Αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι η Δημόσια Διοίκηση, χρόνια τώρα, βρίσκεται σε βαθιά και γενικευμένη κρίση, με χαρακτηριστικά όπως η συνεχής αποδιοργάνωση, η χαμηλή αποδοτικότητα και η κοινωνική αναποτελεσματικότητα. Οι κυβερνήσεις της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ αντί να λάβουν ουσιαστικά μέτρα για τον εκδημοκρατισμό και τον εκσυγχρονισμό της, άσκησαν και ασκούν πολιτικές που είχαν και έχουν ως βασικό πολιτικό στόχο:
- την περαιτέρω υποβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης
- τον περιορισμό του κράτους και την εκχώρηση βασικών αρμοδιοτήτων του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα
- την μεταφορά του κόστους βασικών κοινωνικών αγαθών (υγεία, παιδεία, ασφάλιση κλπ) από το κράτος στον πολίτη
- την εξυπηρέτηση μεγάλων οικονομικών συμφερόντων
- την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων
Όλα αυτά αποτελούν τη βάση ενός καλά οργανωμένου σχεδίου.
Όχι βέβαια προς όφελος των πολιτών, αλλά με στόχο την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των επιχειρηματιών και του κεφαλαίου, προς τους οποίους αυξάνει τα προνόμια και τις παροχές, όπως π.χ. πρόσφατα με την απαλλαγή των τραπεζών από τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Βασική επιδίωξη αυτής της πολιτικής είναι να περιοριστούν οι πόροι για κοινωνικές δαπάνες και να αυξηθούν οι παροχές προς τους έχοντες και κατέχοντες.
Προκειμένου να περάσουν πιο εύκολα τα σχέδια αυτά και να αποφευχθούν οι αντιδράσεις των πολιτών για τον περιορισμό των κοινωνικών αγαθών, οι κυβερνήσεις έχουν επιδοθεί, προ πολλού, σε μια εκστρατεία συκοφάντησης σε βάρος του δημοσίου και των εργαζομένων του, οι οποίοι παρουσιάζονται ως βασικοί υπεύθυνοι για την κακή κατάσταση που επικρατεί.
Ταυτόχρονα, ως αντίδοτο, για τη θεραπεία της κακοδαιμονίας που μαστίζει τη Δημόσια Διοίκηση, προβάλλονται πομπώδεις και μεγαλεπήβολες εξαγγελίες και επιχειρείται εφαρμογή επιφανειακών μέτρων «εκσυγχρονισμού», που δεν απαντούν όμως στα αίτια που έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση των παθολογικών χαρακτηριστικών της Δημόσιας Διοίκησης, όπως η κομματικοποίηση, οι πελατειακές σχέσεις, η αναξιοκρατία, η αδιαφάνεια, η σύγχυση αρμοδιοτήτων, η γραφειοκρατία, η πολυνομία κ.α.
Είναι σαφείς οι προσπάθειες των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων υποβάθμισης και απαξίωσης του ρόλου του Δημοσίου και των παρεχομένων από το κράτος κοινωνικών υπηρεσιών και θεοποίησης από την άλλη μεριά των δυνατοτήτων του ιδιωτικού τομέα. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρήθηκαν τα εξής:
• Περιορισμός των κοινωνικών δαπανών. Οι δαπάνες για υγεία και παιδεία κάθε χρόνο περιορίζονται. Για το 2007 είναι μικρότερες ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 2006, ενώ είναι τελευταίες σχεδόν στην Ευρώπη των 15.
• Τις πολιτικές όλων των κυβερνήσεων της τελευταίας 15ετίας χαρακτηρίζει η αθρόα σύσταση Ανωνύμων Εταιρειών Ιδιωτικού Δικαίου, μέσα σε πλαίσιο αδιαφάνειας και έλλειψης κοινωνικού ελέγχου και η μετατροπή καταξιωμένων και εθνικής σημασίας δημοσίων οργανισμών σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου και Κρατικές Ανώνυμες Εταιρείες, στο όνομα δήθεν του εκσυγχρονισμού και της ευελιξίας.
• Η κυβέρνηση προώθησε και ψήφισε το νέο Νόμο 3389/2005 για τις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), σύμφωνα με τον οποίο ανατίθεται σε ιδιωτικά κεφάλαια η εκτέλεση κάθε μορφής έργων και η παροχή κάθε μορφής υπηρεσιών του κράτους. Με αυτό τον τρόπο θα γενικευθεί η εκχώρηση σημαντικών αρμοδιοτήτων και λειτουργιών της Δημόσιας Διοίκησης (των «φιλέτων») στον ιδιωτικό τομέα, σε συνέχεια των ιδιωτικοποιήσεων και των συμβάσεων παραχώρησης που είχαν προωθήσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις (αεροδρόμιο «Ελ.Βενιζέλος», Αττική Οδός, Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου κλπ). Ήδη έχει προκηρυχθεί η εκτέλεση έργων σε ευαίσθητους τομείς κοινωνικών παροχών, όπως σχολεία, νοσοκομεία, πυροσβεστική κλπ με προϋπολογισμούς που εμφανίζουν σημαντικά αυξημένο κόστος σε σχέση με τους συμβατικούς τρόπους εκτέλεσής τους (π.χ. 7 πυροσβεστικοί σταθμοί με κόστος προϋπολογισμού διπλάσιο από το μέσο σημερινό κόστος ανάλογων κατασκευών). Το αυξημένο αυτό κόστος θα κληθεί να το πληρώνει έμμεσα ο πολίτης εφόρου ζωής και με πανωτόκι. Ακόμα η κυβέρνηση προωθεί τις συμβάσεις παραχώρησης για τα μεγάλα οδικά δίκτυα (Ιόνια Οδός κλπ), που μπορεί να έχει ανάγκη ο τόπος, αλλά αυτό θα κληθεί να το πληρώσει πανάκριβα το κοινωνικό σύνολο μέσω των διοδίων.
• Με το επιχειρησιακό πρόγραμμα «βελτίωση της διοικητικής ικανότητας της Δημόσιας Διοίκησης 2007 - 2013», το οποίο προβλέπει μεταξύ άλλων την ίδρυση και λειτουργία εταιρείας ιδιωτικού δικαίου με μορφή ανώνυμης εταιρείας για να αντιμετωπίσει δήθεν διαρθρωτικές και χρόνιες δυσλειτουργίες της Δημόσιας Διοίκησης, προχωρά στην εκχώρηση στον ιδιωτικό τομέα βασικών λειτουργιών, προγραμματισμού και υλοποίησης των κύριων παρεμβάσεων και δράσεων της Διοίκησης.
Η κυβέρνηση της Ν.Δ., όπως και παλαιότερα του ΠΑ.ΣΟ.Κ., παρά τις μεγαλόστομες εξαγγελίες για αποκομματικοποίηση, συνεχίζει μια πολιτική που ακολουθείται από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους.
Έτσι:
- Προχώρησε στην κάλυψη των θέσεων της υπηρεσιακής ιεραρχίας -κατά βάση- με ημετέρους, καθώς και σε σειρά ρουσφετολογικών προσλήψεων, με στόχο τη θεμελίωση και ολοκλήρωση της κομματικής καθυπόταξης της Δημόσιας Διοίκησης, αντιμετωπίζοντας και αυτή με τη σειρά της με τον ίδιο τρόπο, όπως και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, τη Δημόσια Διοίκηση ως λάφυρο εξουσίας.
Συγκεκριμένα:
• Άλλαξε τα Υπηρεσιακά Συμβούλια προκειμένου να τα ελέγχει.
• Κατάργησε την υπάρχουσα διοικητική πυραμίδα για να την αντικαταστήσει σταδιακά με μια άλλη, ουσιαστικά ελεγχόμενη.
• Συνέχισε τις πελατειακές σχέσεις στις υπηρεσιακές μεταβολές.
• Πραγματοποιεί χιλιάδες ρουσφετολογικές προσλήψεις, εδραιώνοντας έτσι το δικό της κομματικό μηχανισμό.
- Προχώρησε σε μια συντηρητική αναμόρφωση του Υπαλληλικού Κώδικα, διαιωνίζοντας την αυθαιρεσία, την αναξιοκρατία, τον κομματισμό και τις πελατειακές σχέσεις.
