Συντρόφισσες και Σύντροφοι,
πραγματοποιούμε το συνέδριό μας με τα μάτια στραμμένα στην κοινωνία:
Η Κυβέρνηση της Ν.Δ. συνεχίζει με αυταρχισμό, με επιθετικότητα και με ενταντικότερους ρυθμούς τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές των προηγούμενων χρόνων, επιφέροντας αλλαγές προς το χειρότερο, προσβάλλοντας τα κοινωνικά δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες και αποσαθρώνοντας τις εργασιακές σχέσεις. Η οικονομική κατάσταση της χώρας και των πολιτών δεν βελτιώνεται, αντίθετα υποβαθμίζεται, παρά τους υψηλούς αριθμητικούς δείκτες ανάπτυξης.
Το περιβάλλον λεηλατείται.
Ο δημόσιος χώρος και τα δημόσια αγαθά βάλλονται.
Η ανεργία, το πρώτιστο κοινωνικό πρόβλημα, συνεχίζει να πλήττει ιδίως τους νέους και τις γυναίκες.
Οι εργασιακές σχέσεις αποσαθρώνονται.
Τα ασφαλιστικά ταμεία αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της ριζικής μείωσης των παροχών και της βιωσιμότητάς τους και οι κατακτήσεις των εργαζομένων υπονομεύονται. Η κυβέρνηση επιχειρεί να προωθήσει ρυθμίσεις που υποβαθμίζουν την ασφαλιστική θέση των εργαζομένων και καταστρέφει τις αρχές της αλληλεγγύης, της βεβαιότητας και της συμμετοχής που πρέπει να στηρίζουν ένα δημοκρατικό κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα.
Το δημόσιο υγειονομικό σύστημα νοσεί, ενώ σε βάρος του ο ιδιωτικός τομέας αναπτύσσεται ραγδαία.
Οι λεγόμενες μεταρρυθμίσεις, καίριο στοιχείο του νεοφιλελευθερισμού, προωθούνται με ένταση.
Η παιδεία βρίσκεται σε διαρκή κρίση. Ενώ υποχρηματοδοτείται, η κυβέρνηση θέλει επίμονα να εφαρμόσει πάνω της τα δόγματα του νεοφιλελευθερισμού και να αποδομήσει το δημόσιο χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης.
Τα δημοκρατικά αυτονόητα της μεταπολιτευτικής περιόδου αμφισβητούνται, τα κοινωνικά δικαιώματα και οι ατομικές ελευθερίες πλήττονται.
Η διαφθορά υπονομεύει και ρευστοποιεί την πολιτική και την καθιστά ευάλωτη σε χειραγωγήσεις και κηδεμονίες, τραυματίζει τη συνοχή της κοινωνίας, η οποία συνεχώς επιβαρύνεται από τα προβλήματα που σωρεύει η νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης. Η διαφθορά έχει καταστεί δομικό στοιχείο του πολιτικού συστήματος και η αντιμετώπισή της πρέπει πρωτίστως να είναι πολιτική.
Σήμερα, στο 5° Τακτικό μας Συνέδριο μπορούμε με περισσότερη αυτοπεποίθηση να στρέψουμε το βλέμμα, να γυρίσουμε τη σκέψη στα 15 χρόνια της ζωής του κόμματός μας. Αγωνιστές προερχόμενοι από τα ανανεωτικά και ριζοσπαστικά εγχειρήματα της Αριστεράς συναντηθήκαμε σε μια σημαντική ιστορική προσπάθεια.
Συνδιαμορφώσαμε τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ ως ένα πολιτικό κόμμα της σύγχρονης Αριστεράς, με την φιλοδοξία να αποκτήσει στοιχεία και χαρακτηριστικά επιλογής μακράς πνοής.
Αυτό το εγχείρημα ήταν δύσκολο, πολύ δύσκολο και πρωτότυπο, αλλά ελκυστικό.
Ο ΣΥΝ ήταν για όλους μας μια μεγάλη, γοητευτική πολιτική περιπέτεια.
Την πιστέψαμε και τη στηρίξαμε.
Γι΄ αυτό και αντέξαμε στους τριγμούς, στις υποχωρήσεις, στα καθηλωμένα και επικίνδυνα κάποιες φορές εκλογικά μας ποσοστά. Αντέξαμε γιατί πιστέψαμε στην προσπάθεια και γιατί υπήρξε ο κόσμος μας, χιλιάδες πολίτες που δεν μας άφησαν, που έμειναν κοντά μας στα άνυδρα χρόνια.
Σήμερα, σε νέες συνθήκες, με πολύ καλύτερους όρους, σε ένα πολιτικό τοπίο που μας δίνει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες ανάπτυξης και παρέμβασης, οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε βασικά στοιχεία της φυσιογνωμίας μας, της στρατηγικής μας και να διατυπώσουμε το εναλλακτικό προγραμματικό και πολιτικό μας σχέδιο.
Ο δημοκρατικός σοσιαλισμός ως στρατηγικός στόχος, ως όραμα, αποτελούσε και αποτελεί την ιδεολογικοπολιτική και αξιακή ταυτότητα της σύγχρονης Αριστεράς. Η δική μας αντίληψη θεωρεί ότι ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία δεν αποτελεί ένα κλειστό «σύστημα», που αντιπαρατίθεται σε ένα άλλο κλειστό «σύστημα», αυτό του καπιταλισμού και που προϋποθέτει την καταστροφή του καπιταλιστικού «συστήματος» για την «οικοδόμηση» του σοσιαλισμού. Για μας, ο σοσιαλισμός ή ορθότερα, η δημοκρατική – σοσιαλιστική οργάνωση της κοινωνίας, σημαίνει εφαρμογή συγκεκριμένου προγράμματος αρχών, αξιών, στόχων και μέτρων που χρωματίζουν έντονα την κοινωνική οργάνωση στα θέματα δημοκρατίας – ελευθεριών, ισότητας, αλληλεγγύης και οικολογικής προτεραιότητας. Αν τα παραπάνω προτάγματα τα συμπληρώσουμε με αυτά της ειρήνης, ενός νέου διεθνισμού και του αριστερού ευρωπαϊσμού και ακόμη με τη γυναικεία χειραφέτηση και την πολιτιστική αναγέννηση, σχεδιάζουμε μια οργάνωση της κοινωνίας στην οποία προσβλέπουμε.
Η δική μας Αριστερά οφείλει να δώσει ζωντανές λύσεις προοπτικής, χωρίς να κλείνεται φοβικά στις απαντήσεις περασμένων δεκαετιών. Να μην μιλάει με μικρομεγαλισμούς μόνο για τον εαυτό της, αλλά να αναμετριέται με τις προκλήσεις των καιρών και με ό,τι μπορεί να αμφισβητεί τον ρόλο της, άρα και το μέλλον της. Όπως σε όλη την Ευρώπη, πότε με επιτυχία και πότε με αποτυχίες, έτσι και στην Ελλάδα οφείλουμε να αναζητήσουμε το νέο μας βηματισμό.
Έχουμε πολλά να κερδίσουμε αν ανταλλάξουμε προβληματισμούς και εμπειρίες με τους συντρόφους μας του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς γι΄ αυτά τα ζητήματα.
Αρκεί να πιστέψουμε πως είμαστε και ριζοσπάστες και μεταρρυθμιστές.
Είμαστε ριζοσπάστες γιατί έχουμε στον πυρήνα της πολιτικής μας σκέψης το κόκκινο σπέρμα της ανατροπής και είμαστε μεταρρυθμιστές όχι γιατί είμαστε μετριοπαθείς, αλλά γιατί ο μεταρρυθμισμός στην εποχή μας είναι εργαλείο ανατροπών με την έννοια της δυνατότητας όχι μόνο να περιγράψουμε την πραγματικότητα αλλά να δούμε πώς και με ποιόν θα την αλλάξουμε.
Έτσι σήμερα, στην Ελλάδα, που βιώνει το τέλμα του δικομματισμού, (όχι το τέρμα ας μην είμαστε τόσο βιαστικοί και πρόχειροι), αλλά το τέλμα του πολιτικού συστήματος, όσο λάθος είναι να θεωρούμε ότι ο αριστερός μεταρρυθμισμός εξαντλείται στο στόχο της συμμετοχής μας στην άσκηση της εξουσίας, δηλ. σε έναν άμετρο κυβερνητισμό, άλλο τόσο είναι λάθος ερμηνεύοντας την κρίση με φθαρμένα αναλυτικά εργαλεία να θεωρούμε «αριστερή» την αυτοεκτόπισή μας από τις κεντρικές πολιτικές διαδικασίες.
Υπάρχουν δύο αλληλένδετες πλευρές αυτού του σχεδίου.
Το περιεχόμενό του, δηλαδή τί προτείνει και τις δυνάμεις που υποδεικνύει για την προώθησή του.
Το περιεχόμενο του στρατηγικού σχεδίου του ΣΥΝ οφείλει να είναι ένα συνεκτικό σύνολο εναλλακτικών προτάσεων και διαρθρωτικών αλλαγών, που να απαντούν στις σημερινές ανάγκες της κοινωνίας και ταυτόχρονα να αμφισβητούν το νεοφιλελεύθερο και δικομματικό πλαίσιο, ανοίγοντας δρόμους για τη δημοκρατική και σοσιαλιστική αναγέννηση της χώρας, σε μια ενωμένη κοινωνική, δημοκρατική, φιλειρηνική Ευρώπη, σε ένα άλλο κόσμο που είναι εφικτός και αναγκαίος. Πιστεύω ότι η προώθηση του στρατηγικού πολιτικού σχεδίου του ΣΥΝ απαιτεί συγκέντρωση δυνάμεων της ευρύτερης δημοκρατικής και σοσιαλιστικής Αριστεράς, δυνάμεων κοινωνικών και πολιτικών, που θα αγωνιστούν για τις προοδευτικές μορφές και το κοινωνικο περιεχόμενο των ριζικών και εκτεταμένων διαρθωτικών αλλαγών, καθώς και ανάδειξη των δυνάμεων αυτών σε πλειοψηφικό ρεύμα στην ελληνική κοινωνία. Απαιτεί επομένως τη συγκρότηση μιας νέας κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας.
Ένα τέτοιο πολιτικό σχέδιο του Κόμματός μας είναι ρεαλιστικό και ανατρεπτικό. Είναι το μόνο στρατηγικό σχέδιο που αμφισβητεί έμπρακτα τη διαιώνιση της κυριαρχίας του δικομματισμού και του νεοφιλελευθερισμού.
Είναι φανερό ότι τα στοιχεία και οι προϋποθέσεις για την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου δεν υπάρχουν σήμερα.
Το ΚΚΕ με την αναδίπλωση και την επιστροφή του, πολιτικά και προγραμματικά, στο παρελθόν είναι σε πλήρη αντίθεση με κάθε λογική συμμαχιών.
Το ΠΑΣΟΚ, από την άλλη, με τις επιλογές και τις προτάσεις του βρίσκεται μακριά από μια τέτοια πολιτική στόχευση.
Αυτό όμως δεν συνεπάγεται εφησυχασμό ή αναγκαστική αυτοπεριχαράκωση στις γραμμές του κόμματος. Αντιθέτως, πρέπει να αποτελεί μια συνεχή ανοιχτή πολιτική πρόκληση – πρόσκληση, που θα απευθύνεται στους προοδευτικούς και αριστερούς πολίτες, ενταγμένους ή μη, στις πολιτικές δυνάμεις και κινήσεις που διακηρύσσουν την αντίθεσή τους στο νεοφιλελευθερισμό και θεωρούν ότι τους αφορά η μεγάλη προσπάθεια της σύγκλησης του συνόλου των δυνάμεων του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της οικολογίας. Η δική μας Αριστερά πρέπει να ενσωματώσει στον πυρήνα της συγκρότησής της ότι Αριστερά και οικολογία δεν είναι δυνατό πλέον να λειτουργήσουν χωριστά ως δυνάμεις μετασχηματισμού. Μαζί όμως μπορούν να συνθέσουν ένα καινούργιο όραμα και μια σύγχρονη διεκδίκηση για την κοινωνία. Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ, κρατώντας ταυτόχρονα τα μέτωπα της πολιτικής και ιδεολογικής διαπάλης ανοιχτά, μέρα με την ημέρα, οφείλει να πείθει ότι εργάζεται για την πραγματοποίηση μιας τέτοιας ανοικτής και έντιμης πολιτικά πρότασης.
Είναι πολιτικά αναγκαίο να εργασθούμε, μέσα και από τον ΣΥΡΙΖΑ, στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδίου, με όλες μας τις δυνάμεις, για τη συνάντηση του ΣΥΝ, με βάση μια εναλλακτική προγραμματική πρόταση, με ένα ευρύ φάσμα της νεολαίας, των πολιτών που αναφέρονται στο σοσιαλιστικό και αριστερό σοσιαλδημοκρατικό χώρο, ριζοσπαστών οικολόγων και άλλων, με πνεύμα ισοτιμίας και ειλικρίνειας.
Κεντρικό ζήτημα για τον ΣΥΝ αποτελεί η γόνιμη αξιοποίηση της ανοδικής πορείας του που καταγράφηκε στις εκλογές και συνεχίζεται. Οι πολίτες ζητούν απάντηση στο πολιτικό πρόβλημα της χώρας που είναι η προοδευτική εναλλακτική λύση, πέρα από το δικομματισμό και το νεοφιλελευθερισμό. Ο ΣΥΝ, από μικρό κόμμα αμφισβήτησης, που «αξίζει να ακούγεται η φωνή του και η κινηματική του δράση», πρέπει να γίνει μια ανερχόμενη δύναμη που μπορεί να πρωταγωνιστήσει στην αλλαγή του πολιτικού σκηνικού.
Το κεντρικό πρόβλημα για Κόμμα μας είναι το παρατηρούμενο σοβαρό έλλειμμα πολιτικού προβληματισμού και πολιτικής συζήτησης στις οργανώσεις του.
Χρειαζόμαστε ένα κόμμα, στο οποίο τα μέλη ενημερώνονται λεπτομερειακά για όλα τα ζητήματα, συνδιαμορφώνουν τις απόψεις τους στις κομματικές συζητήσεις και, πάνω απ΄ όλα, συμμετέχουν ενεργά στην επεξεργασία και τη διαμόρφωση της πολιτικής του κόμματος σε όλα τα επίπεδα.
Ανανέωση σημαίνει πάνω απ΄ όλα βαθιά τομή στην οργάνωση και τη λειτουργία του κόμματος.
Στο Συνασπισμό έχουμε κατακτήσει ένα επίπεδο δημοκρατικής λειτουργίας που μας διαφοροποιεί τόσο από τα συγκεντρωτικά κόμματα όσο και από τα αρχηγικά κόμματα.
Δεν κατορθώσαμε όμως να δημιουργήσουμε ένα πραγματικό κόμμα των μελών του.
Χρειάζεται ένα σύγχρονο, μαζικό, πλουραλιστικό κόμμα που να στηρίζεται στην συμμετοχή, την πρωτοβουλία και τη δράση των ίδιων των μελών του. Ένα κόμμα ανοικτό στα κοινωνικά κινήματα, χωρίς να επιχειρεί την υποκατάστασή τους ή να διαχέεται μέσα σ΄ αυτά.
Ένα κόμμα οργανωτικά ελκυστικό σε περιεχόμενο και μορφές δράσης.
Ένα κόμμα που να τολμά να αποκαταστήσει την κλονισμένη σχέση του πολίτη με την πολιτική.
Χρειαζόμαστε μια πραγματική στροφή προς την βάση του κόμματος, την οργάνωση και το περιεχόμενό της, η οποία δεν υπήρξε παρά τη δέσμευση του προηγουμένου συνεδρίου.
Στόχος πρέπει να είναι η πολιτικοποίηση της λειτουργίας των οργανώσεών μας και το άνοιγμά τους στο ευρύτερο ακροατήριο των φίλων και των ψηφοφόρων του κόμματος. Κλειδί οποιασδήποτε αλλαγής, είναι η αναβάθμιση της ιδιότητας του κομματικού μέλους, με την ουσιαστική συμμετοχή του στην επεξεργασία και την λήψη των σημαντικών αποφάσεων του κόμματος.
Συντρόφισσες και σύντροφοι
Έθεσα υποψηφιότητα για την θέση του προέδρου του κόμματος με απόλυτο σεβασμό στις συλλογικές μας διαδικασίες.
Υπήρξα σε όλη την πολιτική μου διαδρομή πιστός μαχητής της Αριστεράς και της ανανέωσής της και στην εσωκομματική μου ζωή συνεπής υποστηρικτής της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης και της συντροφικότητας.
Αυτός θα είμαι και αύριο. Ίδιος.
Προσπάθησα να αναδείξω με την υποψηφιότητά μου τους δρόμους που πρέπει να ακολουθήσει το κόμμα μας στο νέο τοπίο και να καταδείξω τα βασικά χαρακτηριστικά και στρατηγικά στοιχεία της δικής μας Αριστεράς. Μιας Αριστεράς που διαρκώς ανανεώνεται. Μιας Αριστεράς ικανής να αφουγκράζεται κάθε φορά την εποχή της.
Με πολιτικά προγραμματικά στοιχεία απευθύνθηκα σε όλα τα μέλη του κόμματος και στην κοινωνία, σταθερός αντίπαλος των πρακτικών που αναζητούν τον «εσωτερικό εχθρό» και οργανώνουν την επικράτησή τους, στρατοπεδεύοντας σε προκαταλήψεις που δεν υπηρετούν τη συνθετική λειτουργία του κόμματος και τη δυναμική εξέλιξή του.
Δεν ήταν εύκολη αυτή τη προσπάθεια. Για λόγους που όλοι γνωρίζετε. Αλλά τους αγώνες, και όταν είναι δύσκολοι, αν τους πιστεύεις, τους χαίρεσαι. Σήμερα κλείνει το Συνέδριο και αύριο ψηφίζουμε τη νέα μας ηγεσία.
Θέλω να απευθύνω μερικά λόγια από καρδιάς.
- Απευθύνομαι σε όλους τους συντρόφους και τις συντρόφισσες, συνέδρους και μη συνέδρους, είτε υποστηρίζουν την υποψηφιότητά μου είτε όχι.
Σας ευχαριστώ συντρόφισσες και σύντροφοι για την ζεστή συντροφική πολιτική σχέση και επαφή που αναπτύξαμε σ΄ όλη την προσυνεδριακή περίοδο.
Τα καθαρά μάτια, οι ντόμπρες κουβέντες, τα ίσια βλέμματα, η θέρμη στα χέρια που χαιρετιούνται, ήταν αυτά, που όλο αυτό τον καιρό χαρακτήρισαν την επαφή μου με όλους σας. Ας κρατήσουμε ψηλά αυτή την ποιότητα της συντροφικότητας και της αλληλεγγύης. Είναι η μέγιστη πολιτική μας αρετή.
- θέλω να απευθυνθώ όμως και στους συντρόφους και συντρόφισσες που στήριξαν και στηρίζουν την υποψηφιότητά μου γιατί πίστεψαν και πιστεύουν στα πολιτικά της χαρακτηριστικά.
Έχετε, αγαπητοί μου σύντροφοι, την βαθιά μου ευγνωμοσύνη γι΄ αυτή την εμπιστοσύνη. Είναι εμπιστοσύνη που χτίστηκε μέσα από συνεχείς κοινούς αγώνες και είναι αμοιβαία. Σας διαβεβαιώνω ότι αυτό ο αδιάσπαστος δεσμός εμπιστοσύνης είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχω στην πολιτική λειτουργία και δράση μου.
Δύο τελευταίες αναφορές.
Η πρώτη στη νέα γενιά του κόμματος.
Συντρόφισσες, σύντροφοι
Δεν μπορεί να υπάρξει πολιτικός οργανισμός με παρόν και μέλλον χωρίς το οξυγόνο της νιότης. Όχι χωρίς τη νιότη, αλλά χωρίς το οξυγόνο της νιότης. Αποτελείτε ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία της κοινής μας προσπάθειας. Είμαστε όλοι δίπλα σας. Μπήκατε στην Αριστερά σε μια εποχή χωρίς μεγάλες περιπέτειες, αυτές που γνώρισαν οι προηγούμενες γενιές. Έχετε επομένως πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες για την παρέμβασή σας στην πολιτική και στην κοινωνία.
Πραγματώστε αυτή την παρέμβαση, έχοντας ως σημαία την πολιτική σας αυτοδιαχείριση. Αποκρούστε, ότι θολώνει τη φρεσκάδα της αριστερής νιότης. Αποκρούστε το γρήγορο, το εύκολο, το επιφανειακό.
Στα προηγούμενα χρόνια, σε κάποιο από τα φεστιβάλ της ΑΥΓΗΣ, δέσποζαν 2 μεγάλα συνθήματα.
Το ένα έγραφε:
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΣΚΕΨΗ
«ΤΟΛΜΗ ΣΤΗ ΖΩΗ»
ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Το άλλο
Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΕΧΕΙ ΜΕΛΛΟΝ,
«ΑΝ ΚΟΙΤΑΖΕΙ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ»
Έχουν αρκετά χρόνια περάσει και είναι πιο φρέσκα και πιο νέα τα συνθήματα από ποτέ.
Η δεύτερη και τελευταία μου αναφορά είναι σε όλους αυτούς τους συντρόφους και τις συντρόφισσες, στελέχη του κόμματος που αφιέρωσαν τα καλύτερα χρόνια της ζωής τους, στη μεγάλη μας προσπάθεια, στο δύσκολο ταξίδι του χώρου μας, απ΄ όπου και να ξεκίνησαν και που παραμένουν σταθεροί και μαχόμενοι στις πρώτες γραμμές και σήμερα.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, δεν ξέρω αν έχουμε φτάσει στην όαση, δεν είμαι βέβαιος, αλλά και αν έχουμε φτάσει, αυτοί που οδήγησαν το καραβάνι διασχίζοντας την έρημο είναι ότι πιο αξιόλογο υπάρχει στις γραμμές μας. Γιατί για να διασχίσεις την έρημο χωρίς να πέσεις, δεν χρειάζεται μόνο αντοχή, χρειάζονται και γνώσεις. Σύντροφοι και συντρόφισσες, σε όλους εσάς που για χρόνια στηρίξαμε τόσα πολλά στη δουλειά σας, θέλω να πω με ειλικρίνεια πως σας τιμούμε για το χτες και για το σήμερα, αλλά σας εμπιστευόμαστε και σας χρειαζόμαστε και για το αύριο.
Σύντροφοι και συντρόφισσες, με αυτά τα λόγια σας χαιρετώ και από τη Δευτέρα ξανά στους αγώνες μας.