Τα αποτελέσματα των Νομαρχιακών και Δημοτικών εκλογών διαμόρφωσαν ένα νέο πολιτικό τοπίο. Ανεξάρτητα και πέρα από τις διαφαινόμενες αυξομειώσεις της δύναμης των κομμάτων, το μείζον θέμα που τίθεται μετά τις εκλογές είναι αυτό που αφορά την γενική πολιτική προοπτική και την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια.
1. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπέστη σημαντική πολιτική ήττα, οι συνέπειες της οποίας θα επηρεάσουν το σύνολο των εξελίξεων. Ο ελληνικός λαός αποδοκίμασε την πολιτική, τις μεθόδους και την συνολική εικόνα της κυβέρνησης. Έδειξε με καθαρό τρόπο ότι δεν έχει πεισθεί από τις θεωρίες περί μονόδρομου και έστειλε ένα σαφές μήνυμα αλλαγής της ασκούμενης πολιτικής.
Το εκλογικό σύστημα και το συνολικό πλαίσιο δικομματικής εναλλαγής, καθώς και λανθασμένες επιλογές άλλων δυνάμεων, επέτρεψαν στην Ν.Δ. - παρά τα μεγάλα προβλήματα φυσιογνωμίας, εσωτερικής συνοχής και πολιτικής αξιοπιστίας - να εισπράξει σημαντικό μέρος του αρνητικού προς την κυβέρνηση κλίματος και να εμφανίσει δυναμική ανόδου και προοπτική διεκδίκησης της εξουσίας.
Δικαιώνεται έτσι η έγκαιρη εκτίμηση και προειδοποίηση του ΣΥΝ ότι η πολιτική της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ανοίγει τον δρόμο προς συντηρητικές μετατοπίσεις και εξελίξεις του συνόλου της πολιτικής ζωής της χώρας.
2. Ο ΣΥΝ, σύμφωνα με τα συνολικά αποτελέσματα των Νομαρχιακών και Δημοτικών Εκλογών καταγράφεται ως η τρίτη δύναμη στο χώρο της αυτοδιοίκησης.
Τα αποτελέσματα στο σύνολό τους είναι θετικά για τον ΣΥΝ, παρά τα σημαντικά προβλήματα που καταγράφηκαν σε μια σειρά από δήμους, με πρώτη την ήττα στο Δήμο της Αθήνας.
Ο ΣΥΝ αύξησε τις θέσεις του στον χώρο της Αυτοδιοίκησης με βάση το νέο αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας. Υπερδιπλασίασε τον αριθμό των δημάρχων του, αύξησε σημαντικά τον αριθμό των νομαρχιακών συμβούλων και πολλαπλασίασε τον αριθμό των δημοτικών συμβούλων του.
Εμφάνισε μια μεγάλη δυνατότητα διεύρυνσης και επιρροής σε δυναμικά κοινωνικά στρώματα των τοπικών κοινωνιών, συμμετέχοντας σε συνδυασμούς ανεξάρτητων κινήσεων πολιτών ως η μόνη πολιτική δύναμη, (π.χ. στις Νομαρχίες Λέσβου, Αργολίδας, Βοιωτίας καθώς και σε Δήμους όπως Θεσσαλονίκης, Νάουσας, Αιγάλεω, Ιωαννίνων, Άργους, Πρέβεζας, Αγ. Νικολάου, Τρικάλων κλπ.).
Συμμετείχε σε σχήματα συνεργασίας που κέρδισαν την εκλογική μάχη και μετέχει στη διοίκηση πολλών Νομαρχιών και Δήμων (π.χ. Μαγνησίας, Χανίων, Γρεβενών, Δωδεκαννήσου, Θεσπρωτίας κ.ά., αλλά και Λειβαδιάς, Ηγουμενίτσας, Ν. Σμύρνης, Αγ. Ιωάννου Ρέντη κλπ.)
Αύξησε τον αριθμό δημοτικών και νομαρχιακών συμβούλων, διατήρησε τη δυνατότητα άσκησης πολλαπλών συμμαχιών που του εξασφαλίζει προοπτική με σημαντικό πολιτικό ρόλο.
Βεβαίως δεν δικαιολογείται κανένας εφησυχασμός και καμία επανάπαυση γιατί μέσα στη γενική θετική εικόνα υπάρχουν και σοβαρά προβλήματα. Στη νέα περίοδο ο ΣΥΝ θα πρέπει να συστηματοποιήσει τη δράση του στο χώρο της Αυτοδιοίκησης, να ξεπεράσει τα κενά και τις δυσλειτουργίες, να προωθήσει συνεκτικό πρόγραμμα για την αποκέντρωση, την ενίσχυση των αυτοδιοικητικών θεσμών και την επίλυση των τοπικών προβλημάτων.
3. Ο ΣΥΝ μετά και τα αποτελέσματα των Νομαρχιακών και Δημοτικών εκλογών, επαναφέρει προς τον ελληνικό λαό και τις πολιτικές δυνάμεις την συνολική εναλλακτική του πρόταση.
Η πολιτική της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ είναι αδιέξοδη. Στα δύο χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, αποδείχτηκε πια ότι δεν είναι ικανή να συνθέσει ένα σοβαρό πρόγραμμα μετασχηματισμού των δομών της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας στην προοπτική διασφάλισης με όρους πραγματικής σύγκλισης της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας.
Ένα πρόγραμμα που να παίρνει σοβαρά υπ' όψη του τις πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές πραγματικότητες και τα εθνικά προβλήματα και να μπορεί να εξασφαλίσει την συναίνεση του ελληνικού λαού.
Αποδείχτηκε ακόμα ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν είναι σε θέση να ασκήσει μια διορατική και δημιουργική πολιτική στα πλαίσια της Ε.Ε και να υπερασπιστεί με αποτελεσματικό τρόπο την ανάγκη μιας κοινωνικής στροφής στην Ευρώπη, τα ιδιαίτερα συμφέροντα της χώρας στο πλαίσιο πάντα της συνολικής ευρωπαϊκής προοπτικής.
Οδηγήθηκε έτσι στην δογματική, μονοδιάστατη και μηχανιστική προσήλωση σε αμφίβολης αποτελεσματικότητας συνταγές κάλυψης των ονομαστικών κριτηρίων σύγκλισης που έχουν ως αποτέλεσμα την συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης της χώρας και την βίαιη ανακατανομή του εθνικού εισοδήματος σε βάρος των μισθωτών, των συνταξιούχων, των μεσαίων στρωμάτων, και των αγροτών.
Το σύστημα της μονοκομματικής αυτοδυναμίας και της δικομματικής εναλλαγής που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον εκλογικό νόμο, παραμορφώνει τις διεργασίες που συντελούνται σήμερα σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία, απωθεί ζωντανές και δημιουργικές δυνάμεις στο περιθώριο και συμβάλλει στο να οδηγείται ο λαός σε απόσταση από τα κόμματα και την πολιτική.
Συσσωρεύεται έτσι η καθημερινά διογκούμενη δυσαρέσκεια και αντί να μετατρέπεται σε δημιουργική δύναμη αναζήτησης και προώθησης θετικών αλλαγών, κινδυνεύει να μετατραπεί σε τυφλή δύναμη συνολικής αμφισβήτησης, απόρριψης των πάντων και σε πεδίο εκκόλαψης νεοσυντηρητικών φαινομένων.Η ένταση του φαινομένου της αποχής καθώς και των άκυρων και λευκών ψηφοδελτίων που καταγράφηκε σ' αυτέ τις εκλογές, όπως και η ενίσχυση αντιλήψεων που στρέφονται κατά των κομμάτων και κατά της πολιτικής γενικότερα αποτελούν στοιχεία που επιβεβαιώνουν την παραπάνω εκτίμηση.
Η αναζήτηση διεξόδου πρέπει να κινηθεί ταυτόχρονα και προς τις δυο αυτές κατευθύνσεις,
και προς την ήττα και την αλλαγή της ασκούμενης πολιτικής
και προς την αλλαγή του συστήματος διακυβέρνησης της χώρας.
και προς τον επανασχεδιασμό της πολιτικής που κατευθύνει την πορεία της χώρας προς την οικονομική και Νομισματική Ενοποίηση και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Οι δυο αυτές διαδικασίες είναι αλληλένδετες και δεν μπορούν να διαχωριστούν.