• Ο περιορισμός των προσλήψεων μόνιμου προσωπικού έχει συνοδευτεί με την πρόσληψη εργαζομένων με ελαστικές μορφές απασχόλησης με αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη λειτουργία των Δημοσίων Υπηρεσιών, όσο και στους ίδιους τους εργαζόμενους. Σήμερα στο Δημόσιο και παρά τη συνταγματική (ακόμη) κατοχύρωση της μονιμότητας έχει αλλάξει η σύνθεση του προσωπικού. Η μόνιμη σχέση έχει περιοριστεί και για την κάλυψη πάγιων αναγκών προσλαμβάνονται χιλιάδες συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου, έργου, ωρομίσθιοι, εργαζόμενοι με εκπαιδευτικά προγράμματα STAGE κλπ. Η Κυβέρνηση της Ν.Δ. για ευνόητους λόγους (εξαίρεση από διαδικασίες ΑΣΕΠ, ρουσφετολογική πολιτική, αλλά και για περιορισμό των ασφαλιστικών δικαιωμάτων) δείχνει ιδιαίτερη αδυναμία στην πρόσληψη συμβασιούχων έργου.
• Η ανατροπή της μόνιμης ενιαίας σχέσης εργασίας στο Δημόσιο πέρα από το επίπεδο της κυβερνητικής πρακτικής τόσο από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. όσο και τη Ν.Δ. επιχειρείται πλέον να πάρει και συνταγματικά χαρακτηριστικά. Έτσι με πρωτοβουλία της Ν.Δ. και ουσιαστική στήριξη στελεχών του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και στα πλαίσια των διακηρύξεων του Πρωθυπουργού για «ΤΗΝ ΑΠΑΛΛΑΓΉ ΤΩΝ ΓΕΝΕΩΝ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΚΑΜΨΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ», προωθείται η αναθεώρηση του άρθρου 103 του Συντάγματος, που προδιαγράφει την αποκλειστική στελέχωσή του με συμβασιούχους αορίστου χρόνου υπαλλήλους, ανοίγοντας έτσι διάπλατα το παράθυρο για την κατάργηση της μονιμότητας στο Δημόσιο.
• Με την επιδιωκόμενη αναθεώρηση του άρθρου 104 του Συντάγματος που εισάγει αποκλειστικά την προσωπική ευθύνη του υπαλλήλου (αγνοώντας εντελώς τις ευθύνες της ίδιας της Διοίκησης) για κάθε πράξη παράνομη, υπαίτια ή παράλειψη απέναντι στο Δημόσιο ή στον πολίτη, στο όνομα της αναβάθμισης των παρεχομένων από το κράτος υπηρεσιών, της πάταξης της γραφειοκρατίας και του εξορθολογισμού των δαπανών, γίνεται ολοφάνερο ότι επιχειρείται να καταστεί ο δημόσιος υπάλληλος εξιλαστήριο θύμα της κακοδαιμονίας της Δημόσιας Διοίκησης.
• Η οικονομική υποβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού συνεχίζεται και εντείνεται. Οι εξαγγελίες και της Ν.Δ. για προστασία και βελτίωση των αποδοχών αποκαλύφθηκαν αναξιόπιστες. Οι «αυξήσεις» που δόθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια υπολείπονται ακόμη και του επίσημου πληθωρισμού αφού τα ποσοστά είναι χαμηλά και δεν υπολογίζονται στο σύνολο των αποδοχών. Ταυτόχρονα οι εξαγγελίες του ίδιου του Πρωθυπουργού για νέο μισθολόγιο μεταφέρονται από χρόνο σε χρόνο με αποτέλεσμα να συνεχίζεται η πολιτική λιτότητας, να εντείνεται η επιδοματική πολιτική και να φαλκιδεύονται οι βασικές και συντάξιμες αποδοχές.
• Ο συνεχής περιορισμός των ασφαλιστικών δικαιωμάτων δημιουργεί ανασφάλεια στους εργαζόμενους και οδηγεί πολλούς σε πρόωρη συνταξιοδότηση.
• Η συρρίκνωση των συλλογικών δικαιωμάτων αποσκοπεί στο να μειώσει τις αναμενόμενες αντιδράσεις για τις ασκούμενες πολιτικές.
Οι πολιτικές αυτές σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατόν να εξαλείψουν τα παθογενή χαρακτηριστικά που διέπουν τη δομή και λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης, αλλά αντίθετα:
• διαιωνίζουν την κακοδαιμονία που μαστίζει τη Δημόσια Διοίκηση.
• ενισχύουν τον κομματισμό και τις πελατειακές σχέσεις.
• εντείνουν τις ιδιωτικοποιήσεις και υποβαθμίζουν περαιτέρω τον κοινωνικό ρόλο του κράτους, συρρικνώνοντας ακόμη περισσότερο τις κοινωνικές υπηρεσίες που οφείλει να παρέχει το κράτος σε μια ευνομούμενη πολιτεία.
• επιφέρουν ανεπανόρθωτη ζημιά στην εθνική οικονομία και το κοινωνικό σύνολο.
Tο θέμα της προστασίας και της αναβάθμισης των Δημοσίων Υπηρεσιών προκειμένου να καλύψουν τις σύγχρονες ανάγκες των πολιτών στις σημερινές συνθήκες θεοποίησης της αγοράς και του ανταγωνισμού, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για την κοινωνία.
Ο ΣΥΝ δεν υπερασπίζεται τη σημερινή κατάσταση και πιστεύει ότι ο δημοκρατικός εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Διοίκησης αποτελεί αδήριτη ανάγκη και πρέπει να βασίζεται στη δημιουργία ενός άλλου μοντέλου οργάνωσης και λειτουργίας το οποίο:
• θα εξασφαλίζει, θα αναβαθμίζει και θα ενισχύει το δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα των δημοσίων υπηρεσιών, ώστε στις σημερινές συνθήκες του ανταγωνισμού και της κυριαρχίας της αγοράς, να βελτιώσουν την ποιότητα των παρεχομένων από το κράτος κοινωνικών υπηρεσιών, προκειμένου να καλύψουν τις διευρυμένες ανάγκες των πολιτών και να συμβάλλουν στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
• θα επιδιώκει την αύξηση των πόρων για την αποτελεσματική λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών και θα εξασφαλίζει τη συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας για παροχή υπηρεσιών και έργων υποδομής προς τους φορολογούμενους πολίτες, κυρίως σε ότι αφορά την Παιδεία, την Υγεία, την εργασία, την προστασία του περιβάλλοντος κλπ.
• θα προωθεί νέο διοικητικό μοντέλο της χώρας με τον επανακαθορισμό των αρμοδιοτήτων της κεντρικής Διοίκησης και την ουσιαστική και αποτελεσματική διοικητική αποκέντρωση, που θα προβλέπει σημαντική εκχώρηση αρμοδιοτήτων και πόρων στους υφιστάμενους θεσμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τη θεσμοθέτηση της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, ώστε οι υποθέσεις να διεκπεραιώνονται στο κατώτατο δυνατό επίπεδο και να επιτυγχάνεται η ισομερής ανάπτυξη της χώρας.
• θα επιτυγχάνει σαφή διάκριση της κυβερνητικής λειτουργίας από τη διοικητική, θα εξοστρακίζει τους κομματικούς μηχανισμούς, το ρουσφέτι και τις πελατειακές σχέσεις και θα εξασφαλίζει την αυτοτέλεια της Δημόσιας Διοίκησης από κομματικές παρεμβάσεις.
• θα θεσπίζει μέτρα ελέγχου και διαφάνειας στη Δημόσια Διοίκηση, ώστε να καταστεί δυνατόν αυτή να τεθεί στην υπηρεσία του πολίτη.
• θα είναι ορθολογικά οργανωμένη με βάση συγκεκριμένο και μακρόπνοο σχεδιασμό, αξιοποιώντας τις σύγχρονες μεθόδους οργάνωσης.
• θα αξιοποιεί δημιουργικά το ανθρώπινο δυναμικό της και θα στηρίζεται σʼ αυτό.
ΟΧΙ σε αυτούς που ευθύνονται για την αποδιοργάνωση των Δημόσιων Υπηρεσιών
ΟΧΙ σε αυτούς που αντιμετωπίζουν τη Δημόσια Διοίκηση ως λάφυρο εξουσίας
ΟΧΙ σε αυτούς που συκοφαντούν τους εργαζόμενους στο Δημόσιο
ΟΧΙ σε αυτούς που προωθούν την αποδυνάμωση του Κοινωνικού Κράτους και τις ιδιωτικοποιήσεις
Βασικές προϋποθέσεις για μια άλλη Πολιτική για τις Δημόσιας Υπηρεσίες:
ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝ
ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