Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Συζητάμε πολύ σοβαρά θέματα μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο. Την ώρα που εμείς κουβεντιάζουμε, οι απεργιακές κινητοποιήσεις αποκτούν συγκεκριμένο περιεχόμενο ζωής. Διεκδικούν αναπλήρωση της απώλειας εισοδήματος από μία πολιτική που εφαρμόζεται, διαμαρτύρονται για την αδικία που διαμορφώνεται και τις ανισότητες που κυριαρχούν. Διεκδικούν προϋποθέσεις, όρους κοινωνικής στήριξης και για αλληλεγγύη, και για αξιοπρεπή διαβίωση αλλά και για απασχόληση με αξιοπρέπεια αυτά που συντελούνται δείχνουν ότι η κοινωνία στο σύνολό της, η μεγάλη πλειοψηφία βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την κυβερνητική πολιτική του ΠΑΣΟΚ.
Πρέπει να αναρωτηθούμε και εμείς ποιος όμως είναι ο πυρήνας αυτής της πολιτικής που δημιουργεί αυτήν την αντίθεση; Να δείξουμε αυτό που εμείς λέμε ότι ο νεοφιλελεύθερος χαρακτήρας αυτής της πολιτικής είναι που προκαλεί τη μεγάλη κοινωνική αναστάτωση. Και να πείσουμε από κει και πέρα ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας ότι η εναλλακτική λύση στη διαμαρτυρία προς αυτήν την πολιτική δεν είναι η Ν.Δ. Γνωρίζουμε τη λειτουργία του δικομματικού συστήματος και πρέπει μέσα σε αυτή τη λειτουργία να παρέμβουμε με τη συγκεκριμένη δική μας πολιτική πρόταση. Πρέπει συστηματικά να αγωνιστούμε ώστε αυτή η κοινωνική διαμαρτυρία, η κοινωνική έγερση, η κοινωνική δυσφορία και ανασφάλεια, να αναζητήσουν προσανατολισμούς προς την ριζοσπαστική αριστερά των κινημάτων και της οικολογίας. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ μέσα σε αυτό το κλίμα, έχοντας επίγνωση αυτών των συγκεκριμένων κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών καταστρώνει συγκεκριμένη στρατηγική για να περιορίσει την ήττα. Για να ελέγξει τη δυσφορία, για να αποπροσανατολίσει τη διαμαρτυρία, και να διεκδικήσει ξανά την πλειοψηφία λέγοντας ότι θέλει την εντολή για μία τετραετία ρίσκου. Και η συγκεκριμένη τακτική είναι γνωστή από πριν και την έχουμε επισημάνει, την έχουμε αξιολογήσει. Είναι η ακραία πόλωση, η παροχολογία, ο λαϊκισμός, όλο το οπλοστάσιο του παλαιοκομματισμού εν χρήσει μπροστά στην κάλπη. Και όλοι ξέρουμε: ότι σε τέτοιες συνθήκες ένα μεγάλο μέρος της προσοχής της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ και της προεκλογικής της τακτικής θα στραφεί στην συμπίεση της Αριστεράς, του ΣΥΝ και των ευρύτερων χώρων όπου η κινηματική, η ριζοσπαστική, η κοινωνική Αριστερά διεκδικεί ρόλο και θέλει να έχει φωνή. Είναι δεδομένο ότι σε αυτούς τους σχεδιασμούς της προεκλογικής τακτικής της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ πρέπει να αντιδράσουμε. Όπως πρέπει να αγωνιστούμε για να αποτρέψουμε αυτά που συντελούνται στο επίπεδο της κυβερνητικής πολιτικής, να αποτρέψουμε την παροχέτευση της κοινωνικής διαμαρτυρίας προς τη Ν.Δ., έτσι πρέπει να παλέψουμε για να υπερασπιστούμε αυτόν τον χώρο που είναι υπαρκτός, που δεν είναι για να υπάρχουμε εμείς, είναι υπαρκτός στην κοινωνία, είναι υπαρκτός στην Ευρώπη, είναι υπαρκτός σε όλον τον κόσμο.
