Από την 1.1.2007 ένας νέος γύρος συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας – FYROM, βρίσκεται σε εξέλιξη στο πλαίσιο του ΟΗΕ, που ευχόμαστε να καρποφορήσει. Αρκεί όμως, ο διπλωματικός διάλογος για να φτάσουν οι δό χώρες σε αμοιβαία αποδεκτή λύση. Κατά τη γνώμη του ΣΥΝ χρειάζονται ευρύτερες πρωτοβουλίες διαλόγου και προσέγγισης και αυτό θελήσαμε να υπογραμμίσουμε με την επίσκεψή μας, που ήταν συνέχεια ανάλογων πρωτοβουλιών μας τα τελευταία 15 χρόνια.
Ας θυμηθούμε ότι ο ΣΥΝ ήταν το πρώτο ελληνικό κόμμα που είχε επισκεφθεί τα Σκόπια το 1994, με τον τότε πρόεδρό του Ν. Κωνσταντόπουλο, διαφωνώντας έμπρακτα με το εμπάργκο της κυβέρνησης Παπανδρέου και εντάσσοντας την πρωτοβουλία του εκείνη σ΄ένα «βαλκανικό οδοιπορικό» το οποίο είχε συνοδευτεί από τη σύγκληση «Βαλκανικού Φόρουμ αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων» στο Ζάππειο, τον Ιούνη 1995..
Η αντιπροσωπεία μας συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της γείτονος Μπράνκο Τσερβενκόφσκι. Επίσης με τον Πρωθυπουργό Νίκολα Γκρούεφσκι, που ηγείται κυβέρνησης συνασπισμού του κόμματός του (VMRO-DPMNE) και το Σοσιαλιστικό Κόμμα με το οποίο ο ΣΥΝ διατηρεί σχέσεις από χρόνια.
Οι συνομιλητές μας ήταν πολύ ανοιχτοί για την ολόπλευρη ανάπτυξη των σχέσεων με την Ελλάδα, παρότι στα ζητήματα του συνταγματικού ονόματος της χώρας τους, δεν διαπιστώσαμε καμμιά μετακίνηση. Ταυτόχρονα, τόνισαν, ότι δεν αμφισβητούν ότι η Μακεδονία είναι μια ευρύτερη γεωγραφική οντότητα και ότι σέβονται απόλυτα τα σύνορα. Επιθυμούν τις πολύμορφες επαφές, στο πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, με τον ελληνικό λαό.
Τις απόψεις του ΣΥΝ συνόψισε ο Αλ. Αλαβάνος με τη φράση «θέλουμε γέφυρες, όχι τείχη», προσθέτοντας ότι το ζήτημα – κλειδί είναι η εμπιστοσύνη και υπάρχουν πολλά πεδία για την ανάπτυξη της συνεργασίας προς όφελος των δύο χώρων και της ειρήνης στα Βαλκάνια. Αναφέρθηκε ειδικότερα ο Πρόεδρος του ΣΥΝ σε πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν για την προστασία του Βαρδάρη- Αξιού, καθώς για τη διασυνοριακή συνεργασία, ενώ τόνισε ότι θα ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση την απλοποίηση των διαδικασιών για επισκέψεις στη χώρα μας πολιτών της γείτονος.
Όσο περισσότερες γέφυρες ρίχνουμε τόσο λιγότερο έδαφος αφήνουμε στις πολιτικές του «διαίρει και βασίλευε» εξωβαλκανικών δυνάμεων. Αντιθέτως, «νερό στο μύλο» τέτοιων πολιτικών ρίχνουν όσοι καλλιεργούν εθνικιστικά μίση και αναπαράγουν μεγαλοϊδεατισμούς στα Βαλκάνια.
Η αναζήτηση λύσεων στο ζήτημα του ονόματος της γείτονος δεν μπορεί να γίνεται ερήμην των διδαγμάτων της πρόσφατης ιστορίας και των χαμένων ευκαιριών των πρώτων χρόνων της προηγούμενης δεκαετίας. Τότε που η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ πλειοδοτούσαν στο ότι «δεν αναγνωρίζουμε κράτος με το όνομα Μακεδονία ή παράγωγά του», με αποτέλεσμα να μην αξιοποιηθεί το «Πακέτο Πινέϊρο» του 1992. Αντιθέτως, ο ΣΥΝ είχε ταχθεί υπέρ της πρότασης της πορτογαλικής προεδρίας της Ε.Ε. και πρότεινε λύση σύνθετης ονομασίας, από τότε.
Σήμερα δεν είμαστε στα 1992-94. Μετά την ενδιάμεση συμφωνία Ελλάδας - ΠΓΔΜ στο πλαίσιο του ΟΗΕ το 1995, τερματίστηκε το εμπάργκο της Ελλάδας και οι σχέσεις των δύο χωρών εξομαλύνθηκαν και αναπτύχθηκαν σημαντικά. Από την άλλη, στα χρόνια που πέρασαν, κινδύνευσε η υπόσταση της γείτονος από τις παρενέργειες του προβλήματος του Κοσόβου, ύστερα από τον πόλεμο του ΝΑΤΟ στην Γιουγκοσλαβία το 1999. Οι κίνδυνοι παραμένουν και δεν αποκλείονται νέες εκρήξεις στα Δυτικά Βαλκάνια, με αφορμή ενδεχόμενη μονομερή ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι, να αξιολογηθούν σωστά οι πραγματικοί κίνδυνοι και να μην χαθεί ο βαλκανικός ορίζοντας για την εξωτερική πολιτική της χώρας μας, που κορυφαία προτεραιότητά της πρέπει να είναι η ειρήνη με την οποία συνδέονται αδιάρρηκτα και τα εθνικά μας συμφέροντα.
Θέλουμε την Ελλάδα φιλειρηνικό πρωταγωνιστή στα Βαλκάνια και την Θεσσαλονίκη Βαλκανικό Κέντρο ειρήνης και συνεργασίας. Ενας τέτοιος ρόλος υπηρετεί και προάγει και τα εθνικά μας συμφέροντα.
* Ο Πάνος Τριγάζης, μέλος της Π.Γ και υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων του ΣΥΝ, συμμετείχε στην αντιπροσωπεία του ΣΥΝ που επισκέφθηκε τα Σκόπια στις 6-7 Νοέμβρη 2007.