Η Ευρώπη που οικοδομείται σήμερα βρίσκεται στον αντίποδα των προσδοκιών και των συμφερόντων των ευρωπαϊκών λαών. Η επιλογή υποστήριξης της συμμετοχής της χώρας στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης, την οποία υποστηρίζει έως και σήμερα ο ΣΥΝ, δεν πρέπει να ταυτίζεται με τους νεοφιλελεύθερους όρους και τις αντιλαϊκές πολιτικές που επιβλήθηκαν και συνεχίζουν να επιβάλλονται. Η επιλογή του ευρωπαϊκού δρόμου που έχουμε επιλέξει πρέπει να κατανοεί ότι η Ε.Ε. είναι ένα πεδίο σκληρών ταξικών αγώνων και ανατροπών που συνδέονται με το στρατηγικό μας στόχο για την οικοδόμηση της Ευρώπης του Σοσιαλισμού.
Η Ε.Ε. δεν μπορεί και δεν αποτελεί το μοναδικό πεδίο πάλης της Αριστεράς, καθώς η ταξική πάλη κρίνεται και σε εθνικό επίπεδο. Η επιλογή του ευρωπαϊκού δρόμου προς τον Σοσιαλισμό και η άρνησή μας να υιοθετήσουμε ως στρατηγικό στόχο τη διάλυση της Ε.Ε. και την αποδέσμευση από αυτή μέχρι τώρα ήταν σωστή.
Ο ΣΥΝ όμως θα πρέπει να δουλέψει μαζί με τη ριζοσπαστική ευρωπαϊκή Αριστερά για τη συγκρότηση αντικαπιταλιστικών και οικολογικών πανευρωπαϊκών μετώπων πάλης ενάντια στην κυρίαρχη πολιτική της Ε.Ε. και να απορρίψει την αντίληψη ότι είναι δυνατή η οικοδόμηση μιας Ε.Ε. με δημοκρατικούς κοινωνικούς και οικολογικούς όρους στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος.
Η έγκριση που δώσαμε στο ελληνικό κοινοβούλιο υπέρ της Συνθήκης του Μάαστριχτ τη δεκαετία του ʽ90 από τη θέση της «κριτικής στήριξης» ήταν λάθος και πρέπει να το παραδεχθούμε δημοσίως. Εξέφραζε την υποχώρηση προς τις αντιλήψεις της κεντροαριστεράς που ήταν ισχυρές τότε λόγω και της κατάρρευσης του «υπαρκτού σοσιαλισμού» που ενδημούν ακόμη μέσα στο κόμμα μας. Η θέση αυτή του κόμματος αποδυνάμωσε την πάλη για την ήττα του δικομματισμού και την πολιτική του για μια άλλη Ευρώπη.
Ο στρατηγικός χαρακτήρας και οι όροι της ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης που έχουν τεθεί από τη συνθήκη του Μάαστριχτ και του Άμστερνταμ θεμελίωσαν το νεοφιλελεύθερο μοντέλο του ευρωπαϊκού καπιταλισμού. Η οικονομική ενοποίησή του αποβλέπει μόνο στο να ενισχύσει την ανταγωνιστική του θέση στη πορεία της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Στις νέες χώρες που εντάχθηκαν στην Ε.Ε. προωθείται και εντείνεται η απελευθέρωση των αγορών, οι συγχωνεύσεις και εξαγορές. Οι ιδιωτικοποιήσεις σαρώνουν τις δημόσιες επιχειρήσεις στον τομέα της ενέργειας, των επικοινωνιών, στις μεταφορές, στο κλάδο των τραπεζών και της βιομηχανίας. Παίρνονται μέτρα για την ενίσχυση της θέσης της ευρωπαϊκής αστικής τάξης.
Το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο αποδιαρθρώνεται (Μπολκενστάιν, flexicurity) στο όνομα της σταθερότητας και της ανάπτυξης της οικονομίας και εγκαθιδρύεται σταδιακά το αμερικανικό καπιταλιστικό μοντέλο. Η επίθεση κατά των εργασιακών σχέσεων και του εργατικού εισοδήματος εντείνεται μαζί με την αφαίρεση εργατικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων. Συνεχίζεται η διάλυση του συστήματος πρόνοιας και η παράδοση των κρίσιμων τομέων της υγείας και της παιδείας στις δυνάμεις της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Έχουμε μια συνεχή πολιτική βίαιης αναδιανομής του εισοδήματος υπέρ του κεφαλαίου που αποβλέπει στην στερέωση και διεύρυνση των μονοπωλιακών ρυθμίσεων στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Στο πλαίσιο της ΚΑΠ και του ΠΟΕ επιταχύνονται οι αλλαγές και οι ρυθμίσεις κυριαρχίας της καπιταλιστικής αγοράς στην ευρωπαϊκή αγροτική οικονομία με την εκτόπιση των μικρών και μεσαίων αγροτών και τη μείωση του αγροτικού πληθυσμού. Η υποχώρηση στην απαίτηση των ΗΠΑ για απελευθέρωση της ευρωπαϊκής αγοράς εισαγωγής μεταλλαγμένων προϊόντων (από το 2004 που καταργήθηκε η απαγόρευση των μεταλλαγμένων στην Ε.Ε., έχει εγκριθεί η κυκλοφορία στην κοινοτική αγορά 15 προϊόντων που αφορούν ζωοτροφές και τρόφιμα. Μόνο το καλαμπόκι ΜΟΝ 810 της αμερικανικής πολυεθνικής Monsanto έχει εγκριθεί για εμπορική καλλιέργεια, ιδίως στην Ισπανία και τη Γαλλία) συνιστά μια τεράστια απειλή για την αγροτική οικονομία της Ευρώπης.
Η διαδικασία της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής ολοκλήρωσης πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ευρωατλαντικού άξονα που εκφράζει την ιδεολογική, πολιτική στρατιωτική και οικονομική συμμαχία της Ε.Ε. και των ΗΠΑ στη βάση της νέας τάξης.
Η αμερικάνικη υποστήριξη στην διεύρυνση της Ε.Ε. αποτέλεσε το όχημα διείσδυσης και προώθησης των στρατηγικών σχεδίων των ΗΠΑ στις χώρες του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού» και των Βαλκανίων, και τη δορυφορική ενσωμάτωσή τους στις επιδιώξεις τους. Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποδείχθηκε ένα ακόμα βήμα μεγαλύτερης υποταγής της Ε.Ε. στους Αμερικανούς, επιτάχυνε τη διαδικασία της λεηλασίας και της καταστροφής των οικονομιών τους και χρησιμοποιείται ως εργαλείο για το γκρέμισμα των κατακτήσεων που οι εργαζόμενοι κέρδισαν με σκληρούς αγώνες στην Δυτ. Ευρώπη
Οι εξελίξεις αυτές ορθώνουν νέα σοβαρά εμπόδια στη πορεία της πολιτικής ολοκλήρωσης της Ε.Ε. Ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα φαίνεται να βρίσκεται σε φάση αποδιάρθρωσης. Όλα δείχνουν ότι η πολιτική ευρωπαϊκή ενοποίηση και ολοκλήρωση αναβάλλεται. Ο ΣΥΝ αναπτύσσει την αντίληψή του για την Ε.Ε. και αναφέρεται στο κοινωνικό κράτος, την ανεργία, το ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο, τον έλεγχο των μεγάλων επιχειρήσεων και της οικονομίας – καζίνο, τα οικολογικά προβλήματα, την πολιτική ειρήνης, την απομάκρυνση της Ε.Ε. από τις επιρροές των ΗΠΑ κ.λ.π. Σε τι θα μπορούσε να διαφωνήσει με αυτά η Ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία; Η απάντηση είναι απλή: Σε τίποτα. Οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούσαν να συμβουλευθούν τα κείμενα του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος ορισμένα εκ των οποίων, περιλαμβάνουν ριζοσπαστικότερες θέσεις και από αυτές του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Ο ΣΥΝ κακώς θεωρεί ότι προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να αναφέρονται οι όποιες αλλαγές γίνονται στις συνθήκες της Ε.Ε. Εδώ το διακύβευμα είναι διαφορετικό. Οι αλλαγές στις συνθήκες θα πρέπει να αναφέρονται στις αλλαγές του συσχετισμού ισχύος μεταξύ των εθνικών κρατών μελών και των κεντρικών ευρωπαϊκών θεσμών. Οι νέες συνθήκες που θα ενδιέφεραν θετικά την Αριστερά θα ήταν αυτές που περιόριζαν τη μεταφορά αρμοδιοτήτων και ισχύος από τα εθνικά κράτη στους θεσμούς της ανεξέλεγκτης ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας. Γιʼ αυτό και το θέμα της «Ευρώπης των Λαών» σημαίνει ότι οι λαοί θα πρέπει να μπορούν πρώτα να πάρουν στα χέριά τους την εξουσία στα εθνικά κράτη και μετά να δημιουργήσουν μια υπερεθνική ενότητα, και όχι να υπάρχουν ως πολιτισμικές διαφορετικότητες σε ένα μεταμοντέρνο μόρφωμα υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ.
* Ο Γιώργος Ματθαίου είναι γραμματέας της Π.Κ. Γέρακα και συμμετέχει στην «Πρωτοβουλία για την Αριστερή Ανασύνθεση»