14/12/1998

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ: Ομιλία του Ν.Κωνσταντόπουλου, Αθήνα 14/12/1998

Οι δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές τελείωσαν. Ανέδειξαν τους συσχετισμούς και τα πρόσωπα, που θα έχουν την ευθύνη της αυτοδιοίκησης, μέχρι το 2002.

Ακολουθούν οι εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο και οι εθνικές εκλογές, που θα καθορίσουν τους συσχετισμούς των πολιτικών δυνάμεων, μέχρι το 2004.

Οι αντιθέσεις, οι εντάσεις, οι ανάγκες και οι αξιώσεις της ελληνικής κοινωνίας του 21ου αιώνα είναι παρούσες. Κατεργάζονται την καθημερινότητα και την προοπτική της ζωής των Ελλήνων πολιτών, δημιουργούν τους όρους και τις προϋποθέσεις των εξελίξεων.

Οι δυνάμεις της σύγχρονης αριστεράς, των κοινωνικών κινημάτων και της οικολογίας, πρέπει επίσης να είναι παρούσες. Διακριτές, αξιόπιστες, αποτελεσματικές.

Οι δυνάμεις της σύγχρονης αριστεράς, των κοινωνικών κινημάτων, πρέπει να δράσουν και να παρέμβουν ως δυνάμεις πρωτοπορίας για τον 21ο αιώνα και όχι ως δυνάμεις οπισθοφυλακής του 20ου αιώνα.

Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ, έχει συνείδηση της ιστορικότητας των γεγονότων και της εποχής που ζούμε. Οφείλει να εκφράσει αυτό το αίτημα πρωτοπορίας κι ανανέωσης, με τόλμη, έμπνευση και συνέπεια.

Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ επιδιώκει και μπορεί να ενισχύσει την κοινωνική και πολιτική του δύναμη, να ισχυροποιήσει την προγραμματική και πολιτική του πρόταση, να διευρύνει την πολιτική και αγωνιστική του παρέμβαση.

Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ στοχεύει στην μεταβολή των συσχετισμών, που επικρατούν και της πολιτικής, που εφαρμόζεται.

Η ριζική μεταβολή του πολιτικού συστήματος διακυβέρνησης και η εναλλακτική προοδευτική πρόταση ανόρθωσης της χώρας, είναι όρος και προϋπόθεση για να πάρουν οι εξελίξεις τη σωστή κατεύθυνση και τη σωστή δυναμική. Για να πάψει η πολιτική ζωή να παράγει φαύλους κύκλους αποτυχίας, στα μέτρα της πολωτικής εναλλαγής των δικομματικών αυτοδυναμιών.

Όρος και προϋπόθεση, επίσης, για τις αναγκαίες όσο ποτέ ριζικές τομές στις πολιτικές και στους συσχετισμούς, στο σύστημα και το σκηνικό της ζωής μας, είναι η αποφασιστική ενίσχυση του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ.

Ισχυρός ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ στην κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, αποφασισμένος και αγωνιστικός ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ, εμπνευσμένος και διορατικός, για να παίξει ρόλο κινητήριο, πρωτοποριακό ρόλο, διακριτό κι αποδεκτό ολοένα και από πιο πολλούς.

Σκοπός της αποψινής εκδήλωσης είναι η παρουσίαση της πολιτικής πρότασης του ΣΥΝ.

Πρόταση που επεξεργάστηκε η Κ.Ε του κόμματος μετά τις Νομαρχιακές και Δημοτικές εκλογές, εν όψει των Ευρωεκλογών και των επόμενων βουλευτικών εκλογών.

Ο ΣΥΝ πιστεύει ότι γύρω από τα ζητήματα της εναλλακτικής πρότασης εξουσίας πρέπει εγκαίρως να αρχίσει νηφάλια και σοβαρή συζήτηση. Ο ελληνικός λαός να πληροφορηθεί και οι πολιτικές δυνάμεις να προετοιμαστούν ούτως ώστε η όποια εξέλιξη να είναι προϊόν συνειδητών επιλογών και όχι κινήσεων ή αντιδράσεων της τελευταίας στιγμής και κάτω από την πίεση των πραγμάτων.

Φίλες και φίλοι,

Το κεντρικό πολιτικό πρόβλημα που έχει τεθεί το τελευταίο διάστημα, με πολλούς τρόπους, είναι το κατά πόσο θα διατηρηθεί αναλλοίωτο το σημερινό σύστημα διακυβέρνησης της χώρας. Το σύστημα δηλαδή της εναλλαγής αυτοδύναμων μονοκομματικών κυβερνήσεων των δύο μεγάλων κομμάτων, του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. ΄Η κατά πόσο θα υπάρξει μια σοβαρή τομή στη μορφή διακυβέρνησης για να αλλάξουν οι πολιτικές που εφαρμόζονται, με αφετηριακό στοιχείο την αλλαγή του εκλογικού νόμου και την συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας. Το πολιτικό σύστημα πρέπει να οδηγηθεί στη συνολική αναμόρφωσή του, γιατί το σημερινό μοντέλο διακυβέρνησης του κράτους είναι από τις κύριες αιτίες της αποτυχίας και της κρίσης.

Ο ΣΥΝ εκτιμά ότι η εναλλαγή των μονοκομματικών αυτοδυναμιών έχει εξαντλήσει τα όριά της και ότι το μοντέλο αυτό δεν επιτρέπει πια την παραγωγή και την εφαρμογή των πολιτικών που έχει ανάγκη στην παρούσα φάση η ελληνική κοινωνία. Προτείνει, λοιπόν, με σαφήνεια τη δεύτερη επιλογή και θα επιχειρήσει με όλες τους τις δυνάμεις να πείσει για την ορθότητά της, τόσο τον ελληνικό λαό όσο και τις όμορες προς αυτόν πολιτικές δυνάμεις.

Η πρότασή μας είναι, στον ενάμισι χρόνο που απομένει κανονικά μέχρι τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, να αναληφθούν όλες οι πρωτοβουλίες που θα καταστήσουν δυνατή μετά τις εκλογές την συγκρότηση στη βάση μιας νέας προγραμματικής συμφωνίας, για κυβέρνηση συνεργασίας όλων των προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων.

1. Η Ελλάδα αντιμέτωπη με μεγάλες προκλήσεις

Φίλες και φίλοι,

Τα τελευταία χρόνια ζούμε μια παράδοξη κατάσταση. Όλοι μιλούν για τις μεγάλες ανακατατάξεις και αλλαγές που συντελούνται διεθνώς. Όλοι μιλούν για την ανάγκη η Ελλάδα να προσαρμοστεί στο νέο πλαίσιο και να προετοιμαστεί ώστε να αντιμετωπίσει τις μεγάλες προκλήσεις που διαμορφώνονται.

Ταυτόχρονα όμως ελάχιστα γίνονται, που να δείχνουν ότι όντως ως χώρα αντιλαμβανόμαστε τις εξελίξεις και την ανάγκη προσαρμογών.

Στην πραγματικότητα όλοι -κόμματα, κράτος, κοινωνικοί φορείς, κοινωνικές δυνάμεις- βρίσκονται καρφωμένοι στις θέσεις τους, υπερασπίζοντας μετά πάθους τη δική τους ακινησία και ταυτοχρόνως ρητορεύοντας για την ανάγκη αλλαγής όλων των υπολοίπων.

Πρωταγωνιστής σε αυτή την παραδοξότητα, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.

Η σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ διακηρύσσει σε όλους τους τόνους, την ανάγκη εκσυγχρονισμού, δίνει εντολές προς πάσα κατεύθυνση και καθορίζει με ακρίβεια φαρμακοποιού τις προδιαγραφές του οφειλόμενου από τον καθένα εκσυγχρονισμού, δεν διανοείται όμως να αλλάξει αντιλήψεις η ίδια, δεν διανοείται να αλλάξει δομές που εξασφαλίζουν τη δική της κυριαρχία, δεν διανοείται να αλλάξει μεθόδους διακυβέρνησης, δεν διανοείται να βάλει τελικά στον εαυτό της το καίριο ερώτημα: Κατά πόσο δηλαδή είναι δυνατό να υπάρξει εκσυγχρονισμός χωρίς να θιγούν δομές, αντιλήψεις, πρόσωπα και πρακτικές που υπερασπίζονται και αναπαράγουν το παλιό!

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, το δράμα που εκτυλίσσεται τις τελευταίες μέρες στο χώρο της Παιδείας.

Ο κ. Αρσένης αποφάσισε να "εκσυγχρονίσει" το εκπαιδευτικό σύστημα, τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές, τους γονείς.

• Δεν αποφάσισε όμως να αλλάξει τον τρόπο προετοιμασίας και υλοποίησης της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, ώστε να ακολουθήσει κανόνες που ακολουθούνται σε όλες τις στοιχειωδώς πολιτισμένες χώρες του κόσμου. Ο ίδιος έμεινε πιστός στην παράδοση, πως όταν αλλάζει ο Υπουργός Παιδείας αλλάζει και το εκπαιδευτικό σύστημα.

• Δεν αποφάσισε να αλλάξει την αντίληψη που θέλει το Λύκειο απλό προθάλαμο για τα Πανεπιστήμια.

• Δεν αποφάσισε να αλλάξει την αντίληψη που θέλει την Ελλάδα τελευταία από άποψη κρατικών δαπανών για την Παιδεία.

• Δεν αποφάσισε να αλλάξει την αντίληψη για τον ρόλο των εκπαιδευτικών στην Παιδεία,

και άλλα πολλά.

Αποφάσισε όμως να εφαρμόσει απαρέγκλιτα και με πυγμή τα μέτρα του. Όσοι δεν κατάλαβαν την σπουδαιότητά της, προφανώς δεν θέλουν τον "εκσυγχρονισμό" και γι αυτό θα πρέπει να εξαναγκασθούν στην εφαρμογή της σωτήριας μεταρρύθμισης. ʼλλωστε είναι γνωστό ότι όπου δεν αρκεί ο λόγος�!!

Αγαπητές φίλες,
Αγαπητοί φίλοι,

Αυτός ο τραγέλαφος πρέπει να τερματιστεί.

Η χρήση της έννοιας του εκσυγχρονισμού κατά τον γνωστό σε όλους μας Πασοκικό τρόπο, όπως και η χρήση άλλων εννοιών κατά το παρελθόν, πρέπει να τερματιστεί.

Αυτό που πρέπει στα σοβαρά να συζητηθεί είναι η ουσία των αλλαγών που συντελούνται διεθνώς, η ουσία των προσαρμογών που πρέπει να κάνει η Ελλάδα ώστε να αξιοποιήσει τις όποιες δυνατότητες διαμορφώνονται, αλλά και τους όποιους κινδύνους,

Ολοκληρώθηκε προχθές το πρωί η Σύνοδος Κορυφής στη Βιέννη.

Έχει μεγάλη αξία να παρακολουθήσουμε το πώς η Ελλάδα συνολικά προσεγγίζει την κρίσιμη αυτή σύνοδο και τα προβλήματα που την απασχόλησαν. Και αναφέρομαι στο σύνολο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, στην κυβέρνηση, τα κόμματα, τον τόπο, τις μεγάλες κοινωνικές οργανώσεις, την κοινή γνώμη.

Θέλω να το πω πολύ απλά. Είμαστε συνολικά μακριά νυχτωμένοι.

Η Ευρώπη έχει μπει σε μια νέα περίοδο. Πριν απ� όλα θα πρέπει να κατανοήσουμε το εύρος και το μέγεθος της αλλαγής, για να μπορέσουμε ως χώρα να χαράξουμε πολιτική.

Όμως η κυβέρνηση δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις, βρίσκεται μακριά από τα προβλήματα που σήμερα τίθενται και αντιμετωπίζει τις συνόδους κορυφής μόνον από την σκοπιά του τι επιπτώσεις μπορεί να έχουν στα θέματα που γνωρίζει η ελληνική κοινή γνώμη.

Δεν είναι όμως μόνον η κυβέρνηση. Έτσι αντιδρά, όπως είπα, το σύνολο της πολιτικής ζωής. Όμως η κυβέρνηση έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και θα μπορούσε να αλλάξει το κλίμα. Όμως η Βουλή δεν ασχολήθηκε με την προετοιμασία μας ως χώρας εν όψει της Βιέννης, τα κόμματα δεν ενημερώθηκαν, οι πολίτες δεν ενημερώθηκαν σωστά.

Δεν θέλω να σας κουράσω αναλύοντας περαιτέρω αυτήν μας την εκτίμηση.

Θέλω μόνο, συνοψίζοντας, να πω ότι σήμερα όντως υπάρχει μείζον θέμα προσαρμογής της Ελλάδας στα νέα ευρωπαϊκά και διεθνή δεδομένα.

Όμως αυτή ακριβώς η ανάγκη θέτει υπό κρίση και επανεξέταση:

• Τη συνολική στρατηγική της χώρας ως προς την εξωτερική της πολιτική,

• Τη συνολική αντίληψη για την οικονομία και την ανάπτυξη,

• Τη λειτουργία του κράτους και του πολιτικού συστήματος.

Χωρίς ριζικές αλλαγές σ� αυτούς τους τομείς, η Ελλάδα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις σημερινές προκλήσεις και η συζήτηση επ� αυτών πρέπει να γίνει συγκεκριμένα, σοβαρά και με ριζοσπαστικό τρόπο.

2. Εκτίμηση της κυβερνητικής πολιτικής

Απ� αυτή την σκοπιά εμείς -ο ΣΥΝ- αξιολογούμε το μέχρι σήμερα έργο και την πολιτική της κυβέρνησης Σημίτη.

Η συνολική μας εκτίμηση είναι ότι η κυβέρνηση, παρά την περί εκσυγχρονισμού ρητορεία της, παρά τα ενδεχομένως θετικά επιμέρους βήματα, δεν παρουσίασε ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που να βρίσκεται σε αντιστοιχία με το μέγεθος των προβλημάτων, δεν προχώρησε σε ώριμες αλλαγές, σε βασικούς τομείς και βεβαίως δεν κατάφερε να πείσει τον ελληνικό λαό για την σκοπιμότητα και την ορθότητα των επιλογών της.

Η κυβέρνηση αρκείται να προβάλει τον στόχο της ΟΝΕ και να εμφανίζει την πολιτική της ως τον μονόδρομο για την κατάκτησή του.

Η ανάγκη όμως να παρακολουθήσει η χώρα μας τις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης είναι κοινός τόπος.

Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων και το σύνολο σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων έχουν ευρωπαϊκό προσανατολισμό και θέλουν την Ελλάδα εντός της ΟΝΕ.

Τα προβλήματα αρχίζουν από κει και πέρα.

• Τι πολιτική ακολουθεί η Ελλάδα εντός της Ε.Ε. για τα θέματα της ενοποίησης.

• Τι πολιτική σύγκλισης με τις ευρωπαϊκές οικονομίες ακολουθεί η Ελλάδα

• Πώς κατανέμονται το κόστος αλλά και τα οφέλη της σύγκλισης

• Πώς βελτιώνεται συνολικά η θέση της χώρας αλλά και πώς βελτιώνεται η ζωή των πολιτών.

Στα θέματα αυτά υπάρχουν σοβαρότατες διαφωνίες.

Η κριτική που εμείς κάνουμε στην κυβέρνηση είναι ότι:

• Υπήρξε παθητική στα πλαίσια της Ε.Ε., δεν είχε πολιτική και πρωτοβουλίες σ� αυτά καθ� αυτά τα ευρωπαϊκά ζητήματα.
  Ταυτίστηκε πάντα με τις όποιες επιλογές ακριβώς επειδή δεν είχε πολιτική.
  Οι σημερινές εξελίξεις στην Ευρώπη δικαιώνουν όλους όσοι έκαναν κριτική στο μονοδιάστατο τρόπο προώθησης της ΟΝΕ.
  Ο ΣΥΝ ήταν από αυτές τις δυνάμεις που άσκησε κριτική στην κυβέρνηση για την ταύτισή της με τις συντηρητικές επιλογές και την αδράνειά της.
  Σήμερα αποδεικνύεται πως η θέση του ΣΥΝ ήταν η ορθότερη.
  Ο έντονος προβληματισμός που σήμερα αναπτύσσεται στην Ευρώπη για την ανάγκη αντιμετώπισης της ανεργίας, οι προτάσεις για εναρμόνιση του φορολογικού συστήματος, η προώθηση του 35ωρου, η συνειδητοποίηση γενικώς ότι η μέχρι σήμερα μονοδιάστατη προώθηση της ΟΝΕ είναι προβληματική αποδεικνύει την ορθότητα των εντάσεων και των αμφισβητήσεων που διατυπώνονται μέχρι σήμερα.
  Δυστυχώς η κυβέρνηση Σημίτη υπήρξε από τους υποστηρικτές της μονοδιάστατης ΟΝΕ και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα.

• Το δεύτερο σημείο της κριτικής μας είναι ότι η κυβέρνηση επέλεξε μια πολιτική σύγκλισης με μεγάλο κοινωνικό κόστος και αβέβαιη σταθερότητα.
  Για να μην αναφερθώ σε πολλά, θα σταθώ μόνο σε τρία παραδείγματα. Το φορολογικό σύστημα, την εισοδηματική πολιτική και την ανεργία.
  Πώς μπορεί να εξηγηθεί πειστικά ότι ακολουθείται μια σοβαρή πολιτική σύγκλισης, ότι τα πάντα τίθενται στην υπηρεσία του αγώνα για την είσοδο στην ΟΝΕ και ταυτόχρονα δεν επιχειρείται ουσιώδης φορολογική μεταρρύθμιση;
  Πως μπορεί να εξηγηθεί η επιβολή μιας τόσο περιοριστικής και άδικης εισοδηματικής πολιτικής όταν το κόστος εργασίας στην Ελλάδα είναι το φθηνότερο απ΄ ότι σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
  Πως μπορεί να εξηγηθεί πειστικά ότι έχουμε τη μεγαλύτερη ανεργία και ταυτόχρονα το πιο μικρό ρυθμό απορρόφησης των κονδυλίων για το ανθρώπινο δυναμικό, ενώ το Εθνικό Σχέδιο για την Απασχόληση μόλις προχθές αξιολογήθηκε στην τελευταία θέση.
  Δεν χωράει καμμιά αμφιβολία ότι η συγκεκριμένη πολιτική σύγκλισης που επέλεξε η κυβέρνηση Σημίτη διεύρυνε τις κοινωνικές ανισότητες και φόρτωσε δυσβάστακτο βάρος στα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα. Και επίσης δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία ότι αυτό δεν ήταν υποχρεωτικό. Υπήρξε το αποτέλεσμα σαφών κυβερνητικών επιλογών.

• Το τρίτο σημείο κριτικής είναι ότι δεν κατάφερε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που μας παρείχε η Ε.Ε. σ� αυτή την περίοδο, μέσα από το πρώτο και το δεύτερο πλαίσιο στήριξης.
  Τώρα που ήρθε στην επιφάνεια το ενδεχόμενο μείωσης των κοινοτικών πόρων που θα διατεθούν προς τις φτωχότερες χώρες, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τις ευθύνες αυτών που δεν κατάφεραν να απορροφήσουν διαθέσιμους πόρους.

