Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων (γεωργικών και κτηνοτροφικών). Από τα 10 ? οι καταναλωτές για διατροφή τα 2 ? πάνε για βιολογικά προϊόντα. Ειδικότερα στις αρχές του 2007, σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης («Εξπρές», 4/10/2007), οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αποτελούσαν το 4,5% (2.882.550 στρέμματα), του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της χώρας. Από πλευράς μεριδίου αγοράς τροφίμων, τα βιολογικά κατείχαν το 3,5% (συνολικός τζίρος 25 εκατ. ?), ενώ ο αριθμός των απασχολούμενων στον κλάδο (παραγωγή, επεξεργασία και εμπορία) ήταν περίπου 24.500 άτομα.
Οι κυριότερες βιολογικές καλλιεργητές αφορούσαν ελιά-λάδι (47,5%), τα σιτηρά (23%), τα αμπέλια (6,1%), εσπεριδοειδή (3,8%), κά, ενώ στα ράφια των καταστημάτων τα βιολογικά κατείχαν 10% στα φρούτα-λαχανικά, 22% ελαιόλαδο, 13% προϊόντα οίνου, 17% προϊόντα ζωικής προέλευσης (κρέας, αλλαντικά, αυγά, κά), 11% προϊόντα δημητριακών και 27% προϊόντα άλλων κατηγοριών. Όσον αφορά τη διακίνηση και εμπορία βιολογικών προϊόντων, 40% γίνονται από τις αλυσίδες super-market, 50% από τα ειδικευμένα καταστήματα και τις αλυσίδες τους, 5% από τις λαϊκές αγορές βιολογικών και 5% από άλλους φορείς. Τέλος μεγάλο μέρος των παραγόμενων βιολογικών εξάγεται (70%ελαιόλαδου, 65% εσπεριδοειδών, κλπ), ενώ 65% της αξίας των βιολογικών προϊόντων στην εγχώρια αγορά, είναι εισαγόμενα!
Παρά τα σημαντικά βήματα ανάπτυξης των βιοκαλλιεργειών, ο κλάδος αντιμετωπίζει σειρά από σοβαρά προβλήματα όπως: ψηλό κόστος παραγωγής και υψηλές τιμές στον καταναλωτή (40-50% πάνω από τα συμβατικά προϊόντα), δυσκολίες προμήθειας βιολογικών εφοδίων, εκπαίδευσης και συνεχής ενημέρωση, χρηματοδοτική στήριξη, διακίνηση και εμπορία προϊόντων, έλλειψη έρευνας ιδιαίτερα εφαρμοσμένη, δυσκολίες εξασφάλισης βιολογικών σπόρων, προβλήματα τυποποίησης, προβολής, μεταποίησης, διακίνησης, δίκτυα πωλήσεων, κά. Σοβαρές είναι επίσης οι αδυναμίες των κρατικών φορέων (λόγω έλλειψης προσωπικού), να διεξάγουν όλους τους ελέγχους που να διασφαλίζουν την πιστοποίηση των προϊόντων, ενώ στον τομέα της Βιολογικής κτηνοτροφίας, υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες ανεύρεσης πιστοποιημένων σφαγείων, προβλήματα σήμανσης, έλλειψη δικτύου διανομής, κά, με αποτέλεσμα πολλοί παραγωγοί να πουλούν τα προϊόντα τους ως συμβατικά. Τέλος κρίσιμο ζήτημα παραμένει η λειτουργία των τοπικών λαϊκών αγορών, όπου δεν διασφαλίζονται συνθήκες αποκλειστικής διάθεσης από παραγωγούς και αποφυγή νοθείας με συμβατικά. Ένας νέος κίνδυνος που απειλεί τον κλάδο με κατάρρευση, είναι το άνοιγμα της αγοράς (μετά από απόφαση της ΕΕ) στην καλλιέργεια και εμπορία «μεταλλαγμένων». Ο κίνδυνος επιμόλυνσης από τη «συνύπαρξη» μεταλλαγμένων και μη μεταλλαγμένων καλλιεργειών (συμβατικών και παραδοσιακών), λειτουργεί ως «ωρολογιακή βόμβα» στα θεμέλια της βιολογικής, παραδοσιακής και συμβατικής γεωργίας και κτηνοτροφίας.
Η πολιτική της κυβέρνησης, παρά τα επιμέρους μέτρα στήριξης δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του κλάδου. Πάσχουν κυρίως από συνοχή, συνέχεια και στρατηγική στόχευση. Ειδικότερα απουσιάζει ο εθνικός σχεδιασμός ανάπτυξης του κλάδου (πόσα προϊόντα, σε ποιες περιοχές, κλπ.), όπως ισχύει και για όλους τους κλάδους της συμβατικής γεωργίας που σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα από την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ.
Απουσιάζει επίσης η συγκροτημένη πολιτική στήριξη της παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων τα οποία είναι κατά ένα μεγάλο βαθμό βιολογικά και συνδέονται με τη «μεσογειακή δίαιτα». Επίσης στον τομέα των ζωοτροφών δεν υπάρχει έλεγχος στη χρήση «μεταλλαγμένων» και εφαρμογής της αναγκαίας σήμανσης. Πρόσφατα η κυβέρνηση, στο όνομα των δυσκολιών των βιο-κτηνοτρόφων από πυρκαγιές, αντί για έκτακτη ενίσχυση, τους προέτρεψε στη χρήση συμβατικών ζωοτροφών που στην ουσία υπονομεύουν την αξιοπιστία των βιολογικών προϊόντων.
Ο ΣΥΝ υπήρξε εξʼ αρχής ένθερμος υποστηρικτής της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Η θέση αυτή απορρέει από την εξασφάλιση υγιεινών και ποιοτικών προϊόντων, τη διατροφική αυτοδυναμία, την αύξηση της απασχόλησης και προστασίας της βιοποικιλότητας. Ο ΣΥΝ με διάφορες παρεμβάσεις στη βουλή (ερωτήσεις και επερωτήσεις) και στα κοινωνικά κινήματα έχει βρεθεί στο πλαίσιο των Βιο-παραγωγών και βιο-καταναλωτών. Στις σημερινές συνθήκες κρίνουμε αναγκαίο να επισημάνουμε ορισμένα προβλήματα «κλειδιά» για την ανάπτυξη του κλάδου. Πρώτον, τη διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων, δεύτερον τη μείωση κόστους και των τιμών, τρίτον τη διακίνηση και εμπορία και τέταρτο τη στήριξη των παραγωγών. Στο θέμα διασφάλισης της ποιότητας, οι ίδιοι οι βιοκαλλιεργητές πρέπει να προσέχουν την πιστοποίηση καθώς και έλεγχο της πιστοποίησης, για διασφάλιση της γνησιότητας των βιολογικών προϊόντων, του βασικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος έναντι των συμβατικών. Εδώ ουσιαστικό ρόλο πρέπει να παίξει ο δημόσιος τομέας με την οργάνωση ενιαίου συστήματος ελέγχου τροφίμων με ακατάλληλη υποδομή. Από την άλλη η μείωση του κόστους παραγωγής και λογικές τιμές στον ακατανάλωτη (διασφαλίζοντας ένα καθαρό όφελος στον παραγωγό), είναι κρίσιμο στοιχείο ανάπτυξης του κλάδου.
Επίσης στο θέμα της διακίνησης, πρόσφατα ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Κοντός, δήλωσε ότι η «έλλειψη συνεταιρισμών στη διακίνηση και εμπορία των αγροτικών προϊόντων γιγάντωσε το “καρτέλ”». Αυτός ο κίνδυνος είναι ορατός και στα βιολογικά, γιατί ήδη μια σειρά πολυεθνικών εταιρειών και αλυσίδων super-market (Ελαΐς, Vivartia, Νίκας, Green Farm, κά) έχουν εισέλθει στον κλάδο. Οι παραγωγοί βιολογικών, αν δεν ενωθούν σε συλλογικές μορφές (συνεταιρισμούς, ομάδες παραγωγών), κινδυνεύουν να μετατραπούν σε «φασονατζίδες των αλυσίδων super-market με το σύστημα της «συμβολαιακής γεωργίας». Τέλος στο θέμα της «στήριξης» του κλάδου, θέλει προσοχή. Η στήριξη να μην έχει κατεξοχήν μορφή «επιδότησης» (εισοδηματικής ενίσχυσης), αλλά κυρίως στήριξη στις υποδομές (εκπαίδευση, ενημέρωση, πιστοποίηση, έλεγχος ποιότητας, έρευνα, προβολή, δίκτυα προώθησης, χρηματοδότηση, κά). Οι εισοδηματικές ενισχύσεις έχουν τη σημασία τους αλλά είναι επικουρικές μέχρι ο κλάδος να «σταθεί στα πόδια» του!!
Ειδικότερα για τη στήριξη των βιοκαλλιεργητών ο ΣΥΝ προτείνει:
• Αύξηση κονδυλίων ενίσχυσης της Βιολογικής Παραγωγής, με ανακατανομή κονδυλίων της ΚΑΠ και αύξηση της απασχόλησης.
• Ευνοϊκή χρηματοδότηση (επιδότηση επιτοκίου) από ΑΤΕ.
• Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου, με στόχο τη στήριξη του παραγόμενου προϊόντος και επιστημονική στήριξη παραγωγών.
• Δημιουργία ομάδων παραγωγών και νέων συνεταιρισμών, καθώς ταχύρρυθμο πρόγραμμα εκπαίδευσης και ενημέρωσης.
• Δημιουργία ολοκληρωμένων εκμεταλλεύσεων (από την παραγωγή ως τη διάθεση)
• Δημιουργία υποδομών ποιοτικού ελέγχου, ιχνηλασιμότητας και σήμανσης. Έλεγχος σε όλο το φάσμα της τροφικής αλυσίδας
• Απαγόρευση της χρήσης μεταλλαγμένων προϊόντων και ζωοτροφών. Άμεση εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Καρθαγένης για τη Βιοασφάλεια.
• Μηδενική ανοχή στη χρήση συμβατικών και «εν πολλοίς» μεταλλαγμένων ζωοτροφών στους πυρόπληκτους κτηνοτρόφους. Να δοθούν έκτακτες ενισχύσεις ανασυγκρότησης των νοικοκυριών τους.
• Προώθηση βιολογικών προϊόντων, σε «καντίνες» σχολείων, νοσοκομείων, στρατού, κά.
Τέλος ο ΣΥΝ επισημαίνει την ανάγκη αγωνιστικής παρέμβασης των ενώσεων βιολογικής γεωργίας και συντονισμός δράσης με τον αγώνα άλλων κατηγοριών αγροτών (πχ κτηνοτρόφων) για ριζική στροφή της ασκούμενης πολιτικής. Το τελευταίο διάστημα ο αγώνας των κτηνοτρόφων για καλύτερες τιμές στο γάλα και κρέας αφορά τους Βιο-παραγωγούς και τους καταναλωτές.
Ο ΣΥΝ με τις παρεμβάσεις του μέσα και έξω από τη Βουλή, στηρίζει τα δίκαια αιτήματα των βιοκαλλιεργητών και όλων των μικρο-μεσαίων αγροτών για την παραγωγή ποιοτικών τροφίμων, διασφάλιση του εισοδήματος των παραγωγών, αύξηση της απασχόλησης, προστασία της βιοποικιλότητας και αναζωογόνηση της υπαίθρου.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS