1. Η πολιτική ζωή του τόπου έχει μπει το τελευταίο διάστημα σε ένα νέο κύκλο, που δημιουργεί νέες σημαντικές δυνατότητες και νέες προκλήσεις για την παρέμβαση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου.
Πολλοί μιλούν για νέα μεταπολίτευση. Πρόκειται για μια πρόκληση που θα κριθεί όχι στα λόγια αλλά με το αμείλικτο κριτήριο της πράξης. Το ζητούμενο για τον ΣΥΝ είναι η ανακοπή της παρακμής καιη προοδευτική πορεία της χώρας
Απαιτείται μια συνολική στροφή της πολιτικής ζωής.
Να δημιουργηθούν όλες εκείνες οι πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν τη χώρα στον προοδευτικό εκσυγχρονισμό με ουσιαστικές κοινωνικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις.
Μόνον ένας ισχυρός και συσπειρωμένος ΣΥΝ με διακριτή φυσιογνωμία και ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες μπορεί να διαμορφώσει νέους προοδευτικούς συσχετισμούς για να βγει η χώρα από τον φαύλο κύκλο των μονοκομματικών αυτοδυναμιών και της δικομματικής πόλωσης. Μόνον ένας ισχυρός και συσπειρωμένος ΣΥΝ μπορεί να ανοίξει δρόμους για προοδευτικές πολιτικές ανόρθωσης της χώρας, ανασύνταξης τη κοινωνίας, εξυγίανσης κι ανανέωσης του δημόσιου βίου.
Ο ΣΥΝ αγωνίζεται γι αυτές τις αλλαγές. Με αποκλειστικό γνώμονα τη συλλογική γραμμή πλεύσης του μέχρι σήμερα και τις αποφάσεις του 2ου Συνεδρίου για την φυσιογνωμία, το πρόγραμμα και την πολιτική στις νέες συνθήκες. Με σταθερή και συνεπή πορεία, αυτοπεποίθηση και συνοχή, προγραμματική επιμονή, αγωνιστική συνέπεια, αμετάθετη την αυτονομία του και στρατηγική μακράς πνοής, για την προοδευτική ανασυγκρότηση της ελληνικής κοινωνίας, για κοινωνικούς μετασχηματισμούς, σύμφωνα με τις αξίες και προτάσεις του δημοκρατικού σοσιαλισμού.
2. Η ολοκλήρωση της διαδικασίας διαδοχής του Α.Παπανδρέου στο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ και την εκλογή του Κ.Σημίτη αποτελεί σημαντική εξέλιξη, που διαμορφώνει διαφορετικές συνθήκες στη μεταβατική πορεία για το νέο πολιτικό σκηνικό.
Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί ευρύ πεδίο και σημαντικές δυνατότητες ριζοσπαστικής αριστερής παρέμβασης για τον ΣΥΝ και επιφυλάσσει πολλές εναλλαγές, συγκρούσεις και διαφοροποιήσεις.
Το ΠΑΣΟΚ εδώ και καιρό βρίσκεται αντιμέτωπο με την κυβερνητική του αποτυχία, την προγραμματική του εξάντληση, τα εσωτερικά του προβλήματα.
Ενα ολόκληρο σύστημα αντιλήψεων, νοοτροπιών κι επιλογών, που εκφράστηκε καθοριστικά από τον Α.Παπανδρέου και σφράγισε τον τρόπο δομής και λειτουργίας του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε βαθειά και μη αντιστρέψιμη κρίση.
Οι επιλογές του στον χώρο της εξωτερικής πολιτικής, η χρησιμοποίησή της για εσωτερική κατανάλωση, η ενθάρρυνση εθνικιστικών εξάρσεων, οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα. Οι επιλογές που δεν ανακόπτουν την αύξηση της ανεργίας, που διευρύνουν τις ζώνες φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, που δεν οδηγούν στην ανάπτυξη αναπαρήγαγαν την παρακμή.
Αυτές οι επιλογές αναπαράγουν πελατειακές σχέσεις, κομματικό έλεγχο του δημόσιου τομέα, δημαγωγία, λαϊκισμούς.
Ακριβώς γι αυτό οι ώριμες αλλαγές στον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας, αλλαγές που επιθυμούν μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, ακόμα και του ίδιου του ΠΑΣΟΚ, επιβάλλουν κι αυτές την αλλαγή στους συσχετισμούς δυνάμεων, την ενίσχυση του ΣΥΝ, την εφαρμογή εναλλακτικής οικονομικής και κοινωνικής στρατηγικής για την έξοδο από την κρίση και την ανόρθωση της χώρας.
Η περιφρόνηση των θεσμών, ο δημαγωγικός εμπαιγμός της κοινωνίας, η αρχηγική λειτουργία, η εξουσία εξωθεσμικών κέντρων, η πρωθυπουργικοκεντρική διακυβέρνηση, η αδιαφανής διαχείριση του δημόσιου χρήματος, η έλλειψη ελέγχου, ο κομματισμός και η αλαζονεία, η εύκολη κι ευκαιριακή χρήση ιδεών και συνθημάτων που οδήγησε στην χρεωκοπία και το διασυρμό τους, αμφισβητούνται πιά κι είναι θετικό και στους κόλπους του ίδιου του ΠΑΣΟΚ. Κάτι που δικαιώνει την κριτική που ασκούσε και ασκεί ο ΣΥΝ. Κι επιπροσθέτως επιβάλλει να μην επιβιώνουν στην πράξη αυτές οι αρνητικές καταστάσεις.
Ο ΣΥΝ έχει κάθε λόγο να επιθυμεί να γίνουν ουσιαστικά βήματα για τον εκδημοκρατισμό και τον εκσυγχρονισμό όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Πολύ περισσότερο έχει κάθε λόγο να θέλει να γίνουν θετικά βήματα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της χώρας.
Η επίλυση αυτών των προβλημάτων σε προοδευτική αριστερή κατεύθυνση είναι η φιλοδοξία και η σταθερή κινητήρια δύναμη της δράσης του ΣΥΝ.
Η συνολική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού δεν εξαντλείται σε αλλαγές στο εσωτερικό των κομμάτων. Η συνολική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού αποτελεί ουσιαστικά προϋπόθεση για να αντιστραφεί η πορεία παρακμής στην οποία καθήλωσε τη χώρα η πόλωση της δικομματικής εναλλαγής. Στην περίοδο που διανύουμε αναδεικνύεται η πρωταρχική ανάγκη της σύγχρονης δημοκρατικής Αριστεράς των κοινωνικών κινημάτων και της Οικολογίας.
3. Απέναντι στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ο Συνασπισμός ασκεί σταθερά προγραμματική αντιπολίτευση από την σκοπιά της σύγχρονης, δημοκρατικής, μαχόμενης Αριστεράς με βάση το πρόγραμμά του για τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας.
Η κυβερνητική πολιτική και στο πρώτο εξάμηνο του 1996 εμμένει στις ίδιες προτεραιότητες της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ για μονόπλευρες σταθεροποιητικές επιλογές που εξαντλούν την κοινωνία.
Τώρα πλέον το ΠΑΣΟΚ και η κυβέρνησή του κρίνονται καθημερινά και χωρίς κανένα άλλοθι εσωκομματικής εκκρεμότητας από το έμπρακτο και καθημερινό δείγμα γραφής της κυβερνητικής πολιτικής. Από την επιλογή κι εφαρμογή των πολιτικών αποφάσεων, που απαιτούν οι κρίσιμες κι επείγουσες αλλαγές.
Η συνολική όμως πορεία του ΠΑΣΟΚ δεν επιτρέπει αυταπάτες και εν λευκώ προσδοκίες. Η κυβερνητική θητεία του ΠΑΣΟΚ και στους 6 μήνες της Πρωθυπουργίας Σημίτη σφραγίζεται, στους βασικούς άξονές της, από το δόγμα της συνέχειας μιας αποτυχημένης κι επιζήμιας κυβερνητικής πολιτικής. Σήμερα όμως δεν χρειάζεται πολιτική συνέχειας και συντήρησης. Χρειάζεται πολιτική τολμηρών κι εμπνευσμένων αλλαγών. Οχι η πολιτική των διακηρύξεων. Αλλά πολιτική των αποφασιστικών τομέων. Η κοινωνική αδικία μεγαλώνει. Η δυσφορία της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού εντείνεται κάτω από οικονομικές πιέσεις κι αποκλεισμούς. Η διαφθορά μένει ασύδοτη. Οι μηχανισμοί των συμφερόντων ανεξέλεγκτοι. Το βιοτικό επίπεδο και η ποιότητα ζωής σε πορεία διαρκούς πτώσης.
Η νέα κυβέρνηση με τον κ. Σημίτη Πρωθυπουργό κι αρχηγό πλέον του ΠΑΣΟΚ επιμένει στην υλοποίηση πολιτικών που έχουν αποδειχθεί αντιαναπτυξιακές και κοινωνικά ανάλγητες. Ηδη, με δεδομένη την απόκλιση του προϋπολογισμού του 1996 και την αποτυχία της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής, προεξαγγέλλονται για το 1997 δυσμενέστερες ρυθμίσεις. Η θέση των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων θα χειροτερέψει και θα ενισχυθούν οι κοινωνικές εντάσεις. Ο ΣΥΝ αγωνζιεται για να αλλάξει αυτή η κυβερνητική πολιτική και να ανατραπούν οι συσχετισμοί που την στηρίζουν.
4. Στο επόμενο διάστημα ο ΣΥΝ θα κριθεί από την ικανότητά του να παρέμβει αγωνιστικά, διεκδικώντας αποφασιστικές τομές κι ανατροπές στο πολιτικό σύστημα, στους συσχετισμούς, στις μεθόδους διακυβέρνησης, στον οικονομικό σχεδιασμό με κοινωνικές προτεραιότητες κι αναπτυξιακή πολιτική, στην εξωτερική πολιτική, στην επίμονη και επίπονη προσπάθεια για τη διαμόρφωση μιας άλλης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, ικανής να εξασφαλίσει και να στηρίξει τους όρους και την ουσία του προοδευτικού εκσυγχρονισμού της χώρας και να ανοίξει το δρόμο σε μια δημοκρατική σοσιαλιστική προοπτική.
Το ζητούμενο για τον ΣΥΝ είναι η προοδευτική πορεία της χώρας. Η αλλαγή προσώπων πρέπει να συνοδευτεί από αλλαγή πολιτικής. Πρέπει να σημάνει και την εγκατάλειψη μεθόδων και πολιτικών, που κυριάρχησαν στη μεταπολιτευτική περίοδο, με βασικό χαρακτηριστικό τη δημαγωγία, την ασυνέπεια και τις αποτυχημένες επιλογές. Το πολιτικό πλαίσιο της δικομματικής πόλωσης και της συναλλαγής κυβερνητικών πλειοψηφιών και κράτους δεν μπορεί να συντηρηθεί άλλο.
Ο ΣΥΝ θα ενισχύει και θα ενθαρρύνει την κοινωνική ενεργοποίηση και τους αγώνες για την προάσπιση του βιοτικού επιπέδου των κοινωνικών και εργασιακών θέσεων των εργαζομένων, για την ποιότητα ζωής, τις φιλικές σχέσεις με την φύση και το ανθρωπογενές περιβάλλον, την φροντίδα για την καθημερινότητα των πολιτών, την υπεράσπιση και αναβάθμιση των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Ο ΣΥΝ θα αγωνιστεί για την χάραξη και εφαρμογή μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής, που θα εγγυάται την ισχυρή και ισότιμη ενεργό παρουσία της χώρας στην Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο.
Η Κ.Π.Ε. καλεί τις δυνάμεις του ΣΥΝ, και ευρύτερα τον κόσμο της Αριστεράς, για μια ακόμα μεγαλύτερη ενεργοποίηση και κινητοποίηση για τη διεκδίκηση των ώριμων μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, στο κέντρο και την περιφέρεια.
Ο ΣΥΝ επιδιώκει την μετατόπιση του άξονα της πολιτικής ζωής προς τα Αριστερά. Αγωνίζεται για τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό της χώρας από προγραμματικές θέσεις της δημοκρατικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς, των κοινωνικών κινημάτων και της Οικολογίας. Η ενίσχυση του ΣΥΝ θα αποτελέσει σημαντική συμβολή και εγγύηση γι αυτήν την πορεία. Ασαφείς εξαγγελίες και νεφελώδεις διακηρύξεις περί “κεντροαριστεράς” δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται ως νέα εκδοχή της δικομματικής πόλωσης με το σχήμα “κεντροδεξιά-κεντροαριστερά” και μάλιστα χωρίς αντιστοιχία με τις ακολουθούμενες κυβερνητικές πολιτικές. Ούτε ως μέθοδος για την αναδιάταξη της ηγεμονικής αυτοδυναμίας του ΠΑΣΟΚ. Ούτε, τέλος, ως τακτική διεμβολισμού για την αναζήτηση ζωτικού χώρου από το ΠΑΣΟΚ σε βάρος της δημοκρατικής ριζοσπαστικής Αριστεράς. Ακριβώς γι αυτό οι δημιουργικές κοινωνικές δυνάμεις της εργασίας και του πολιτισμού πρέπει να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στην πολιτική σκηνή ενισχύοντας τον ρόλο του ΣΥΝ.
Και η νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ επιμένει στον ηγεμονισμό της αυτοδυναμίας και στη δικοματική λειτουργία του συστήματος διακυβέρνησης. Υιοθετεί παραδοσιακές τακτικές και συνθήματα ενίσχυσης του ΠΑΣΟΚ για τη διατήρηση της αυτοδυναμίας, όπως είναι μεταξύ άλλων η μη αλλαγή του εκλογικού νόμου.
Με εδραιωμένη την αυτονομία του, ως αριστερή δύναμη μακράς πνοής και με αποκλειστικό γνώμονα το πρόγραμμα και τις αρχές του, ο ΣΥΝ καλείται να αναδειχτεί, πριν και μετά τις επόμενες εκλογές, σε ισχυρό πόλο συσπείρωσης και σημείο αναφοράς ευρύτερων ριζοσπαστικών αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων της ελληνικής κοινωνίας. Να δώσει νικηφόρα και αυτοδύναμα σε όλη τη χώρα τη μάχη των επόμενων εθνικών εκλογών με στόχο ένα ποιοτικό άλμα στην ανοδική του πορεία.
Ο ΣΥΝ είναι δύναμη της σύγχρονης δημοκρατικής Αριστεράς, με τη δική του διακριτή ταυτότητα και προοπτική.
Αγωνίζεται για την ουσιαστική ήττα και αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ. Εχει σταθερό μέτωπο εναντίον του νεοφιλελευθερισμού και του κυρίου εκφραστή του, τη Ν.Δ., εναντίον του λαϊκισμού και της εθνικιστικής δημαγωγίας. Προβάλλει επιτακτικά το αίτημα της απλής αναλογικής. Διεκδικεί την αλλαγή των συσχετισμών και του πολιτικού σκηνικού με το τέλος των αυτοδυναμιών. Επιδιώκει, στα πλαίσια των προγραμματικών του προτάσεων, να υπάρξουν και να στηριχτούν από ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές δυναμεις προοδευτικές έξελίξεις και προοπτικές για τη χώρα. Δεν τον απασχολούν ούτε τον αποπροσανατολίζουν σενάρια, που αμφισβητούν την αυτόνομη κομματική του υπόσταση και προοπτική
Ο ΣΥΝ έχει, πάνω στα κρίσιμα θέματα των μεγάλων αλλαγών που έχει ανάγκη ο τόπος, επιδιώξει το διάλογο με τα άλλα κόμματα και με το ΠΑΣΟΚ. Αισθάνεται σήμερα δικαιωμένος που και από το ΠΑΣΟΚ, το ένα μετά το άλλο τα κυβερνητικά στελέχη σπεύδουν να αναγνωρίσουν την ανάγκη αυτού του διαλόγου. Ο ΣΥΝ είναι πάντα ανοιχτός στο διαλογο με την κοινωνία, αλλά και με τις πολιτικές δυνάμεις. Διάλογος επί της ουσίας. Επί των ασκουμένων πολιτικών. Για τις ριζικές αλλαγές που έχει ανάγκη ο τόπος. Αυτόν το διάλογο, που το ΠΑΣΟΚ και οι κυβερνήσεις του επίμονα αγνοούσαν ή και κατά δική τους πλέον αναγνώριση χρησιμοποίησαν αποπροσανατολιστικά στο παρελθόν.
Ενας ισχυρός, συσπειρωμένος ΣΥΝ, με φερέγγυο, αριστερό, σύγχρονο και πειστικό πρόγραμμα διεκδικεί αποφασιστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις και μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία μιας στρατηγικής αντεπίθεσης της σύγχρονης, δημοκρατικής, ριζοσπαστικής Αριστεράς. Για τη ριζική αλλαγή συσχετισμών, την πολύμορφη άνθηση της κοινωνικής πρωτοβουλίας και τη συγκρότηση ενός πλατιού προοδευτικού, κοινωνικού και πολιτικού συνασπισμού με προοπτική εξουσίας, ικανού να διεκδικήσει την εμπιστοσύνη της λαϊκής πλειοψηφίας σε ένα πρόγραμμα προοδευτικού εκσυγχρονισμού της χώρας.