• Το τέταρτο σημείο κριτικής είναι ότι δεν υπήρξε ο αναγκαίος επαναπροσδιορισμός της εξωτερικής πολιτικής, ώστε να εξασφαλιστεί η συνέργεια των μεγάλων πολιτικών της χώρας αντί να αλληλοεξουδετερώνονται.
  Κι εδώ αναφέρομαι στα ελληνοτουρκικά, την πολιτική μας για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, το κυπριακό, τους εξοπλισμούς, τη βαλκανική πολιτική κ.λ.π.
  Η κυβέρνηση Σημίτη μέσα από τις διγλωσσίες, τις παλινωδίες και τα πίσω � μπρος τελικά σε όλα τα μεγάλα θέματα εξωτερικής πολιτικής κινείται στις βασικές κατευθύνσεις που ακολουθεί η εξωτερική μας πολιτική τα τελευταία 15 χρόνια.
  Για να μην πω ότι σε ορισμένα θέματα υπάρχουν και αρνητικότερες εξελίξεις π.χ. το ενιαίο αμυντικό δόγμα, οι S-300 κλπ.

• Το πέμπτο σημείο κριτικής είναι ότι η κυβέρνηση δεν σημείωσε πρόοδο σε κανέναν τομέα που αφορά την καθημερινή ζωή των πολιτών, την ασφάλειά τους, την εξυπηρέτησή τους από το κράτος, την περίθαλψή τους, την παιδεία, την απασχόληση, την αντιμετώπιση της ανεργίας και των αποκλεισμών.

• Το έκτο σημείο κριτικής είναι ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν αντιλήφθηκε ότι όλα τα προηγούμενα προβλήματα σχετίζονται ευθέως και με τη λειτουργία του κράτος και του πολιτικού συστήματος. Η φιλοσοφία της κυβέρνησης γα τα θέματα αυτά αποτυπώθηκε στο σχέδιο συνταγματικής μεταρρύθμισης.
  Το σχέδιο αυτό σημαίνει ότι το ΠΑΣΟΚ επιθυμεί να μείνουν αναλλοίωτες οι σημερινές κρατικές και πολιτικές δομές. ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. συμφώνησαν στη ανώδυνη κι άνευρη αναθεώρηση του Συντάγματος, για να μείνουν τα πράγματα ίδια.
  Και βεβαίως αυτή η φιλοσοφία καθημερινά υλοποιείται με συγκεκριμένες πολιτικές και κυρίως με συγκεκριμένες πρακτικές και συμπεριφορές.

Φίλες και φίλοι,

Το σύνολο αυτής της κριτικής μπορεί να συνοψιστεί στην εκτίμηση ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ σήμερα αντιμετωπίζει τα προβλήματα απόρριψης και δυσαρέσκειας που αντιμετωπίζει εξ αιτίας της αδυναμίας της να ανταποκριθεί στο κεντρικό αίτημα της ελληνικής κοινωνίας. Δηλαδή στο αίτημα ενός μεγάλου μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος, που να βάζει την Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης με όρους κοινωνικής σταθερότητας, συνοχής, δικαιοσύνης και δημοκρατίας.

Πιστεύω ότι ο ελληνικός λαός έχει οριστικά διαμορφώσει άποψη για τα χαρακτηριστικά της κυβερνητικής πολιτικής και για τις δυνατότητες αυτής της κυβέρνησης.

Αυτή η άποψη δεν πρόκειται να αλλάξει μέχρι τις εκλογές και στις εκλογές θα εκφραστεί με την ήττα του ΠΑΣΟΚ.

Επίσης πιστεύω ότι αυτή η δυναμική των εξελίξεων δεν μπορεί να ανατραπεί από κάποια ενδεχόμενη αναδιάταξη των εσωτερικών συσχετισμών μέσα στο ΠΑΣΟΚ.

Τα όρια και τα προβλήματα που παρουσιάζει η πολιτική της κυβέρνησης Σημίτη έχουν τη ρίζα τους στην ίδια τη διαμόρφωση και στις αφετηριακές αντιλήψεις του ΠΑΣΟΚ. Δεν προκύπτουν από τις απόψεις της μιας ή της άλλης μερίδας.

Και επίσης τα όρια και τα προβλήματα της πολιτικής της κυβέρνησης Σημίτη έχουν τη ρίζα τους στο ίδιο το πολιτικό σύστημα, το οποίο λειτουργεί με καθοριστικό τρόπο και ενσωματώνει στη λογική του όλους όσοι το αποδέχονται ως πλαίσιο λειτουργίας.

3. Η εναλλακτική πρόταση του ΣΥΝ

Όπως ανέφερα και στην αρχή της ομιλίας μου, ο ΣΥΝ, κάνοντας αυτή την εκτίμηση και αυτή την πρόβλεψη για την πορεία της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, διατυπώνει μια συνολική εναλλακτική πρόταση εξουσίας.

Θεωρεί ότι η εξάντληση των δυνατοτήτων του ΠΑΣΟΚ ως δύναμης διακυβέρνησης της χώρας και η διάρρηξη της κοινωνικής συμμαχίας που το έφερε και το στήριξη στην εξουσία, ανοίγει το δρόμο για την συνολική ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου. Ανοίγει το δρόμο για την αναζήτηση μιας νέας προγραμματικής συμφωνίας που θα αποτελέσει τη βάση για την συγκρότηση νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, την αλλαγή του πολιτικού συστήματος και τη διαμόρφωση ενός διαφορετικού μοντέλου πολιτικής εξουσίας,

Ο ΣΥΝ απευθύνεται στο ΠΑΣΟΚ, στο ΔΗΚΚΙ και το ΚΚΕ και διατυπώνει σαφή πρόταση. Την πρόταση, δηλαδή, να αποδεχτούν αυτή την προοπτική και να εργαστούν για την υλοποίησή της.

Για την αποσαφήνιση αυτής της πρότασης, θα ήθελα να σταθώ σε τρία κομβικά στοιχεία:

α) Γιατί κυβέρνηση συνεργασίας

Το πρώτο σημείο αφορά το μοντέλο της κυβέρνησης συνεργασίας και γιατί σήμερα είναι προτιμότερο από το μοντέλο της αυτοδύναμης μονοκομματικής κυβέρνησης.

Στο σημείο αυτό συγκεντρώνονται ισχυρές αμφισβητήσεις από όσους θέλουν να υπερασπιστούν το σημερινό σύστημα διακυβέρνησης.

Το βασικό τους επιχείρημα είναι ότι μια μονοκομματική κυβέρνηση είναι ισχυρή, ενώ μια κυβέρνηση συνεργασίας θα είναι μια κυβέρνηση σε διαρκή αβεβαιότητα και άρα αδύναμη.

Ένα δεύτερο επιχείρημα που ακούγεται από άλλες πλευρές είναι ότι μια τέτοια πρόταση σήμερα, μοναδικό στόχο έχει να περισώσει το ΠΑΣΟΚ, να προσθέσει δυνάμεις που θα καλύψουν τις απώλειες του ΠΑΣΟΚ και θα εξασφαλίσουν την συνέχιση της παραμονής του στην εξουσία,

Αποκρούουμε και στις δύο αυτές απόψεις και πιστεύουμε ότι οι απαντήσεις μας είναι απολύτως πειστικές:

Η πρόταση που εμείς διατυπώνουμε συνιστά ριζική αλλαγή του μοντέλου διακυβέρνησης και κατά κανένα τρόπο δεν αποτελεί συνέχεια της σημερινής κυβέρνησης.
Το σημερινό πολιτικό σύστημα στηρίζεται στον κυριαρχικό ρόλο του πρωθυπουργού. Γι αυτό και χαρακτηρίζεται ως πρωθυπουργικό μοντέλο.
Αυτός ο πρωθυπουργικός χαρακτήρας έχει σημαντικότατες συνέπειες στη λειτουργία συνολικά του πολιτικού συστήματος.
Εδώ βρίσκεται η αφετηρία υποβάθμισης του ρόλου της Βουλής, υποβάθμισης της κυβέρνησης ως συλλογικού οργάνου, εδώ βρίσκεται η αφετηρία ενίσχυσης του ρόλου και της διαπλοκής εξωθεσμικών κέντρων και συμφερόντων.
Το σημερινό πολιτικό σύστημα λειτουργεί πολωτικά σε όλα τα επίπεδα. Αναδεικνύει παντού τις διαφορές όλων προς όλους και κατά κανόνα τροφοδοτεί την αναντιστοιχία ανάμεσα στη λαϊκή από τη μια και την κοινοβουλευτική από την άλλη πλειοψηφία.

Το σημερινό πολιτικό σύστημα χαρακτηρίζεται από την παντελή έλλειψη ελέγχων και θεσμικά κατοχυρωμένων αντίβαρων στην εκτελεστική εξουσία, που τελικά είναι η εξουσία του ενός ανθρώπου (πρωθυπουργός).

Μια κυβέρνηση συνεργασίας θα αναιρέσει αυτομάτως όλα αυτά τα χαρακτηριστικά και στη θέση τους θα βάλει άλλα.
Η λογική της κυβέρνησης συνεργασίας αναδεικνύει το ρόλο της Βουλής και τον ρόλο της κυβέρνησης ως συλλογικών οργάνων μέσα στα οποία εκφράζεται, δοκιμάζεται και λειτουργεί η θεμέλιος συμφωνία πάνω στην οποία στηρίζεται η συγκρότηση της κυβέρνησης.
Ο πρωθυπουργός εκφράζει και υλοποιεί το κυβερνητικό πρόγραμμα. Δεν καθορίζει όμως μόνος του το κυβερνητικό πρόγραμμα ούτε το τροποποιεί κατά το δοκούν.
Η ίδια η λογική της κυβέρνησης συνεργασίας εισάγει το στοιχείο του ελέγχου εξ αρχής σε όλα τα επίπεδα.
Η λειτουργία της εξαρτάται από την επίδειξη συνέπειας στην εφαρμογή της προγραμματικής συμφωνίας και από την εξασφάλιση συναινέσεων σε όλα τα βήματα.

Είναι τάχα αυτοί οι παράγοντες αδυναμία μιας κυβέρνησης;
Εμείς πιστεύουμε ακριβώς το αντίθετο.
Η έλλειψη συνέπειας, η αδυναμία ελέγχου και η απουσία συναινέσεων είναι αυτή που καθιστούν τελικά αδύναμη μια κυβέρνηση.
Νομίζω ότι η εμπειρία όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων αποδεικνύει την ορθότητα αυτής της εκτίμησης.
Απεναντίας η ευρεία κοινωνική συναίνεση που μπορεί να εξασφαλίσει μια κυβέρνηση προοδευτικής συνεργασίας, και οι εγγυήσεις συνεπούς τήρησης του κοινού προγράμματος μπορεί να καταστήσουν μια κυβέρνηση πανίσχυρη. Και κυρίως πανίσχυρη έναντι των εξωθεσμικών κέντρων στην ισχύ των οποίων είναι εξαιρετικά ευάλωτες οι μονοκομματικές κυβερνήσεις.

Τέλος, η συνεργασία των κομμάτων του προοδευτικού χώρου θα εξασφαλίσει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα αντιστοιχεί στην πραγματική λαϊκή πλειοψηφία που εκπροσωπούν τα κόμματα αυτά.
Σήμερα, αυτή η λαϊκή πλειοψηφία θρυμματίζεται, ανάμεσα στα κόμματα, τονίζονται οι διαφορές και έρχονται σε πρώτο πλάνο οι συγκρούσεις. Αυτό είναι απόρροια της λειτουργίας του σημερινού πολιτικού συστήματος.

Στην πρακτική που εμείς υποδεικνύουμε, θα έρθει σε πρώτο πλάνο η αναζήτηση των κοινών σημείων, η αναζήτηση συνθέσεων και συναινέσεων.

Θεωρώ πως όλα αυτά συνιστούν μια επιχειρηματολογία που είναι πλέον ώριμη και κατανοητή από τον ελληνικό λαό.

Και δεν είναι καθόλου τυχαίο που στις σφυγμομετρήσεις του τελευταίου διαστήματος, πλειοψηφικά πλέον οι πολίτες εκφράζονται υπέρ των κυβερνήσεων συνεργασίας.
Όσοι εξακολουθούν να τις αρνούνται, αγωνίζονται για να διατηρήσουν κυβερνητικούς θώκους, να διατηρήσουν τη νομή της εξουσίας ή την προσδοκία εξασφάλισης αυτής της νομής.

β) Γιατί αλλαγή του εκλογικού νόμου

Το δεύτερο σημείο που θέλω να σταθώ είναι ο εκλογικός νόμος.
Υπάρχουν πολλοί που λένε �Εντάξει, σωστή είναι η άποψη για κυβερνήσεις συνεργασίας, γιατί όμως ο ΣΥΝ θέτει ως προϋπόθεση την αλλαγή του εκλογικού νόμου;�
Θέτουμε ως προϋπόθεση την αλλαγή του εκλογικού νόμου, διότι χωρίς αυτή την αλλαγή δεν είναι ρεαλιστική η αλλαγή του μοντέλου διακυβέρνησης που προτείνουμε.
Εάν παραμείνει το σημερινό εκλογικό σύστημα, τότε θα έχουμε εκ νέου αυτοδυναμία ενός εκ των δύο μεγάλων κομμάτων, με πιθανότερη εκδοχή την αυτοδυναμία της Ν.Δ. Και στην περίπτωση όμως που συμβεί το λιγότερο πιθανό, να υπάρξει αυτοδυναμία του ΠΑΣΟΚ, και τότε δεν τίθεται θέμα κυβέρνησης συνεργασίας

Νομίζω ότι απ� όσα είπα προηγουμένως, είναι ολοφάνερο ότι πρόκειται για δυό διαφορετικά μοντέλα διακυβέρνησης, που σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να συνδυαστούν.

Υπάρχει όμως κι ένα δεύτερο επιχείρημα �Μα καλά, λένε μερικοί, προτείνετε να αλλάξει ο εκλογικός νόμος, τώρα. Εάν όμως δεν υπάρξει προγραμματική συμφωνία, τότε τι θα γίνει; Μήπως θα έπρεπε πρώτα να διαπιστωθούν οι δυνατότητες προγραμματικής συμφωνίας και μετά να συζητηθεί η αλλαγή του εκλογικού νόμου;�

Πιστεύω ότι και αυτό το επιχείρημα δεν είναι σωστό.
Η αλλαγή του εκλογικού νόμου είναι η κίνηση που θα βάλει τα πράγματα σε νέα τροχιά και θα απελευθερώσει τη νέα δυναμική.
Έχει αποδειχτεί πάρα πολλές φορές ότι η ορθότητα των επιχειρημάτων δεν αρκεί για να πεισθεί κανείς προκειμένου να αποδεχτεί μιαν άποψη ή μια πρόταση. Καλώς ή κακώς στην πολιτική το τελικό κριτήριο είναι οι συσχετισμοί δυνάμεων.

Η αποφασιστική κίνηση που θα ανατρέψει την εντύπωση νίκης υπέρ της Ν.Δ. που έχει διαμορφωθεί στην κοινή γνώμη, είναι σήμερα η αλλαγή του εκλογικού νόμου.
Ταυτόχρονα, η αλλαγή του εκλογικού νόμου είναι η αποφασιστική δύναμη που θα θέσει το ΠΑΣΟΚ, τον ΣΥΝ, το ΔΗΚΚΙ και το ΚΚΕ προ του προβλήματος αναζήτησης προγραμματικών και πολιτικών συμπτώσεων, για τη διαμόρφωση πειστικής εναλλακτικής λύσης.
Κι σ΄αυτό το σημείο είναι που θα υπάρξουν και τα περιθώρια για την παρέμβαση του ελληνικού λαού.
Εάν εγκαίρως αλλάξει ο εκλογικός νόμος και εάν είναι σαφής και ορατή η προοπτική κυβερνητικής συνεργασίας, τότε όλοι θα υποχρεωθούν να καταθέσουν τις συγκεκριμένες προτάσεις τους και ο ελληνικός λαός θα κληθεί να κρίνει και να ενισχύσει ανάλογα εκείνες τις προτάσεις που θα ήθελε να χρωματίσουν περισσότερο την πιθανή συνεργασία.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι δεν υπάρχει επιχείρημα υπέρ της διατήρησης του σημερινού εκλογικού συστήματος.
Κατανοώ βεβαίως τη λογική της Ν.Δ.
Η Ν.Δ. επιδιώκει αυτοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, γιατί δεν έχει περιθώρια συμμαχιών.
Δεν μπορώ να κατανοήσω την εμμονή του ΠΑΣΟΚ.
ʼλλωστε, η αλλαγή του εκλογικού νόμου, η απλή αναλογική δεν εξισορροπεί μονάχα τους συσχετισμούς αντιπροσωπευτικά. Επηρεάζει όλη τη δομή και λειτουργία του πολιτικού συστήματος.
Η εμμονή του ΠΑΣΟΚ στη διατήρηση του σημερινού εκλογικού συστήματος μια μόνο εξήγηση χωράει.
Ότι το ΠΑΣΟΚ εάν χάσει τις εκλογές, προτιμάει να το διαδεχτεί μια αυτοδύναμη κυβέρνηση της Ν.Δ., στα πλαίσια πάντα του ίδιου πολιτικού συστήματος, παρά να ανοίξει το δρόμο για αλλαγή αυτού του συστήματος και για την είσοδο στο προσκήνιο των πολιτικών δυνάμεων που κινούνται στα αριστερά του. Ότι δηλαδή, το ΠΑΣΟΚ προτιμά ως εναλλακτικό πόλο τη Δεξιά κι όχι την Αριστερά.

Θέλω να πιστεύω ότι η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα αναλογιστεί τις ιστορικές της ευθύνες και θα προχωρήσει έγκαιρα στην υιοθέτηση της πρότασης του ΣΥΝ και θα αλλάξει τον εκλογικό νόμο.
Όμως αυτή η αλλαγή θα πρέπει να γίνει έγκαιρα. Διότι τότε θα έχει όλα τα περιθώρια να απελευθερώσει δυναμικές και να λειτουργήσει θετικά.
Η αλλαγή του εκλογικού νόμου πρέπει να γίνει πριν από τις ευρωεκλογές. Μόνο τότε θα πειστεί ο ελληνικός λαός ότι είναι ενταγμένη σε ένα σοβαρό σχέδιο αλλαγής του πολιτικού συστήματος.
Και θέλω έγκαιρα να επισημάνω ότι η εμβέλεια μιας τόσο σημαντικής κίνησης θα μειώνεται όσο πλησιάζουμε προς το χρόνο των βουλευτικών εκλογών.
Γιατί μια αλλαγή του εκλογικού νόμου παραμονές εκλογών, στα μάτια του ελληνικού λαού θα καταγραφεί ως ένα κόλπο για να ανακοπεί τεχνητά η άνοδος της Ν.Δ. στην εξουσία.

Αγαπητές φίλες,
Αγαπητοί φίλοι,

Ο ΣΥΝ είναι γενικώς αντιθέτως στην λογική που θέλει την πολιτική να ασκείται με κόλπα. Κυρίως όμως είμαστε αντίθετοι στο να αντιμετωπιστεί με τεχνητούς τρόπους ή άνοδος της Ν.Δ.

Εμείς προτείνουμε την αλλαγή του εκλογικού νόμου, και του πολιτικού συστήματος ευρύτερα για να σταματήσει η λογική του εκκρεμούς που χαρακτηρίζει την πολιτική ζωή σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση είναι αυτή που χάνει τις εκλογές και όχι η αντιπολίτευση αυτή που τις κερδίζει.

Η Ν.Δ. σήμερα είναι μειοψηφία στον ελληνικό λαό. Και θα παραμείνει μειοψηφία γιατί ο ελληνικός λαός γνωρίζει ότι το κόμμα αυτό δεν έχει να παρουσιάσει καμιά καινούργια ιδέα. Γνωρίζει ότι ενδιαφέρεται μόνο για την νομή της εξουσίας και ότι διαθέτει ένα στελεχικό δυναμικό που είναι διαμορφωμένο με τις πιο συντηρητικές αντιλήψεις.
Και ακόμα γνωρίζει ο ελληνικός λαός ότι η σημερινή Ν.Δ είναι ένα κόμμα που εφ' όσον ανέβει στην εξουσία θα επιδεινώσει σε όλους τους τομείς την θέση των εργαζομένων.

Το ερώτημα που εμείς θέτουμε είναι γιατί το ΠΑΣΟΚ πρέπει να επιμείνει σε ένα εκλογικό νόμο που αυτό το κόμμα που στο λαό είναι μειοψηφία, θα το καταστήσει πλειοψηφία στην Βουλή και κυβέρνηση της χώρας απλώς επειδή θα έχει περάσει τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ.

γ) Είναι πιθανή η προγραμματική συμφωνία ΠΑΣΟΚ-ΣΥΝ-ΔΗΚΚΙ-ΚΚΕ

Το τρίτο και τελευταίο σημείο στο οποίο θέλω να σταθώ είναι το κατά πόσον είναι ρεαλιστική μια προγραμματική συμφωνία των προοδευτικών δυνάμεων.

Και στο σημείο αυτό νομίζω ότι χρειάζεται μια δυναμική κι όχι στατική αντιμετώπιση των πραγμάτων.
Ο ΣΥΝ ξεκινάει από την αφετηρία της εκτίμησης που ανέφερα στην αρχή-αρχή της ομιλίας μου.

Ότι δηλαδή στην Ελλάδα σήμερα πρέπει να αλλάξουν πολλά και ότι πρέπει να διαμορφωθεί το πολιτικό πλαίσιο που θα ευνοήσει την αλλαγή.

Τα πρόσφατα ευρωπαϊκά παραδείγματα συγκρότησης κυβερνήσεων συνεργασίας ανάμεσα σε δυνάμεις ολόκληρου του προοδευτικού αριστερού φάσματος πρέπει να μελετηθούν και να μας διδάξουν.

Με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία, εγώ θα ήθελα να κάνω μια αφετηριακή παρατήρηση:

Στη σημερινή μεταδιπολική και μεταψυχροπολεμική εποχή δεν έχει κανένα νόημα στην Ευρώπη να συνεχίζεται με τους ίδιους όρους το ιστορικό σχίσμα ανάμεσα στις δυνάμεις της Αριστεράς.
Η σοσιαλιστική, η κομμουνιστική, η νέα ριζοσπαστική αριστερά, οι δυνάμεις της οικολογίας, του φεμινισμού, των νέων κοινωνικών κινημάτων, σε όλες τους τις εκδοχές θα πρέπει να βάλουν σε νέες βάσεις τις μεταξύ τους σχέσεις. Πρέπει να αγωνιστούν πρωτοποριακά για τον ιστορικό σχεδιασμό του 21ου αιώνα και όχι ως οπισθοφυλακές του 20ου αιώνα.
Κανείς πια δεν μπορεί να αποκλείει κανέναν. Κανείς δεν μπορεί να φέρει την κοινωνία, τους πολίτες, την Ελλάδα και τα προβλήματά τους στα δικά του μέτρα.
Απεναντίας, τα νέα μεγάλα προβλήματα και ερωτήματα απαιτούν νέες απαντήσεις και στο έδαφος αυτών των απαντήσεων θα προκύψουν οι νέες ενδεχόμενες διαιρέσεις ή οι νέες συναντήσεις και συνθέσεις.
Βεβαίως βαραίνει πάνω σ� όλους μας η παράδοση, βαραίνουν οι ιστορικές διαμορφώσεις, η κουλτούρα, η διαπαιδαγώγηση κοινωνικών στρωμάτων και πολιτικών στελεχών. Βαραίνουν οι σχέσεις με την εξουσία και τους αφομοιωτικούς μηχανισμούς της για μερικούς, η απόσταση από την εξουσία και ως εκ τούτου η λιγότερη επαφή με το συγκεκριμένο για άλλους.
Αλλάζει η δομή της κοινωνίας, της οικονομίας, της εξουσίας. Αλλάζει η σχέση του πολίτη με την πολιτική, της κοινωνίας με τους θεσμούς.

Εμείς στον ΣΥΝ έχουμε μια πολύτιμη εμπειρία για τη δυναμική που μπορεί να απελευθερώσει η συνάντηση δυνάμεων με διαφορετική προέλευση.

Θεωρώ λοιπόν ότι κατ� αρχήν υπάρχει ένα θέμα οπτικής γωνίας, ένα θέμα ιστορικής και πολιτικής βούλησης από τις δυνάμεις της ελληνικής Αριστεράς να διαμορφώσουν ένα νέο προγραμματικό και πολιτικό πλαίσιο.
Και στο σημείο αυτό θέλω να αναφερθώ και στο ρόλο που θα έπρεπε και πρέπει να διαδραματίσουν οι προοδευτικοί διανοούμενοι στον τόπο μας σήμερα.

Πιστεύω ότι η προοδευτική διανόηση θα επιβεβαιώσει το ρόλο της μόνο εάν εργαστεί για την προοπτική μιας τέτοιας ανασύνθεσης και συνάντησης.
Δεν συμβάλει θετικά ο ισοπεδωτικός μηδενισμός. Δεν συμβάλει θετικά ο σνομπισμός, δεν συμβάλει θετικά ή ταύτιση με κυβερνητικές και κρατικές επιλογές.
Ο ρόλος των διανοούμενων είναι η καλλιέργεια του κριτικού προς το υπάρχον λόγου.
Ο ρόλος των διανοούμενων εκπληρώνεται με την αμφισβήτηση των καθεστωτικών δομών, με την αμφισβήτηση των κάθε είδους στερεοτύπων, με τη διαρκή αναζήτηση νέων συνθέσεων.

Πιστεύω, λοιπόν, ότι υπάρχουν οι ιδεολογικές αφετηρίες, οι ιστορικές αναφορές, οι κοινωνικές αναφορές και οι πολιτικές προϋποθέσεις για να επιτευχθεί μια προγραμματική συμφωνία του προοδευτικού πολιτικού χώρου στη βάση της οποίας θα πορευτεί η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια.

Θα ήθελα να τελειώσω με μια ακόμα αναφορά.

Στην πολιτική η πρόβλεψη είναι μια πολύ σχετική και πολύ σύνθετη διαδικασία.

Εάν προβλέπω ότι κάτι μπορεί να γίνει, σημαίνει ότι ταυτοχρόνως κάνω και ότι μπορώ για να επιβεβαιωθεί η πρόβλεψή μου.

Εάν όλοι προβλέψουμε ότι μπορεί να υπάρξει νέα προγραμματική συμφωνία και στη βάση αυτής ότι μπορεί να υπάρξει μια κινητοποίηση όλων των προοδευτικών δυνάμεων του τόπου, ώστε να ανασυγκροτηθεί η ελληνική κοινωνία και να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της ιστορικής περιόδου που ζούμε, τότε είναι βέβαιο ότι αυτή η πρόβλεψη θα επιβεβαιωθεί.

Ο ΣΥΝ υπόσχεται να αγωνιστεί με αυτή την αισιοδοξία και μ� αυτή την ενεργητική αισιοδοξία είμαστε ρεαλιστές στην πρόβλεψή μας.

Βεβαίως γνωρίζουμε τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα. Και από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ και από την πλευρά του ΚΚΕ.
Όμως εμάς μας ενδιαφέρει να αλλάξουμε την σημερινή πραγματικότητα. Και μας ενδιαφέρει να επιδράσουμε θετικά και στους άλλους πολιτικούς χώρους. Και στο ΠΑΣΟΚ και στο ΚΚΕ και στο ΔΗΚΚΙ.

Φίλες και φίλοι,
Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Το 1999 που σε λίγο έρχεται θα είναι μια χρονιά γεμάτη προβλήματα, προκλήσεις και δυνατότητες.
Η τελευταία χρονιά του 20ου αιώνα θα είναι για ολόκληρη την Ευρώπη μια χρονιά ιστορική. Σ΄ αυτόν τον αιώνα που τελειώνει η Ευρώπη γνώρισε δυο μεγάλους πολέμους, γνώρισε την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος, γνώρισε μεγάλες επαναστάσεις, έζησε τον διχασμό της και ταυτόχρονα έκανε τα πρώτα βήματα προς κάτι πρωτόγνωρο, την οικονομική και πολιτική ενοποίησή της.

Σε όλες αυτές τις στιγμές, σε όλες αυτές τις διαδικασίες η Ευρωπαϊκή Αριστερά ήταν παρούσα. Αλλού πρωτοπόρα, αλλού δίνοντας μάχες οπισθοφυλακών.
Στο τέλος αυτής της εποχής των άκρων ζούμε μια πρωτοφανή ιδεολογική σύγχυση, ζούμε την ανατροπή ιδεών, δογμάτων, εδραιωμένων πεποιθήσεων.

Μέσα σε αυτό το θολό τοπίο η Ευρωπαϊκή και Ελληνική Αριστερά θα διαβούν το κατώφλι του 21ου αιώνα. Και θα υπάρξουν και τις επόμενες δεκαετίες διεκδικώντας να επηρεάσουν τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις, διεκδικώντας να ενισχύσουν την δημοκρατία, να βελτιώσουν την ζωή των ανθρώπων, να αποτρέψουν πολέμους, ρατσισμούς, ξενοφοβίες, κοινωνικούς αποκλεισμούς και φτώχειες.

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Δεν είναι μόνο οι χρονικοί συμβολισμοί που με σπρώχνουν σ ΄αυτές τις γενικότερες αναφορές. Είναι η ίδια η ανάγκη να συνδέουμε πάντα την δράση και τις προτάσεις μας με τον ευρύτερο ιστορικό ορίζοντα.

Ο ΣΥΝ διατυπώνει τις πολιτικές του προτάσεις όχι με την στενή οπτική του σήμερα, όχι για να αναμετρηθεί σε ένα παιχνίδι τακτικής με όλους τους άλλους.
Διατυπώνει τις προτάσεις του για να συνδέσει την καθημερινή πολιτική πράξη με το όραμα μιας γενικότερης αλλαγής στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, με το όραμα ενός καλύτερου αύριο.

Η πρόταση του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ είναι πρόταση ανατροπής του κυβερνητικό μοντέλου. Δεν είναι πρόταση κυβερνητισμού.

Η πρότασή μας είναι πρόταση ανασύνθεσης κι ευρύτερου προοδευτικού χώρου. Δεν είναι πρόταση κομματικής σκοπιμότητας.

Η πρόταση μας είναι πρόταση αλλαγής της κυβερνητικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, με το εναλλακτικό προοδευτικό πρόγραμμα. Δεν είναι πρόταση στήριξης και συμπλήρωσης της κυβερνητικής πολιτικής.

Η πρότασή μας, είναι πρόταση για τη νέα κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία των προοδευτικών κατακτήσεων. Δεν είναι πρόταση συμπληρωματική και δορυφορική, στους υπάρχοντες συσχετισμούς.

Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να δώσουμε έμφαση στα προγραμματικά στοιχεία.

Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ καλεί όλους να στοχαστούν και να εργαστούν για τη στρατηγική των προοδευτικών δυνάμεων προς την κοινωνία του 21ου αιώνα.

Ο οικονομικός σχεδιασμός της ισόρροπης ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής.

Η σύγχρονη κοινωνική πολιτική ως στοιχεία οικονομικής σταθερότητας και αναδιάρθρωσης.

Η ποιότητα ζωής και η καθημερινότητα των αναγκών του πολίτη, ως στοιχείο αξιοπιστίας και συναίνεσης.

Η διευρυμένη δημοκρατία της συμμετοχής και των ελέγχων, για την αναζωογόνηση της πολιτικής, την εξυγίανση του κράτους και την ανασύνταξη της κοινωνίας.

Η ορθολογική αξιοποίηση των πόρων, για τη δίκαιη κατανομή των βαρών και των κινδύνων, των απωλειών και των ωφελημάτων.

Η οικολογική ευαισθησία, η περιβαλλοντική πολιτική και η προστασία των δικαιωμάτων, για την αντιμετώπιση των συνθηκών που παράγουν καταστροφές, ασχήμια, ασφυξία, αποκλεισμούς και ανέχεια.

Η εθνική στρατηγική στην εξωτερική πολιτική, για τη δίκαιη λύση των προβλημάτων της χώρας, τη διαφύλαξη των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και τη δημιουργική θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη και τον κόσμο για το κοινό μέλλον της ειρήνης, της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας, του σοσιαλισμού και της οικολογίας.