Η με αριθμό 725/11-3-2008 επίκαιρη ερώτηση της Βουλευτού του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κυρίας Άννας Φιλίνη προς τον Υπουργό Πολιτισμού, σχετικά με την προστασία και ανάδειξη των ΞΕΝΙΑ και τον χαρακτηρισμό τους ως διατηρητέα κ.λπ.
Η επίκαιρη ερώτηση της κυρίας συναδέλφου έχει ως εξής:
«Η κατεδάφιση των ΞΕΝΙΑ Ηρακλείου και Ιωαννίνων αποδεικνύει την απαξίωση του Υπουργείου Πολιτισμού ως προς τη σύγχρονη αρχιτεκτονική μας κληρονομιά! Τα ξενοδοχεία ΞΕΝΙΑ στην περίοδο 1957-1967, με Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Μελετών του Ε.Ο.Τ το σπουδαίο αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη, αποτέλεσαν εξαιρετικά δείγματα αρχιτεκτονικής του μοντέρνου κινήματος στην Ελλάδα, καθώς και τη σημαντικότερη παραγωγή δημοσίων κτιρίων στη μεταπολεμική περίοδο: με ιδιοφυή ένταξη στο τοπίο, ανάδειξη της σχέσης εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, μοναδική ομορφιά και σαφήνεια στη μορφή τους.
Και όμως ελάχιστα από τα σαράντα τρία ΞΕΝΙΑ σήμερα λειτουργούν. Τα περισσότερα απειλούνται με κατεδάφιση ή γίνεται προσπάθεια εκ μέρους της Εταιρείας Τουριστικών Ακινήτων (Ε.Τ.Α. Α.Ε.) να παραχωρηθούν σε ιδιώτες, με συνέπεια να αλλοιωθεί, χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και έλεγχος, η φυσιογνωμία τους και να εκποιηθεί μεγάλης αξίας δημόσια περιουσία.
Υποστηρίζοντας την άποψη του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων πιστεύουμε ότι «τα ΞΕΝΙΑ αφού συντηρηθούν με βάση τα αρχικά σχέδια και οργανωθούν κατάλληλα, μπορούν να αποτελέσουν ένα ολοκληρωμένο δίκτυο τουριστικής υποδομής υψηλής αρχιτεκτονικής αξίας».
Κατόπιν των ανωτέρω,
Ερωτάται ο κύριος Υπουργός:
1. Θα χαρακτηρίσετε ως διατηρητέα, μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο τους, τα ΞΕΝΙΑ της χώρας, προκειμένου να διασωθεί η αρχιτεκτονική τους φυσιογνωμία και το πνεύμα μια ολόκληρης εποχής;
2. Με ποιες ενέργειες σκοπεύετε να αξιολογήσετε και να αναδείξετε την αρχιτεκτονική κληρονομιά των κτιριακών υποδομών του Ε.Ο.Τ.;»
Στην επίκαιρη ερώτηση της κυρίας Φιλίνη θα απαντήσει ο Υπουργός Πολιτισμού κ. Λιάπης.
Ορίστε, κύριε Υπουργέ, έχετε το λόγο.
ΜΙΧΑΗΛ ΛΙΑΠΗΣ (Υπουργός Πολιτισμού): Αγαπητή κυρία Φιλίνη, θα ήθελα κατʼ αρχάς να σας ενημερώσω ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία καταγραφής και αξιολόγησης των ανά την Ελλάδα «Ξενία» από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού. Στόχος είναι να εξεταστεί η δυνατότητα χαρακτηρισμού ή μη ως μνημείων όσων εξ αυτών πληρούν τις αυξημένες προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος. Και πρέπει να σας θυμίσω ότι ο χαρακτηρισμός αυτός γίνεται κατόπιν γνωμοδότησης του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων, που αποτελείται από γνωστούς επιστήμονες όλων των τομέων. ʽΑρα, είναι μια αξιόπιστη γνωμοδότηση.
ʽΗδη έχουν προωθηθεί για εξέταση πέντε περιπτώσεις οι οποίες και θα εξεταστούν μάλιστα στη συνεδρίαση της προσεχούς Πέμπτης. Αναφέρομαι στα «Ξενία» στη Βυτίνα του Νομού Αρκαδίας, στο Παλιούρι Χαλκιδικής, στην Καλαμπάκα, στον Πλαταμώνα του Νομού Πιερίας και τέλος στην Ηγουμενίτσα.
Πέραν τούτου, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η αξιοποίηση των «Ξενία» είναι εξαιρετικά περίπλοκη, αφού τα περισσότερα εξ αυτών χρήζουν εκτεταμένων επεμβάσεων προκειμένου να εκσυγχρονιστούν και να καταστούν λειτουργικά, προκειμένου να αποκτήσουν υποδομές που θα τους επιτρέψουν να ανταποκριθούν στο ανταγωνιστικό περιβάλλον των πολλών τουριστικών μονάδων που υπάρχουν σήμερα ανά την επικράτεια. Και οι επεμβάσεις αυτές είναι απαραίτητες, αφού τα περισσότερα παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα, στατικά περισσότερο προβλήματα, που οφείλονται είτε στη φυσιολογική γήρανση των υλικών κατασκευής, είτε στην πλημμελή τους συντήρηση τις τελευταίες δεκαετίες. Γιʼ αυτό πρέπει να πούμε εξ αρχής ότι η αποκατάστασή τους είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη και λεπτή διαδικασία, δεδομένου ότι έχουν κατασκευαστεί με τον παλιό οικοδομικό κανονισμό. Για το λόγο αυτό, εξετάζεται το κατά πόσον είναι δυνατό να χαρακτηριστεί το κέλυφος των κτισμάτων για να μπορέσουν να γίνουν οι απαιτούμενες εσωτερικές διαδικασίες εκσυγχρονισμού, να δημιουργηθούν μεγαλύτεροι χώροι και έτσι με ασφάλεια και σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα και τις ανάγκες των πελατών να επαναλειτουργήσουν.
Τέλος, θέλω να αναφέρω ότι ασφαλώς και λαμβάνονται υπόψη οι αποφάσεις του Σ.Α.Δ.Α.Σ. του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων. ʽΕχουν αξιοποιηθεί από το υπουργείο μας στη διαμόρφωση των σχετικών εισηγήσεων για τον χαρακτηρισμό ή μη των «Ξενία» προς το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων. Πάντοτε λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τις αποφάσεις και τις επιστημονικές τεκμηριωμένες απόψεις του Συλλόγου των Αρχιτεκτόνων.
Συνεπώς, όχι απλώς δεν υπάρχει αδιαφορία αλλά αντιθέτως, θα έλεγα, προχωράμε μεθοδικά για να εξασφαλίσουμε ότι όσα από τα «Ξενία» είναι σημαντικής αρχιτεκτονικής αξίας θα παραμείνουν αναλλοίωτα αλλά και θα συντηρηθούν κατάλληλα.
ʽΈνα τελευταίο: Κυρία Φιλίνη, γνωρίζετε, το είπα και στον κ. Μπανιά προηγουμένως, τις δυσκολίες των δημοσίων οικονομικών και είναι σαφές ότι πρέπει να γίνονται ορισμένες πολιτικές επιλογές -δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα με μιας- επιλογές ορθολογικές, υπεύθυνες και ρεαλιστικές. Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει προβεί σε όλες εκείνες τις απαιτούμενες ενέργειες προκειμένου να καταγραφούν και να αξιολογηθούν τα κτίρια των «Ξενία», για να μπορέσει να γίνει η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση τους, με σεβασμό στην αρχιτεκτονική σκέψη και στην ιστορία τους.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Το λόγο έχει η ερωτώσα συνάδελφος, κυρία Φιλίνη.
ΑΝΝΑ ΦΙΛΙΝΗ: Κατʼ αρχήν, κύριε Υπουργέ, χαίρομαι γιʼ αυτό που είπατε ότι επιτέλους πρόκειται το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων να συνέλθει για να αποφασίσει για τα πέντε από τα σαράντα τρία. ʽΌμως, πρέπει να πω το εξής, κύριε Υπουργέ: Το αίτημα να εξεταστούν τα σαράντα τρία «Ξενία», προκειμένου να διατηρηθούν έχει διατυπωθεί ήδη από το 2003 από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ελλήνων Αρχιτεκτόνων.
Στη συνέχεια, είχαμε, δυστυχώς, πολύ άσχημες εξελίξεις, όπως είναι το παράδειγμα του ΞΕΝΙΑ των Ιωαννίνων, ένα ΞΕΝΙΑ στο κέντρο της πόλης, φτιαγμένο από τον αρχιτέκτονα Βώκο. Περιττό να πω ότι, όταν εξεταζόταν η περίπτωση του ΞΕΝΙΑ Ιωαννίνων, ξέρω ότι ρωτούσαν εκεί ορισμένοι αρμόδιοι τοπικοί φορείς: «Μα, ποιος είναι αυτός ο Βώκος;», δηλαδή, πράγματα τα οποία είναι ανεπίτρεπτα, εάν δεν φροντίσει το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού να ενημερώσει, να εκπαιδεύσει, προκειμένου και οι τοπικές αρχές να ξέρουν περί τίνος πρόκειται.
Αυτό το ΞΕΝΙΑ γκρεμίστηκε και στη θέση του, στη θέση αυτού του ξενοδοχείου που ήταν ένας χώρος πολιτισμού, όπου συγκεντρωνόταν όλη η πόλη, τώρα υπάρχει ένα τεράστιο ξενοδοχείο, ένα μεγαθήριο του οποίου αμφισβητείται και η αρχιτεκτονική αξία από πάρα πολλούς ντόπιους, αλλά και επισκέπτες της πόλης.
Έχουν καταρρεύσει και άλλα ΞΕΝΙΑ. Είπατε και εσείς ο ίδιος ότι οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα για τη συντήρηση των ΞΕΝΙΑ που έχουν εγκαταλειφθεί την τελευταία δεκαετία.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Βουλευτού)
Μα, σε μια χώρα σαν την Ελλάδα έχουμε να συντηρήσουμε αρχαιότητες και νομίζω ότι κάνουμε πολλές προσπάθειες για να συντηρήσουμε αξιόλογα κτίρια που έχουν χιλιετηρίδες από πίσω τους.
Λοιπόν, νομίζω ότι οι δεκαετίες, προκειμένου να διατηρηθεί η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας, δεν είναι πολλές. Όμως, εδώ πρόκειται και για την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης, πρόκειται για κτίρια τα οποία εντάσσονται μέσα στο ελληνικό τοπίο, αλλά εντάσσονται και στην ιστορία του μοντέρνου κινήματος. Γιʼ αυτό, αξιόλογοι καθηγητές από τα πολυτεχνεία όλης της Ευρώπης και όλου του κόσμου εκτιμούν τα κτίρια αυτά και προσπαθούν να τα σώσουν. Η Βαυαρική Ακαδημία έχει στείλει από το 2004 μια σχετική επιστολή και σας παρακαλεί να τα φροντίσετε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Παρακαλώ, κυρία Φιλίνη. Έχετε υπερβεί κατά πολύ το χρόνο. Τελειώστε.
ΑΝΝΑ ΦΙΛΙΝΗ: Θέλω να πω κλείνοντας, κύριε Υπουργέ, ότι εδώ ζητούμε να δείτε το σύνολο των ΞΕΝΙΑ, γιατί πρόκειται για μία εξαιρετική περίπτωση δημοσίων κτιρίων, τα οποία κατασκευάστηκαν με ένα πνεύμα κάτω από την επιτήρηση, από την καθοδήγηση του Άρη Κωνσταντινίδη, αυτού του σπουδαίου Έλληνα αρχιτέκτονα, ο οποίος λέει πως είναι σημαντική και η ένταξη στο χώρο.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ολοκληρώστε, παρακαλώ.
ΑΝΝΑ ΦΙΛΙΝΗ: Νομίζω ότι οφείλει το Υπουργείο Πολιτισμού να κοιτάξει το σύνολο αυτών και όχι να εξετάζει με ένα πολύ στενό πνεύμα κατά πόσο ορισμένα συμφέρουν ή δεν συμφέρουν.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Παρακαλώ, τελειώσατε.
Ευχαριστούμε, κυρία Φιλίνη.
Κύριε Υπουργέ, θέλετε να δευτερολογήσετε;
ΜΙΧΑΗΛ ΛΙΑΠΗΣ (Υπουργός Πολιτισμού): Μια κουβέντα μόνο θα ήθελα να πω, κύριε Πρόεδρε.
Θα συμφωνούσα στα περισσότερα με την κ. Φιλίνη. Άρα, δεν έχω να προσθέσω τίποτα, απλώς να σας διαβεβαιώσω ότι θα διερευνήσουμε το θέμα σε βάθος και θα κοιτάξουμε όλα τα ΞΕΝΙΑ. Όχι μόνο ξεκίνησαν αυτά τα πέντε ήδη, αλλά θα δούμε και τα υπόλοιπα σαράντα ΞΕΝΙΑ σε όλη την επικράτεια. Αυτό σας το διαβεβαιώνω.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αναστάσιος Νεράντζης): Ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.
ΑΝΝΑ ΦΙΛΙΝΗ: Το ΞΕΝΙΑ στην Άνδρο καταρρέει. Το ΞΕΝΙΑ στην Άρτα καταρρέει.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS