Πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο 5 Δεκεμβρίου 1998, οι εργασίες της “Ημέρας Αυτοδιοίκησης” του ΣΥΝ.
O Δημήτρης Χατζησωκράτης, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΝ και υπεύθυνος Αυτοδιοίκησης, κλείνοντας τις εργασίες, επεσήμανε τη σταθερή θέση του ΣΥΝ για:
την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης και την προώθηση στη νέα αυτοδιοικητική τετραετία της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης (γʼ βαθμός αυτοδιοίκησησης)
την προώθηση από τώρα της Απλής Αναλογικής για τις εκλογές της Αυτοδιοίκησης
την κατανομή ρόλων μεταξύ των βαθμίδων διοίκησης και αυτοδιοίκησης, με την τροποποίηση του Ν.1622\86 για το Δημοκρατικό Προγραμματισμό που καρκινοβατεί 12 χρόνια.
την ανάληψη πρωτοβουλιών διαλόγου και διεκδικήσεων των νέων Δήμων, εν όψει των Ευρωεκλογών. “1033 συζητήσεις σε όλους του δήμους”. Πολιτικά κόμματα και πολίτες μπροστά στα πραγματικά προβλήματα της νέας πενταετίας
τη ριζική αναμόρφωση του Σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος για τη λειτουργία της ΚΕΔΚΕ και των ΤΕΔΚ.
την καθιέρωση της απλής αναλογικής για όλους τους συνδυασμούς για την εκλογή των οργάνων.
τη διασφάλιση ότι ουδείς αιρετός μπορεί ex officio να συμμετέχει στο Δ.Σ. της ΚΕΔΚΕ. Η εκλογή του Προέδρου της ΚΕΔΚΕ θα πρέπει να γίνεται από το Διοικητικό Συμβούλιο και προφανώς στη βάση πολιτικών αυτοδιοικητικών κριτηρίων και θέσεων. Εκεί η κάθε παράταξη θα αναλαμβάνει και την ευθύνη της πρότασής της.
Τις εργασίες της ημερίδας παρακολούθησαν και συμμετείχαν οι Νομάρχες: Κατσανεβάκης Γ. (Χανίων), Μανωλάκης Αγγ. (Κορινθίας), Μεταξάς Γερ. (Κεφαλληνίας), Σκοτεινιώτης Πάνος (Μαγνησίας), καθώς και οι δήμαρχοι Αγαλιανός Ι. (Ζακύνθου), Αγγελόπουλος Θ. (Αντιρρίου), Αργουζής Κ. (Πόρου), Ασκούνης Κ. (Καλλιθέα), Βλάχος Σ.( Παρελίων Κερκύρας), Γληνός Ι. (Κορθίου Άνδρου), Ειρηνάκης Π.( Αγ.Δημητρίου), Ιωακειμίδης Γ. (Αγ.Ιωάννη Ρέντη), Καραβίας Τ. (Ιθάκης), Καταρτζής Θ. (Καρδίτσας), Καψάνης Δ. (Π.Φαλήρου), Κουτελάκης Γ.(Ν.Σμύρνης) Κοροβέσης Στ. (Αγ Στεφάνου), Κυριακούλης Π.( Ατταβύρου Ρόδου), Λεμπέσης Α.(Ερμιόνης), Μίχος Λ. (Αγ.Βαρβάρας), Μυστακόπουλος Ι.(Αιγάλεω), Παλιολόγος Χ.(Λειβαδιά), Τράπαλης Β.(Νίκαια), Φερεντίνος Γ. (Μεγανησίου Λευκάδας), Φιλίππου Πέτρος (Καλυβίων) και μεγάλος αριθμός Δημοτικών και Νομαρχιακών συμβούλων.
Η κεντρική εισήγηση του ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΑΤΖΗΣΩΚΡΑΤΗ,
μέλος της Πολιτικής Γραμματείας και υπεύθυνος του Κεντρικού Τμήματος Αυτοδιοίκησης του ΣΥΝ
στην "ΗΜΕΡΑ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝ":
1.
Οι δημοτικονομαρχιακές εκλογές του Οκτωβρίου τελείωσαν. Από 1ης Ιανουαρίου 1999 μια καινούργια αυτοδιοικητική τετραετία αρχίζει. Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ αποφάσισε την διοργάνωση της ΗΜΕΡΑΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ έχοντας ως βασική επιδίωξή του:
α. Τη συγκέντρωση και αλληλογνωριμία των αιρετών, παλιών και νέων, του ΣΥΝ, του ευρύτερου χώρου της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς, καθώς και όσων συνεργάστηκαν μαζί μας από τους τοπικούς συμβούλους μέχρι τους νομάρχες.
β. Την εκτίμηση των ζητημάτων που έχουν μείνει ανοικτά και ανολοκλήρωτα μέχρι σήμερα, από την πλευρά της κυβέρνησης αλλά και από την ίδια την αυτοδιοίκηση.
γ. Την ανάδειξη των προτεραιοτήτων για την νέα αυτοδιοικητική τετραετία, για μια αυτοδιοίκηση που θα ξαναεφεύρει τις υπηρεσίες της και θα αναθεωρήσει τις πολιτικές της με άξονα τις νέες ανάγκες και τα δίκαια του δημότη ως ανθρώπου, ατόμου, πολίτη και εργαζόμενου.
δ. Την εμπέδωση της αναγκαιότητας συντονισμού και αλληλοενημέρωσης αυτού του πλούσιου και πολύτιμου ανθρώπινου δυναμικού, των παλαιών και νέων ανθρώπων της αυτοδιοίκησης του ΣΥΝ. Τη διαμόρφωση του ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ σε πανελλαδική κλίμακα και την επανασυγκρότηση του Κεντρικού Τμήματος Αυτοδιοίκησης.
2.
Οι συνολικές εκτιμήσεις για τα αποτελέσματα των δημοτικονομαρχιακών εκλογών έχουν ήδη γίνει. Πρόσφατη είναι και η απόφαση της ΚΠΕ του ΣΥΝ (1.11.98)
Μια απλή υπενθύμιση των εκτιμήσεών μας σε ότι αφορά στον ίδιο τον ΣΥΝ κρίνεται εδώ χρήσιμη.
“Ο ΣΥΝ, σύμφωνα με τα συνολικά αποτελέσματα των Νομαρχιακών και Δημοτικών Εκλογών, καταγράφεται ως η Τρίτη δύναμη στο χώρο της αυτοδιοίκησης. Τα αποτελέσματα στο σύνολό τους είναι θετικά για τον ΣΥΝ, παρά τα σημαντικά προβλήματα που καταγράφηκαν σε μια σειρά από δήμους, με πρώτο την ήττα στο Δήμο της Αθήνας.
Εξέλεξε 3 Νομάρχες της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς και ένα του ευρύτερου προοδευτικού χώρου σε συνεργασία. Υπερδιπλασίασε τον αριθμό των δημάρχων που εξελέγησαν με την στήριξή του (35 από 16). Αύξησε κατά ? τον αριθμό των νομαρχιακών συμβούλων (55 σε 31 Νομαρχίες) και πολλαπλασίασε τον αριθμό των δημοτικών συμβούλων, (πάνω από 350) που εμπνέονται από τις ιδέες του ΣΥΝ για την Αυτοδιοίκηση.
Εμφάνισε μια μεγάλη δυνατότητα διεύρυνσης και επιρροής σε δυναμικά κοινωνικά στρώματα των τοπικών κοινωνιών, συμμετέχοντας σε συνδυασμούς ανεξάρτητων κινήσεων πολιτών ως η μόνη πολιτική δύναμη. Συμμετείχε σε σχήματα συνεργασίας, που κέρδισαν την εκλογική μάχη, και μετέχει στη διοίκηση πολλών Νομαρχιών και Δήμων. Διατήρησε τη δυνατότητα άσκησης πολλαπλών συμμαχιών, που του εξασφαλίζει προοπτική με σημαντικό πολιτικό ρόλο.
Βεβαίως δεν δικαιολογείται κανένας εφησυχασμός και καμία επανάπαυση, γιατί μέσα στη γενική θετική εικόνα υπάρχουν και σοβαρά προβλήματα.”
Τα αποτελέσματα των Δημοτικών και Νομαρχιακών εκλογών κατέγραψαν μια ήττα του ΠΑΣΟΚ και μια σαφή πρόοδο της ΝΔ. Το γεγονός, ότι δηλαδή η ΝΔ αναδεικνύεται πλέον σε ισχυρό πόλο στην αυτοδιοίκηση και θα έχει την ευθύνη 25 νομαρχιών, δύο υπερνομαρχιών και 21 δήμων-πρωτευουσών νομών (μεταξύ των οποίων και τις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας), εγκυμονεί κινδύνους για αναδίπλωση της κυβέρνησης προς συντηρητικότερες και συγκεντρωτικότερες επιλογές. Γιʼ αυτό ο ΣΥΝ καλεί όλες τις προοδευτικές αυτοδιοικητικές δυνάμεις να αποκρούσουν την επικράτηση στο χώρο της κυβέρνησης τέτοιων αντιλήψεων, που προωθούνταν παλαιότερα και τώρα εμφανίζονται πιο ενισχυμένες. Οι προς εφαρμογή κυβερνητικές πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν σε ακόμη μεγαλύτερο άνοιγμα για ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις και αποκέντρωση με αυτοδιοίκηση, ως την μόνη απάντηση στη συντήρηση και στην οπισθοδρόμηση.
3.
Ως ΣΥΝ, επιχειρήσαμε να μιλήσουμε, ολόκληρη αυτή την περίοδο των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών, για μια ριζοσπαστική μεταρρύθμιση του Κράτους και της Διοίκησης, της κοινωνίας και του πολιτικού μας συστήματος, με αποκέντρωση, αυτοδιοίκηση και συμμετοχή. Για την ενδογενή τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη. Για να φέρουμε την αλλαγή στην καθημερινή μας ζωή. Για να μείνουμε στον τόπο μας και να τον αλλάξουμε. Για να ζούμε καλύτερα στις πόλεις και στα χωριά μας. Για να απαντήσουμε στις νέες ανάγκες της κοινωνίας των πολιτών.
Αυτές οι πολιτικές μας προτάσεις αποτελούν ξεχωριστό πολιτικό λόγο της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς για την αυτοδιοίκηση. Η αυτονομία της αυτοδιοίκησης απέναντι στο κράτος αλλά και η συμμετοχή των πολιτών στις λειτουργίες της, ο συγκεκριμένος άνθρωπος στην καθημερινότητά του ως κέντρο της πράξης της, ανάγουν την αυτοδιοίκηση σε γέφυρα για την αριστερά προς την κοινωνική και ανθρώπινη ουσία της πολιτικής, προς μια νέα δομή και ουσία του δημόσιου χώρου. Γέφυρα προς την ουσία της δημοκρατίας.
Έχουμε ήδη αναφερθεί στα “αυτοδιοικητικά κριτήρια” που οφείλει να έχει η ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά προσδιορίζοντας πολιτικές, παρεμβαίνοντας στην καθημερινότητα, διαμορφώνοντας συμμαχίες.
Ως ΣΥΝ δηλαδή αναφερόμαστε στην Αυτοδιοίκηση ως:
Πυλώνα της δημοκρατίας, που μπορεί να εισάγει την συνάρθρωση αντιπροσωπευτικής και συμμετοχικής δημοκρατίας, την πολιτική ως έκφραση και συμμετοχή του πολίτη στη θέση της πολιτικής ως εργαλείου της εξουσίας.
Δομή βασική ενός αποκεντρωμένου, ευέλικτου και συμμετοχικού δημόσιου χώρου.
Θεσμό της τοπικής και περιφερειακής αναπτυξιακής πολιτικής και δομή του δημοκρατικού προγραμματισμού.
Φορέα κοινωνικών πολιτικών, που απευθύνονται στους κατοίκους της πόλης και της περιφέρειας.
Θεσμό, που στηρίζει τον πολιτισμό ως διάσταση στην καθημερινή ζωή, υπερβαίνοντας τη λογική εμπορίας πολιτιστικών υπηρεσιών.
Λειτουργία που ανάγει την καθημερινότητα του πολίτη σε βασική διάστασή της με την πόλη ζωντανό κύτταρο και όχι αντικείμενο διοικητικών αρμοδιοτήτων.
Δράση που υποκινεί και υποστηρίζει τους κατοίκους της πόλης και της περιφέρειας νʼ αντιμετωπίσουν τις ανάγκες τους συμμετέχοντας στις λειτουργίες της πόλης και της συλλογικής πρωτοβουλίας.
Κινηματική και διεκδικητική, μη αρκούμενη στον θεσμικό της ρόλο, γιατί ζει δίπλα στους ανθρώπους και τα προβλήματά τους, και αντικρίζει τις ανάγκες, μέσα στις συνθήκες της πολύπλευρης κρίσης, της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού, της υποβάθμισης του δημόσιου χώρου και της ανεξέλεγκτης κυριαρχίας των αγορών.
4.
Στο κατώφλι της νέας αυτοδιοικητικής τετραετίας, και παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση δια του ΥΠΕΣΔΔΑ επαίρεται ότι ολοκλήρωσε όλα τα απαραίτητα θεσμικά μέτρα που θα δημιουργήσουν μια άλλου τύπου δημόσια διοίκηση στη χώρα μας, πολλά σοβαρότατα θέματα έχουν μείνει ανοικτά και ζητούν άμεσες λύσεις
α) Το Πρόγραμμα “Καποδίστριας” για τις συνενώσεις των δήμων και κοινοτήτων τέθηκε μεν σε εφαρμογή, δεν προικοδοτήθηκε όμως από την αρχή με την “ρήτρα αναθεώρησης”, που ζήτησε ο ΣΥΝ στη Βουλή, ώστε να είναι σαφής η προοπτική της δυνατότητας αναθεώρησης των χωροταξικών διευθετήσεων, που αναδεικνύεται ότι πολλές έχουν γίνει στη βάση πελατειακών, μικροπολιτικών και αυθαίρετων επιλογών και που ως τέτοιες ταλανίζουν τις τοπικές κοινωνίες.
Η παράδοση των μηχανημάτων και αυτοκινήτων διαφόρων τύπων, πρωταρχικά απαραίτητη για τη λειτουργία των νέων δήμων, η άμεση στέγαση και ο εξοπλισμός των δημαρχείων, η υποστήριξη οργάνωσης και μηχανοργάνωσης των υπηρεσιών και η κατάρτιση του προσωπικού τους, είναι άκρως ζητούμενα από την αρχή του προσεχούς έτους και είναι πολλά τα ερωτηματικά αν θα υπάρξουν έως και το τέλος του.
Η ολοκλήρωση των συνενώσεων στους Νομούς Αττικής αλλά και στην Α΄ περιφέρεια του νομού Θεσσαλονίκης, παραμένει ανοικτή και αμφίσημη, υποκείμενη σε μεγάλες κομματικές και πελατειακές πιέσεις.
Οι “δημοσιονομικοί κορσέδες” στην α΄βάθμια αλλά και στην β΄θμια αυτοδιοίκηση, συνεχίζουν να αποτελούν την πλέον προσιτή μέθοδο της κυβέρνησης, η οποία εμφανίζεται να ξεχνά συνεχώς ότι οι μεταρρυθμίσεις επαληθεύονται πρώτα στο οικονομικό επίπεδο. Εξ ού, και οι συνεχείς αναστατώσεις στους δήμους για την ίδια την απόδοση των οφειλομένων, είτε –και το σημαντικότερο– για την συνέχιση της χρηματοδότησης της λειτουργίας αρμοδιοτήτων που έχουν εκχωρηθεί στους δήμους (βλέπε παιδικούς σταθμούς).
β) Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, το κατʼ εξοχήν επίπεδο όπου ο πολίτης απευθύνεται σε διοικητικές υπηρεσίες, συνεχίζει να έχει αμφισβητούμενο ρόλο μέσα στο διοικητικό σύστημα και την πολιτική αντίληψη της κυβέρνησης. Τέσσερα χρόνια οι Νομαρχίες λειτουργούσαν χωρίς δικό τους προϋπολογισμό, και τον φετινό του ʽ99, που υποτίθεται ότι θα είναι ο πρώτος που θα είναι δικός τους, θα τον ξεκινήσουν ελλειμματικό. Και αυτό γιατί από τους πόρους για την αντιμετώπιση των αναγκαίων λειτουργικών εξόδων, τους περικόπτουν 20 δις, καθώς στοχεύουν στην άκρα προσαρμογή τους στους γενικότερους δημοσιονομικούς στόχους της κυβέρνησης.
Η διαδικασία της μεταβίβασης των λιμενικών ταμείων (που έχουν σημαντικούς πόρους) και των γυμναστηρίων στις νομαρχίες αλλά και στους δήμους, εξακολουθεί να παραμένει σε εκκρεμότητα. Ο λειτουργικός εκσυγχρονισμός, η οργάνωση και μηχανοργάνωση των υπηρεσιών τους, προσκρούει συνεχώς σε τεχνικά-οικονομικά προβλήματα και στην κεντρική μη διάθεση πόρων.
Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας συνεχίζει να μην κυρώνεται στο σύνολό του. Συνεχίζει η εξαίρεση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και θεωρείται κλειστός ο δρόμος και στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.
γ) Η κυβέρνηση βαυκαλίζεται ότι με το θεσμικό πλαίσιό της έχει προχωρήσει στη δημιουργία μιας επιτελικής κεντρικής διοίκησης και ότι μέσα από τις περιφερειακές κρατικές υπηρεσίες έχει έλθει εγγύτερα στον πολίτη και τον παραγωγικό ιστό της χώρας.
Τα μόνα σίγουρα γεγονότα, μακριά από την εικονική πραγματικότητα που θέλει να παρουσιάζει ο κ. πρωθυπουργός, είναι ότι τα Υπουργεία χρόνια τώρα διαφυλάσσουν την πελατειακή λειτουργία τους και τις αρμοδιότητές τους χωρίς να αλλάζουν τους Οργανισμούς τους, αν και υποχρεούνται από νόμους τουλάχιστον προ τετραετίας.
Ο λειτουργικός εκσυγχρονισμός επίσης παραμένει ζητούμενο. Η μόνη εργώδης προσπάθεια γίνεται στις περιφέρειες με στόχο πολιτικό: Το να μπορέσουν να ελέγξουν τους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης κυρίως μέσα από την κατανομή των πόρων μέσα από τις Συλλογικές Αποφάσεις Έργων Περιφέρειας (ΣΑΕΠ) των Περιφερειακών Ταμείων Ανάπτυξης, και κυρίως μέσα από τη ροή των κοινοτικών πόρων και την επιλεξιμότητα έργων του αναμενόμενου 3ου ΚΠΣ.
Κατά τα λοιπά, η κατανομή των ρόλων ανάμεσα στα επίπεδα διοίκησης και αυτοδιοίκησης, παραμένουν ζητήματα που συνεχώς παραπέμπονται σε επεξεργασία και αναβολή, και φυσικά σε συνεχείς εξαγγελίες ότι επίκειται η επίλυσή τους.
Το Πρώτο είναι η διαχείριση των Μητροπολιτικών Λειτουργιών στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών και Θεσσαλονίκης, που στην Αθήνα τόσες εντάσεις πυροδοτεί καθημερινά στις σχέσεις ΥΠΕΧΩΔΕ (υπερ-δημάρχου Αθηναίων) και της δημοτικής αρχής.
Το Δεύτερο και το σημαντικότερο, είναι ο Δημοκρατικός Προγραμματισμός, που εδώ και μια 12ετία με τον Ν.1622/86 εμφανίζεται συνεχώς υπό τροποποίηση για την διαδικασία σύνταξης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων σε τοπικό, νομαρχιακό και εθνικό επίπεδο και κολλάει ακριβώς στον καθορισμό των κριτηρίων χαρακτηρισμού των έργων.
5.
Ο ΣΥΝ θεωρούσε και θεωρεί πάντα ότι ο τόπος έχει ανάγκη από μια επιχείρηση “πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής μεταρρύθμισης” ως αφετηρία εκσυγχρονισμού και εκδημοκρατισμού του πολιτικού και διοικητικού μας συστήματος, που θα αποτελέσει αφετηρία μεγάλων αλλαγών. Στο πλαίσιο αυτό η τολμηρή πολιτική αποκέντρωσης με ολοκλήρωση των θεσμών της αυτοδιοίκησης, είναι επιτακτική.
Η αντίληψή μας αυτή, δεν εξαντλείται σε μια απλή μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων. Αλλά σε μια συνολική ανακατανομή πολιτικής και οικονομικής εξουσίας ανάμεσα στην κεντρική εξουσία και την αυτοδιοίκηση. Σε μια ευρεία μεταφορά δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Η μεταρρύθμιση αυτή –που έχει καθυστερήσει δύο τουλάχιστον δεκαετίες– θα αποτελέσει και την αφετηρία μεγάλων αλλαγών στο πολιτικό και διοικητικό σύστημα της χώρας, θα συμβάλλει ταυτόχρονα, στην αναζωογόνηση της εθνικής μας οικονομίας, με την ενθάρρυνση τοπικών και περιφερειακών αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, την εκτέλεση ολοκληρωμένων περιφερειακών προγραμμάτων και την ορθολογική αξιοποίηση των πόρων.
Γιʼ αυτό ζητούμε πρώτα απʼ όλα, μια τέτοια αντίληψη να έχει την γενική έκφρασή της στο πολιτικό σύστημα και κατά συνέπεια την συνταγματική αναθεώρηση των άρθρων 101-102 του Συντάγματος με την ανάδειξη του θεσμού της Αυτοδιοίκησης, ως θεμελιώδους πολιτικού δικαιώματος των πολιτών και ως θεμελιώδους θεσμού του Δημόσιου Βίου των Ελλήνων της Ελληνικής Πολιτείας και του Δημοκρατικού Πολιτεύματος, σύμφωνα με την πρόταση-μελέτη της ΚΕΔΚΕ που δημοσιοποίησε στο Συνέδριό της στη Θεσσαλονίκη (Δεκέμβριος 1997).
Αναγκαίες παρεμβάσεις για μια τέτοια μεγάλη μεταρρύθμιση είναι:
α) Η άμεση επιβολή περιορισμού του κεντρικού κράτους στον επιτελικό του ρόλο, η καθιέρωση των τριών βαθμών αυτοδιοίκησης (τοπική, νομαρχιακή περιφερειακή) και η οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων κάθε επιπέδου με ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης και του συστήματος της Αυτοδιοίκησης, στην προοπτική ενός νέου Ελληνικού Χάρτη της Αυτοδιοίκησης του 2.000, που πρέπει να αποτελέσει δέσμευση της παρούσας βουλής. Βάση του θα πρέπει να είναι οι αρχές του Ευρωπαϊκού Χάρτη Αυτοδιοίκησης, που πρέπει να κυρωθεί στο σύνολό του με την άρση των επιφυλάξεων ώστε να ισχύσει και για την Νομαρχιακή και τη μελλοντική Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, καθώς και η αρχή της επικουρικότητας, που καθιερώνει η συνθήκη του Μάαστριχτ.
Έχουμε ήδη από το Συνέδριο του Φεβρουαρίου του 1997 προσδιορίσει την πολιτική κατεύθυνση για την ανάγκη μείωσης τόσο του αριθμού των Περιφερειών όσο και των Νομαρχιών, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα να αποτελούν προγραμματικές-διοικητικές-λειτουργικές ενότητες ικανές να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα μεγάλα προβλήματα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, σε μια Ελλάδα ενταγμένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου οι περιφέρειες πλέον θα έχουν ιδιαίτερο ρόλο.
Σε κάθε περίπτωση η υπόθεση του Νέου Αυτοδιοικητικού Χάρτη, που τουλάχιστον τώρα, στη νέα αυτοδιοικητική τετραετία, είναι ώριμο να προωθηθεί, δηλαδή και με συνενώσεις νομών και τη μείωση του αριθμού των περιφερειών, απαιτεί σοβαρή προετοιμασία. Δεν είναι υπόθεση πυροτεχνημάτων. Ούτε βεβαίως και αποπροσανατολισμού από τις υπαρκτές άμεσες υποχρεώσεις της κυβέρνησης στην αυτοδιοίκηση. Απαιτείται ευρύτατη συμμετοχή των οργάνων της αυτοδιοίκησης, μεγάλος και υπεύθυνος κοινωνικός και πολιτικός διάλογος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Περιφέρειες και οι Νομοί είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι και με το εκλογικό σύστημα, όπου εδώ φυσικά η κάθε αλλαγή συνδέεται μέχρι σήμερα με κάθε είδους σκοπιμότητες από την πλευρά των κυβερνήσεων.
Εμείς, ως ΣΥΝ, στηρίξαμε και στηρίζουμε πολιτικά το θεσμό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Ακριβώς, την ίδια ώρα, που η κυβέρνηση βαδίζει σε μια αναδίπλωση και μια αμφισβήτηση του θεσμού στην πράξη, μέσα από την καταδίκη του σε λειτουργική και κυρίως οικονομική δυσπραγία, εμείς επιμένουμε ότι η δεύτερη τετραετία πρέπει να αποτελέσει και την περίοδο ουσιαστικής στερέωσης και ενδυνάμωσης του θεσμού.
Την ίδια αυτή περίοδο, υπάρχει ένας μεγάλος προβληματισμός στις γραμμές του ΣΥΝ: Αφού εμπεδωθούν οι θεσμοί και αρχίζουν να υλοποιούνται τα πρώτα συγκεκριμένα βήματα σε μια πορεία από τις αποσυγκεντρωμένες περιφερειακές διοικήσεις στις αυτοδιοικητικές περιφέρειες και προαχθεί η αυτοδιοικητική λειτουργία και συνείδηση, πώς θα πρέπει άραγε να προχωρήσουμε; Θα παραμείνουμε στην μέχρι σήμερα θέση του ΣΥΝ για τους τρεις βαθμούς αυτοδιοίκησης, για την μείωση του αριθμού των νομαρχιών και περιφερειών, ή θα προχωρήσουμε σε μια πρόταση μετεξέλιξης των ενοτήτων νομαρχιών (του τύπου “διευρυμένης αυτοδιοίκησης”) σε περιφέρειες;
Ο προβληματισμός αυτός είναι βέβαιο ότι θα προχωρήσει παραπέρα. Την χρονιά, που έρχεται, σε “μονοθεματική” συνδιάσκεψη, αναλόγως βεβαίως και των απαιτήσεων της πολιτικής συγκυρίας, θα το αντιμετωπίσουμε διεξοδικότερα.
β) Η συνολική μεταρρύθμιση και εκδημοκρατισμός του φορολογικού συστήματος και το “μοίρασμα” του φορολογικού προϊόντος και των επενδυτικών προγραμμάτων, όπου σαφώς θα προβλέπεται η ανακατανομή των πόρων κεντρικής και τοπικής εξουσίας και η μεταβίβαση συγκεκριμένων πόρων και στην Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (όπως και η διαμόρφωση κεφαλαίων εξισορρόπησης και εθνικής αλληλεγγύης για τους αδύνατους ΟΤΑ και η κατανομή τους με διαφάνεια και αντικειμενικά κριτήρια). Η Αυτοδιοίκηση πρέπει να αποκτήσει όχι απλώς επάρκεια πόρων αλλά και δημοσιονομική αυτοτέλεια, φορολογική εξουσία. Όχι μόνο ως προς τους πόρους, αλλά και ως προς τους μηχανισμούς είσπραξης και διαχείρισής τους και ως προς τους μηχανισμούς ελέγχου αυτής της διαχείρισης στο πλαίσιο πάντα ενός ενιαίου δημοσιονομικού συστήματος
Εδώ ακριβώς, επειδή στη σημερινή συγκυρία η συζήτηση για τα ανταποδοτικά τέλη των δήμων έχει πάρει διαστάσεις, ως ΣΥΝ θέλουμε να είμαστε ξεκάθαροι.
Για τα ανταποδοτικά τέλη οι δήμοι οφείλουν να είναι ιδιαιτέρως φειδωλοί στις αυξήσεις τους. Βεβαίως, και αυτοί ακολουθώντας τον εκλογικό κύκλο, προβαίνουν σε μεγάλες αυξήσεις τον πρώτο χρόνο και σταδιακά τείνουν στο μηδέν τον προεκλογικό χρόνο.
Όμως σε κάθε περίπτωση οι αυξήσεις αυτές δεν μπορεί να είναι έξω από τις παρεχόμενες ανταποδοτικές υπηρεσίες. Μην ξεχνούμε ότι, πλέον, μετά την υπαγωγή των προσλήψεων του προσωπικού δήμων και δημοτικών επιχειρήσεων στον ΑΣΕΠ, έχουν “καθαρίσει” από επιβαλλόμενες επιβαρύνσεις με προσλήψεις προσωπικού που δεν το χρησιμοποίησαν ποτέ.
Αυτό που απαιτείται πλέον από όλες τις ανταποδοτικές υπηρεσίες είναι ο εξορθολογισμός τους, ο εκσυγχρονισμός και η λειτουργική τους ανασυγκρότηση, έτσι ώστε να φτάνουν στο μέγιστο της απόδοσής τους με το ελάχιστο κόστος, και να έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τις όποιες αναγκαίες αυξήσεις συντελεστών της παραγωγής των υπηρεσιών που προσφέρουν. Γιʼ αυτό σήμερα οι αυξήσεις τω ανταποδοτικών τελών, οπωσδήποτε, δεν θα πρέπει να ξεπερνούν κατά πολύ, μεσοσταθμικά, τον τιμάριθμο.
γ) Η αναμόρφωση του νόμου 1622/86 και η αποσαφήνιση των διαφόρων επιπέδων του δημοκρατικού προγραμματισμού. Το μείζον ερώτημα “ποιος κάνει τι;” πρέπει επιτέλους να απαντηθεί, με βάση τις αρχές που προαναφέρθηκαν. Η εμπλοκή και δυναμική παρέμβαση των αυτοδιοικητικών δυνάμεων για την εκπόνηση και τις αντίστοιχες κατανομές του επερχόμενου Γ΄ ΚΠΣ.
δ) Η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού της Αυτοδιοίκησης. Χωρίς τους εργαζόμενους δεν υλοποιούνται μεταρρυθμίσεις. Είναι αναγκαία η κατάρτιση του Νέου Κώδικα για το προσωπικό των ΟΤΑ, η αυτονομία στις προσλήψεις του προσωπικού στη βάση των κριτηρίων του Ν.2190, καθώς και η ολοκλήρωση των μετατάξεων στις νομαρχίες με πλήρη διασφάλιση των μισθολογικών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων τους. Η προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για συμβάσεις με συμβαλλόμενα μέρη την ΚΕΔΚΕ και ΕΝΑΕ και τις Ομοσπονδίες των εργαζομένων. Το πρόγραμμα “Κλεισθένης”, με αποκέντρωσή του, πρέπει να συμβάλει στην στήριξη αυτών των μεταρρυθμίσεων.
ε) Τελευταία, αλλά όχι έσχατη, η απλή αναλογική, ως συνθήκη της τοπικής δημοκρατίας και της κοινωνικοποίησης της εξουσίας. Η υπόθεση απλή αναλογική για την αυτοδιοίκηση είναι μείζον ζήτημα. Μάλιστα αμέσως μετά τις εκλογές είναι ακόμα περισσότερο από ποτέ επίκαιρο, καθώς ήταν μεγάλο λάθος να επανέλθουμε σʼ αυτό μετά 3 ή 4 χρόνια, λίγο πριν από τις επόμενες εκλογές του 2002.
Ο ελληνικός λαός μέσα από τις τηλεοράσεις την πρώτη και δεύτερη Κυριακή είδε χάρτες της ελληνικής επικράτειας όπου απεικονίζονταν με πολιτικά χρώματα οι νομοί της χώρας. Είδαν όλοι και όλες ότι διαφορές συν-πλην 1,5% μεταξύ των συνδυασμών προκαλούσαν αλλαγές καθοριστικές στα χρώματα του αυτοδιοικητικού χάρτη και στον β΄ γύρο κυρίως από πράσινοι οι νομοί γίνονταν γαλάζιοι. Και όμως οι συνδυασμοί που είχαν υποστηριχθεί από την ΝΔ, ή και από το ΠΑΣΟΚ πολλές φορές στον α΄ γύρο δεν ξεπερνούσαν σε ποσοστό το 30 ή το 35% των ψήφων. Γιʼ αυτό ακριβώς και επιμένουμε ότι τώρα, στη βάση και αυτών των εικόνων και της εμπειρίας των πολιτών, η συζήτηση για την ΑΠΛΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ στην Αυτοδιοίκηση είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Η υπόθεση της απλής αναλογικής και της αρχής της ισότητας της ψήφου για τις εκλογές της αυτοδιοίκησης πρέπει να γίνει και ο προπομπός και για την αναγωγή της και στην κεντρική πολιτική σκηνή. Πυκνώνουν άλλωστε οι φωνές και στις γραμμές του ΠΑΣΟΚ που τουλάχιστον για την αυτοδιοίκηση την προτείνουν.
Εμείς στην “Ημέρα Αυτοδιοίκησης” εκφράζουμε τις σκέψεις και τις αναζητήσεις μας. Εξετάσουμε την αντίστοιχη εμπειρία των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Πάμε ένα βήμα παραπέρα τον προβληματισμό μας. Έχουμε ξεκάθαρο ότι ομιλούμε για την εκλογή των Δημοτικών-Κοινοτικών και Νομαρχιακών Συμβουλίων με απλή αναλογική. Το ζήτημα της άμεσης – απευθείας εκλογής του δημάρχου-νομάρχη απʼ το εκλογικό σώμα ή της έμμεσης, από το δημοτικό-νομαρχιακό συμβούλιο, είναι ανοικτό με ένθεν και ένθεν επιχειρήματα. Όπως επίσης και το θέμα του ενός γύρου ή της συνέχισης ισχύος των δύο γύρων που συνδέεται με τα προηγούμενα.
6.
Αν η δεκαετία του ʼ80 επέτρεψε στην αυτοδιοίκηση της χώρας να κάνει τα πρώτα βήματά της στο πεδίο της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ʼ90 έδειξαν, αντίθετα, πόσο αυτή η αναπτυξιακή λειτουργία της Αυτοδιοίκησης στάθηκε αποσπασματική, αναποτελεσματική, χωρίς προγραμματική σύλληψη και προοπτική. Πέρα από κάποιες ελάχιστες όσο και τιμητικές εξαιρέσεις, ο αναπτυξιακός ρόλος της Αυτοδιοίκησης “απαγγέλθηκε” και πολύ λιγότερο υπήρξε πραγματικά.
Είναι όμως ανάγκη να υλοποιηθεί αυτός ο αναπτυξιακός της ρόλος. Και γιατί η μεγάλη δομική κοινωνική και οικονομική κρίση που ζει η κοινωνία μας μόνο με την κινητοποίηση όλων των υγειών δυνάμεών της μπορεί να ξεπεραστεί. Και γιατί η ανάπτυξη, των προηγούμενων δεκαετιών υπήρξε ανάπτυξη μεγεθών και αριθμών και όχι ανταπόκριση στις ανάγκες των ανθρώπων. Ήταν ανάπτυξη των “δύο τρίτων” και αποκλεισμός του “ενός τρίτου”. Ανάπτυξη δια της εμπορευματοποίησης των πάντων. Αυτή η “ανάπτυξη” γίνεται πλέον συνείδηση ότι απέτυχε, οδήγησε σε βαθιά οικονομική κρίση, σε κοινωνική αποδόμηση, σε πολιτική αστάθεια, σε καταστροφές του φυσικού και του ανθρώπινου περιβάλλοντος. Αλλά και η σημερινή ανάπτυξη και η επαγγελόμενη για την προσεχή 10ετία στη βάση και της “νέας μεγάλης ιδέας” της Ολυμπιάδας 2004, επαναπολώνεται στην Αθήνα και κατά μήκος του διαδρόμου Π.Α.Θ.Ε. σε βάρος των άλλων περιφερειών της χώρας, μερικές εκ των οποίων όπως η Κεντρική και Ν. Πελοπόννησος, η Δυτική Ελλάδα, οι ορεινές περιοχές και τα νησιά χωρίς τουρισμό, θα αντιμετωπίσουν ισχυρές τάσεις περιθωριοποίησης. Αν δεν θέλουμε να αποδεχθούμε παθητικά αυτή την πορεία, έχουμε ανάγκη από μια τελείως διάφορη ανάπτυξη. Μια ανάπτυξη που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ανθρώπων, που δεν εγκαταλείπεται στους αυτοματισμούς της αγοράς αλλά θα στηρίζεται στη μελέτη των προβλημάτων, τον δημοκρατικό προγραμματισμό, την κοινή προσπάθεια και τις ισόρροπες θυσίες όλης της κοινωνίας. Μια ανάπτυξη, που θα αφορά εξίσου τον άνθρωπο, τον φυσικό κόσμο που μας περιβάλλει και αποτελούμε μέρος του, το ανθρώπινο περιβάλλον, τον πολιτισμό που δημιουργήσαμε και μας διαμορφώνει αντίστοιχα. Ανάπτυξη όχι μόνο οικονομική, αλλά και κοινωνική και πολιτισμική. Ανάπτυξη ισόρροπη, αμοιβαία και αλληλέγγυα ανάμεσα σε περιφέρειες και τομείς της οικονομικής δραστηριότητας και κοινωνικής ζωής.
Αυτή η η “ενδογενής”, η “ολοκληρωμένη”, η “οικοανάπτυξη”, η “αειφόρος” ανάπτυξη όπως την αναλύει η νεώτερη επιστήμη και την οραματίζονται οι άνθρωποι, μπορεί να βρει στήριγμα στην Αυτοδιοίκηση και τις αναπτυξιακές της πολιτικές. Αρκεί η Αυτοδιοίκηση να μην αναπαράγει τα τεχνοκρατικά και αγοραία πρότυπα που έχουν ήδη αποτύχει, αλλά να αναζητήσει και διαμορφώσει, στην πράξη, τη δική της λογική.
Σήμερα η Αυτοδιοίκηση καλείται να αναλάβει νέους ρόλους πολιτικούς, κοινωνικούς, αναπτυξιακούς, πολιτισμικούς. Να συμβάλλει στην υπέρβαση της γενικότερης κρίσης της κοινωνίας, στηρίζοντας τους ανθρώπους στην καθημερινή τους ζωή, συμμετέχοντας στις αναγκαίες κοινωνικές αλλαγές.
Με αυτή τη στόχευση ο ΣΥΝ διαμορφώνει και την πρότασή του για την Αυτοδιοίκηση της επόμενης δεκαετίας. Με σαφή κατεύθυνση: Την αντιμετώπιση των σύγχρονων προβλημάτων των αστικών κέντρων και της υπαίθρου. Τη συμμετοχή στις αναπτυξιακές και παραγωγικές διαδικασίες των περιοχών τους, με τη θεσμοθέτηση του ρόλου τους σʼ αυτές. Την παροχή πρόσφορων δυνατοτήτων και προοπτικών απασχόλησης με ιδιαίτερο βάρος στις υπηρεσίες γειτονιάς και καθημερινότητας, καθώς και αυτές της οικολογικής προστασίας. Την ορθολογική, αποτελεσματική και δίκαιη διαχείριση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και του φυσικού πλούτου από τις τοπικές αρχές προς το συμφέρον όλων των πολιτών. Την αποφασιστική συμβολή τους στην ανάπτυξη στον αγροτικό τομέα μέσα από την ενημέρωση, τεχνική υποστήριξη (δημιουργία γραφείων Αγροτικής Ανάπτυξης), την συμμετοχή του σε επιχειρηματικές δραστηριότητες, την συμβολή τους στην προώθηση και στήριξη συνεταιριστικών πρωτοβουλιών. Την καταπολέμηση φαινομένων φτώχειας, ανεργίας. Την ολοκληρωμένη κοινωνική παρέμβαση, χωρίς να αναλαμβάνει να αναπαράγει σε τοπικό επίπεδο το ελλείπον κράτος πρόνοιας, αλλά κινητοποιώντας την κοινωνική αλληλεγγύη και συλλογικότητα της γειτονιάς του χωριού και της πόλης Την φροντίδα για το παιδί, για την τρίτη ηλικία και τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Την πρόληψη και ανάπτυξη αντανακλαστικών αλληλεγγύης για τις ομάδες εξάρτησης, καταπολέμησης ξενοφοβίας και ρατσισμού. Τη συμβολή στην πολιτιστική δημιουργία και την υποκίνηση πολιτισμικών πρωτοβουλιών και δράσεων των πολιτών, των κοινωνικών ομάδων και φορέων. Τις συνολικές πολεοδομικές παρεμβάσεις διαμόρφωσης πόλεων με την προσφορά δυνατοτήτων στέγασης σε μια υγιεινή και σε προσιτή τιμή κατοικία, με τη διεύρυνση των θεσμικών κατοχυρώσεων συμμετοχής των πολιτών για προτάσεις και ελέγχους. Την ανεμπόδιστη διακίνηση και ελευθερία μετακίνησης σε μια αρμονική ισορροπία στη χρήση των δρόμων – για τα δημόσια μέσα μεταφοράς, τα Ι.Χ. οχήματα, τους πεζούς και τους ποδηλάτες. Το υγιεινό περιβάλλον και ένα ευρύ φάσμα κοινωνικού εξοπλισμού που να ευνοεί τη σωματική και ψυχική υγεία. Την πρόσβαση, χωρίς αποκλεισμούς για λόγους ηλικίας, ικανοτήτων (φυσικών και σωματικών), ή εισοδήματος, σε ένα ευρύ δίκτυο αθλητικών εγκαταστάσεων και χώρων αναψυχής. Τη σύγχρονη πολιτική επικοινωνίας, ενημέρωσης και πληροφόρησης του ίδιου του δικτύου της α΄βάθμιας και β΄βάθμιας αυτοδιοίκησης μέσω κόμβων του internet, με ευθύνη των ΕΝΑΕ και ΚΕΔΚΕ, για κάθε είδους άντληση, γνώσης, ανταλλαγής εμπειριών, δυνατοτήτων χρηματοδότησης, και στην Ελλάδα και στην Ε.Ε. Την ενημέρωση και πληροφόρηση των πολιτών και τις μορφές δημοκρατικής συμμετοχής τους. Την υποχρέωση των τοπικών αρχών να διασφαλίζουν την άσκηση των δικαιωμάτων που αναφέρθηκαν, για όλους τους πολίτες, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις, λόγω φύλου, ηλικίας, καταγωγής και πεποιθήσεων, ή για λόγους κοινωνικής πολιτικής και οικονομικής κατάστασης, ή φυσικού & πνευματικού μειονεκτήματος, ή αναπηρίας.
Οδηγός θεσμικής και πολιτικής πρακτικής και παρεμβάσεων πρέπει να γίνει ο “Ευρωπαϊκός Χάρτης για τα δικαιώματα του Δημότη στην πόλη του”.
7.
Η πρώτη περίοδος της αυτοδιοικητικής τετραετίας συμπίπτει με τις Ευρωεκλογές του 1999.
Ο φόρτος αντιμετώπισης των άμεσων πρακτικών ζητημάτων εγκατάστασης και λειτουργίας, ιδιαιτέρως των νέων δήμων, οι διαδικασίες ανάδειξης των συλλογικών οργάνων αυτοδιοίκησης, αντικειμενικά θα αποσπάσουν την κυρίαρχη φροντίδα των αιρετών.
Όμως ο ίδιος ο βαθμός της ενσωμάτωσης της ελληνικής επικράτειας, αλλά και ιδιαιτέρως κάθε ελληνικής περιφέρειας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, εκ των πραγμάτων στρέφει τους αιρετούς, ώστε απασχολούμενοι με την διεύθυνση και διαχείριση των δήμων και νομαρχιών τους, να λειτουργούν εντός των ευρωπαϊκών δεδομένων, των προκλήσεων αλλά και των δυνατοτήτων, τις οποίες οφείλουν να διευρύνουν για την δική τους ωφέλεια.
Αυτές οι ευρωεκλογές είναι ταυτόχρονα οι πρώτες όπου συμπίπτει η εθνική διαπραγμάτευση του ΣΠΑ ώστε να προωθηθεί το 3ο ΚΠΣ. Τα νέα αυτοδιοικητικά όργανα έχουν ρόλο να απαιτήσουν έστω και την τελευταία στιγμή. Οι κυοφορούμενοι κυβερνητικοί σχεδιασμοί, οι φήμες (;) για αποκλειστικά ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ, και η πλήρης εγκατάλειψη των ΠΕΠ, τώρα πρέπει να τεθούν υπό ευρεία συζήτηση στους περιφερειακούς νομούς και δήμους.
Σε κάθε περίπτωση, πρωταρχικό καθήκον σε όλους τους δήμους και νομαρχίες που συμμετέχουν οι αιρετοί του ΣΥΝ, είναι να ανοίξει ένας ευρύς διάλογος για το τι ακριβώς μπορούν να διεκδικήσουν ιδιαίτερα, πόλεις και περιφέρειες, από την Ε.Ε., που βρίσκεται σε διαδικασία εμβάθυνσης της ολοκλήρωσης και διεύρυνσής της αλλά και προ πάντων σε προεκλογική διαδικασία.
Γιʼ αυτό και στόχος μας πρέπει να είναι, μέχρι τις Ευρωεκλογές να γίνουν “1033 συζητήσεις σʼ όλους τους Δήμους της χώρας” με εκπροσώπους όλων των κομμάτων, για την ουσία της εκλογικής μάχης και τα προγράμματά τους για την Ελλάδα και την Ευρώπη της νέας πενταετίας
Η ελληνική αυτοδιοίκηση, με τους αιρετούς της, οφείλει ταυτόχρονα:
Να υποστηρίξει και να διεκδικήσει τις Αρχές της Ομόφωνης Διακήρυξης, της Κοινής Διάσκεψης Ευρ. Κοινοβουλίου και Τοπικών & Περιφερειακών Αρχών της Ε.Ε. με τη συνεργασία της Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ), “Για μια Ευρώπη πιο Δημοκρατική και πιο Αλληλέγγυα”, προκειμένου να εμπλουτιστεί με την ευρωπαϊκή διάστασή της.
Να ενώσει τη φωνή της μαζί με τους άλλους ευρωπαϊκούς δήμους, νομαρχίες αλλά και αιρετές περιφέρειες, ώστε να δομείται βήμα το βήμα η ΕτΠ και να διεκδικήσει την αναβάθμιση του ρόλου της, με την κατάκτηση του δικαιώματος της προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, καθώς και την δυνατότητα μορφών απευθείας αναφοράς και διαπραγμάτευσης των αυτοδιοικητικών οργάνων με τα κοινοτικά όργανα.
8.
α. Οι εκλογές δεν τελείωσαν. Από την 1η Ιανουαρίου 1999 ως και τον Απρίλιο του ʼ99 θα συγκροτηθούν “κοινοβουλευτικά” – “εξωκοινοβουλευτικά” και “συνδικαλιστικά” όργανα της Αυτοδιοίκησης. Πρόκειται για Προεδρεία Δήμων, Διαμερισμάτων, Δημαρχιακές Επιτροπές, Επιτροπές ΔΣ., Συμβούλια Νομικών Προσώπων, Οργανισμών, Ιδρυμάτων, Δημοτικών Επιχειρήσεων, Αντιδήμαρχοι (και εκ της μειοψηφίας) κλπ. κλπ. Το ίδιο και για τις Νομαρχίες, με τις Νομαρχιακές Επιτροπές και τους Προέδρους Επιτροπών, την Συγκρότηση των Νομαρχιακών ΟΚΕ, τα Νομικά Πρόσωπα κλπ., όπως και τις διάφορες εκπροσωπήσεις.
Επιμένουμε, κατʼ αρχήν, σε αντιπροσωπευτικά σώματα. Διευρύνουμε προγραμματικά-πολιτικά και θεσμικά τις συμμαχίες μας και τη θεσμική μας παρουσία. Πρέπει να θεωρείται ανοικτό ένα νέο στάδιο διαπραγματεύσεων και επιλογών, εντός των συνδυασμών της πλειοψηφίας. Αλλά και όπου η συμμετοχή μας είναι μειοψηφική, διεκδικούμε την παρουσία μας, πάντοτε βεβαίως κάτω από όρους και προϋποθέσεις που ανάγονται σε τοπικές συνθήκες.
β. Η δημοκρατική ζωή και λειτουργία των Οργάνων της Αυτοδιοίκησης, η σχέση τους με τον πολίτη και η συμμετοχή του πολίτη και της κοινωνίας στη λειτουργία των θεσμών και στην συνδιαμόρφωση και επιλογή των πολιτικών της τοπικής εξουσίας και το έλεγχό της έχουν μια ιδιαίτερη αξία για την ανανεωτική και δημοκρατική αριστερά και την αυτοδιοικητική μας κουλτούρα.
“Γυάλινοι Δήμοι και Νομαρχίες”, καλή, αποτελεσματική και χρηστή διακυβέρνηση, “καθαρά χέρια”, “νέος τρόπος να κυβερνάμε”, “συμμετοχή”, δεν αποτελούν τυπικές διακηρύξεις, αλλά έρχονται από την μακρά παράδοση και την παρουσία της Αριστεράς και των Δημάρχων της στην Ελληνική Αυτοδιοίκηση.
Και προτείνουμε:
i. Για τη συμμετοχή: Ένα δίκτυο μορφών κοινωνικής και πολιτικής συμμετοχής, στις λειτουργίες της Αυτοδιοίκησης κατά τις τοπικές συνθήκες, με ένα “κανονισμό” που θα εκπονηθεί με συμμετοχικές διαδικασίες και θα ψηφισθεί από τα Δημοτικά Συμβούλια. Την ενεργοποίηση των θεσμικών διατάξεων, με την ενίσχυση των Δημοτικών Διαμερισμάτων στις μεγάλες πόλεις, την μεταφορά σʼ αυτά του δικαιώματος να αποφασίζουν για τις υποθέσεις του διαμερίσματος καθώς και την δυνατότητά τους για δικό τους προϋπολογισμό.
Τοπικά ή ειδικά Δημοψηφίσματα, με πρωτοβουλία των τοπικών αρχών ή των πολιτών και έρευνες διαβούλευσης. Την συγκρότηση αντιπροσωπευτικών επιτροπών κοινωνικής & οικονομικής ανάπτυξης και προγραμματισμού.
Την συμμετοχική αναβάθμιση των “Τοπικών Συμβουλίων” “εκείθεν των νομικών διατάξεων” του Ν.2539/97 για τους “νέους Δήμους.
ii. Για την ενημέρωση των πολιτών της Κοινωνίας, για την διαφάνεια και τον Δημόσιο έλεγχο: Εξασφάλιση μιας συνεχούς τακτικής ροής ενημέρωσης και πληροφόρησης με αξιοποίηση των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας εντύπων και ηλεκτρονικών, στην υπηρεσία της συμμετοχής και του ελέγχου του πολίτη για τα δρώμενα και την διαχείριση των τοπικών Αρχών.
Δημόσιος απολογισμός και διαχειριστική λογοδοσία, ταμειακή, έργων, επιχορηγήσεων και επιδοτήσεων, αναθέσεων και για τα έσοδα και για τις δαπάνες κατά κατηγορία. Προέλευση εσόδων και “πού πήγαν τα λεφτά του δημότη” με κατάλογο έργων, κόστους, τρόπου ανάθεσης των έργων (Δημοπρασία – κερματισμός – απʼ ευθείας ανάθεση – ονόματα εργολάβων και τυχόν υπερβάσεις), αντιπροσωπευτική επιτροπή προμηθειών και αναθέσεων έργων.
Συγκρότηση Επιτροπής Ελέγχου κοινωνικής και πολιτικής αντιπροσωπευτικής σύνθεσης με αρμοδιότητες συλλογικού “Obudsman” κατά αναλογία με το θεσμό του Επιτρόπου του Πολίτη. Θέσμηση των ετήσιων λαϊκών συνελεύσεων σε κάθε δημοτικό ή κοινοτικό διαμέρισμα των νέων δήμων.
Συλλογικές επερωτήσεις στους δημάρχους, προέδρους κοινοτήτων και υποχρεωτική εισαγωγή τους στο δημοτικό, κοινοτικό ή τοπικό συμβούλιο για συζήτηση.
9.
α) Ένας Νέος Αυτοδιοικητικός Χάρτης, δεν μπορεί παρά να συνεπάγεται και πιο εγγείς στην πραγματικότητα συσχετισμούς στα Συλλογικά Όργανα της Αυτοδιοίκησης.
Την προηγούμενη 4ετία χάθηκε για μια ακόμη φορά η ευκαιρία να πραγματοποιηθούν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο εκλογής και λειτουργίας αλλά και αναπροσαρμογής του ρόλου των συλλογικών οργάνων της τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ αντιθέτως προχώρησε θετικά σε γενικές γραμμές, ο θεσμός των συλλογικών οργάνων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης με τη σύσταση της ΕΝΑΕ και την δημοκρατική έκφραση, μέσω αναλογικής εκλογικής διαδικασίας των δεδομένων συσχετισμών των Νομαρχιακών οργάνων (αφού βεβαίως έχει ήδη συντελεστεί η πλειοψηφική άμεση εκλογή των 3/5 και 2/5 των Νομαρχιακών Συμβουλίων με την πλειοψηφική κατανομή των 3/5).
Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας το Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο ευελπιστούμε ότι θα τεθεί σε ισχύ από την αρχή της νέας περιόδου για την συγκρότηση, λειτουργία και ανάδειξη των οργάνων των ΤΕΔΚ και ΚΕΔΚΕ.
Πέραν των ιδιαίτερων λεπτομερειών, πολιτικά, ως ΣΥΝ, θέλουμε να επισημάνουμε ότι το Προεδρικό Διάταγμα πρέπει να καλύπτει τις εξής βασικές αρχές:
i. Καθιέρωση του συστήματος της απλής αναλογικής για την εκλογή των εκπροσώπων στις συνελεύσεις και για την εκλογή των οργάνων των Τοπικών Ενώσεων. Αυτό θα πρέπει να αφορά όλους τους συνδυασμούς και όχι να αποτελεί αποκλειστική υπόθεση εκπροσώπησης των δύο πρώτων.
ii. Διασφάλιση ότι ουδείς αιρετός μπορεί να εκπροσωπείται αριστίνδην σε συλλογικά όργανα, ούτε ex officio να συμμετέχει σε εκλεγμένα όργανα. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ θα πρέπει να εκλέγεται από το Δ.Σ., όπως προτείνει και το Σχέδιο, αλλά προφανώς στη βάση πολιτικών-αυτοδιοικητικών κριτηρίων και θέσεων.
iii. Κατοχύρωση της αυτονομίας των Ενώσεων έναντι της κρατικής διοίκησης.
iv. Αποσαφήνιση και ενίσχυση του χαρακτήρα των Τοπικών Ενώσεων, ως η συλλογική έκφραση της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης στο επίπεδο του νομού, της περιφέρειας (όπου ένας θεσμοθετημένος λειτουργικός συντονισμός των ΤΕΔΚ απέναντι στην Περιφερειακή Κρατική Διοίκηση είναι αναγκαίος) και στο εθνικό επίπεδο.
β) Συλλογικά όργανα της αυτοδιοίκησης δεν είναι μόνο στον ελληνικό χώρο. Οι αιρετοί της αυτοδιοίκησης των χωρών της Ε.Ε. συμμετέχουν στην Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ), στο Συμβούλιο Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης (CCRE) και της Ένωσης των Περιφερειών της Ευρώπης (ARΕ)
Ο ρόλος και η παρουσία της Επιτροπής των Περιφερειών μετά τις 9/3/94, συνεχώς αναβαθμίζεται.
Βασικό ζήτημα που έχει τεθεί στο εσωτερικό της ΕτΠ είναι το ζήτημα της εκπροσώπησης για το οποίο πρέπει να αναληφθεί η δέσμευση, ότι μόνο αιρετοί δικαιούνται να ορίζονται και να παραμένουν μέλη της ΕτΠ.
Αυτό που για τον ΣΥΝ είναι ιδιαίτερα σημαντικό, είναι να διασφαλιστεί ο σταθερός και πάγιος τρόπος εκπροσώπησης των ελλήνων αιρετών. Απαιτείται συμφωνία ΚΕΔΚΕ – ΕΝΑΕ – ΥΠΕΣΔΔΑ, με δέσμευση και των κομμάτων σε μια αρχή: Τα συλλογικά όργανα προτείνουν, και ο εκάστοτε ΥΠΕΣΔΔΑ διορίζει τους προτεινόμενους στο ευρωπαϊκό συλλογικό όργανο.
10.
Οι αυτόνομες δημοτικές και νομαρχιακές κινήσεις που ενεργοποιήθηκαν και λειτούργησαν, έστω και την περίοδο πριν τις εκλογές, πρέπει με ιδιαίτερη δική μας φροντίδα να διατηρήσουν την ενεργό παρουσία και δράση τους καθʼ όλη την τετραετία.
Δεν αναφερόμαστε σε “εργαλεία” προεκλογικής σκοπιμότητας αλλά σε συσπειρώσεις ενεργών πολιτών και κινημάτων που δεν έλκονται (στο σύνολό τους) από την κομματική δράση αλλά διαθέτουν ιδέες, προτάσεις και διάθεση για πρωτοβουλία και δράση σε προβλήματα τοπικής εμβέλειας και ενδιαφέροντος. Οι κινήσεις αυτές δεν είναι διόλου εγκεφαλικές επινοήσεις ή κατασκευές. Πηγάζουν από την σημερινή πραγματικότητα. Γιατί τα μακροχρόνια προβλήματα, δεν μπορούν να λυθούν μόνο από το Νομάρχη και το Νομαρχιακό Συμβούλιο, από το Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο ή ακόμα και τα αφυδατωμένα Διαμερισματικά Συμβούλια. Γιατί δεν αρκούν οι μηχανισμοί. Απαιτείται ζωντανή και εύρωστη κοινωνία πολιτών.
Η Αυτοδιοίκηση ως θεσμός λαϊκός, συμμετοχικός, πολυπολιτισμικός που ενισχύει τη δημοκρατία, συμβάλλει στην ανακατανομή, τη διάχυση και τον έλεγχο της εξουσίας, πρέπει να στηρίζεται στην κινητοποίηση των ανθρώπων, να τους υπηρετεί, να τους ενθαρρύνει να αυτενεργήσουν, να οργανώνει τη συλλογική τους δραστηριότητα, να αντλεί από τις πολύτιμες ευαισθησίες τους.
Οι αυτόνομες κινήσεις: α) Δεν μπορεί να αποτελούν παρακομματική πολιτική κίνηση και β) δεν μπορούν να υποκαθιστούν το κόμμα στη λειτουργία και στις ευθύνες του.
Οι κινήσεις παραγόντων “κομματικών” ή “εξωκομματικών” για δικό τους λογαριασμό, δεν είναι “κινήσεις της κοινωνίας”. Όπως δεν είναι κινήσεις αυτές που δημιουργούνται τις παραμονές των εκλογών για να διαμορφώσουν δήθεν “αυτόνομο συνδυασμό” και διαλύονται την επόμενη.
Κίνηση νοείται με διάρκεια, προβληματισμό και συνεχή κοινωνική παρέμβαση “ως μαζικός τοπικός χώρος” που πρέπει να εντάσσεται στις συμμετοχικές διαδικασίες της κοινωνίας και χωρίς ιδιοκτήτες που τις χρησιμοποιούν.
Θα επιμείνουμε, ως ΣΥΝ σʼ αυτές τις αρχές και προπάντων θα εργαστούμε με ιδιαίτερη φροντίδα για τη συνεχή παρουσία των κινήσεων.
11.
Τόσο η λειτουργία του Κεντρικού Τμήματος Αυτοδιοίκησης, που συγκροτήθηκε τον Απρίλιο του 1995, όσο και η Γραμματεία του, που αποτέλεσε και το Όργανο με την ευθύνη εβδομαδιαίας συνεδρίασης και παρακολούθησης της ανάπτυξης της αυτοδιοικητικής δουλειάς, βρίσκονται πολύ πίσω από τις τεράστιες απαιτήσεις, αλλά και τις μεγάλες δυνατότητες. Δεν θα αναλυθούν οι αντικειμενικοί και υποκειμενικοί παράγοντες εδώ, όμως το θέμα της διαθεσιμότητας καθίσταται καίριο!
Σήμερα στο χώρο της αυτοδιοίκησης, στον ΣΥΝ έχουμε μια νέα κατάσταση πολύ πιο ελπιδοφόρα. Νέα πρόσωπα έχουν αναδειχθεί, είτε ως αιρετοί είτε ως επικεφαλής αυτοδιοικητικών σχημάτων με διάθεση προσφοράς. Πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προοπτική σε όλους/ες αυτούς/ές.
Η εμπέδωση της αναγκαιότητας συντονισμού και αλληλοενημέρωσης των ανθρώπων της αυτοδιοίκησης του ΣΥΝ, καθώς και η διαμόρφωση του Αυτοδιοικητικού Δικτύου σε πανελλαδική κλίμακα, όπως εξ αρχής επισημάναμε, αποτελεί εξ ίσου πρωταρχικό στόχο της “Ημέρας Αυτοδιοίκησης”.
Ο πρώτος οργανωτικός στόχος αφορά στη συγκρότηση του Κεντρικού Τμήματος Αυτοδιοίκησης σε πανελλαδικό επίπεδο. Με ευθύνη των Ν.Ε. πρέπει να εξασφαλιστεί η λειτουργία ενός μικρού πηρήνα συντρόφων/ισσών σε κάθε νομό, που θα αναλάβει το συντονισμό των δυνάμεών μας στην αυτοδιοίκηση, την εξειδίκευση και προώθηση των θέσεών μας σε τοπικό επίπεδο και την υποστήριξη της δράσης των τοπικών κινήσεων στους ΟΤΑ. Έχει ήδη εξασφαλιστεί μία πρώτη γραμμή επικοινωνίας με αρκετές νομαρχιακές επιτροπές και με τους/τις υπεύθνους/ες αυτοδιοίκησης, αλλά είναι ανεπαρκής ο αριθμός. Με τη συνεργασία του Οργανωτικού Γραφείου και των Περιφερειακών Συντονιστικών Οργάνων, πρέπει να αποκατασταθεί επαφή με τις υπόλοιπες Ν.Ε. μέσω του ορισμού από κάθε Ν.Ε. ενός/μιας υπεύθυνου/ης που θα αναλάβει τη συγκρότηση και λειτουργία μιας ομάδας αυτοδιοίκησης με τα προαναφερθέντα καθήκοντα.
Το Κεντρικό Τμήμα Αυτοδιοίκησης θα πρέπει για λόγους λειτουργίας και αποτελεσματικότητας να είναι αρθρωμένο σε 3 υποτμήματα (Επιτροπή Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Επιτροπή Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, Επιτροπή Επιστημονικής Στήριξης).
Στην απογευματινή συζήτηση κατά τμήματα, θα υπάρξει η δυνατότητα περισσότερης εξειδίκευσης και σε επίπεδο προσώπων.
12.
Με την “Ημέρα Αυτοδιοίκησης” είναι φανερό ότι ο ΣΥΝ δεν εξαντλεί τη συλλογική παρέμβασή του για τα ζητήματα της Αυτοδιοίκησης.
Με την ευθύνη των Περιφερειακών Συντονιστικών Οργάνων θα οργανώσουμε μαζί σε κάθε περιφέρεια δημόσιες παρουσιάσεις των προτάσεων και των προβληματισμών το ΣΥΝ στο επόμενο δίμηνο.
Για τα ανοικτά ζητήματα θα γίνει ευρύτερος προβληματισμός και στη βάση των θεμάτων που θα “τρέξουν”, -εκτιμούμε πρώτο το ζήτημα των Μητροπολιτικών Κέντρων-, θα υπάρξουν νέες “μονοθεματικού χαρακτήρα” Πανελλαδικές Συσκέψεις του ΣΥΝ.
To Γραφείο Τύπου
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS