Αν ρωτούσε κανείς «ποια χώρα της Ευρώπης έχει κυβέρνηση κομμουνιστών και μάλιστα αυτοδύναμη», πιθανότατα να εισέπραττε ειρωνικά χαμόγελα. Κι όμως τέτοια χώρα υπάρχει και είναι η Μολδαβία.
Όσο κι αν εκπλήσσει, τη μικρή αυτή πρώην σοβιετική Δημοκρατία, των 4,5 εκατομμυρίων κατοίκων, κυβερνά το «Κόμμα Κομμουνιστών της Δημοκρατίας του Μολδόβα» (όπως είναι ο πλήρης τίτλος του), που το 2001 κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές με 50,7% (71 βουλευτές στους 101) και επανέλαβε τον εκλογικό του θρίαμβο το 2005 με 46% (56 βουλευτές στους 101). «Είναι η πρώτη και μοναδική κοινοβουλευτική νίκη των κομμουνιστών στην ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος της Ευρώπης», τονίζει ο πρόεδρος του Μολδαβικού κόμματος Βλαδιμίρ Βορόνιν, που είναι και Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Η Δημοκρατία του Μολδόβα είναι μέλος της «Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών» (ΚΑΚ), δηλαδή της χαλαρής συνεργασίας που διαδέχθηκε την ΕΣΣΔ μετά το 1991, ενώ συμμετέχει ενεργά και στη «Συνεργασία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης» (Διαβαλκανική Συνεργασία), της οποίας την προεδρία αναλαμβάνει από τον επόμενο Γενάρη για ένα χρόνο. Ωστόσο, η στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης είναι η ένταξη στην ΕΕ και γενικότερα η ευρωπαϊκή ενοποίηση, που ήταν στο κέντρο της προεκλογικής καμπάνιας των Μολδαβών κομμουνιστών το 2005. Σ΄ αυτή την κατεύθυνση συμμετέχουν και στο κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, ως πλήρες μέλος. Ταυτόχρονα, το κόμμα θέλει να λειτουργήσει ως γέφυρα διαλόγου των αριστερών δυνάμεων της Ε.Ε. και της Ανατολικής Ευρώπης, θέμα πρόσφατης διάσκεψης στο Κισινάου, που μας έδωσε την ευκαιρία να συναντήσουμε τον Μολδαβό Πρόεδρο και άλλα κορυφαία κυβερνητικά και κομματικά στελέχη.
Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας των Μολδαβών κομμουνιστών; Το 2001, η Μολδαβία αποτελούσε «ζώνη απόλυτης κοινωνικής καταστροφής», μαστιζόμενη από τη διαφθορά, την εγκληματικότητα και την ανεργία, δυναστευόμενη από τη γραφειοκρατία, ανίκανη να καταβάλει μισθούς και συντάξεις επί πολλούς μήνες και να συγκρατήσει την απελπισμένη έξοδο πολλών πολιτών της. Το Κόμμα Κομμουνιστών, που είχε ιδρυθεί το 1993, με πολλά νέα στελέχη στην ηγεσία του και μόλις 30% των μελών του προερχόμενα από το πρώην ΚΚΣΕ, πρόβαλε ένα ρεαλιστικό και αξιόπιστο πρόγραμμα εξόδου από την κρίση, με σημαία την «επένδυση στον άνθρωπο», την κοινωνική συνοχή, την καταπολέμηση της φτώχειας, τη δημοκρατία και τη διαφάνεια, την οικονομική ανάκαμψη. Το αποτέλεσμα ήταν η αύξηση του ΑΕΠ κατά 45% τα τελευταία 6 χρόνια, ο τριπλασιασμός του κρατικού προϋπολογισμού και των μισθών, ο πενταπλασιασμός της μέσης σύνταξης, ο εξαπλασιασμός των άμεσων κοινωνικών επενδύσεων και των κονδυλίων για την επιστήμη και την καινοτομία, κα.
Τα στοιχεία εντυπωσιάζουν, αλλά πολλά και μεγάλα είναι ακόμα τα προβλήματα. Ο ίδιος το Βλαντιμίρ Βορόνιν μιλάει για: «πρώτα βήματα», που δείχνουν όμως ότι οι «θεραπείες-σοκ» δεν είναι μονόδρομος για την οικονομική ανάκαμψη. Οι μεταρρυθμίσεις - υποστηρίζει - μπορούν να γίνουν «με τον υπεύθυνο συνδυασμό της επέκτασης των κοινωνικών εγγυήσεων του κράτους και την ανάπτυξη μιας ποικιλίας οικονομικής δημοκρατίας». «Είμαστε ένα κόμμα που πιστεύει ότι η κοινωνική δικαιοσύνη είναι αδύνατη χωρίς τη δημοκρατία και ελευθερία», τονίζει ο Μολδαβός Πρόεδρος
Κόντρα στο ρεύμα πηγαίνει η Μολδαβία και σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Δεν ακολουθεί τη «μόδα» της ένταξης στο ΝΑΤΟ, όπως έκαναν ή θέλουν όλες οι άλλες βαλκανικές χώρες. Επίσης, το γεγονός ότι ορίζεται συνταγματικά ως «πολυεθνικό κράτος» αποτελεί ακόμα ένα στοιχείο που διαφοροποιεί τη Μολδαβία από πολλές άλλες χώρες. Κι είναι το πλαίσιο αυτό μέσα στο οποίο επιδιώκει η κυβέρνηση των κομμουνιστών να κλείσει και την ανοικτή πληγή με την Υπερδνειστερία, προτείνοντας ευρεία αυτονομία της περιοχής αυτής της Μολδαβίας (600.000 κάτοικοι), που στα πρώτα μετασοβιετικά χρόνια ανακήρυξε την ανεξαρτησία της, χωρίς να έχει αναγνωριστεί από καμιά χώρα. Δεν το έχει κάνει ούτε η Ρωσία, που έχει ισχυρή επιρροή και διατηρεί στρατιωτική βάση στην Υπερδνειστερία.
Από την Μολδαβία δεν λείπει το ελληνικό στοιχείο. Υπάρχει ελληνική κοινότητα, ενώ πολλά κτίρια θυμίζουν την παλαιότερα πολύ έντονη παρουσία Ελλήνων της διασποράς, που οι περισσότεροι γνωρίζουμε από την επανάσταση του Υψηλάντη.
Εχουμε ιστορία κοινών αγώνων την οποία τιμούν και σήμερα οι Μολδαβοί, προσβλέποντας στην ολόπλευρη ανάπτυξη των σχέσεων με την Ελλάδα. Μια δυνατότητα που η χώρα μας δεν πρέπει να υποτιμά, αλλά να την αξιοποιήσει προς όφελος και της Διαβαλκανικής Συνεργασίας, που η σημασία της μεγαλώνει σε μια περίοδο νέων κινδύνων για την περιοχή μας.
Πάνος Τριγάζης
μέλος της Π.Γ. του ΣΥΝ, με ευθύνη για την εξωτερική πολιτική.