ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Άννα Μπενάκη-Ψαρούδα): Το λόγο έχει ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Φώτης Κουβέλης.
ΦΩΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Κύριοι συνάδελφοι, είναι προφανές ότι δεν αποτέλεσε στοιχείο της παθολογίας της λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης η έλλειψη –για να χρησιμοποιήσω εκφράσεις του εισηγητή της πλειοψηφίας- ενός σύγχρονου Κώδικα κατάστασης υπαλλήλων δήμων και κοινοτήτων. Όχι ότι υποτιμώ την ανάγκη να υπάρχει ένας σύγχρονος Κώδικας αντίστοιχος προς τις λειτουργικές ανάγκες των ΟΤΑ πρώτου βαθμού αλλά γιατί τα ζητήματα της παθολογίας στη λειτουργία των ΟΤΑ αλλού πρέπει να αναζητηθούν.
Και μια και ο λόγος κάνει την αναφορά του στους υπαλλήλους των δήμων και των κοινοτήτων, αμέσως τίθεται το ερώτημα γιατί ο καινούργιος Κώδικας συντηρεί αυτήν την πολυδιάσπαση του δυναμικού που απασχολείται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Πιστεύω, κύριε Υπουργέ, ότι το απασχολούμενο προσωπικό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι αντίστοιχο των αναγκών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης; Είναι αντίστοιχο των αναγκών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να υπάρχουν δημοτικοί υπάλληλοι οι οποίοι να έχουν επί παραδείγματι μερική απασχόληση ή συμβασιούχοι οι οποίοι δεν γνωρίζουν τι θα γίνει και πώς θα εξελιχθεί η εργασιακή τους σχέση; Προφανέστατα όχι.
Κανένας κώδικας δεν εμπόδισε την ανάπτυξη της τοπικής αυτοδιοίκησης και την αντιστοίχιση της με τις πραγματικές ανάγκες της αυτοδιοικούμενης κοινωνίας. Εκείνο που εμπόδισε ήταν η έλλειψη οικονομικών πόρων, η έλλειψη αποτελεσματικότητας, η απουσία, αν θέλετε, λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης ως το κέντρο της αυτόνομης εξουσίας των ίδιων των πολιτών.
Ο κώδικας, κατά συνέπεια, δεν κάνει καμία τομή. Είναι ακριβές βέβαια, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι εξορθολογίζει κάποια ζητήματα και βεβαίως έχει και ρυθμίσεις που αποτελούν έναν θετικό βηματισμό, ένα βήμα προς τα μπροστά, όπως για παράδειγμα η καθιέρωση του δευτεροβάθμιου πειθαρχικού ελέγχου πριν από τον έλεγχο της δικαιοσύνης, για την επιβληθησόμενη πειθαρχική τιμή στο δημοτικό υπάλληλο.
Όμως, επαναλαμβάνω, μια και αναφερόμεθα στους εργαζόμενους στους χώρους της τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού, πρέπει να δούμε αυτή την πολυδιάσπαση του εργασιακού δυναμικού. Έχουμε πάρα πολλές περιπτώσεις δήμων και κοινοτήτων, κυρίως δήμων -θα έλεγα αποκλειστικά δήμων- που να στερούνται του αναγκαίου προσωπικού, να στερούνται του κατάλληλου προσωπικιού, να έχουν προσλάβει προσωπικό όχι με αξιοκρατικά κριτήρια και να έχουμε και δήμους οι οποίοι να στενάζουν από την έλλειψη προσωπικού. Αυτά είναι τα ζητήματα, τα οποία πρέπει να αντιμετωπίσει τούτο το Κράτος, αυτή η Πολιτεία, αναφορικά με τη στελέχωση, την υπαλληλική στελέχωση των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και του πρώτου, θα προσέθετα και του δευτέρου βαθμού. Όμως δεν κάνει τίποτα από όλα αυτά, παρά το γεγονός, επαναλαμβάνω, ότι δεν υποτιμώ το γεγονός ότι υπάρχουν ρυθμίσεις που ικανοποιούν αιτήματα των εργαζομένων, ικανοποιούν ζητήματα ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών ή ρυθμίζουν καταστάσεις που έχουν σχέση με ιδιαίτερα προβλήματα των εργαζομένων στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Κύριε Υπουργέ, τι θα γίνει με τους συμβασιούχους; Όταν στο παρελθόν συζητούσαμε δικό σας σχέδιο νόμου, σας έλεγα ότι δημιουργείτε τη νέα στρατιά των συμβασιούχων ορισμένου χρόνου. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό, το πρόβλημα θα μεγεθυνθεί, το πρόβλημα θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Και βεβαίως όλα αυτά είναι ζητήματα, τα οποία υπονομεύουν την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας τους τοπικής αυτοδιοίκησης. Όταν μάλιστα έχουμε συμβασιούχους, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης, η σύμβαση των οποίων δεν έχει τραπεί σε σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου και δεν πρόκειται να τραπεί μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, όπως ακούσατε και όπως γνωρίζετε, ο οποίος μάλιστα –οποία καταπληκτική ταχύτης!- μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα, ο ίδιος ο Άρειος Πάγος στην Ολομέλειά του, ανέτρεψε προηγούμενη αντίθετη απόφαση που είχε πάρει.
Και είμαι υποχρεωμένος να σημειώσω, όχι μεταφέροντας ακριβώς τη φράση του αείμνηστου Βαμβέτσου ότι ο Άρειος Πάγος ηυτοκτόνησε, όπως σημείωνε το 1966, στη βάση μιας απόφασης που έλαβε. Αλλά, παραφράζοντας, να υποστηρίξω ότι ο Άρειος Πάγος, κατά πλειοψηφία αυτοακυρώθηκε. Και έχασε τη σχέση εμπιστοσύνης με τον ελληνικό λαό, όταν μάλιστα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχουμε ομολογία του Προέδρου του Αρείου Πάγου, ότι δια τηλεφωνικής περιφοράς της εισήγησης μεταξύ τριών απόντων Αρεοπαγιτών, ελήφθη η σχετική απόφαση και όταν η νομική, η επιστημονική κοινότητα βοά ότι έχουμε ανύπαρκτη απόφαση ως εκ τούτου, από την ώρα που η Ολομέλεια δεν συνεδρίασε με παρόντα όλα τα φερόμενα ως παρόντα μέλη της Ολομέλειας του ʽΑρείου Πάγου.
Επομένως, για να γυρίσω στο θέμα που συζητάμε, είναι αναγκαίο να δείτε, κύριε Υπουργέ, τα ζητήματα των συμβασιούχων. Διότι στους υπάρχοντες συμβασιούχους οι οποίοι ζουν με εξαιρετική ανασφάλεια, έχουν προστεθεί και οι άλλοι συμβασιούχοι των δεκαοκτώ μηνών. Και να, η μεγάλη στρατιά των αιχμαλώτων συμπολιτών μας που θα περιμένουν ποια Κυβέρνηση θα έλθει, ποια θα τους υποσχεθεί παράταξη, ότι θα λύσει και θα αντιμετωπίσει το ζήτημα.
Θεωρώ όμως ότι δεν αποτελεί εύρυθμη συμπεριφορά, δεν αποτελεί στοιχείο χρηστής διοίκησης αυτή τη διατήρηση μιας μεγάλης εκκρεμότητας, η οποία, αν θέλετε, προσβάλλει και τους πολίτες, προσβάλλει και την Κυβέρνηση και εν τέλει προσβάλλει τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος διακυβέρνησης αυτού του τόπου.
Συντηρεί –και πώς αλλιώς, αφού είναι παραδοχή και δέσμευση της Κυβέρνησης;- o Κώδικας τη δυνατότητα παρέμβασης του περιφερειάρχη. Ο περιφερειάρχης είναι ένας θεσμός, ο οποίος δεν έχει λόγο ύπαρξης στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, διότι ο περιφερειάρχης είναι ο μακρύς βραχίονας της εκάστοτε κυβέρνησης, της εκάστοτε εκτελεστικής εξουσίας και σε τίποτε δεν εξυπηρετεί, πολύ δε περισσότερο δεν στηρίζει την αποτελεσματικότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Σε ό,τι αφορά το Πειθαρχικό Δίκαιο στο οποίο αναφέρεται ο Κώδικας, εγώ είπα ότι είναι θετικό το γεγονός ότι καθιερώνεται, κύριε Υπουργέ, η δευτεροβάθμια πειθαρχική κρίση. Όμως, αυτή η αοριστία στην περιγραφή της ελεγχόμενης πειθαρχικά συμπεριφοράς του υπαλλήλου εντός και εκτός υπηρεσίας, γνωρίζετε πάρα πολύ καλά –πάντοτε είχα την άποψη αυτή- ότι δεν αντιστοιχεί με τις σύγχρονες παραδοχές περί Δικαίου. Τι θα πει «ελεγχόμενη πειθαρχικά συμπεριφορά του υπαλλήλου», είτε είναι δημόσιος είτε είναι υπάλληλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εκτός υπηρεσίας; Η εκτός υπηρεσίας λειτουργία του οποιουδήποτε, προφανέστατα και του δημοτικού υπαλλήλου, είναι υπόθεση η οποία ελέγχεται από άλλες διατάξεις και με άλλες διαδικασίες.
Σε ό,τι αφορά, κύριε Υπουργέ, το θέμα των μετατάξεων, υποστηρίζω την άποψη ότι η ρύθμιση που εισάγεται είναι εξαιρετικά αυστηρή και περιοριστική. Και μη θεωρήσετε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι ό,τι το αυστηρόν και το περιοριστικόν διαμορφώνει στοιχεία αποτελεσματικότητας. Προφανώς, όχι.
Εγώ θα σας αναφέρω χαρακτηριστικά μία περίπτωση, κύριε Υπουργέ. Στο άρθρο 74 στην παράγραφο 7, εάν θυμάμαι καλά, υπάρχει διάταξη σύμφωνα με την οποία δεν επιτρέπεται μετάταξη, αν πρόκειται για το μοναδικό υπάλληλο του κλάδου του. Ερώτημα: Τι γίνεται με τη συντριπτική πλειοψηφία των μικρών Καποδιστριακών Δήμων, όπου εκεί επί παραδείγματι υπηρετεί ένας μηχανικός ΠΕ, δεν τον θέλει ο Καποδιστριακός Δήμος, γιατί δεν τον χρειάζεται, και αυτός θέλει να μεταταγεί, υποβάλλει τη σχετική αίτηση, αλλά δεν μπορεί να γίνει ούτε καν εξέταση της σχετικής αιτήσεως με τη ρύθμιση αυτή; Και αυτό, όταν μάλιστα δεν υπάρχει αντίρρηση από τον Καποδιστριακό Δήμο να μετακινηθεί αυτός ο συγκεκριμένος υπάλληλος. Και είναι ενδεικτική και όχι περιοριστική η αναφορά την οποία κάνω.
Έτσι, λοιπόν, στο ζήτημα των μετατάξεων είστε εξαιρετικά φειδωλός. Διαμορφώνετε μία αυστηρότητα και έναν περιορισμό, ο οποίος είναι αναντίστοιχος και προς τα πράγματα αλλά κυρίως και προς τις ανάγκες των ίδιων των εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, εμείς καταψηφίζουμε τον Κώδικα Κατάστασης Υπαλλήλων Δήμων και Κοινοτήτων στη βάση των όσων προανέφερα, γιατί πιστεύουμε ότι διαμορφώνει συγκεντρωτικές δομές, παρά το γεγονός της ύπαρξης θετικών ρυθμίσεων που υπάρχουν μέσα στον Κώδικα αυτόν.
Και ολοκληρώνοντας θα ήθελα για άλλη μια φορά να ολοκληρώσω ότι, εάν η Τοπική Αυτοδιοίκηση βεβαίως και με ευθύνη δική μας και με ευθύνη της Κυβέρνησης δεν ανακαθορίσει τη λειτουργία της στο επίπεδο των υπαλλήλων, δεν θα μπορέσει να εξασφαλίζει την αποτελεσματικότητα και τη χρησιμότητα που έχει ανάγκη η κοινωνία στο επίπεδο της αυτοδιοίκησης. Δεν θα πάψουν, εάν δεν αντιμετωπιστούν όλα αυτά τα ζητήματα, ούτε οι παθολογίες ούτε οι αδιαφάνειες αλλά ούτε και οι επισημάνσεις του αρμόδιου επιθεωρητή αλλά ούτε και του Συνηγόρου του Πολίτη.
Θέλω με άλλα λόγια να πω, κύριε Υπουργέ, ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στα καθήκοντά της που είναι υψηλά, σημαντικά και άκρως ενδιαφέροντα, χρειάζεται τις άλλες ρυθμίσεις που συνοπτικά προανέφερα.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είμαι από εκείνους που πιστεύουν βαθύτατα στο θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μάλιστα, έχω την άποψη ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αν λειτουργήσει σωστά, είναι δυνατόν να εξυγιάνει και τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος διακυβέρνησης αυτού του τόπου. Όμως, για να συμβεί αυτό, η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται αναδόμηση και ανακαθορισμό και της λειτουργίας της και των αρμοδιοτήτων της.
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΧΡΥΣΗΣ: Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι αναμφισβήτητο και καθολικά αποδεκτό ότι ο προϊσχύσας κώδικας καταστάσεως προσωπικού των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης του ν. 188/1981 είχε καταστεί αναχρονιστικός, αφού ουδόλως πλέον ανταποκρινόταν στις σύγχρονες κοινωνικές και δικαιακές αντιλήψεις για την αποστολή της τοπικής αυτοδιοίκησης μέσα στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
Εκτός αυτών η ψήφιση πολλών νομοθετημάτων σχετικά με την τοπική αυτοδιοίκηση δημιούργησε σύγχυση, αντιφατικότητα και δυσλειτουργία στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Την αναγκαιότητα δημιουργίας και ψήφισης ενός νέου κώδικα προέβλεψε το άρθρο 26 παράγραφος 1 του ν. 3013/2002 που εσείς ψηφίσατε και ανέθεσε σε επιτροπή την κατάρτιση ενός νέου κώδικα που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της τοπικής αυτοδιοίκησης και των υπηρετούντων αυτήν.
Σήμερα πώς μεταβληθήκατε έτσι; Πώς αναιρέσατε τους ίδιους τους εαυτούς σας; Μάλιστα, αυτή η προσπάθεια ολοκληρώθηκε, αλλά δεν κατατέθηκε στη Βουλή ο καταρτισθείς κώδικας για ψήφιση. Αυτό το υφιστάμενο νομοθετικό κενό καλύπτει σήμερα η ψήφιση της κύρωσης του Κώδικα