Ο ΣΥΝ εκτιμά ότι στην κρίσιμη περίοδο που διανύει η χώρα μόνο μια νέα πλειοψηφία που θα αντανακλά το σύνολο του προοδευτικού χώρου και θα εκφραστεί σε κυβερνητικό σχήμα ευρείας συνεργασίας, μπορεί να χαράξει και να εφαρμόσει μια νέα πολιτική γραμμή ικανή να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει τον ελληνικό λαό.
Η εκτίμηση αυτή του ΣΥΝ έχει ως αφετηρία, την αποτυχία της κυβερνητικής πολιτικής, τα μεγάλα και δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, και τις μεγάλες διεργασίες που συντελούνται σήμερα στην Ευρώπη και γενικότερα στον διεθνή χώρο.
Οι μεγάλοι κλυδωνισμοί που προκάλεσε και προκαλεί η τελευταία παγκόσμια χρηματιστηριακή και οικονομική κρίση, έπληξαν αποφασιστικά τις νεοφιλελεύθερες βεβαιότητες και έθεσαν με επιτακτικό τρόπο την ανάγκη νέων προσεγγίσεων.
Στο πλαίσιο της Ε.Ε έχουν ήδη τεθεί προς συζήτηση θέματα που μέχρι χθες αποτελούσαν ταμπού γεγονός που μπορεί να διαμορφώσεις δυνατότητες θετικών αλλαγών.
Αυτά τα νέα δεδομένα αναδεικνύουν τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι δυνάμεις της Αριστεράς και σε ότι αφορά την Ελλάδα θέτουν με ένταση το θέμα της συνολικής μετατόπισης προς τα αριστερά του άξονα των κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων και του συγχρονισμού με αυτές τις διεθνείς εξελίξεις και προβληματισμούς.
Ο ΣΥΝ προβάλλοντας την ιδέα της νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας που θα εκφραστεί με νέο τρόπο και στο κυβερνητικό επίπεδο θέτει ακριβώς αυτήν την γενική προοπτική.
Για την υλοποίηση αυτής της προοπτικής ο ΣΥΝ θα αναλάβει μεγάλες πολιτικές πρωτοβουλίες. Έχοντας επίγνωση ότι απαιτούνται: ισχυροποίηση των κοινωνικών αγώνων και κινημάτων, τομές και αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, αλλαγές στις αντιλήψεις των κομμάτων του προοδευτικού χώρου, αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής, θα εργαστεί προς όλες αυτές τις κατευθύνσεις ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις αντιστροφής της σημερινής πορείας και προώθησης της εναλλακτικής του πρότασης.
Ο ΣΥΝ προτείνει την άμεση αλλαγή του εκλογικού νόμου και την ψήφιση της απλής αναλογικής ως το πρώτο, αναγκαίο και καθοριστικό βήμα που θα επιτρέψει τη συνολική αλλαγή της πορείας.
Η αλλαγή του εκλογικού νόμου, η αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής, η αναζήτηση των προγραμματικών συγκλίσεων για την ουσιαστική προετοιμασία της προοδευτικής εναλλακτικής λύσης, αποτελούν ένα ενιαίο και αναπόσπαστο σύνολο.
Χωρίς όμως την αλλαγή του εκλογικού νόμου και χωρίς σαφή και διακηρυγμένη πρόθεση αλλαγής πολιτικής και μετάβασης σε ένα διαφορετικό από το σημερινό σύστημα διακυβέρνησης, οποιοσδήποτε διάλογος στερείται ουσιαστικού περιεχομένου και μόνον ως στήριξη της εφαρμοζόμενης κυβερνητικής πολιτικής μπορεί να εκληφθεί. Και ως εκ τούτου ο ΣΥΝ δεν πρόκειται να μπει σε παρόμοιες διαδικασίες.
Η απόκρουση της εφαρμοζόμενης κυβερνητικής πολιτικής και ταυτόχρονα η προετοιμασία της προοδευτικής εναλλακτικής λύσης θα διευκολυνθεί εάν το σύνολο των αριστερών – προοδευτικών κομμάτων που βρίσκονται σήμερα στην αντιπολίτευση, (ΚΚΕ, ΔΗΚΚΙ, δυνάμεις της Οικολογίας και της Αριστεράς, κινήσεις και κινήματα πολιτών), συντονίσει προς αυτήν την κατεύθυνση την δράση του.
Προς τον σκοπό αυτό και παρά τα προβλήματα που σήμερα υπάρχουν, με σημαντικότερο την πολιτική που ακολουθεί η ηγεσία του ΚΚΕ, ο ΣΥΝ θα αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε να δημιουργηθεί ένα νέο κλίμα και να υπάρξουν περιθώρια κοινής δράσης και συνεργασιών.
Βεβαίως η συνολική πολιτική προοπτική της χώρας και η αναζήτηση μιας προοδευτικής εναλλακτικής λύσης δεν μπορεί και δεν πρέπει να μείνει στα όρια των πολιτικών κομμάτων και μόνον.
Ο ΣΥΝ θα αναλάβει πρωτοβουλίες για την ενεργοποίηση κοινωνικών δυνάμεων, συνδικαλιστικών οργανώσεων, ομάδων και προσώπων ώστε να υπάρξει ένα νέο ρεύμα αναζωογόνησης της πολιτικής και κοινωνικής συμμετοχής και να δημιουργηθούν προϋποθέσεις αξιοποίησης όλων των δημιουργικών δυνατοτήτων της προοδευτικής Ελλάδας.
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ διέψευσε για μια ακόμη φορά τις ελπίδες και οδηγεί στην αδράνεια την παθητικότητα και την απόσταση από την πολιτική.
Η παραίτηση και το άνοιγμα του δρόμου στις συντηρητικές δυνάμεις σε όλα τα επίπεδα δεν είναι η λύση.
Λύση είναι η συνολική αναδιοργάνωση η αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού και η δημιουργία μιας νέας προοδευτικής δυναμικής.
Ο ΣΥΝ στη βάση των πολιτικών του προτάσεων θα εργαστεί με όλες του τις δυνάμεις να ανατραπούν οι σημερινοί συσχετισμοί, η σημερινή πολιτική και η σημερινή αδράνεια προκειμένου να δημιουργηθεί αυτή η νέα δυναμική.
Κρίσιμος παράγοντας για την προώθηση, τη στήριξη και την εφαρμογή της εναλλακτικής μας πρότασης είναι η ολόπλευρη ισχυροποίηση και αναβάθμιση του ρόλου του ΣΥΝ.
Η εμβάθυνση και ριζοσπαστικοποίηση του προγραμματικού λόγου του ΣΥΝ, συνιστά αποφασιστική προτεραιότητα σ΄αυτή την κατεύθυνση.
4. Οι Νομαρχιακές και Δημοτικές εκλογές ανέδειξαν μια σειρά προβλημάτων στην λειτουργία του κόμματος που πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου να εξασφαλιστεί συλλογικότερη, οργανωτικά αποδοτική και πολιτικά αποτελεσματική παρουσία και δράση.
Προβλήματα οργανωτικής συγκρότησης μεγάλων οργανώσεων, επάρκειας στον προγραμματικό λόγο, στην δημόσια εκπροσώπηση του κόμματος, προβλήματα στην δημόσια αποτελεσματική λειτουργία των ηγετικών οργάνων.
Για όλα αυτά είναι ανάγκη η Κεντρική Επιτροπή και το κόμμα ολόκληρο να αναζητήσουν άμεσα λύσεις προκειμένου να αξιοποιηθεί και το θετικό αποτέλεσμα και η εμπειρία των Δημοτικών - Νομαρχιακών εκλογών και να υπάρξει ένα συνολικό σχέδιο για την πορεία προς τις ευρωεκλογές με στόχο την υψηλότερη δυνατή εκλογική καταγραφή του κόμματος σ' αυτές.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερα θα πρέπει να απασχολήσουν το κόμμα φαινόμενα προσωπικών επιλογών και συμπεριφορών μεμονωμένων συντρόφων που αντιστρατεύτηκαν στις συλλογικές αποφάσεις των οργανώσεων.
Η Κεντρική Επιτροπή αποδοκιμάζει τα φαινόμενα αυτά και εκτιμά ότι στην πορεία προς το Συνέδριο του ο ΣΥΝ θα πρέπει να εξετάσει πλευρές του καταστατικού του προκειμένου να αποσαφηνιστούν θέματα εσωκομματικής δημοκρατίας, εσωτερικής συνοχής και εξασφάλισης της ενιαίας και αποτελεσματικής δράσης.