Δέχτηκα την πρόσκληση με χαρά, αλλά και ταυτόχρονα με περίσκεψη. Θέλω να καταθέσω έναν διαφορετικό λόγο και προβληματισμό. Με την αίσθηση ότι οφείλω να μιλήσω με την ευθύνη που γεννάει μια σχέση βιωματική, τραυματική και ταυτόχρονα δημιουργική. Το ΠΑΣΟΚ είναι ένας χώρος που με τον τρόπο του σημάδεψε τη ζωή όλων και τη δική μου. Ο Κώστας Λαλιώτης είναι ένα από τα πρόσωπα που συγκροτούν την ταυτότητα του ΠΑΣΟΚ.
Η πρόταση του Κ. Λαλιώτη για το μέλλον του ΠΑΣΟΚ έχει αυτονόητη αξία. Η κρίση η δική μου γιʼ αυτήν την πρόταση και κυρίως η κρίση η δική μου για το μέλλον του ΠΑΣΟΚ, έχει πιστεύω και για τον Κ. Λαλιώτη και για όλα τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ κάποια - μικρή έστω - αξία.
Η σημερινή μας συζήτηση γίνεται μέσα σε κλίμα βαθειάς κρίσης του πολιτικού συστήματος, μέσα σʼ ένα πολιτικό κλίμα αμηχανίας των κομμάτων, απόρριψης από τους πολίτες κι αναμονής σημαντικών εξελίξεων. Σʼ αυτό το κλίμα, η συζήτηση για το μέλλον των κομμάτων έχει ιδιαίτερη αξία.
Η δική μου άποψη είναι ότι η αναμονή είναι μεγάλη και δεν θα ικανοποιηθεί παρά μονάχα εάν και οι αλλαγές και οι ανακατατάξεις είναι πραγματικά μεγάλες.
Η εγκατάλειψη του φθαρμένου σχήματος της Ένωσης Κέντρου και η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, ήταν μια πρωτοβουλία που έμελλε να σφραγίσει τη μεταπολίτευση. Όπως, αντίστοιχα και η εγκατάλειψη της ΕΡΕ και η ίδρυση της ΝΔ στο συντηρητικό χώρο.
Μήπως σήμερα οι πολιτικές ευθύνες επιβάλλουν παρόμοιου χαρακτήρα, τομές ως προς τις πολιτικές εκφράσεις;
Είναι η αυτομεταρρύθμιση του υπαρκτού πλαισίου ο δρόμος; Ή αντίθετα είναι η υπέρβαση αυτών των σχηματισμών κι η αναζωογόνηση της πολιτικής ζωής με την ανασυγκρότηση των πολιτικών κομμάτων, που μέσα από τις ιδρυτικές τους πράξεις θα ανανεώσουν και σχέσεις εκπροσώπησης με τον ελληνικό λαό, διατηρώντας και τιμώντας την ιστορία τους, αλλά ανανεώνοντας της ύπαρξή τους στις ζωντανές κοινωνικές αναφορές;
Προσωπικά, επειδή εκτιμώ ότι η κρίση είναι δομικού χαρακτήρα, θεωρώ ότι μέσα στην κρίση είναι όλα τα συστήματα και ότι η περίοδος που διανύουμε είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη της μεταπολίτευσης. Πιστεύω ότι ο δεν είναι δυνατό να διαιωνίζεται η μεταπολίτευση. Εκείνο που χρειάζεται είναι η ανασύνθεση του πολιτικού συστήματος, η αναδιάρθρωση του πολιτικού κομματικού πλαισίου, η αναδιάταξη των συσχετισμών.
Πέρα από την άμεση αντιμετώπιση των γεγονότων, να προβληματιστούμε και για την ιστορική εμβέλεια των σημερινών προβλημάτων.
Βεβαίως προσυπογράφω όλους τους προβληματισμούς του Κ. Λαλιώτη για τους κινδύνους που συνεπάγεται η αποδόμηση των υπαρχόντων μεγάλων κομμάτων. Όμως αυτοί οι κίνδυνοι θα αντιμετωπιστούν, μονάχα εάν υπάρξουν πολιτικές διαδικασίες που φέρουν στο προσκήνιο κοινωνικές δυνάμεις, που αναζητούν γνήσια έκφραση.
Και εάν πρέπει κάτι να κρατήσουμε από την πολιτική παρακαταθήκη του Α.Παπανδρέου είναι η ικανότητα να φέρει στο προσκήνιο κοινωνικές δυνάμεις, που βρίσκονταν για δεκαετίες στο περιθώριο ή εκπροσωπούνταν στρεβλά. Και η δυναμική είσοδος, αυτών των δυνάμεων στο πολιτικό γίγνεσθαι, σάρωσε όλα τα εμπόδια, τις προκαταλήψεις και τις παντοειδείς παρεμβάσεις. Υπάρχει σήμερα η πολιτική βούληση για παρόμοιου χαρακτήρα πρωτοβουλίες; Πιστεύω ότι αυτό είναι το κεντρικό ερώτημα της περιόδου που διανύουμε.
Η κρίση του πολιτικού συστήματος είναι υπαρκτή, έντονη και διαρκής. Δεν περιχαρακώνεται ούτε αυτονομείται. Η πολιτική κρίση εμπεριέχει την κρίση του κομματικού πλαισίου και την κοινωνική κρίση. Συνυπάρχουν και συσσωρεύονται η αναξιοπιστία της πολιτικής, η ανεπάρκεια των θεσμικών λειτουργιών, η δοκιμασία της κοινωνικής συνοχής, η έξαρση της διαπλοκής και της διαφθοράς, ο εκφυλισμός του δημοσίου βίου, η παραταξιοποίηση της εξουσίας και της διαφθοράς.
Σε τέτοιες κρίσιμες περιόδους, που μικραίνει ο πολιτικός ορίζοντας και στενεύει η κοινωνική αισιοδοξία, το ζητούμενο είναι, κατά τη γνώμη μου, η συλλογική προβληματική, η ευρύτερη στρατηγική ενατένισης του μέλλοντος. Αυτή η μεσοπρόθεσμη στρατηγική είναι εκείνη που καλείται να απαντήσει σε κρίσιμα ερωτήματα.
- Ποια η διαφορετική επί της ουσίας πολιτική, που χρειάζεται ο λαός μας για να αντικαταστήσει τους νεοφιλελεύθερους μονοδρόμους των κεντροδεξιών ή κεντροαριστερών εκδοχών.
- Αυτόν το διαφορετικό προς το νεοφιλελευθερισμό δρόμο, ποιες πολιτικές δυνάμεις τον θέλουν και μπορούν να τον διεκδικήσουν;
- Ποια κοινωνική προοδευτική πλειοψηφία μπορεί πολιτικά να εφαρμόσει αυτή την εναλλακτική πολιτική, με προγραμματική συμφωνία προεκλογική και κυβερνητικής συνεργασίας
Είναι, βεβαίως, ορατό το έλλειμμα πολιτικού διαλόγου. Όπως, επίσης, είναι μεγάλη η έλλειψη πολιτικής κουλτούρας συνεργασιών και πλειοψηφικών συναινέσεων.
Αυτό το έλλειμμα έχει πολλαπλό κόστος και δεν ισοσκελίζεται από εκλογικές πλειοψηφίες ή κομματικούς ηγεμονισμούς ή διεμβολισμούς.
Κατά τη γνώμη μου, σε περιόδους που βουλιάζει το πολιτικό σύστημα, είναι μεγαλύτερη η ανάγκη να υπάρξει πολλαπλή και έντονη παρέμβαση:
- για να επαναπροσδιοριστούν οι όροι και οι διαδικασίες εξυγίανσης του δημοσίου βίου από τη διαφθορά - διαπλοκή που αναδεικνύονται σε ξεχωριστή δομή εξουσίας, που διαπερνά κοινωνία και θεσμούς, κυβερνήσεις, κομματικές παρατάξεις
- για να αποκατασταθεί η πολιτική, με τις ηθικές, πολιτιστικές και κοινωνικές αξίες της δημοκρατίας, στην προτεραιότητα κοινωνίας και πολιτείας, που δυστυχώς έχουν αφεθεί να κατακλύζονται από τηλεοπτικά λύματα και να προκαλούνται από κανιβαλικές χυδαιότητες κι αγοραίους εκβιασμούς.
Θα μπορούσε και θα έπρεπε η ευρύτερη κοινωνική και πολιτική παράταξη, που διαπνέεται από την αναζήτηση του διαφορετικού, προοδευτικού μέλλοντος, η αριστερή σοσιαλδημοκρατία, η δημοκρατική αριστερά, τα ριζοσπαστικά νέα κοινωνικά κινήματα:
- να συζητούν, πέρα από τα εσωκομματικά τους όργανα, μεταξύ τους, σʼ ένα διαρκές πλαίσιο διαλόγου για τα μεγάλα προβλήματα κοινωνικού κράτους, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιβαλλοντικής προστασίας κι οικολογικής εγρήγορσης, ανθρωποκεντρικής ανάπτυξης και δημοκρατικής διακυβέρνησης, με διαφάνεια, λογοδοσία κι έλεγχο.
- Να αναπτύσσουν κοινή δράση, στη βουλή και στα κοινωνικά πεδία, για να προβάλλουν αποτελεσματικές αντιστάσεις στον εκχυδαϊσμό της πολιτικής, στον ευτελισμό της επικοινωνίας και στο δεσποτισμό των μηχανισμών, που αδίστακτα υιοθετούν σκοτεινές μεθόδους παρέμβασης.
Αναφερόμενος στις αιτίες της εκλογικής ήττας του ΠΑΣΟΚ ο Κ. Λαλιώτης κάνει λόγο για την «αργόσυρτη διολίσθηση σε νεοφιλελεύθερες πολιτικές και την άμβλυνση των διαφορών του με τη ΝΔ».Είναι, μαζί με τις πρακτικές του διεμβολισμού, ο βασικός λόγος και για τη σκληρή σύγκρουση ΠΑΣΟΚ - ΣΥΝ επί των ημερών της δικής μου προεδρίας στο ΣΥΝ. Όμως δεν θέλω να αναφερθώ σʼ αυτά τώρα.
Αυτή η άμβλυνση των διαφορών με τη ΝΔ, έχει καταγραφεί βαθιά στη συνείδηση του ελληνικού λαού και θεωρώ ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να ανατραπεί η εικόνα.
Όλες οι έρευνες και οι αναλύσεις καταγράφουν κόπωση του κομματικού - κυβερνητικού μοντέλου, μαζί με κορεσμό των πολιτών και της κοινωνίας. Υπάρχει στα μάτια όλων η ομοιομορφία - η ομοιοτυπία των αντιπολιτευτικών και κυβερνητικών πρακτικών. Επίσης, η έντονη ασυμμετρία μεταξύ θεσμικού πλαισίου και κοινωνικής πραγματικότητας. Τη θέση της Βουλής, πάνε να εκτοπίσουν τα τηλεοπτικά παράθυρα. Τη θέση της κριτικής και της πληροφόρησης, επικαλύπτει ο θόρυβος και τα καμώματα της τηλεθέασης και των επικοινωνιακών επινοήσεων. Όλοι βλέπουν ότι οι λειτουργίες οργάνωσης και έκφρασης της κοινωνίας, έχουν μικρότερη δύναμη από τους νέους μηχανισμούς διαμεσολάβησης, που είναι αποδιοργανωτές της κοινωνίας και πολλαπλασιαστές της πολιτικής κρίσης, με μια λογική φασίζουσας βαρβαρότητας, που καταργεί κάθε δημοκρατικό κανόνα σʼ όλους τους τομείς του δημοσίου βίου.
Βεβαίως μια σαφής προοπτική - σύμφωνα με την πρόταση του Κ. Λαλιώτη - για κυβερνήσεις κεντροαριστερής συνεργασίας είναι κάτι που μπορεί να συμβάλλει στην αλλαγή της εικόνας.
Όμως και στο θέμα αυτό πρέπει να φύγουμε από τη συζήτηση που γινόταν έως τώρα.
Ο σημερινός εκλογικός νόμος δίνει τη δυνατότητα για μια προεκλογική συνεργασία για τη διαμόρφωση ενός ευρύτατου εκλογικού σχήματος που θα συμπεριλαμβάνει όλες τις δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας, της δημοκρατικής ανανεωτικής αριστεράς και των νέων ριζοσπαστικών κινημάτων, χωρίς να θυμίζει αποκλειστικά καμιά από αυτές.
Στην ουσία δίνει τη δυνατότητα για ένα νέο πρόσωπο που θα διεκδικήσει την εξουσία και βεβαίως προκειμένου αυτό το νέο πρόσωπο να σχηματισθεί, θα έχει υπάρξει όλη η προγραμματική προετοιμασία, ώστε να διαμορφωθεί ένα πρόγραμμα που θα ξεπερνά τα βάρη των προηγουμένων κυβερνητικών περιόδων του ΠΑΣΟΚ και τις αγκυλώσεις της Αριστεράς, τη λογική των τακτικισμών κι ανταγωνισμών, που υπάρχουν μέχρι σήμερα και διαιωνίζουν, τα χθεσινά δεδομένα, ενώ αλλάζει η πραγματικότητα.
Το βιβλίο του Κώστα Λαλιώτη είναι καλή ευκαιρία κριτικής αποτίμησης και απολογιστικού αναστοχασμού για τα συνολικά πεπραγμένα των τρεισήμισι δεκαετιών της μεταπολίτευσης:
- Να δούμε τι κάναμε και τι δεν κάναμε, παρʼ ότι η συγκυρία ήταν ευνοϊκή για καλύτερη πορεία προς το μέλλον.
- Να δούμε τι πρέπει να κάνουμε από δω και πέρα για να μη χάσουμε άλλο χρόνο, ιδίως τώρα που εξελίσσονται μεγάλες ανακατατάξεις στο διεθνές περιβάλλον και στο εσωτερικό της χώρας.
- Προπαντός να δούμε με τόλμη τα μεγάλα «γιατί» των οριακών δυνατοτήτων και των ανεπαρκειών του μεταπολιτευτικού πολιτικού μας συστήματος, του δικομματικού πολιτικού μας συστήματος, που θέλει την Αριστερά στο περιθώριο, προτάσσοντας το πως η πολιτική μετέπεσε σε απλή διαχείριση της εξουσίας, και η διαχείριση σε νομή και λαφυραγώγηση, με την ασυδοσία της διαφθοράς και την υπερεξουσία ανεξέλεγκτων κέντρων και μηχανισμών
Τα ερωτήματα είναι υπαρξιακά:
- Θα αφήσουμε την πολιτική ζωή να σέρνεται;
- Θα βλέπουμε ως θεατές και σχολιαστές το διαρκή διασυρμό της Δημοκρατίας και της πολιτικής από τον αγροίκο νεοπλουτισμό τηλεαστέρων της μιντιοκρατίας;
- Θα αρκεστούμε σε υποστυλώματα, με έγνοια την αυτοσυντήρηση ενός συστήματος που έφαγε τα ψωμιά του και που από καιρό τώρα τρώει τα ψωμιά του μέλλοντος αυτού του τόπου, τα ψωμιά των παιδιών μας;
- Θα τολμήσουμε να χαράξουμε τις συντεταγμένες της δεύτερης μεγάλης φάσης της μεταπολίτευσης, σοφότεροι απʼ τα πεπραγμένα της πρώτης και με βάση τις ασφυκτικές ανάγκες εξόδου από τα πολλαπλά αδιέξοδα του παρόντος;
Δεν ζούμε μια συνηθισμένη περίοδο. Δεν είναι ουδέτερη η εποχή. Βρισκόμαστε σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, πρωτοκαθεδρίας της αγοράς και του ακραίου ανταγωνισμού, ηγεμονικής στρατηγικής επικράτησης σε όλο το φάσμα των δογμάτων του κ. Μπους. Όλα αυτά αποτελούν πολιτισμική αναδίπλωση. Απέναντι σε όλα αυτά, πρέπει να απαντήσουμε για την αριστερά που μπορεί να αντισταθεί και θέλει να ανατρέψει αυτό το πλαίσιο. Να βρουν τρόπους και δρόμους να συνθέσουν και να δημιουργήσουν οι δυνάμεις που φλέγονται από την αγωνία και την αναζήτηση της αριστεράς του 21ου αιώνα, της δημοκρατίας του 21ου αιώνα, τον ανθρωπισμό του 21ου αιώνα.
Το να αντιγράφουμε τον εαυτό μας είναι εύκολο. Το να δημιουργήσουμε τη νέα προγραμματική πρόταση εναλλακτικής πολυκομματικής διακυβέρνησης και προοδευτικής πλουραλιστικής πλειοψηφίας, είναι το δύσκολο που δοκιμάζει όλους και δοκιμάζεται διαρκώς.
Ο Κώστας Λαλιώτης καταπιάνεται μʼ αυτό, με τρόπο διορατικό. Από το τέλμα της κρίσης δεν θα μας βγάλει κάποιος που θα μας πάρει από το χέρι, για να μας πάει στη γη της ευτυχίας. Χρειάζεται πολιτισμική και θεσμική ανασύνταξη. Κινητοποίηση των κοινωνικών, πολιτικών και πνευματικών δυνάμεων του τόπου, συνεχής παρέμβαση με καινοτόμες ιδέες και ριζοσπαστική πράξη, που θα δημιουργούν και θα συνθέτουν το όραμα της προοδευτικής Ελλάδας, της Δημοκρατικής αριστεράς και της Ανοιχτής κι αισιόδοξης κοινωνίας.
ATHENS PLAZA 14/1/2008
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS