Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητοί φίλοι,
Το έκτακτο συνέδριο σας την συγκεκριμένη χρονική περίοδο και μέσα στο συγκεκριμένο πολιτικό πλαίσιο που διεξάγεται δεν είναι ένα απλό συνέδριο για τα οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Είναι μια διαδικασία μέσα από την οποία � εάν όλοι είμαστε ειλικρινείς � θα προκύψει η ακτινογράφηση των βασικών αιτιών της κρίσης που χαρακτηρίζει σήμερα το πολιτικό σύστημα της χώρας.
Οκτώ μήνες μετά την ανάληψη των νέων δημοτικών και νομαρχιακών αρχών και παρά τα όσα ηχηρά και πλουσιοπάροχα ακούστηκαν στις εκλογές για την Τ.Α. και το ρόλο της, οι φορείς της Τ.Α. βρίσκονται μπροστά σε οικονομικά και θεσμικά αδιέξοδα που ακυρώνουν το ρόλο τους.
Απευθυνόμενος σε Δημάρχους έχω συνείδηση ότι απευθύνομαι σε ανθρώπους με μεγάλη κοινωνική εμπειρία, με αυθεντική γνώση των λαϊκών προβλημάτων και ταυτόχρονα με βιωματική κι οδυνηρή εμπειρία των εμποδίων που ορθώνουν στην ανάπτυξη της χώρας το συγκεκριμένο κράτος, η αναποτελεσματικότητα της διοικητικής μηχανής, η απουσία συγκροτημένης και μακρόπνοης στρατηγικής.
Κι είμαι βέβαιος ότι αυτά τα χαρακτηριστικά σας κάνουν ικανούς να αποδεσμεύεστε από την ιδιαίτερη κομματική σας ταυτότητα κι ανεξάρτητα από αυτήν να μπορείτε να δείτε τα προβλήματα της Τ.Α. και τα προβλήματα της περιφερειακής ανάπτυξης με ανεξαρτησία, ωριμότητα και σύνεση.
Ξέρετε ότι σήμερα αμφισβητείται το υπάρχον μοντέλο του κράτους και λήψης των αποφάσεων, με έντονα συγκεντρωτικά, γραφειοκρατικά, πελατειακά στερεότυπα του κομματικού κυβερνητισμού. Αμφισβητείται το μοντέλο άνισης, άναρχης και αντιφατικής ανάπτυξης που ανακυκλώνει τις περιφερειακές ανισότητες, δεν καλύπτει τα ελλείμματα σε υποδομές ανάπτυξης και κοινωνικής προστασίας, κάνοντας αβίωτες πόλεις και καθηλωμένη ύπαιθρο.
Αμφισβητείται το μοντέλο διαχείρισης των πόρων, χωρίς την αναγκαία διαφάνεια και αποτελεσματικότητα, με προτεραιότητες σκοπιμότητας και βιτρίνας κι όχι κοινωνικής και αναπτυξιακές ανάγκης.
Απευθυνόμενος λοιπόν στο συνέδριο σας σήμερα θέλω αντί για άλλου τύπου χαιρετισμό να διατυπώσω φωναχτά μερικές σκέψεις που κι εμένα με απασχολούν έντονα.
Είναι, αγαπητοί φίλοι, απλό το θέμα της κατακράτησης από το κράτος πόρων που ανήκουν στην Τ.Α.; Οφείλεται μονάχα στην οικονομική δυσκολία της χώρας τα τελευταία χρόνια; Οφείλεται μονάχα στην προσπάθεια να πιάσουμε τους ονομαστικούς δείκτες προκειμένου η χώρα να ενταχθεί στην ζώνη του ευρώ; Ή είναι κάτι πιο βαθύ;
Εγώ πιστεύω πως είναι το δεύτερο.
Δεν είναι πολιτικά τυχαίο ότι μέχρι και σήμερα εκκρεμεί η ολοκλήρωση της περιφερειακής αποκέντρωσης με αιρετή και ισχυρή αυτοδιοίκηση σε όλα τα επίπεδα, που αποτελεί αναγκαίο όρο ολοκλήρωσης της αυτοδιοικητικής μεταρρύθμισης. Όπως δεν είναι τυχαίο ότι η Τ.Α, εξακολουθεί να χειρίζεται το μικρότερο ποσοστό του προϋπολογισμού, σε σχέση με τις χώρες της Ε.Ε.
Η κυβέρνηση βεβαίως επιδίδεται σε διάφορες αλχημείες και δημιουργικές λογιστικές για να φτιάξει τους προϋπολογισμούς και για να εφαρμόσει την οικονομική της πολιτική.
Όμως η δημιουργική λογιστική και οι διάφορες αλχημείες δεν θίγουν εκείνους τους τομείς που η κυβέρνηση αξιολογεί ως σημαντικούς, για τις σκοπιμότητές της.
Όπως δεν θίγουν κι εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που η κυβέρνηση αξιολογεί ως τα δυναμικά στρώματα στα οποία θέλει να στηριχθεί.
Και δυστυχώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν συμπεριλαμβάνεται σε αυτούς τους σημαντικούς τομείς που δεν πρέπει να θιγούν. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να λειτουργήσει ως πρώτο πεδίο εξουσίας, αναγκάζεται να υφίσταται αρκετές φορές μεταχείριση πελάτη ή επαίτη της κεντρικής διοίκησης.
Η κυβέρνηση δεν εμπιστεύεται την Τοπική Αυτοδιοίκηση ότι μπορεί να διαχειριστεί σοβαρούς πόρους και δεν εμπιστεύεται την κρίση της Τ.Α. για το ποιες θα είναι οι προτεραιότητες. Και εδώ και καιρό αυτή η δυσπιστία παίρνει διαστάσεις γενικευμένης επίθεσης εναντίον των δημοτικών και νομαρχιακών αρχών για διαφθορά και άτακτη διαχείριση.
Όμως εσείς γνωρίζετε πάρα πολύ καλά ότι η Τ.Α. από την φύση της είναι ο θεσμός που έχει την αμεσότερη επαφή με τους πολίτες, που δέχεται με τον πιο αυθεντικό τρόπο τις κοινωνικές πιέσεις και που έχει σοβαρά προβλήματα να αντιμετωπίσει, ακριβώς γιατί χρειάζεται προτεραιότητα στο σχεδιασμό της κυβερνητικής πολιτικής.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρώτη από όλους τους θεσμούς αντιλαμβάνεται τον σφυγμό της κοινωνίας. Το που πονά, το που έχει ανάγκη.
Ποια τα θεσμικά ελλείμματα και ποια τα λειτουργικά αδιέξοδα.
Κι εδώ πιστεύω ότι αναδεικνύεται το βαθύτερο πρόβλημα που πρέπει να έρθει στην επιφάνεια.
Μια κυβέρνηση, ένα κράτος, που δεν εμπιστεύεται την Τ.Α. και που της αρνείται τα μέσα για να εκπληρώσει την αποστολή της εκ των πραγμάτων είναι μια κυβέρνηση και ένα κράτος που θέλει να προωθήσει επιλογές που βρίσκονται σε απόσταση από τις άμεσες και πραγματικές κοινωνικές ανάγκες.
Μια κυβέρνηση και ένα κράτος που δεν θέλει την αποκέντρωση, την αναδιανομή εξουσιών, την έμπρακτη εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας.
Είναι μια κυβέρνηση και ένα κράτος από τις προτεραιότητες των οποίων απουσιάζει η κοινωνική πολιτική στην πιο άμεση και πρακτική της μορφή.
Δύο παραδείγματα θα φέρω μονάχα γιατί εσείς γνωρίζετε πολύ περισσότερα.
Ο κ. Πρωθυπουργός τον τελευταίο καιρό σε κάθε ευκαιρία επικαλείται ως βασικά παραδείγματα της κοινωνικής πολιτικής και της φροντίδας για τον πολίτη το πρόγραμμα «βοήθεια στο σπίτι» και τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών.
Εσείς ξέρετε πολύ καλά ότι και τα δύο αυτά στηρίζονται σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό στην Τ.Α. και ότι η έλλειψη πόρων της Τ.Α. θα καταστήσει την λειτουργία τους αδύνατη.
Η αντιπαράθεση, λοιπόν, γύρω από τα οικονομικά της Τ.Α. δεν είναι ένα τεχνικό ή ένα καθαρά οικονομικό θέμα. Ούτε είναι υπόθεση πολιτικού παζαριού ή εσωκομματικών κυβερνητικών συσχετισμών. Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι πυλώνας και δομή της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Δεν είναι παράρτημα ή στήριγμα της κεντρικής κομματικοκυβερνητικής εξουσίας.
Πρόκειται για την σύγκρουση δύο αντιλήψεων. Δύο αντιλήψεων για το κράτος και την κοινωνική πολιτική.
Στην προέκταση αυτής της αντιπαράθεσης πρέπει να δούμε και την αντιπαράθεση για τα θεσμικά ζητήματα της Αυτοδιοίκησης.
Ο ΣΥΝ θεωρεί ότι στο θεσμικό επίπεδο οι δύο αντιλήψεις σήμερα θα συνοψιστούν και θα συγκρουστούν στο θέμα της περιφερειακής συγκρότησης.
Θα αλλάξει το εκλογικό σύστημα στην Τ.Α.; Θα υπάρχει χωροταξικός, περιφερειακός, αναπτυξιακός και διοικητικός σχεδιασμός με ενιαία κριτήρια;
Θα προχωρήσουν στην αιρετή περιφέρεια ή θα παραμείνουμε στο καθεστώς του διορισμένου περιφερειάρχη;
Η κυβέρνηση επιλέγει και πάλι το δεύτερο. Επιλέγει να μείνει στο καθεστώς του διορισμένου περιφερειάρχη.
Γιατί;
Η απάντηση είναι η ίδια με το ερώτημα γιατί κατακρατεί τους πόρους που ανήκουν στην Τ.Α.
Είναι η συγκεντρωτική αντίληψη, η έλλειψη εμπιστοσύνης στην Τ.Α., ο φόβος στην άμεση συμμετοχή του λαού και στην άμεση επιβολή των δικών του προτεραιοτήτων ως των προτεραιοτήτων της περιφερειακής πολιτικής. Η ζηλότυπη νοοτροπία της εκάστοτε κυβερνητικής και κεντρικής εξουσίας να έχει λυμένα τα χέρια για να μεταχειρίζεται θεσμούς κι ανάγκες κατά το δοκούν, για να κάνει πελατειακές σχέσεις με το δημόσιο χρήμα, τα προγράμματα, το περιβάλλον, τα συλλογικά αγαθά, τις περιφερειακές ανάγκες.
Αγαπητοί φίλοι,
Αυτές οι δύο αντιλήψεις διαπερνούν σήμερα ολόκληρο το πολιτικό σύστημα.
Η μία, η συγκεντρωτική, δοκιμάστηκε δεκαετίες και απέτυχε. Ήρθε η ώρα για ριζικές, για θεαματικές αλλαγές, με απελευθερωτική δυναμική από τα σημερινά αδιέξοδα.
Κι αυτές οι αλλαγές δεν είναι μονοπώλιο κανενός χώρου.
Σε όλους τους πολιτικούς χώρους υπάρχουν σήμερα δυνάμεις που έχουν συνειδητοποιήσει αυτήν την ανάγκη.
Και πρώτα από όλους δυνάμεις στον χώρο της Τ.Α. Όλοι εσείς.
Αυτό το έκτακτο συνέδριο μπορεί να γίνει αφετηρία να εκδηλωθεί με καθαρότητα και δυναμισμό η θέληση των ανθρώπων της Τ.Α. να διεκδικήσουν έναν άλλο ρόλο. Να διεκδικήσουν μια μεγάλη αλλαγή στο πολιτικό σύστημα. Να μην οδηγούνται στην διαπίστωση ότι η δημοκρατική ψήφος των συμπολιτών τους παίζει διαρκώς πιο μικρότερο ρόλο.
Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,
Θέλω να τελειώσω με μια ακόμα αναφορά.
Το συνέδριό σας δεν είναι χώρος για αντιπολιτευτικές κορώνες. Είστε πολύ έμπειροι όλοι για να πιστεύει κανείς ότι μπορεί να σας αντιμετωπίσει σαν ένα ακροατήριο που μπορεί να εντυπωσιαστεί.
Θέλω όμως να κάνω μια πολύ απλή κι ειλικρινή επισήμανση.
Τα δύο μεγάλα κόμματα που έχουν διαχειριστεί μέχρι σήμερα την εξουσία, έχουν υπηρετήσει την αντίληψη του συγκεντρωτικού κράτους. Έχουν ποτιστεί μέχρι το μεδούλι με αυτήν.
Το ΠΑΣΟΚ επιχείρησε να κάνει μερικά μεγάλα βήματα. Το αναγνωρίζουμε και γι� αυτό στον χώρο της Αυτοδιοίκησης συνεργαζόμαστε με μεγαλύτερη άνεση μαζί του. Έχει τις ευθύνες του γιατί πολλά άφησε στη μέση και κάθε τόσο άλλα θέλει να τα πάρει πίσω. Να θυμίσω ότι η σημερινή κατάσταση των Καποδιστριακών Δήμων, ελάχιστα θυμίζει από όσα ελέγοντο, στην εισηγητική έκθεση του σχετικού νόμου. Κι αυτό δείχνει ότι από την στιγμή που οι τελευταίες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ συνειδητοποίησαν ότι τα βήματα που έγιναν σιγά - σιγά οδήγησαν σε ένα θεσμό που διεκδικεί πια σοβαρά την αυτονομία του και κυρίως διεκδικεί σοβαρά μερίδιο στην άσκηση πολιτικής, άρχισαν να αναδιπλώνονται και να κάνουν βήματα προς τα πίσω.
Αυτήν την αναδίπλωση δεν πρέπει να την επιτρέψετε, αγαπητοί Δήμαρχοι, που κομματικά ανήκετε στον χώρο του ΠΑΣΟΚ.
Όπως αντίστοιχα, αγαπητοί Δήμαρχοι, που ανήκετε στην Ν.Δ. δεν πρέπει να χάσετε την ευκαιρία τώρα να δεσμεύσετε το κόμμα σας σε μια σαφή πολιτική υπέρ της Αυτοδιοίκησης και για το ενδεχόμενο που γίνει κυβέρνηση.
Η θεσμική ολοκλήρωση της αυτοδιοικητικής μεταρρύθμισης, η περιφερειακή αποκέντρωση με αυτοδιοίκηση, η οικονομική αυτονομία και ανεξαρτησία, η λειτουργική επάρκεια και αποτελεσματικότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι διαρθρωτική αλλαγή στο πολιτικό σύστημα που επηρεάζει τη νομιμοποίηση και την αντιπροσωπευτικότητα των δημοκρατικών θεσμών, την συμμετοχή της κοινωνίας, την εξυγίανση του δημόσιου βίου.
Στο δημόσιο βίο και στην κεντρική διοίκηση και στην αυτοδιοίκηση υπάρχουν σοβαρά προβλήματα. Οι μαύρες τρύπες του πολιτικού συστήματος δεν αντιμετωπίζονται με λαϊκισμούς και αυταρχισμούς της κεντρικής εξουσίας, είτε των μέσων επικοινωνίας.
Δεν είναι όλοι σκάρτοι και διαβλητοί. Δεν είναι όλοι ίδιοι.
Μια τέτοια νοοτροπία είναι αντιδημοκρατική και επικίνδυνη. Ενισχύει την υπερεξουσία των παραπολιτικών μηχανισμών σε βάρος των δημοκρατικών θεσμών και της θέλησης των πολιτών.
Ο διαφορετικός τρόπος άσκησης της πολιτικής επιβάλλεται και απαιτεί την επανασύνδεση της κοινωνίας με την πολιτική, τη συμμετοχή του πολίτη στα προβλήματα της ζωής του.
Αυτό αν δεν γίνει και δεν στηριχθεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση θα οδηγήσει στην παραπέρα ερημοποίηση του δημόσιου χώρου της πολιτικής.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS