Τα Συμβούλια, όργανα και επιτροπές διακομματικής και ευρύτερης κοινωνικής συμμετοχής στην παιδεία αποκτούν ουσιαστικό περιεχόμενο στο βαθμό που η κυβέρνηση, κυρίως, και όλοι οι συμμετέχοντες συμφωνούν και επιδιώκουν τη χάραξη μιας εκπαιδευτικής πολιτικής με μακροπρόθεσμη στόχευση που να συναντά ως εκ τούτου την ευρύτερη δυνατή λαϊκή συναίνεση.
Είναι συχνές οι επικλήσεις πολιτικών δυνάμεων και της ελληνικής κοινωνίας, για "εθνική πολιτική" στην παιδεία, για τερματισμό των τόσο συχνών αλλαγών και για σταμάτημα των απαράσκευων μεταρρυθμιστικών πειραμάτων( που παίρνουν το χαρακτήρα βαρύγδουπων εξαγγελιών από υπουργό σε υπουργό της ίδιας κυβέρνησης), που εκφράζονται με την απαίτηση για συναίνεση.
Από την άλλη μεριά είναι σαφής η έλλειψη οράματος στην εκπαιδευτική πολιτική που θα συνδεόταν με την βεβαιότητα ότι αυτή θα εφαρμοστεί ανεξάρτητα από τις όποιες κυβερνητικές ή πολιτικές ανακατατάξεις, γιατί συναντάει την ευρύτατη λαϊκή αποδοχή.
Ο ΣΥΝ, όπως και οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, ανταποκρινόμενες σ' αυτή τη λαϊκή απαίτηση, προβάλλουν το αίτημα της λειτουργίας διακομματικών επιτροπών και οργάνων λαϊκής συμμετοχής.
Η κυβέρνηση πρέπει να ξεκαθαρίσει αν θέλει να προχωρήσει ουσιαστικά και να εμμείνει σε ένα τέτοιο θεσμό.
Η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει ότι, παρότι τα θεσμοθέτησε αυτά τα όργανα, στην πορεία άλλα, όπως το ΕΣΥΠ , δεν τα λειτούργησε και άλλα, όπως το ΣΑΠ και το ΣΤΕ, τα αδρανοποίησε, κυρίως γιατί δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να απαντήσει στα ζητήματα που κατ' επανάληψη έμπαιναν στις συνεδριάσεις αυτών των οργάνων απ' όλους τους φορείς και τα κόμματα με αποτέλεσμα η διεξαγωγή των συζητήσεων αυτών να γίνεται ενοχλητική γιʼ αυτήν. Έτσι, ενώ στην αρχική τους λειτουργία απέδωσαν κάποιο έργο ως προς την ανταλλαγή απόψεων και την επίτευξη κάποιων συναινετικών αποφάσεων, ακόμη και ως προς την "πίεση" που ασκούσαν οι φορείς προς το ΥΠΕΠΘ για τη λύση διάφορων προβλημάτων, στην πορεία δεν τα συγκαλούσε το ΥΠΕΠΘ ούτε για τα τυπικά θέματα που προσδιορίζονται από τη νομοθεσία. Τα μνημονεύει όμως σχεδόν πάντα σε περιόδους εκπαιδευτικών κρίσεων.
Η αναθέρμανση της συγκρότησης και λειτουργίας του ΕΣΥΠ γίνεται σήμερα, αφού έχει ολοκληρωθεί ένας ολόκληρος κύκλος νομοθετικού έργου σ' όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ενώ θα έπρεπε να έχει προηγηθεί.
Ο ΣΥΝ θεωρεί ότι το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας (ΕΣΥΠ) χρειάζεται και έχει ζητήσει κατ' επανάληψη τη σύγκλησή του.
Θεωρούμε αναγκαία την σύγκλησή του, ώστε να επανεξετάσει συνολικά το θεσμικό πλαίσιο της εκπαίδευσης και να χαράξει στόχους, όπως επίσης να εξετάσει άμεσα τα επικείμενα νομοσχέδια που προτίθεται να καταθέσει το ΥΠΕΠΘ στη Βουλή.
Οι προτάσεις μας για τη συγκρότηση οργάνωση και λειτουργία του είναι :
1. Ο χαρακτήρας του είναι γνωμοδοτικός προς το ΥΠΕΠΘ . Επειδή όμως πρέπει όλοι και πρώτα απ' όλους η κυβέρνηση να προσέλθουν στο ΕΣΥΠ χωρίς τον επαπειλούμενο κίνδυνο εκφυλισμού του, θα πρέπει να θεσμοθετηθεί ότι σε κεντρικά ζητήματα της παιδείας απαιτείται η γνώμη του και ότι συγκαλείται οπωσδήποτε δύο φορές το χρόνο. Ιδιαίτερα δε να συγκαλείται οπωσδήποτε πριν από την κατάθεση στη βουλή νομοσχεδίων που αφορούν την εκπαίδευση και να απαιτείται η γνώμη του. Επίσης συγκαλείται έκτακτα εφόσον το ζητήσουν το 1/3 των μελών του.
2. Να λειτουργούν στα πλαίσιά του δύο και όχι τρία επιμέρους συμβούλια , ένα Πρωτοβάθμιας-Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και ένα Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
3. Να περιοριστούν οι πολλοί κυβερνητικοί και υπηρεσιακοί φορείς που προβλέπονται.
4. Για να είναι ουσιαστική η συμμετοχή των κοινωνικών φορέων, πρέπει να λειτουργεί με την ανάλογη προετοιμασία, τεκμηρίωση και υποστήριξη των συνεδριάσεών του. Χρειάζεται κατάλληλη υποδομή και προσωπικό υποστήριξης επίσης για την γενικότερη λειτουργία του. Να υπάρχει σύνδεση του ΕΣΥΠ με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) και το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (Κ.Ε.Ε.) και να υποστηρίζεται το έργο του από τη δραστηριότητα αυτών των θεσμών σε κάθε περίπτωση που αυτό είναι αναγκαίο.
5. Στα επιμέρους συμβούλια μπορεί η συμμετοχή των κοινωνικών φορέων να είναι πιο περιορισμένη, ώστε να είναι πιο λειτουργικά.
6. Πρόεδρος του ΕΣΥΠ να είναι ο υπουργός παιδείας.
7. Γενικότερα πιστεύουμε ότι ανάλογοι με το ΕΣΥΠ θεσμοί πρέπει να λειτουργούν αποκεντρωμένα και στην περιφέρεια.
Απρίλιος 2001
Τμήμα Παιδείας