Πάμε με μία συγκεκριμένη στόχευση. Όχι μέσα σε αυτόν τον ορυμαγδό να επιβιώσουμε αμυντικά, αλλά μέσα σε αυτές τις ευρύτερες διεργασίες να διεκδικήσουμε και να διαδραματίσουμε σημαντικό ρόλο στα πλαίσια της ελληνικής και της ευρωπαϊκής Αριστεράς.
Ποια είναι, συντρόφισσες και σύντροφοι η Αριστερά στην Ελλάδα και στην Ευρώπη για την κοινωνία του 21ου αιώνα; Είναι υπολείμματα του παρελθόντος, είναι επιβιώσεις πραγμάτων που έχουν ξεπεραστεί ή είναι προσαρμογές της στιγμής για τη διεκπεραίωση αγοραίων κυβερνητισμών με την αγορά πάνω από την κοινωνία, με τα κέρδη πάνω από τους πολίτες, με τους μηχανισμούς χειραγώγησης της κοινής γνώμης, με τους τηλεοπτικούς μηχανισμούς ως νέες εξουσίες πάνω από τους δημοκρατικούς θεσμούς;
Η περίοδος είναι κρίσιμη. Δεν είναι μονάχα προεκλογική. Ορισμένα πράγματα τα ξέρουμε, άλλα δεν τα γνωρίζουμε. Αυτά που διαδραματίζονται στο ορατό προσκήνια και στα παρασκήνια του πολιτικού συστήματος, δεν είναι μονάχα για τις κάλπες. Αλλά και τα αποτελέσματα που θα βγάλουν οι κάλπες θα κρίνουν καθοριστικά το ποια πολιτική περίοδος θα πάρει τη θέση της μεταπολίτευσης, που τελείωσε προ πολλού. Ο δικομματισμός, με τους παραδοσιακούς διαχωρισμούς, που έχουν ιδεολογικές, ιστορικές και πολιτικές αναφορές, υπήρξε κα είναι μονοπώλιο εξουσίας. Σήμερα, μετασχηματίζεται και μετατοπίζεται αυτός ο δικομματισμός. Είναι διπολισμός εντός του νεοφιλελευθερισμοόυ. Ενισχύεται η πορεία αυτή από το καινούργια Σύνταγμα, που ψηφίστηκε από ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. Ενισχύεται και είναι επιθυμητή από τις νέες εξουσίες της τηλεοπτικής δημοκρατίας και της διαπλοκής. Στηρίζεται στη προσαρμογή του ΠΑΣΟΚ στα πλαίσια και τις επιλογές του νεοφιλελευθερισμού και εντός του νεοφιλελεύθερου πλαισίου οργανώνεται ο δικομματικός ανταγωνισμός. Η τετραετία που έρχεται θα αναλυθεί και αυτή σε πολιτικές που ήδη έχουν εξαγγελθεί, τις ξέρουμε και γνωρίζουμε ότι δεν θα ενισχύσουν της πραγματική σύγκλιση, την κοινωνική πολιτική, την ισόρροπη ανάπτυξη, την περιφερειακή ανασυγκρότηση, την περιβαλλοντική ποιότητα και την προστασία της δημόσιας περιουσίας από τη διαπλοκή και την εκποίηση. Η κοινωνική αναστάτωση είναι καθολική και έντονη. Οι νέες ηλικίες δεν βολεύονται, οι παλιότερες ηλικίες δεν αισθάνονται ασφαλείς.
Η ελληνική κοινωνία, η οικονομία της χώρας, το πολιτικό σύστημα βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση. Το ίδιο και οι διεθνείς συνθήκες και η κατάσταση στην Ε.Ε. δεν είναι ευνοϊκές. Θέλουμε να είμαστε ένα κόμμα σκέψης και δράσης που επιβιώνει ή θέλουμε να είμαστε δημιουργικό στοιχείο των διαφορετικών εξελίξεων; Είναι αναγκαίοι και εφικτοί οι μετασχηματισμοί ή μήπως είναι υποχρεωτικοί οι μονόδρομοι της προσαρμογής;
Από θέσεις ριζοσπαστικής αριστεράς, κινημάτων και οικολογίας θέλουμε τον διαφορετικό κόσμο, την διαφορετική θεώρηση του κοινωνικού, δημοκρατικού και πολιτισμικού γίγνεσθαι. Από θέσεις ριζοσπαστικής και ανανεωτικής, δημοκρατικής και κινηματικής αριστεράς, θέλουμε την ανασύνθεση του πολιτικού συστήματος και την εναλλακτική πολιτική τγια την Ελλάδα, έξω από τα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Η σοσιαλδημοκρατία και τα κεντροαριστερά σχήματα, που βρέθηκαν σε πλειοψηφία στην Ε.Ε., χάσανε ιστορική ευκαιρία για την μεταρρυθμιστική τους παρέμβαση και έχουν ιστορική ευθύνη για την ενσωμάτωση τους στον νεοφιλελευθερισμό και στην διεκπεραίωση του. Ακόμα και σήμερα, μετά τους πολέμους και τις κοινωνικές αναστατώσεις, στέκονται αμήχανα και συζητούν την εγκατάλειψη κοινωνικού κράτους και δημοκρατικού σοσιαλισμού.
Η μετάλλαξη αυτή της σοσιαλδημοκρατίας, όπως και του ΠΑΣΟΚ, ανοίγουν μεγάλες προκλήσεις και δυνατότητες στην αριστερά των κινημάτων και της οικολογίας. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι εντός της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης μεταλλάξεις, έχουν απέναντι τους τα κοινωνικά κινήματα, τις ενώσεις πολιτών, τις οικολογικές οργανώσεις, τα ριζοσπαστικά σχήματα, τις δημοκρατικές και ριζοσπαστικές δυνάμεις της αριστεράς.
Ο νεοφιλελευθερισμός θέλει όλες αυτές τις δυνάμεις στο κοινωνικό περιθώριο, στο πολιτικό περιθώριο, κάτω από τη θεσμική επιτήρηση και την κρατική προληπτική καταστολή. Οι ιδεολογισμοί περί κεντροαριστεράς μετάλλαξης και ανασύνθεσης του νεοφιλελεύθερου διπολισμού, δεν είναι η δική μας θεώρηση.
Από το προηγούμενο συνέδριο, μετά τις εκλογές του 2000, και το προγραμματικό συνέδριο, πορευόμαστε με αποφασισμένη, καθαρή πολιτική και σαφές, πλήρες θεωρητικό πλαίσιο.
Προσδιορίσαμε την φυσιογνωμία του ΣΥΝ, ως πολιτικής δύναμης της ριζοσπαστικής αριστεράς των κινημάτων και της οικολογίας. Συνδεθήκαμε με το Ελληνικό, Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ, ως οργανική δύναμη στο κίνημα, που αμφισβητεί τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση υπό την αμερικάνικη αυτοκρατορία. Επιζητήσαμε τη συγκρότηση της Ευρωπαϊκής αριστεράς και προωθήσαμε το Χώρο Διαλόγου και Κοινής Δράσης της ελληνικής αριστεράς. Κερδίσαμε σε εκτίμηση ως δύναμη διαλόγου, αλλά και ως πολιτική οργανικά δεμένη με νέα κοινωνικά κινήματα. Κοινοβουλευτικά, εδώ και στην Ε.Ε., διατυπώσαμε λόγο, που εξέφραζε ευρύτερες αναζητήσεις. Επαναπροσδιορίσαμε τη σχέση μεταξύ κοινωνικού και πολιτικού, αριστεράς και κινημάτων, αριστεράς και κεντροαριστεράς, ριζοσπαστικής αριστεράς και δογματικής αριστεράς που παραμένει στην νοσταλγία υπαρκτού που απέτυχε.
Η συγκεκριμένη πολιτική μας διαδρομή δεν είναι επικοινωνιακή. Δεν είναι τεχνητή. Προφυλαχθήκαμε και δεν μας χώνεψε ο πολιτικός και ηθικός διασυρμός της κεντροαριστεράς. Δεν μας εγκλώβισε ούτε μας διεμβόλισε η κυβερνητική πολιτική του ΠΑΣΟΚ. Δεν μας απομόνωσε η συκοφαντική πολεμική του ΚΚΕ.
Να το πω καθαρά: Ζητάμε με κύρος και αξιοπιστία, με θέσεις και ευθύνη, το μετασχηματισμό του πολιτικού συστήματος και την εναλλακτική πρόταση πορείας της χώρας, με λογική και προτάγματα αριστεράς και όχι με λογική και κυβερνητική πολιτική ΠΑΣΟΚ.
Να μην επανέρχεται κάθε τόσο ο αφορισμός για κομματική μετάλλαξη. Εάν κάποιος διαφωνεί είναι έντιμο να το πει και να μην γρατζουνάει τη συλλογική εικόνα ούτε διαρκώς να θεωρεί το δικό του βιολί ως αυθεντική φωνή.
Πάμε για εκλογές και σοβαρές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό.
Πώς θα πάμε σε αυτήν την πορεία, με εσωκομματικούς όρους ή με όρους κοινωνικής πραγματικότητας και πολιτικής προοπτικής, με τακτική εναντίον της δικομματικής πόλωσης ή με επιχειρήματα ανοιχτά στην μεταλλαγή του δικομματισμού σε διπολισμό.
Με προγραμματικά ριζοσπαστικά προτάγματα, εναλλακτικά, προς τον νεοφιλελευθερισμό, από θέσεις ριζοσπαστικής αριστεράς, κινημάτων και οικολογίας η με κεντροαριστερά φληναφήματα και ανέκδοτα. Με συστηματικό έλεγχο και σαφή απόρριψη της κυβερνητικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ και του κ. Σημίτη ή με φοβικά σύνδρομα για την κυβέρνηση και τους μηχανισμούς, γιατί θα μας πολεμήσουν ακόμα πιο σκληρά.
Θα πάμε στις εκλογές βάζοντας στο τραπέζι τα προβλήματα που κρίνονται για την κοινωνία, το πολιτικό σύστημα και τη χώρα σε αυτές τις εκλογές.
Είμαστε αντίθετοι στην κυβερνητική πολιτική γιατί είναι προσαρμοσμένη στον οδικό χάρτη του νεοφιλελευθερισμού, γιατί καταστρέφει το κοινωνικό κράτος, κατακερματίζει κα αναστατώνει την κοινωνία, γιατί ενισχύει τη Ν.Δ. και αντιστρατεύεται τη ριζοσπαστική, κινηματική και οικολογική αριστερά, γιατί εμπαίζει τους πολίτες και με πελατειακές σχέσεις, φτιάχνει τη δημοκρατία της διαπλοκής και την κοινωνία της συνενοχής, οδηγεί στην τηλεοπτική δημοκρατία των εξουσιαστικών μηχανισμών και στην αδρανή κοινωνία των παθητικών ή απογοητευμένων θεατών.
Θα πάμε στις εκλογές έχοντας μέτωπο στον δικομματισμό, προβάλλοντας την ανάγκη για την απλή αναλογική. Το εκλογικό σύστημα είναι ιδεολογικό και πολιτικό, θεσμικό και πολιτισμικό πρόβλημα. Είναι πρόβλημα ουσίας και ποιότητας για τη δημοκρατία. Δεν είναι αριθμητικό πρόβλημα των εκλογών της Κυριακής.
Στις εκλογές δεν ψηφίζουμε μόνο για κυβέρνηση. Δεν υπάρχει αδιάφορη ψήφος. Δεν "ψηφίζουμε κυρίως για κυβέρνηση". Ο εκλογικός νόμος πριμοδοτεί για κυβέρνηση. Και με το 40+ θα βγει αυτοδυναμία. Θα πολεμήσουμε το γιγαντισμό του δικομματισμού. Θα διεκδικήσουμε, κόντρα σε αυτό που ο εκλογικός νόμος ψηφίζει κυρίως για κυβέρνηση, θα διεκδικήσουμε την ενίσχυση της δικής μας εκλογικής παρουσίας, για να είναι στην βουλή του 21ου αιώνα η αριστερά παρούσα, ισχυρή και δημιουργική. Θα πάμε στις εκλογές για να δείξουμε ότι δεν πρέπει οι πολίτες να δώσουν συγχωροχάρτι στο κυβερνητικό κατεστημένο του ΠΑΣΟΚ. Θα πάμε στις εκλογές για να δείξουμε ότι δεν αποτελεί λύση "η επιλογή θυμού" και η "εντολή μιας μέρας" υπέρ της Ν.Δ. Δεν υπάρχουν ψευδαισθήσεις για το ΠΑΣΟΚ. Δεν υπάρχουν αυταπάτες για τη Ν.Δ. Πρέπει να πείσουμε όσους δεν στηρίζουν πια το ΠΑΣΟΚ. Πρέπει να πείσουμε ότι δεν πρέπει να πάνε στη Ν.Δ.
Στις εκλογές οι προοδευτικοί πολίτες δεν έχουν να λύσουν ποιος από το ΠΑΣΟΚ ή τη Ν.Δ. θα εκλεγεί. Έχουν να αποφασίσουν με το προβληματισμό τους και τα βιώματά τους να ενισχύσουν την παρουσία και την προοπτική του ΣΥΝ.
'Ακουσα το επιχείρημα, ότι η άνοδος των κινημάτων και η κυβερνητική πολιτική ως μείγμα συντηρητισμού και λαϊκισμού, διευκολύνει την προγραμματική αντιπολίτευση του ΣΥΝ. Αντί να θρηνούμε, γιατί εκμεταλλεύεται αυτήν την αλλαγή περιόδου η Ν.Δ., να κοιτάξουμε να την αξιολογήσουμε σωστά και να την αξιοποιήσουμε ουσιαστικά.
Στις εκλογές θα φουντώσει και θα αγριέψει η πόλωση.
Πρέπει να πείσουμε το εκλογικό σώμα που πάει προς την πόλωση. Πρέπει να ξεπεράσουμε τις εσωτερικές αμφισβητήσεις και ασυνεννοησίες. Να συνδεθούμε με δυναμικά στρώματα, με νεολαία, με ανένταχτους, με διανοούμενους, με δυσαρεστημένους και απογοητευμένους από το ΠΑΣΟΚ, με ενώσεις, σχήματα και οργανώσεις της Αριστεράς.
Δεν πάμε αμυντικά, δεν πάμε για την επιβίωση, με χαμηλά το πήχυ και με φοβισμούς που καλλιεργούν οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί των ΜΜΕ και οι ντερμπεντέρηδες, που όπως το 1996, το 200 και σήμερα βγάζουν φετφά ότι ο ΣΥΝ χάνει
Θα συζητήσουμε τους όρους της προεκλογικής μας τακτικής των συνεργασιών με διπλό στόχο να ενισχυθεί η παρουσία της εκλογικής μας επιλογής, να μην διευκολύνεται η λεηλασία του ΣΥΝ, να μην υπάρχει λόγος να σκορπάνε ως ανένταχτες δυνάμεις της ευρύτερης αριστεράς.
Πρέπει, όμως, να συζητήσουμε και τους δικούς μας, εσωτερικούς όρους, πηγαίνοντας προς τις εκλογές. Και εδώ να συνεννοηθούμε με αυτογνωσία και ειλικρίνεια. Πολλές φορές η πολυγλωσσία και οι προσωπικές απόψεις, δίνουν αρνητική εικόνα . Πολλές φορές, προσωπικές τακτικές μας εκθέτουν. Όπως δεν δίνουμε μάχες οπισθοφυλακών, έτσι δεν δίνούμε μάχες ρόλων. Ο κόσμος δεν θέλει τα δίψυχα, γιατί είναι δίβουλα. Αυτό που θέλει ο δικός μας κόσμος είναι να ξεπεράσουμε αδυναμίες δικές μας και να κερδίσουμε και άλλους πολίτες. Να απευθυνθούμε στους προβληματισμένους πολίτες, στους πνευματικούς ανθρώπους, στους διανοούμενους, στους καλλιτέχνες, έτσι ώστε να κινητοποιηθούν και να αντιδράσουν σε μια διακυβέρνηση που οχτώ χρόνια επικαλείται τον εκσυγχρονισμό και τον πολιτισμό της πολιτικής αλλά κρατά τη χώρα τελευταία στις δαπάνες για την παιδεία, την υγεία, την έρευνα, τον πολιτισμό και πρώτη στη διαφθορά, τη διάβρωση, τη διαπλοκή, τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος και την εκποίηση συλλογικών αγαθών.
To Γραφείο Τύπου