογικές
αναλύσεις. Να μείνουμε στην ουσία των
πραγμάτων.
Και η ουσία βρίσκεται στην εξής κεντρική
επισήμανση.
Μετά το 1989 ο κόσμος έχει
μπει σε μια νέα ιστορική φάση.
Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι ότι οι
ΗΠΑ ως η μόνη υπερδύναμη επιχειρούν να
εδραιώσουν την αυτοκρατορική τους ηγεμονία
σε όλο τον πλανήτη. Επιχειρούν με
ισοπεδωτικό τρόπο να επιβάλλουν παντού ένα
συγκεκριμένο οικονομικοκοινωνικό μοντέλο.
Το μοντέλο του πιο ακραίου και επιθετικού
καπιταλισμού.
Αυτή η στρατηγική των ΗΠΑ
οδηγεί στην ανατροπή όλων των δεδομένων που
ίσχυαν στον κόσμο από τον Β'Παγκόσμιο
πόλεμο και μετά.
Και οδηγεί σε μια έκρηξη των ταξικών,
εθνικών, φυλετικών και θρησκευτικών
αντιθέσεων.
Η νέα τάξη και η νέα ιδεολογία της παγκόσμιας αγοράς χρησιμοποιούν ως κριτήριο ανάπτυξης και βιωσιμότητας επιμέρους κοινωνιών και οικονομιών, τον θεσμοθετημένο ανταγωνισμό. Όμως, δεν οδηγούν στο θρίαμβο του καπιταλισμού και την ενίσχυση της ειρήνης και της δημοκρατίας ούτε σε εξισορρόπηση των ανισοτήτων και προώθηση της συλλογικής ευημερίας και δικαιοσύνης στον κόσμο.
Η παγκόσμια επιβολή των κανόνων του πιο επιθετικού καπιταλισμού διευρύνει σε εκρηκτικό σημείο τις κοινωνικές αντιθέσεις, ενώ η αυτοκρατορική δομή που έχουν στο μυαλό τους οι ΗΠΑ, για τον κόσμο, κονιορτοποιεί το διεθνές σύστημα και καταργεί κάθε έννοια διεθνούς δικαίου.
Να γιατί η "θεσμοθέτηση του ανταγωνισμού" ως κριτηρίου βιωσιμότητας οικονομιών και κρατών, δεν θα οδηγήσει στον ανθρωπισμό του 21ου αιώνα, αλλά στις νέες βαρβαρότητες νέων ρατσισμών νέων ηγεμονισμών και νέων ανισοτήτων.
Προβάλλονται, σήμερα, ως ασύμμετρες απειλές για την ανρθωπότητα, από τα στρατηγικά κέντρα, που εκπονούν τα θεωρητικά και πολιτικά εγχειρίδια της νέας τάξης, οι λαθρομετανάστες, τα όπλα, τα ναρκωτικά, η τρομοκρατία, ο κυβερνοχώρος, η πορνεία.
Όλα αυτά που εμφανίζονται ως "ασύμμετρες απειλές" έναντι των οποίων πρέπει να διεξάγεται ένας διαρκής πόλεμος, δεν είναι παρά οι συγκεκριμένες συνέπειες των κυρίαρχων πολιτικών, που με την ανοιχτή ή συγκαλυμένη εφαρμογή τους προκαλούν αυτά τα επικίνδυνα δεδομένα.
Είναι φανερό ότι υπό το κράτος αυτών των ασύμμετρων απειλών και την επιλεκτική σκοπιμότητά τους, ο κίνδυνος για το φόβο και την ανασφάλεια θα πλανάται στον κόσμο και η θεσμοθέτηση διακρίσεων, διώξεων και αποκλεισμών, θα στεγανοποιεί, θα γκετοποιεί και θα συντηρητικοποιεί τις κοινωνίες.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο που δημιουργεί η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση ποια μπορεί να είναι η απάντηση όλων αυτών που υφίστανται τις εξοντωτικές συνέπειές της;
Των αποκλεισμένων, των φτωχών, των ανέργων, των μεταναστών, των ακτημόνων, των εθνοτήτων που καταπιέζονται, των θρησκειών, που έχουν άλλες κλίμακες αξιών;
Για μας τους αριστερούς η απάντηση αρχίζει να διαγράφεται μέσα από την συγκρότηση του παγκόσμιου κοινωνικού φόρουμ κατά του νεοφιλελευθερισμού και του πολέμου.
Το ζητούμενο είναι να υπάρξει παγκόσμια δικαιοσύνη στη διανομή των αγαθών και στην εξισορρόπηση των βαρών, ώστε να μην μεγαλώνει η προκλητική αντίφαση ανάμεσα στην υπερκατανάλωση και την στέρηση, ανάμεσα στην χλιδή και τη φτώχεια.
Το πρόβλημα, επίσης, είναι στους φόβους και τους κινδύνους, που παίρνουν παγκόσμιο χαρακτήρα, να υπάρξουν οικουμενικές απαντήσεις προόδου.
Το αίτημα για ένα κόσμο διαφορετικό που είναι εφικτός, ζητάει οικουμενική απάντηση στην διαπίστωση ότι "η παγκοσμιοποίηση του νεοφιλελευθερισμού οδηγεί σε καθολικότερες πολιτισμικές ανατροπές".
Η αξίωση "να είναι οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη", αποτελεί την διεκδίκηση του ανθρωπισμού της εποχής μας. Γιατί και η δικιά μας εποχή θέλει τον ανθρωπισμό της.
Όμως για να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας βρισκόμαστε στα πρώτα σκιρτήματα, στα πρώτα βήματα.
Βρισκόμαστε στη φάση που αρχίζει να συνειδητοποιείται η ανάγκη αμφισβήτησης και συγκεντρώνονται οι πρωτοπόρες δυνάμεις για να σηματοδοτήσουν τον δρόμο της αντίστασης.
Από αυτό το σημείο μέχρι το σημείο να διαμορφωθεί μια θετική πολιτική στρατηγική υπάρχει τεράστια απόσταση.
Και το ίδιο τεράστια απόσταση υπάρχει μέχρι να κατανοήσουν αυτήν την αριστερή αντίδραση και όλες οι άλλες κατηγορίες που αναζητούν σε άλλους δρόμους την δική τους αντίσταση. Δρόμους εθνικιστικούς ή θρησκευτικούς.
Παρά ταύτα όμως είμαστε
αισιόδοξοι.
Και κυρίως παρόντες.
Ο ΣΥΝ μετέχει ενεργά στις διαδικασίες συγκρότησης του παγκόσμιου κοινωνικού φόρουμ και σε όλες του τις πρωτοβουλίες. Το Πόρτο Αλέγκρε, την Πράγα, την Νίκαια, την Γένοβα, τις Βρυξέλλες κλπ.
Το πρώτο λοιπόν σημείο που πρέπει να σταθούμε, συντρόφισσες και σύντροφοι, για να κατανοήσουμε την σημερινή ιστορική φάση και να απαντήσουμε στο ερώτημα: ποια Αριστερά; είναι η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση.
Στο πλαίσιό της όλα αποκτούν μια νέα διάσταση που όποιος δεν την αντιληφθεί δεν μπορεί να συγκρουστεί μαζί της.
Ετσι όποιος δεν μπορεί να συλλάβει τη διαφορετική διάσταση που έχει σήμερα η εκστρατεία των ΗΠΑ για τα ανθρώπινα δικαιώματα ή κατά της τρομοκρατίας και επειδή δεν καταλαβαίνει την διαφορά ταυτίζεται με τις επιλογές των ΗΠΑ στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στην Παλαιστίνη, αυτός αφομοιώνεται στην μονοδιάστατη σκέψη και χάνει κάτω από τα πόδια του το έδαφος πάνω στο οποίο θα μπορούσε να σταθεί για να προβάλλει αντίσταση και για να δώσει τη δική του, την αριστερή απάντηση.
Το ίδιο χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του όποιος δεν καταλαβαίνει τι σημαίνει ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και πιστεύει ότι είναι εκσυγχρονισμός.
Οποιος δεν καταλαβαίνει τι σημαίνει η αποδοχή της έννοιας του απασχολήσιμου.
Οποιος δεν καταλαβαίνει και αποδέχεται άκριτα ως εκσυγχρονισμό τις απελευθερώσεις των αγορών και τις χωρίς κριτήρια ιδιωτικοποιήσεις κλπ.
Το λέω αυτό, γιατί η πραγματική κοινωνική και οικονομική σύγκλιση, τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα της ανεργίας, της απασχόλησης, της κοινωνικής προστασίας, των δικαιωμάτων και της ποιότητας ζωής, δεν μπορεί να προσπερνιόνται με γενικόλογες διακηρύξεις ή να παραπέμπονται σε μελλοντικά προγράμματα, χωρίς να υπάρχει μια δεσμευτική κοινωνική πολιτική.
Συντρόφισσες και
σύντροφοι,
Το δεύτερο σημείο στο οποίο πρέπει να
σταθούμε είναι η Ε.Ε.
Πως εντάσσεται στο σημερινό πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης η Ε.Ε.;
Γιατί σήμερα συντηρητικοποιείται η Ευρωπαϊκή Ενωση; Γιατί σήμερα, διαρκώς, οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι πολιτικές της, απομακρύνονται από τα προβλήματα ζωής και συνείδησης των Ευρωπαίων πολιτών; Γιατί σήμερα, ολοένα και περισσότερο, διευρύνεται και ενισχύεται η πολιτική που περιορίζει το κοινωνικό κράτος και το κράτος δικαίου των δημοκρατικών εγγυήσεων προστασίας των δικαιωμάτων και των ελευθεριών;
Γιατί σήμερα, διαρκώς ενισχύεται η λογική της αυταρχικής καταστολής; Αν πρέπει κανείς να διαλέξει, ανάμεσα στις πολιτικές που επιλέγουν οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις Βρυξέλλες ή στη Βαρκελώνη ή στο Αμστερνταμ και στους πολίτες και στις κοινωνικές που αγωνίζονται για μια διαφορετική Ευρώπη με διαφορετικές πολιτικές, τότε εμείς είμαστε με τους πολίτες που ζητούν περισσότερη κοινωνική προστασία, περισσότερες δημοκρατικές εγγυήσεις. Δεν είμαστε με τους κυβερνήτες που προσυπογράφουν τις κοινές αποφάσεις καταστολής των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ενοχοποιούν, ως θερμοκήπια της τρομοκρατίας, τις κοινωνικές διαμαρτυρίες στις Συνόδους Κορυφής ή τον ριζοσπαστισμό της νεολαίας.
Εδώ νομίζω ότι βρίσκεται η βάση για την ερμηνεία και των χθεσινών εκλογικών αποτελεσμάτων αλλά και της γενικότερης συντηρητικής στροφής στην Ευρώπη.
Δεν είναι δυνατό αυτό το πρωτότυπο ιστορικό εγχείρημα, το δυσχερές, να το διαχειρίζονται - για να χρησιμοποιήσω μια εύστοχη έκφραση του Ιταλού σκηνοθέτη Μορέτι, που άσκησε κριτική από θέσης πνευματικής αναζήτησης και ουσιαστικού προβληματισμού - "ανέμπνευστοι τεχνοκράτες", "ανιστόρητοι πολιτικοί ή διαχειριστές κυβερνήτες".
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Οι 15 χώρες της σημερινής Ε.Ε. είναι χώρες που θα γνωρίσουν εξαιρετικά μεγάλες πιέσεις τα επόμενα χρόνια. Και λόγω αυτών των πιέσεων το όλο εγχείρημα της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης θα βρεθεί αντιμέτωπο με μεγάλα διλήμματα.
Και για να γίνω πιο σαφής.
Η διαδικασία της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης ασκεί στο όνομα της ανταγωνιστικότητας εξοντωτική πίεση στο ευρωπαϊκό επίπεδο ζωής και στο ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο.
Οι πολίτες των χωρών της Δ.
Ευρώπης καλούνται να παραιτηθούν από όσα
κατέκτησαν στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.
Και αυτό όπως είναι φυσικό προκαλεί την
αντίδραση των λαών της Ευρώπης.
Η ανάγκη υπεράσπισης των κεκτημένων οδηγεί κατ'αρχήν σε αμυντικά ανακλαστικά.
Οδηγεί στην υπεράσπιση του εθνικού κράτους ενός εθνικισμού γιατί στη συνείδηση τους το εθνικό κράτος έχει ταυτιστεί με τις αναδιανεμητικές πολιτικές και το κοινωνικό κράτος.
Οδηγεί στην ξενοφοβία γιατί η μαζική μετακίνηση πληθυσμού αποτελεί απειλή για την εργασία αλλά και για την διαπραγματευτική δύναμη των ευρωπαίων εργαζομένων.
Βεβαίως οι μάχες οπισθοφυλακών δεν μπορούν να αποτελούν για μεγάλο διάστημα λύση.
Για μας τους αριστερούς η σοβαρή προοπτική θα ήταν μια πολιτικά ενοποιημένη Ευρώπη που θα ήταν αποφασισμένη να υπερασπιστεί συγκρουόμενη με τις ΗΠΑ το κοινωνικό της πρότυπο.
Όμως αυτή η Ευρώπη σήμερα δεν υπάρχει.
Και εδώ αρχίζει η μεγάλη και δραματική επίκαιρη συζήτηση για τις ευθύνες της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας.
Αυτό που σε τελευταία ανάλυση αποτελεί το διακριτό και αναπαλλοτρίωτο δυναμικό κριτήριο της προόδου, είναι η διαρκής αμφισβήτηση του status quo, των κατεστημένων, η μη ρεαλιστική αποδοχή αυτών που εκάστοτε προβάλλονται ως αναγκαστικοί ή ιδανικοί μονόδρομοι.
Αμφισβητούνται οι διεθνείς κοινωνικοπολιτικοί συσχετισμοί, όταν αποτελούν το θερμοκήπιο μιας ηγεμονίας ιδεών, που στρεβλώνουν και περιθωριοποιούν τον πυρήνα των ιστορικών, κοινωνικών και πνευματικών προταγμάτων :
Επειδή, λοιπόν, οι κοινωνίες, οι άνθρωποι, τα οικοσυστήματα, οι πολιτισμοί δεν μπορούν να προσαρμοστούν στα μέτρα της αγοράς ούτε, πολύ περισσότερο τα συλλογικά αγαθά του πολιτισμού και της ζωής να υποταγούν στην αγοραία μεταχείριση και ρευστοποίηση, γι'αυτό σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, είναι δραματική και δραστική η ανάγκη πολιτικής αντιμετώπισης των οικονομικών και τεχνολογικών εξελίξεων, είναι, παραλλήλως, ουσιαστική και πολύπλευρη η ιδεολογική συζήτηση για το μέλλον της δημοκρατίας, για την αρχιτεκτονική, τη λειτουργία και το περιεχόμενο των αντιπροσωπευτικών θεσμών οργάνωσης και διεύθυνσης των κοινωνιών.
Από το Σιάτλ, την Ουάσιγκον και την Πράγα, ως το Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, ένα νέο κίνημα πολιτών, ένα κίνημα παγκόσμιας συνείδησης και δράσης, έχει θέσει ως στόχο να επαναδιατυπώσει τους όρους της παγκοσμιότητας. Μια κοινή εναλλακτική ατζέντα σε παγκόσμιο επίπεδο. Για τη διαγραφή του χρέους των χωρών του Τρίτου Κόσμου σε όλους τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς. Για την επιβολή του λεγόμενου " Φόρου Τόμπιν" στην βραχυπρόθεσμη κίνηση των κεφαλαίων στις διεθνείς χρηματαγορές. Για την απαγόρευση του καθεστώτος των χωρών - φορολογικών παραδείσων. Για την καθιέρωση εισοδηματικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προδιαγραφών στις διεθνείς εμπορικές και οικονομικές συμφωνίες.
Συντρόφισσες και
σύντροφοι,
Στις αρχές της δεκαετίας του '90, σχεδόν
αμέσως μετά το πρώτο σόκ από την κατάρρευση
του υπαρκτού σοσιαλισμού και ενώ όλοι
μιλούσαν για τον οριστικό θρίαμβο του
καπιταλισμού, οι ευρωπαϊκοί λαοί σχεδόν
παντού ανέδειξαν στην κυβέρνηση τις
δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας.
Δεν ήταν ιστορικό παράδοξο.
Απεναντίας.
Οι Ευρωπαϊκοί λαοί συναισθανόμενοι τις συνέπειες του καπιταλιστικού θριάμβου θέλησαν να εμπιστευτούν τις τύχες τους σε πολιτικές δυνάμεις που πίστευαν ότι θα μπορούσαν τουλάχιστον να μετριάσουν τις επερχόμενες αρνητικές συνέπειες και να υπερασπιστούν το ευρωπαϊκό επίπεδο ζωής.
Και εδώ υπήρξε η μεγάλη διάψευση που σήμερα μεταφράζεται στην συντηρητική στροφή και στα ακραία φαινόμενα τύπου Μπερλουσκόνι, Χάϊντερ και Λεπέν.
Οι σοσιαλδημοκρατικές και κεντροαριστερές κυβερνήσεις της Ευρώπης δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στη δυναμική της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, αφομοιώθηκαν σ'αυτήν και έχασαν την μεταρρυθμιστική τους πνοή και ταυτότητα.
Τα τρία σημεία στα οποία συμπυκνώνεται αυτή η αποτυχία είναι τα εξής:
Στα τρία αυτά σημεία όμως κρίνονταν το εάν θα μπορούσε η Ε.Ε. να παίξει ένα διαφορετικό ρόλο στα πλαίσια της σημερινής παγκοσμιοποίησης και εάν θα μπορούσε επηρεάζοντάς την θετικά να υπερασπιστεί τις κοινωνικές και πολιτικές της κατακτήσεις.
Δυστυχώς όπως είπα και πριν τα κόμματα της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας δεν μπόρεσαν στην αρχή αυτής της νέας ιστορικής φάσης να διαμορφώσουν μια νέα και διακριτή στρατηγική.
Ετσι η δεκαετία που θα μπορούσε να σφραγίσει μια διαφορετική πορεία της Ευρώπης κλείνει με την συντηρητική αναδίπλωση που ήδη καταγράφεται παντού ως αποτέλεσμα της απογοήτευσης.
Συντρόφισσες και
σύντροφοι,
Θα ήμουνα άδικος εάν σταματούσα εδώ και δεν
αναφερόμουν και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή
Αριστερά, στις δυνάμεις της Οικολογίας και
στις δυνάμεις των νέων κινημάτων.
Τα γαλλικά αποτελέσματα δεν αφήνουν αυταπάτες και γι'αυτές.
Βεβαίως είναι διαφορετικά τα μεγέθη και ο ρόλος του καθενός.
Όμως οφείλουμε να είμαστε πιο αυστηροί με τους ίδιους μας τους εαυτούς.
Η κομμουνιστική Αριστερά στην Ευρώπη δεν έχει συνέλθει ακόμα από το σόκ της κατάρρευσης του υπαρκτού.
Μετεωρίζεται συνεχώς ανάμεσα στο χθες και το σήμερα και δεν έχει βρει ακόμα τον τρόπο να συνδεθεί οργανικά ούτε με τα νέα κινήματα κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης ούτε με τις δυνάμεις της οικολογίας που και αυτές από μόνες τους περιθωριακό ρόλο μπορούν να διαδραματίζουν.
Πολύ περισσότερο δεν έχει καταφέρει σε όλη την τελευταία δεκαετία να παρέμβει αποτελεσματικά και να ανακόψει την μετάλλαξη της σοσιαλδημοκρατίας επωφελούμενη απ'αυτήν.
Η ιστορία δεν προχωράει με
όσους λιβανίζουν και δοξολογούνε, ούτε
βεβαίως με όσους μηδενίζουν και
μοιρολογούν.
Σημασία έχει πάντοτε να ανοίγουν οι
διαφορετικοί δρόμοι και εμείς θέλουμε να
είμαστε με εκείνους που αγωνιούν και
αγωνίζονται γι'αυτές τις εναλλακτικές
προοπτικές μιας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης,
που δεν θα εμφανίζει τις σημερινές
δυσμορφίες και δυσαρμονίες που εμφανίζει
στη δομή της η Ε.Ε.
Και το ξεκαθαρίζουμε με
απόλυτη σαφήνεια. Το μέλλον της Ευρώπης
είναι κοινό και αλληλέγγυο για όλους τους
λαούς της Ευρώπης. Μας αφορά όλους η
ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής ενοποίησης και
μας ενδιαφέρει η ενεργός παρουσία της
Ελλάδος στις διαδικασίες και στα πεδία
συγκρότησης του κοινού ευρωπαϊκού
οικοδομήματος. Ιδιαίτερα από θέσεις
αριστεράς μας ενδιαφέρει, διότι η σύγχρονη
αριστερά είναι η αριστερά της διεθνούς
αλληλεγγύης και όχι η αριστερά της εθνικής
απομόνωσης. Η σύγχρονη αριστερά θα
αγωνιστεί για τις ευκαιρίες του μέλλοντος
και δεν θα κάθεται να ξοδεύει δοξασίες του
παρελθόντος.
Και επιπροσθέτως θέλουμε μέσα σε αυτή την
ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ρόλο και λόγο στη
σύγχρονη ευρωπαϊκή Αριστερά των κοινωνικών
κινημάτων και των ενώσεων πολιτών,
προκειμένου η οικουμενικότητα των
προβλημάτων και των αξιών, να αντιταχθεί
στην παγκοσμιοποίηση του ανταγωνισμού και
της αγοράς. Γι'αυτό, λοιπόν, μας αφορά και
θέλουμε και διαφορετική πορεία και
κοινοτικές πολιτικές διαφορετικές.
Συντρόφισσες και
σύντροφοι,
Θεώρησα σκόπιμο σήμερα να κάνω αυτήν την
συνολικότερη αναφορά γιατί όπως και στην
αρχή είπα τα αποτελέσματα των προεδρικών
εκλογών στην Γαλλία είναι μια
προειδοποίηση για όλους.
Και γιατί αυτό το συνολικό πλαίσιο έχει
τεράστια σημασία και για τις δικές μας
εσωτερικές εξελίξεις.
Η κυβέρνηση του κ. Σημίτη είναι μια από τις
σοσιαλιστικές κυβερνήσεις της Ε.Ε. που
ευθύνονται γι'αυτήν την ευρωπαϊκή εξέλιξη.
Βεβαίως στην Ελλάδα δεν έχουμε Λεπέν αλλά και εδώ αν κρίνουμε από τις δημοσκοπήσεις η συντηρητική στροφή είναι γεγονός.
Δεν ήταν υποχρεωτική.
Απεναντίας εμείς εδώ είχαμε περισσότερα περιθώρια να την αποφύγουμε και θα εξηγήσω το γιατί.
Όμως δυστυχώς αυτά τα περιθώρια δεν αξιοποιήθηκαν.
Και τώρα αυτή η συντηρητική στροφή δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί με την κινδυνολογία.
Τη σημερινή ελληνική Δεξιά την έθρεψε η πολιτική του ΠΑΣΟΚ.
Και αυτήν την Δεξιά σήμερα δεν την αντιμετωπίζει η παλαιού τύπου κινδυνολογία του ΠΑΣΟΚ.
Στη σημερινή Δεξιά
απάντηση μπορεί να δώσει μια σοβαρή
σύγχρονη Αριστερά.
Και το ΠΑΣΟΚ του κ. Σημίτη στο τέλος μιας
πορείας συντηρητικής διακυβέρνησης δεν
μπορεί να εμφανιστεί ούτε να πείσει ότι
μπορεί να είναι η σύγχρονη Αριστερά για την
Ελλάδα του 21ου αιώνα για τον προοδευτικό
εκσυγχρονισμό της ελληνικής δημοκρατίας
και κοινωνίας.
Φίλες και φίλοι,
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται αντιμέτωπη
με έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια.
Η Ν.Δ. προβάλλει ως η εναλλακτική λύση εισπράττοντας τη δυσαρέσκεια.
Η Αριστερά δεν μπορεί να πείσει ότι αυτή και όχι η Ν.Δ. αποτελεί την εναλλακτική λύση στην συντηρητική πολιτική του ΠΑΣΟΚ καθώς ο δικομματισμός της πόλωσης και της διαπλοκής φτιάχνει κι αλλάζει το πολιτικό σκηνικό με τα επικοινωνιακά κι εκλογικά μέσα.
Η συμμετοχή των πολιτών, ως αξία ζωής και δημοκρατίας, αντικαθίσταται από τη σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης.
Η δε σφυγμομετρούμενη κοινή γνώμη γίνεται η μοναδική, ασαφής μεν αλλά επιβλητική δύναμη επιρροής.
Το σκηνικό σε αδρές γραμμές παραπέμπει σε όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη.
Πρέπει λοιπόν να
προβληματιστούμε σοβαρά.
Να απαντήσουμε σ'ένα κεντρικό ερώτημα.
Μήπως αδικούμε το ΠΑΣΟΚ; Μήπως με την
κριτική μας και τη στάση μας βοηθάμε τη Ν.Δ.;
Μήπως μετά και τις Γαλλικές εκλογές πρέπει
να ξανασκεφτούμε την πολιτική μας;
Απάντησα ήδη αλλά θα το ξαναπώ με πλήρη συναίσθηση της ευθύνης των λόγων μου.
Για την δυναμική που
εμφανίζει σήμερα η Ν.Δ. υπεύθυνο είναι το
ΠΑΣΟΚ.
Από "κίνημα αλλαγής" έγινε "κόμμα
προσαρμογής".
Αυτό το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να ανακόψει την
άνοδο της Ν.Δ.
Αυτό το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αποτελέσει την
απάντηση στη Ν.Δ.
Συντρόφισσες και
σύντροφοι,
Η προοδευτική πλειοψηφία του ελληνικού
λαού εμπιστεύτηκε τη διακυβέρνηση της
χώρας στο ΠΑΣΟΚ για μεγάλη περίοδο.
Σήμερα στην συνείδηση της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, το ΠΑΣΟΚ προσομοιάζει προς τη Ν.Δ. σε πολύ μεγάλο εύρος θεμάτων και επιλογών. Αυτό αποτελεί ένα νέο και πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα στοιχείο. Η προοδευτική κοινωνική πλειοψηφία δεν καλύπτεται από τη σύγκλιση ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ.
Στην Ελλάδα του εμφυλίου πολέμου, του αντιδημοκρατικού κράτους της Δεξιάς, της Δικτατορίας, είναι η πρώτη φορά που με ουσιαστικό τρόπο η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη Δεξιά και την Προοδευτική Παράταξη δεν έχει διακριτά σημεία αναφοράς.
Δεν ισχυρίζομαι ότι έχει επέλθει η ιστορική λήθη. Όχι.
Όμως τονίζω ότι παρά το έντονο ιστορικό υπόβαθρο, η κυβερνητική πολιτική των τελευταίων χρόνων, έχει επιτρέψει στην Ν.Δ. να αποκτήσει ευρύτατα ακροατήρια και έχει περιορίσει τη δυνατότητα του ΠΑΣΟΚ να επικαλείται ή να προβάλλει αριστερή ταυτότητα. Αυτή η ίδια η κυβερνητική πολιτική έχει οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ σε πολύ μεγάλη απόσταση από την Αριστερά και τον κόσμο της.
Η κυβερνητική πολιτική είναι που καταστρέφει την προοδευτική κοινωνική πλειοψηφία, που συντηρητικοποιεί την πολιτική ζωή και μετατοπίζει το πολιτικό σύστημα προς τα κεντροδεξιά.
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ασπάστηκε στο όνομα του εκσυγχρονισμού όλο το νεοφιλελεύθερο πλαίσιο στην οικονομία.
Ταυτίστηκε στο πλαίσιο της Ε.Ε. με όλες τις επιλογές των ηγετικών κύκλων της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, με λεκτικές διαφοροποιήσεις με την διεθνή πολιτική των ΗΠΑ και τις επιλογές της.
Σε όλα αυτά τα θέματα έκανε ότι θα έκανε και μια κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη ή του κ. Καραμανλή.
Και κάτι ακόμα. Κάτι που εγώ το θεωρώ πολύ σημαντικό.
Στην Ελλάδα λόγω της ιδιόμορφου μεταπολεμικής της ιστορίας διαμορφώθηκαν και υπάρχουν τεράστια θεσμικά, κοινωνικά και πολιτικά ελλείμματα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ελλείμματα που τελικά αντανακλούν και στην οικονομία και την ανάπτυξη.
Μια προοδευτική κυβέρνηση θα μπορούσε να διαμορφώσει μια συνολική μεταρρυθμιστική στρατηγική και να θέσει ως στόχο την κάλυψη αυτών των ελλειμμάτων.
Κάτι τέτοιο θα μεταμόρφωνε την Ελλάδα, θα δημιουργούσε νέα συνείδηση, νέα κουλτούρα, θα δικαίωνε την παρουσία στην κυβέρνηση μιας προοδευτικής πολιτικής δύναμης.
Και σε πάρα πολλά τέτοια θέματα δεν υπήρχαν από πουθενά εμπόδια ούτε χρειάζονταν πρόσθετοι πόροι.
Απαιτούσαν μονάχα σχέδιο και πολιτική βούληση. Απαιτούσαν αριστερή οπτική.
Δυστυχώς όμως αυτά δεν υπήρχαν και έτσι αυτή η συνολική μεταρρυθμιστική στρατηγική δεν υπήρξε.
Με αποτέλεσμα ο εκσυγχρονισμός του ΠΑΣΟΚ να ταυτιστεί με τον νεοφιλελευθερισμό , έτσι ώστε το κράτος και το πολιτικό σύστημα της χώρας να παραμένουν αναλλοίωτα μετά από 20 έτη σχεδόν παρουσίας του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση. Ένα πολιτικό σύστημα κυβερνητικού ηγεμονισμού, πελατειακών σχέσεων, συναναστροφών και συναλλαγών με την διαπλοκή, κομματισμού, παραγοντισμού και αμοραλισμού.
Η πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα για να μείνω μόνο σε αυτό και να μην αναφερθώ σε άλλα.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα:
Δεν υπάρχει λύση; Δεν υπάρχει προοπτική;
Το ΠΑΣΟΚ απέτυχε, η Ν.Δ. έρχεται κι όλα πάλι από την αρχή;
Η απάντηση η δική μας είναι διαφορετική.
Υπάρχει και άλλη προοπτική.
Υπάρχει και άλλη λύση.
Υπάρχει η λύση της συγκρότησης μιας
σύγχρονης Αριστεράς που θα μπορεί να
απαντήσει στην σύγχρονη Δεξιά.
Μιας Αριστεράς που θα κινείται στον αντίποδα της ιδεολογίας της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και πολιτικά θα είναι ικανή να προτείνει θετικά μια διαφορετική ευρωπαϊκή κατ'αρχήν προοπτική.
Μια τέτοια Αριστερά προϋποθέτει υπέρβαση του κατακερματισμού και μια νέα σύνθεση.
Μια τέτοια Αριστερά προϋποθέτει ριζοσπαστικό πρόγραμμα.
Μια τέτοια Αριστερά προϋποθέτει επαφή με την κοινωνία και τα σύγχρονα κινήματα.
Εμείς, λοιπόν, ο ΣΥΝ της Αριστεράς και της Προόδου λέμε από τώρα με μεγάλη σαφήνεια.
Στις εκλογές που θα έρθουν το κεντρικό θέμα δεν είναι η εκλογική επίδοση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.
Μιας κυβέρνησης που δεν έχει πια την στήριξη του προοδευτικού κόσμου.
Για μας το κεντρικό θέμα είναι εάν από αυτές τις εκλογές δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ανασυγκρότηση της Αριστερής Εναλλακτικής Πρότασης στην Ελλάδα.
Απευθυνόμαστε από σήμερα στον ελληνικό λαό και τον καλούμε με αυτό το κριτήριο να κρίνει την στάση όλων από τώρα μέχρι τις βουλευτικές εκλογές και με αυτό το κριτήριο να ψηφίσει στις βουλευτικές εκλογές.
Τον καλούμε επίσης με αυτό το κριτήριο να ψηφίσει στα κρίσιμα σημεία των Δημοτικών και Νομαρχιακών Εκλογών.
Ο ΣΥΝ την Αριστεράς και της Προόδου με την πολιτική του και τις επιλογές του προσπαθεί όλα τα τελευταία χρόνια να δώσει το περίγραμμα μιας εναλλακτικής στάσης και πολιτικής από την σκοπιά της Αριστεράς.
Προσπαθεί να επισημάνει τα σημεία που μπορούν να συγκροτήσουν την φυσιογνωμία μιας σύγχρονης Αριστεράς.
Μια τέτοια δύναμη σαν τον ΣΥΝ μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο ώστε να γίνουν αύριο βήματα για την διαμόρφωση μιας εναλλακτικής αριστερής στρατηγικής.
Μια τέτοια πολιτική πρόταση αποτελεί όντως απάντηση στην Δεξιά και συνολικά τις εξελίξεις.
Συντρόφισσες και
σύντροφοι,
Εχω βαθειά την πίστη ότι
μια ολόκληρη ιστορική περίοδος θα
τερματιστεί στις εκλογές του 2004 για την
Ελλάδα.
Μια περίοδο όπου κυριάρχησαν τα προβλήματα που δημιούργησε στην Ελλάδα ο εμφύλιος και η δικτατορία.
Αυτή η περίοδος χαρακτηρίστηκε από την περιθωριοποίηση της Αριστεράς και την ηγεμονία του Κέντρου στην αρχή και του ΠΑΣΟΚ στη συνέχεια σε όλο τον προοδευτικό χώρο.
Σήμερα καθώς τα προβλήματα που τίθενται στην ημερήσια διάταξη έχουν άλλο και πολύ καθαρό και έντονο κοινωνικό περιεχόμενο αυτή η διάταξη των πολιτικών δυνάμεων μπορεί και πρέπει να αλλάξει.
Απέναντι στη Δεξιά δεν μπορεί να υπάρχει μια απλώς αντιδεξιά παράταξη.
Απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό που αντιπροσωπεύει η Δεξιά μπορεί και πρέπει να υπάρξει μια Αριστερά με αναφορά στις ιδέες του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού.
Η επιλογή του ΣΥΝ είναι η επιλογή που ανοίγει αυτόν τον δρόμο.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS