Σε πρόσφατη ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, η Λέκτορας Εγκληματολογίας κα Αθανασία Συκιώτου παρουσίασε την εικόνα της παράνομης διακίνησης έργων πολιτιστικής κληρονομιάς, κυρίως αρχαίων μνημείων, τις διαπιστώσεις της και τις σχετικές προτάσεις της.
Με την εισήγηση αυτή ανέδειξε τα σημαντικά προβλήματα που υφίστανται και συγκεκριμένα:
- Tο έλλειμμα συντονισμένης δράσης σε διεθνές επίπεδο που υπάρχει, λόγω ανομοιόμορφης νομοθεσίας των κρατών και μη κύρωσης των διεθνών συνθηκών κυρίως από τα κράτη που ενέχονται στην παράνομη διακίνηση αρχαίων μνημείων, το έλλειμμα διεθνούς συνεργασίας για την αποτελεσματική δίωξη της διακίνησης και για την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς
- Την αδιαφορία της ελληνικής πολιτείας για την προστασία των μνημείων η οποία εντοπίζεται σε θεσμικό επίπεδο, στην αντιφατικότητα των διατάξεων που διέπουν την προστασία, καθώς και σε αρκετά κενά του νομοθετικού πλαισίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκκρεμεί η έκδοση προεδρικού διατάγματος για την οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Μνημείων που προέβλεπε ο ν. 3028/2002 (άρθρο 4, παρ.2).
- Παρʼ όλο που στη διεθνή αγορά αρχαίων μνημείων, η χώρα μας είναι από τις πρώτες, οι καταδίκες για αρχαιοκαπηλία είναι ισχνές. Από τη στατιστική καταγραφή προκύπτει ότι σε διάστημα δέκα πέντε ετών (1988-2004), σημειώθηκαν μόλις 359 καταδίκες για αρχαιοκαπηλία. Η αναξιοπιστία των στατιστικών στοιχείων σχετίζεται με το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ούτε ξεχωριστές αναφορές για τα αδικήματα (κλοπή, υπεξαίρεση, αποδοχή, κ.λπ.) ούτε ξεχωριστά στοιχεία για τις καταδίκες που ενδέχεται να αφορούν μόνο άδεια κατοχής χωρίς την απαιτούμενη από το νόμο δήλωση. Υπάρχει επίσης σημαντικό ποσοστό σκοτεινής εγκληματικότητας, που συνδέεται όχι μόνο με την διακίνηση των μνημείων αλλά και με τις παράνομες ανασκαφές, δεδομένου ότι αρκετές από αυτές παραμένουν για πολλά χρόνια άγνωστες.
-Τα στατιστικά στοιχεία της Interpol σχετικά με τα κλαπέντα πολιτιστικά έργα που της έχουν δηλωθεί από τη χώρα μας, είναι απογοητευτικά, αφού η Ελλάδα φαίνεται να έχει δηλώσει το 2004 μόλις 1.336 κλοπές έναντι 19.324 της Ιταλίας και 13.871 της (πρώην) Σερβίας & Μαυροβουνίου. Φυσικά, δεν είναι μόνο τόσα τα μνημεία που κλάπηκαν από την Ελλάδα. Στον σχετικό πίνακα, όπου αναφέρονται οι τόποι κλοπής για αντικείμενα που κλάπηκαν το 2004, η Ελλάδα έχει δηλώσει μόλις… 4 γνωστούς τόπους! (Σημειώνεται ότι για Γαλλία αναφέρονται 5453 τόποι, για Γερμανία 1840 για Ιταλία 1190). Πρόκειται για πλασματική εικόνα, αφού η χώρα μας είναι η πλουσιότερη σε πολιτιστικά αγαθά στην Ευρώπη. Τούτο συνδέεται με την ανυπαρξία Εθνικού καταλόγου μνημείων.
- Όμως σχετικά με τη δυνατότητα διεκδίκησης και ανάκτησης των αρχαίων μνημείων, πέραν των άλλων προβλημάτων, για την Ελλάδα, το πρώτο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει ο εθνικός κατάλογος των μνημείων με φωτογραφίες των αντικειμένων γεγονός που καθιστά πολύ δύσκολο τον εντοπισμό και τη διεκδίκησή τους.
- Η αδιαφορία του κρατικού μηχανισμού που εκφράζεται πέραν του θεσμικού πλαισίου και στα ανεπαρκέστατα κονδύλια που διαθέτει το Υπουργείο Πολιτισμού.
- Το Τμήμα Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας διαθέτει συνολικά 24 άτομα για όλη την επικράτεια, όταν στο αντίστοιχο τμήμα της Αστυνομίας της Ρώμης υπηρετούν 300!
- Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι το όλο πρόβλημα ξεκινά από το σημείο της διάκρισης της διακίνησης σε «νόμιμη» και «παράνομη». Και τούτο γιατί οι έννοιες «διακίνηση» και «νόμιμη» είναι ασύμβατες. Η διακίνηση θα πρέπει να θεωρείται πάντα παράνομη.
- Ένα τελευταίο σημαντικό πρόβλημα είναι το ξέπλυμα των μνημείων που έχουν κλαπεί. Το διεθνές περιβάλλον ευνοεί τους διακινητές και το ξέπλυμα.
- Εάν η διεθνής κοινότητα ενδιαφερόταν πραγματικά να σώσει τα μνημεία θα έκανε προσπάθεια αυτά να παραμείνουν στη χώρα τους.
- Σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει μία ρύθμιση που δε θα αφήνει περιθώριο να παραγράφεται το αδίκημα της αρχαιοκαπηλίας και της εν γένει διακίνησης (που θα πρέπει να θεωρείται πάντα παράνομη) αρχαίων μνημείων.
Με βάση τα παραπάνω ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:
1. Ποια μέτρα έχουν επεξεργαστεί να προωθήσουν σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο για την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς; Προωθούνται μέτρα συντονισμού και συνεργασίας σε εθνικό επίπεδο, αλλά και με τις ξένες αρχές;
2. Έχουν επεξεργαστεί νομοσχέδια για τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου με δεδομένα τα κενά που οι ειδικοί εκτιμούν ότι υπάρχουν;
3. Θα δημιουργηθεί εθνικός κατάλογος των μνημείων με φωτογραφίες όλων των μνημείων που θεωρείται αναγκαίος για την ανεύρεση και διεκδίκηση των κλαπέντων αντικειμένων;
4. Πότε επιτέλους θα εκδοθεί το προεδρικό διάταγμα για την οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Μνημείων που προβλέπεται από το άρθ.4 παρ.2 του Ν.3028/2002;
5. Τι απαντούν στις αιτιάσεις των ειδικών για πενιχρά κονδύλια του Υπουργείου Πολιτισμού σχετικά με την προστασία των μνημείων και την ανυπαρξία συλλογής στατιστικών στοιχείων σχετικά με την κλοπή ή εν γένει εξαφάνιση μνημείων;
6. Τι μέτρα θα λάβουν ώστε να ενημερώνεται αμφίδρομα το Υπουργείο Πολιτισμού και το Τμήμα δίωξης Αρχαιοκαπηλίας για το στάδιο διεκδίκησης ενός μνημείου και την έκβαση της (ενδεχόμενης) δικαστικής διαδικασίας;
7. Προτίθενται να προχωρήσουν άμεσα στην ενίσχυση του Τμήματος Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας, που σήμερα είναι ανεπαρκώς στελεχωμενο, και με ποιο χρονοδιάγραμμα θα γίνει αυτό;
8. Θα λάβουν μέτρα ώστε να καταργηθεί η μέχρι σήμερα ισχύουσα διάκριση της διακίνησης σε «νόμιμη» και «παράνομη;
Οι ερωτώντες βουλευτές
Αλαβάνος Αλέξανδρος
Δραγασάκης Γιάννης
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS