Η βασική πρόταση του Υπουργείου, διατηρώντας τις πανελλήνιες εξετάσεις στη Βʼ και Γ'Λυκείου, αλλά σε λιγότερα μαθήματα, προβλέπει: Στους αποφοίτους του Ενιαίου Λυκείου, εκτός του "Απολυτηρίου" χορηγείται και "Βεβαίωση" πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο βαθμός του "απολυτηρίου" προκύπτει από όλα τα μαθήματα, πανελλήνια εξεταζόμενα και μη, ενώ ο βαθμός της "Βεβαίωσης" πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση προκύπτει μόνο από τα πανελλήνια εξεταζόμενα μαθήματα της Βʼ και Γʼ Λυκείου. Η βασική επιχειρηματολογία του Υπουργείου είναι ότι έτσι αποκηδεμονεύεται η λειτουργία του Λυκείου από τη διαδικασία εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι έτσι τα πράγματα; Και πώς επεμβαίνουν οι προτεινόμενες ρυθμίσεις στα προβλήματα της εκπαίδευσης μετά τη λαίλαπα της "μεταρρύθμισης" Αρσένη, που με εκρηκτικό τρόπο βίωσε η εκπαιδευτική κοινότητα και η κοινωνία;
Το ερώτημα είναι εύλογο. Γιατί τέτοια δογματική εμμονή της κυβέρνησης στα μέτρα Αρσένη τα τρία προηγούμενα χρόνια; Γιατί τέτοιος αυταρχισμός; Τότε είχε δίκιο η κυβέρνηση ή τώρα, που αλλάζει κάποια από αυτά για τα οποία επέμενε; Νομίζουμε κ. Πρωθυπουργέ, ότι κάποιος πρέπει να αναλάβει την ευθύνη.
Η ύπαρξη δύο διαφορετικών τίτλων, του "Απολυτηρίου" και της "Βεβαίωσης", δεν αποκηδεμονεύει βέβαια τη λειτουργία του Λυκείου από τη διαδικασία εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο εγκλωβισμός του Λυκείου καθορίζεται από την ύπαρξη των πανελληνίων εξετάσεων Βʼ και Γʼ Λυκείου, που ταυτόχρονα είναι εξετάσεις προαγωγικές - απολυτήριες του Λυκείου και εξετάσεις εισαγωγικές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Όλη η λειτουργία του Λυκείου, η δομή, το βιβλίο, το μάθημα, η ειδική μορφή της διδακτικής πράξης, η προσέγγιση της γνώσης, θα είναι μια ετοιμασία γι'αυτές, με την παρεχόμενη γνώση στο Λύκειο να περιορίζεται στα εξεταστικώς αναγκαία και τα φροντιστήρια να παίζουν το κυρίαρχο ρόλο διδάσκοντας την τεχνική. Έτσι όμως ακυρώνεται η μορφωτική λειτουργία του Λυκείου. Μια ολόκληρη εκπαιδευτική βαθμίδα τριών χρόνων ως εισαγωγικό σύστημα.
Ταυτόχρονα και το περιεχόμενο σπουδών του Λυκείου εξακολουθεί να είναι μακριά από τις σύγχρονες ανάγκες και προβληματισμούς. Παραμένει εγκλωβισμένο ανάμεσα στις παραδοσιακές αντιλήψεις για τη γνώση (έμφαση στις ελληνοχριστιανικές παραδόσεις, την αρχαιογνωσία κ.λ.π.) και σε ένα τεχνοκρατικό εκσυγχρονισμό, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων του σήμερα. Τομείς σημαντικοί για την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών / μαθητριών, όπως είναι οι κοινωνικές - ανθρωπιστικές επιστήμες, η αισθητική καλλιέργεια, η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η αγωγή υγείας, η προετοιμασία συνολικά του σύγχρονου ενεργού πολίτη δεν έχουν τη θέση που τους αρμόζει σε ένα Ενιαίο Λύκειο.
Ο μεγάλος "άθλος" της "μεταρρύθμισης" Αρσένη, ήταν ο αποκλεισμός από το Λύκειο του 40% των μαθητών, που προέρχονται κυρίως από τις ασθενέστερες κοινωνικοοικονομικά ομάδες. Η "μεταρρύθμιση" Αρσένη είχε κλειστό αριθμό αποφοίτων Λυκείου, ίσο με τον αριθμό εισαγομένων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν έχουν απόλυτα κλειστό αριθμό. Όμως η ύπαρξη των πανελληνίων εξετάσεων, που βασικός τους ρόλος είναι η επιλογή για την τριτοβάθμια και ο εγκλωβισμός του Λυκείου στη διαδικασία αυτής της επιλογής, είναι αποτρεπτικός για μεγάλο αριθμό μαθητών, αφού ταυτόχρονα το Λύκειο δεν θα είναι προσανατολισμένο στην υποβοήθηση αυτών των μαθητών. Ένα τέτοιο Λύκειο απλώς θα χρησιμοποιείται για να επιβεβαιώνει τις ήδη διαμορφωμένες μορφωτικές ανισότητες και όχι για να γίνουν οι κατάλληλες αντισταθμιστικές παρεμβάσεις.
Το Υπουργείο, μέσω των θεμάτων των Πανελληνίων εξετάσεων θα κρατά εν μέρει τη "στρόφιγγα" του αριθμού που θα αποφοιτούν από το Λύκειο, όπου αν την "ανοίγει" θα έχουμε συσσώρευση αριστούχων για τις εισαγωγικές εξετάσεις, κι αν την κλείνει θα έχουμε μείωση αποφοίτων του Λυκείου. Σε κάθε περίπτωση η ανάγκη όλα τα παιδιά να τελειώνουν το Λύκειο και μάλιστα ένα Λύκειο που ο ρόλος θα είναι η μόρφωση, μένει στα ζητούμενα.
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις αποσιωπούν ό,τι παλαιότερα διατυμπάνιζε το Υπουργείο ως μεγάλο άθλο: τους "δύο πυλώνες της εκπαίδευσης". Αποσιωπούν δηλαδή ότι η "μεταρρύθμιση Αρσένη" δημιούργησε μετά το Γυμνάσιο δύο πλήρως ανισότιμες βαθμίδες. Εξαφανίζουν ταχυδακτυλουργικά από τη συζήτηση τη δραματική κατάσταση των Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων (ΤΕΕ), που απορροφούν μέρος των αποκλειομένων από το Λύκειο μαθητών με τους υπόλοιπους να εκπαραθυρώνονται πλήρως από την εκπαίδευση. Έτσι εξασφάλιζαν το κλειστό αριθμό αποφοίτων Λυκείου. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις αυτός ο κλειστός αριθμός ουσιαστικά δεν υπάρχει. Όμως τα ΤΕΕ συνεχίζουν να είναι έξω από το παιχνίδι, αφού βρίσκονται εκτός Λυκειακής Βαθμίδας.
Κανείς δεν ξέρει ποια είναι τα ΤΕΕ, από τις αλλεπάλληλες αποφάσεις (ακόμη και ανά δεκαήμερο) για τις ειδικότητες. Χωρίς αναλυτικά προγράμματα σε πολλές ειδικότητες. Χωρίς πολλά από τα βιβλία. Με μαθήματα γενικής παιδείας που υστερούν προκλητικά όχι μόνο έναντι του Γενικού Λυκείου, αλλά και του παλαιού Τεχνικού Λυκείου. Η δραστηριότητά τους περιορίζεται στην παροχή μιας φτηνής και περιορισμένης κατάρτισης χωρίς αντίκρισμα ούτε στην αγορά εργασίας. Με πρόσβαση σε περιορισμένο αριθμό στα ΤΕΙ και χωρίς πρόσβαση στα ΑΕΙ. Λύση ανάγκης για τους μαθητές και όχι αξιόπιστη επιλογή.
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις έχουν κλειστό αριθμό εισαγομένων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και πρέπει εδώ να τονίσουμε την λαθραία και σιωπηλή αποδέσμευση των προτεινόμενων ρυθμίσεων, από την επί τρία χρόνια διαβεβαίωση της κυβέρνησης, ότι όσοι τελειώνουν το Λύκειο θα μπαίνουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις επιχειρούν να ελαττώσουν την κοινωνική δυσαρέσκεια και το πολιτικό κόστος της "μεταρρύθμισης" Αρσένη, εκεί που αυτά έγιναν πολύ ορατά, χωρίς όμως να θίγουν το σκληρό πυρήνα αυτής της "μεταρρύθμισης". Εμείς προτείνουμε καταρχήν την κατάργηση των νομοθετικών ρυθμίσεων της προηγούμενης τετραετίας και την εγκατάλειψη της ατελέσφορης πρακτικής των αποσπασματικών ρυθμίσεων και των εμβαλωματικών λύσεων σε ένα θεσμικό πλαίσιο που είναι άχρηστο και επικίνδυνο. Ζητάμε άμεση έναρξη διαλόγου με τους αρμόδιους φορείς και τις πολιτικές δυνάμεις για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για την εκπαίδευση όλων των βαθμίδων. Συλλογικά όργανα, όπως είναι το ΕΣΥΠ, πρέπει να αξιοποιηθούν, αλλά και να θεσμοθετηθούν νέα, πιο ευέλικτα και αποτελεσματικά, για να συμβάλουν σε αυτή την κατεύθυνση. Αν η κυβέρνηση είχε ακούσει, όπως ισχυρίζεται στην Εισηγητική Έκθεση του Σχεδίου Νόμου, τις θέσεις των φορέων της εκπαίδευσης και αν είχε λάβει υπόψη της τα δεδομένα των παιδαγωγικών ερευνών, δεν θα είχε παρά να προχωρήσει προς αυτήν την κατεύθυνση της συνολικής αλλαγής του θεσμικού πλαισίου της εκπαίδευσης.
Οι απαιτήσεις της εποχής μας και η αυξημένη ζήτηση για σπουδές έχουν καταστήσει διεθνώς αναγκαία τη "ροή" προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση της συντριπτικής πλειονότητας (75% τουλάχιστον) των νέων αντίστοιχης ηλικίας, πράγμα που σημαίνει ότι η φοίτηση στο επίπεδο του Λυκείου πρέπει να ολοκληρώνεται από πολύ υψηλότερο ποσοστό. Για το λόγο αυτό πολλές σύγχρονες ευρωπαϊκές χώρες επιδιώκουν να αυξήσουν το ποσοστό των μαθητών που αποκτούν τίτλο απόλυσης από το Λύκειο, ενώ γενική για τις προηγμένες χώρες είναι η τάση να καταστεί η λυκειακή εκπαίδευση μέρος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Εμείς, αντίθετα, με την τακτική που ακολουθούμε στην Ελλάδα υποβαθμίζουμε συνολικά το μορφωτικό επίπεδο της ελληνικής κοινωνίας, δημιουργώντας δυσκολίες ανταπόκρισης στις απαιτήσεις των σύγχρονων κοινωνιών.
Θεωρούμε, λοιπόν, αναγκαία την άμεση επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, ώστε να συμπεριλαμβάνει μέρος της προσχολικής, το σημερινό εννιάχρονο (Δημοτικό - Γυμνάσιο) και το Λύκειο. Έτσι θα εξασφαλιστεί για όλους τους μαθητές και μαθήτριες μια ευρεία μορφωτική βάση, που θα τους επιτρέπει να παρακολουθούν τις ταχύτατα μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της κοινωνίας και της παραγωγικής διαδικασίας, αξιοποιώντας και τις δυνατότητες της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και κατάρτισης. Παράλληλα, οι νέοι θα μπορούν να κάνουν κρίσιμες επιλογές για το μέλλον τους σε πιο ώριμη ηλικία, αντί της ηλικίας των 15 ετών.
Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ προτείνει να βάλουμε ψηλότερα τον πήχη.
Όλα τα παιδιά δικαιούνται να τελειώνουν το Λύκειο. Και μάλιστα ένα Λύκειο αναβαθμισμένο, που ο ρόλος του θα είναι η μόρφωση και όχι το ξεδιάλεγμα αυτών που θα πάνε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ένα Λύκειο που οι μαθητές/τριες δεν θα είναι υποχρεωμένοι/ες να το περιφρονούν και να ρίχνουν το βάρος τους στα φροντιστήρια.
Να τολμήσουμε τη δημοκρατική μεταρρύθμιση στην Παιδεία. Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ προτείνει δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση.
Ολοήμερο Νηπιαγωγείο και Δημοτικό. Για να μπορούν όμως όλα τα παιδιά να προχωρούν στο Λύκειο, προϋπόθεση είναι ευθύς εξαρχής και σε όλο το "δρόμο" του δωδεκάχρονου σχολείου να τους δίνεται η δυνατότητα να συμμετέχουν ουσιαστικά. Έτσι είναι αναγκαίο το ολοήμερο Νηπιαγωγείο και Δημοτικό, που θα παρέχει πολύπλευρη μόρφωση σε όλα τα παιδιά και θα αντισταθμίζει τις όποιες δυσκολίες θα συναντά κάθε παιδί.
Σύγχρονο Γυμνάσιο. Το πρόγραμμα του Γυμνασίου πρέπει να είναι εμπλουτισμένο με μαθήματα και δραστηριότητες που βοηθούν το παιδί αυτής της ηλικίας να κατανοήσει το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και να δράσει για τη βελτίωσή του.
Ενιαίο Λύκειο, αποσυνδεμένο από την επιλογή για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το αναβαθμισμένο ενιαίο Λύκειο για να μπορεί να παρέχει σύγχρονη μόρφωση, πρέπει να είναι πλήρως αποσυνδεμένο από τη διαδικασία εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έτσι, το μαθησιακό ενδιαφέρον των μαθητών/τριών του θα επικεντρώνεται στις σπουδές τους στο Λύκειο και όχι στην προετοιμασία στα φροντιστήρια για τις εξετάσεις.
Το Λύκειο πρέπει να παρέχει ενιαία σε όλους τους μαθητές και σε όλες τις μαθήτριες:
Ολοκληρωμένη γενική μόρφωση, αντίστοιχη με την ηλικία των μαθητών/μαθητριών και τις σύγχρονες κοινωνικές απαιτήσεις. Βασική επιδίωξη της γενικής μόρφωσης στο λύκειο είναι η διαμόρφωση πολιτών που έχουν συνείδηση των προβλημάτων του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος και είναι ικανοί να ενεργούν αποτελεσματικά και δραστήρια για την αντιμετώπισή τους.
Σύνολο επιλεγόμενων αντικειμένων, που στοχεύουν στην ικανοποίηση των ιδιαίτερων ενδιαφερόντων και των προεπαγγελματικών απαιτήσεων των μαθητών/τριών, ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχιση των σπουδών τους σε ειδικότερους τομείς της μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης (πανεπιστημιακής και μη).
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εξασφάλιση μιας ευρείας μορφωτικής βάσης, που θα επιτρέπει στο μαθητή και τη μαθήτρια να παρακολουθούν τις ταχύτατα μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της παραγωγικής διαδικασίας με επιτυχία, στα πλαίσια της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης/κατάρτισης ή της αυτοδύναμης μαθησιακής τους δραστηριότητας.
Για την αναβάθμιση του μορφωτικού ρόλου του Λυκείου είναι αναγκαία η αναθεώρηση και ο εκσυγχρονισμός των αναλυτικών προγραμμάτων του, και ως προς τους στόχους και ως προς το περιεχόμενο και ως προς τους τρόπους οργάνωσής τους.
Το Λύκειο που μπορεί να παρέχει τέτοιου είδους μόρφωση και να περιορίζει τις άνισες ευκαιρίες στα παιδιά των ασθενέστερων κοινωνικοοικονομικά ομάδων είναι ένα πραγματικά Ενιαίο Λύκειο. Με το Ενιαίο Λύκειο η γνώση, θεωρητική και πρακτική, παρέχεται ενιαία σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες, ενώ οι επιλεγόμενες ώρες του προγράμματος τους δίνουν τη δυνατότητα να καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες και ενδιαφέροντά τους, μειώνεται η διάσταση ανάμεσα στη θεωρητική μόρφωση και στην πρακτική δραστηριότητα, ακόμα εμποδίζεται η πρόωρη εξειδίκευση και ο πρόωρος επαγγελματικός προσανατολισμός, ενώ αυξάνονται οι δυνατότητες αλλαγής του προσανατολισμού κατά τη διάρκεια των σπουδών στο λύκειο, λόγω του ενιαίου χαρακτήρα του.
Με το Ενιαίο Λύκειο, μπορούν να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά οι κοινωνικές ανισότητες απ' ό,τι με το παραδοσιακό επιλεκτικό σύστημα.
Το Ενιαίο Λύκειο, κατά την άποψή μας, πρέπει να ενταχθεί σε μια προοπτική διεύρυνσης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, η οποία να περιλαμβάνει μέρος της προσχολικής, το σημερινό εννιάχρονο και το Λύκειο.
Η υπέρβαση της τεράστιας ανισότητας ανάμεσα στις δύο μεταγυμνασιακές κατευθύνσεις δεν μπορεί παρά να οδηγεί στην ενσωμάτωση της ΤΕΕ στη λυκειακή βαθμίδα. Βασικό πεδίο αναβάθμισης, άμεσα, των ΤΕΕ είναι η ανάπτυξη των μαθημάτων γενικής παιδείας στο επίπεδο των αντίστοιχων τάξεων του Λυκείου, με ελεύθερη δυνατότητα διακίνησης των μαθητών.
Ένας τέτοιος στόχος διευκολύνεται, από την μη ύπαρξη κλειστού αριθμού αποφοίτων Λυκείου. Πρέπει να γνωρίζουμε όμως ότι θα έχει ισχυρές αντιστάσεις από αυτούς που επιθυμούν φτηνή κατάρτιση. Επιχείρημά τους θα είναι ότι κάποιοι νέοι επιθυμούν εύκολες σχολές. Η δική μας άποψη είναι ότι η εποχή μας απαιτεί περισσότερες και διαφορετικού τύπου γνώσεις, ότι το σχολείο πρέπει να μπορεί να αποτρέπει την αποτυχία και ότι η κοινωνία πρέπει να μπορεί να αντιμετωπίσει τη διαρροή.
Οι πύλες των δημόσιων ελληνικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να ανοίξουν, ώστε πρακτικά όλοι όσοι διαθέτουν ένα ορισμένο επίπεδο προϋποθέσεων να εισάγονται ανεξάρτητα από τον αριθμό τους. Η εφαρμογή πρέπει να αρχίσει άμεσα, να γίνεται σταδιακά και να ολοκληρωθεί σ'ένα ορατό ορίζοντα τριών - τεσσάρων χρόνων. Αμεσα πρέπει αφ'ενός να γίνει αύξηση του αριθμού φοιτητών/φοιτητριών σε όσα τμήματα έχουν τη δυνατότητα να εκπαιδεύσουν περισσότερους και αφ'ετέρου να υπάρξει ταχύρυθμη ανάπτυξη του προσωπικού νέων τμημάτων και υποδομών με αύξηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και του τακτικού προϋπολογισμού για την τριτοβάθμια εκπαίδευση με αντίστοιχο ρυθμό ανά έτος.
Με την πρόταση αυτή επιδιώκουμε:
Να αυξηθεί δραστικά η δυνατότητα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση της χώρας μας, να αμβλυνθεί ανάλογα η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης και να μετριαστούν οι κοινωνικές διακρίσεις που συνεπάγεται το παρόν σύστημα.
Να αρθεί ένας βασικός παράγοντας που αποστερεί το Λύκειο από το μορφωτικό του ρόλο και ωθεί ισχυρά στη μηχανιστική μάθηση και απομνημόνευση, για να μπορεί να αναπτυχθεί η κριτική σκέψη των νέων.
Να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των επιπτώσεων του σημερινού συστήματος στη ψυχική και πνευματική υγεία των νέων.
Να αντιμετωπιστεί το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός υποψηφίων εισάγονται σε τμήματα εντελώς διαφορετικά από εκείνα που πράγματι επιθυμούν. Να γίνει δυνατή η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση από ευρύ φάσμα ηλικιών και να διευκολυνθεί η κινητικότητα φοιτητών ή σπουδαστών μεταξύ τμημάτων.
Να μειωθούν οι ιδιωτικές δαπάνες για την παιδεία με την άμβλυνση του ρόλου των φροντιστηρίων και της φυγής στο εξωτερικό για σπουδές.
Η πρόταση μας αυτή είναι πραγματοποιήσιμη αν λάβουμε υπόψη ότι:
η απόσταση των αριθμών αυτών που θα τελειώνουν το Λύκειο και με εφαρμογή της δωδεκάχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης και αυτών που εισάγονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ακόμα και σήμερα, δεν είναι τεράστια.
ότι ένα ποσοστό νέων δεν επιθυμούν να κάνουν σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, και
ότι αυτοί που επιθυμούν να κάνουν σπουδές και δεν μπορούν λόγω του κλειστού αριθμού εισακτέων σε μεγάλο ποσοστό τις κάνουν στο εξωτερικό.
Η ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σημαίνει ότι τελικά δεν θα υπάρχει κλειστός αριθμός εισαγομένων. Ωστόσο και μέχρι την αποφόρτιση του ζητήματος, που πιστεύουμε ότι θα γίνει αν πραγματοποιηθεί η πρότασή μας, θα παρουσιάζεται σε άλλες σχολές αυξημένη και σε άλλες μειωμένη ζήτηση. Και στις μεν σχολές μειωμένης ζήτησης θα γίνεται απλά η εγγραφή, στις δε σχολές αυξημένης ζήτησης θα είναι αναγκαία μια κατανεμητική διαδικασία. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να γίνεται μετά το Λύκειο, για να προστατεύεται η αυτόνομη μορφωτική του λειτουργία (αν και σε βάθος χρόνου και μετά την αποφόρτιση του ζητήματος τα πράγματα θα είναι πιο απλά).
Για την επιλογή αυτής της διαδικασίας θα πρέπει να υπάρξει διάλογος, που θα λαμβάνει υπόψη τα πλεονεκτήματα της κάθε πρότασης που έχει ακουστεί. Αμεσα και μόνο για τις σχολές για τις οποίες η ζήτηση είναι μεγαλύτερη από τις θέσεις, να γίνονται εξετάσεις μετά το Λύκειο σε έξι το πολύ μαθήματα. Έχουν ακουστεί και άλλες προτάσεις, όπως αυτή του προκαταρκτικού έτους. Χρήσιμα πάντως στοιχεία είναι και η ύπαρξη αντικειμενικών - πραγματολογικών κριτηρίων που θα εξασφαλίζουν αμεροληψία (χωρίς όμως να οδηγούν σε άκριτη προσέγγιση της γνώσης, δηλ. στη τεχνική που διδάσκεται στα φροντιστήρια), αλλά και η ύπαρξη κριτηρίων κριτικής ωριμότητας.
Σε κάθε περίπτωση η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να εξασφαλίζεται μέσα από πολλούς δρόμους, στα πλαίσια της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, ώστε να είναι δυνατό κάθε πολίτης σε οποιαδήποτε φάση της ζωής του να εγγράφεται στον κύκλο σπουδών που επιθυμεί να παρακολουθήσει.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να ξεφεύγει από το πρότυπο ενός επιχειρηματικού Πανεπιστημίου, με ασφυκτικά περιορισμένο τον κοινωνικό του ρόλο, και ν'απελευθερώνει τις δυνάμεις που ενυπάρχουν σ'αυτό, ώστε να αποτελεί μοχλό κοινωνικής ανάπτυξης σε όλους τους τομείς.
Ο ΣΥΝ θεωρεί ότι η ανωτατοποίηση των ΤΕΙ, όπως προβλέπεται από το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας δεν είναι ουσιαστική και για αυτό το λόγο το απορρίπτει.
Οι εξελίξεις τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ε.Ε. επιβάλλουν να καταλήξουμε σε ρυθμίσεις οι οποίες να αντιμετωπίζουν ριζικά το πρόβλημα και να μην το μεταθέτουν.
Η αναβάθμιση των ΤΕΙ που πάντα επισημαίναμε και η πραγματικά ενιαία τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν μπορεί πλέον να γίνεται με σταδιακές μετατοπίσεις των ΤΕΙ προς τα πάνω ή με σύγκλιση των ΑΕΙ και ΤΕΙ προς ένα νοητό και ακαθόριστο "κέντρο" (όπως περίπου ή σύγκλιση που εισηγείται η διακήρυξη της Μπολόνια) .
Η αναβάθμιση των ΤΕΙ ή θα γίνει ουσιαστική σε προγράμματα, διδακτικό προσωπικό, υποδομές, τμήματα, θεσμούς κλπ, ή θα υπονομευτεί εξ αρχής όπως έγινε με τον ν.1404/83 .
Το Νομοσχέδιο του Υπ. Παιδείας πρέπει να απορριφθεί όπως επισημάναμε γι αυτόν ακριβώς το λόγο και να διαμορφωθούν προτάσεις για την ουσιαστική ανωτατοποίηση των ΤΕΙ.
Οι προτάσεις αυτές που καταθέτει ο ΣΥΝ εναρμονίζονται με την θέση για ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την αναγκαία διεύρυνση και αναβάθμιση του ιστού της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Επιγραμματικά θα μπορούσαν να διατυπωθούν ως εξής:
1. Τα ΤΕΙ, με την ολοκλήρωση των διαδικασιών που προτείνουμε, εντάσσονται και θεσμικά στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Αρα θα διέπονται από το ίδιο μέσο-μακροπρόθεσμα και παραπλήσιο μεταβατικά θεσμικό πλαίσιο με αυτό των ΑΕΙ. Το νομοσχέδιο δηλαδή θα πρέπει να καλύψει την διαδικασία και την περίοδο μετάβασης των ΤΕΙ στο ενιαίο θεσμικό πλαίσιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
2. Η σχέση ΑΕΙ-ΤΕΙ και ο ρόλος τους συνίσταται στις διαφορετικές ιστορικά πορείες προσέγγισης του αντικειμένου τους. Τα μεν από τη γενική θεωρητική γνώση στην εξειδίκευση σε επιστημονικό ή τεχνολογικό κλάδο, τα δε από την εφαρμοσμένη σε επαγγελματικό κλάδο γνώση στην ειδίκευση και την γενίκευση.
3. Τμήματα: Στα πλαίσια του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ) συγκροτούνται επιτροπές από Διδακτικό Προσωπικό των ΑΕΙ, ΤΕΙ και άλλους επιστήμονες που εξετάζουν τις γνωστικές περιοχές, το αντικείμενο των τμημάτων και εισηγούνται την πιθανή διεύρυνση ή αλλαγή τους, όπου χρειάζεται, με βάση το επιστημονικό, τεχνολογικό ή επαγγελματικό πεδίο που καλύπτουν. Στόχος αυτής της διαδικασίας θα είναι η προώθηση προτάσεων για την αναβάθμιση των τμημάτων. Δεν μπορεί πλέον να υπάρχουν τμήματα ίδιου αντικειμένου δυο επιπέδων. Ή θα είναι διαφορετικό το αντικείμενό τους στενότερο ή πλατύτερο ή άλλου προσανατολισμού ή αν μείνει ίδιο θα είναι του αυτού επιπέδου, με τα ίδια με τα ΑΕΙ κριτήρια, προγράμματα, διδακτικό προσωπικό, πρακτική άσκηση και δικαιώματα.
4. Διάρκεια σπουδών:4 χρόνια ή 8 εξάμηνα με πρακτική άσκηση και διπλωματική εργασία
5. Μεταπτυχιακές σπουδές: Να γίνονται και στα ΤΕΙ όταν και στο βαθμό που θα είναι έτοιμα για κάτι τέτοιο όπως και τα ΑΕΙ. Μόνο μεταβατικά θα μπορούσαν να υπάρξουν άλλες ρυθμίσεις πέρα από την μόνιμη επιθυμητή συνεργασία ΑΕΙ-ΤΕΙ. Αλλιώς δεν θα υπάρχει ερευνητική δραστηριότητα ανάλογη με το επιδιωκόμενο επιστημονικό επίπεδο.
6. Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό - Μεταβατικές ρυθμίσεις: Βαθμίδες διδακτικού προσωπικού αντίστοιχες με των ΑΕΙ με προσθήκη 5ης, στην οποία δεν θα απαιτείται η κατοχή διδακτορικού διπλώματος. Ένταξη του υπάρχοντος μονίμου διδακτικού προσωπικού στις ανάλογες με τα προσόντα τους βαθμίδες από εκλεκτορικά σώματα. Στα προσόντα θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ όψιν ή προϋπηρεσία ως μόνιμο προσωπικό στα ΤΕΙ και ή διδακτική και επαγγελματική εμπειρία, δεδομένου ότι ήταν διαφορετικά τα κριτήρια για το διδακτικό προσωπικό των ΤΕΙ, απ αυτά των ΑΕΙ, μέχρι τώρα. Προκήρυξη των θέσεων διδακτικού προσωπικού που σήμερα καλύπτονται σε υψηλά ποσοστά (65%) από εκτάκτους.
7. Παλιοί και νέοι απόφοιτοι ΤΕΙ - Επαγγελματικά δικαιώματα: Να ισχύουν αυτά που έχουν θεσπιστεί για τους μέχρι τώρα απόφοιτους με ρύθμιση των εκκρεμοτήτων. Στο εξής να ισχύει ότι ισχύει για όλους τους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης .
8. Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί στα πλαίσια του ΕΣΥΠ πρέπει νάχει σύντομο και τακτό χρονικό ορίζοντα. Με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα να συγκροτηθούν επιτροπές και να γίνουν οι απαραίτητες διαδικασίες που θα καθορίσει το μεταβατικό θεσμικό πλαίσιο δεδομένου ότι θα ότι πρέπει να υπάρξει ομαλή συνέχεια στη λειτουργία των ΤΕΙ.
Οι προτάσεις μας για τις αλλαγές και την ανωτατοποίηση των ΤΕΙ συνδέονται με την θεώρησή μας για την συνολική διάρθρωση των σπουδών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και την αντίθεσή μας στην καθιέρωση ενός πρώτου κύκλου τριετούς φοίτησης όπως εισηγείται η διακήρυξη της Μπολόνια. Συνδέονται επίσης με τις προτάσεις μας για καθιέρωση δωδεκάχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης και δημόσιας δωρεάν μεταλυκειακής τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης καθώς και με την πρότασή μας για ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να πετύχει αν δεν εμπνέει τους εκπαιδευτικούς. Η πολιτεία πρέπει να βάλει στο επίκεντρο της προσοχής της τη μορφωτική και οικονομική αναβάθμισή τους.
Οι δημόσιες δαπάνες ανά μαθητή/φοιτητή στη χώρα μας δεν πλησιάζουν ούτε στο μισό του κοινοτικού μέσου όρου. Κάθε μέρα οι γονείς πληρώνουν ένα δισεκατομμύριο στα φροντιστήρια και αλλού. Είναι λοιπόν απαραίτητη η αύξηση των δημόσιων δαπανών στο 5% επί του ΑΕΠ.
Απ'όλες τις σοβαρές μελέτες απορρίπτεται η προσανατολισμένη σε συντηρητικά πρότυπα εκπαίδευση, με σχολεία που αποθηκεύουν πληροφορίες, με πρώιμη εξειδίκευση των μαθητών, με ανταγωνισμό των μαθητών και των σχολείων. Με αυτή τη λογική απορρίπτεται και κάθε παρέμβαση της εκκλησίας στην εκπαίδευση.
Η Αριστερά στα θέματα της εκπαίδευσης αναδεικνύεται στην κατεξοχήν μεταρρυθμιστική δύναμη της κοινωνίας, αφού η πολιτική της εξυπηρετεί ταυτόχρονα την ολόπλευρη ανάπτυξη της κοινωνίας.
Για τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ η παιδεία αποτελεί ένα αναντικατάστατο αγαθό. Είναι μέσο για την απελευθέρωση από προκαταλήψεις και αναχρονισμούς, για την ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας, για την ανάπτυξη και την πρόοδο με σεβασμό στο περιβάλλον, για την αντιμετώπιση της κοινωνικής ανισότητας, του ρατσισμού και των διακρίσεων, για την προαγωγή της ισότητας των δύο φύλων, για την ανάδειξη των πιο πολύτιμων αξιών του πολιτισμού: της ειρήνης, της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μια τέτοια παιδεία βρίσκεται σε άλλη κατεύθυνση από τις επιλογές της κυβέρνησης. Είναι υπόθεση ενός δημοκρατικού μεταρρυθμιστικού κινήματος. Είναι ευθύνη όλης της κοινωνίας.
Μάρτιος 2001
Τμήμα Παιδείας
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS